Hukuk Ansiklopedisi
Diğer doğu halkları gibi, İbraniler de hukuklarını ilahî kaynaklı addetmişlerdir. Yahudiliğin kutsal kitabı Tanah (תנ”ך) üç kısma ayrılmıştır: I) Tora (תורה, “öğreti”) (Tevrat), II) Nevi’im (נביאים, “peygamberler”) ve III) Ketuvim (כתובים, “yazılar”). Bu kısımların her biri çeşitli kitaplardan meydana gelmektedir. Bu bağlamda Tevrat beş adet, Nevi’im sekiz adet, Ketuvim ise on bir adet kitap içermektedir. Böylelikle Tanah toplam yirmi dört kitaptan oluşmaktadır. Kutsal kitap araştırmacıları Tanah’ı “İbranî Kutsal Kitabı” (Hebrew Bible / Bible hébraïque) olarak da adlandırmaktadırlar.Hristiyanlığın kutsal kitabı Kitab-ı Mukaddes (Bible) ise iki kısımdan oluşmaktadır: I) Eski Ahit / Ahd-i Atik (Old Testament / Ancien Testament) ve II) Yeni Ahit / Ahd-i Cedid (New Testament / Nouveau Testament). Eski Ahit’in içerdiği kitapların sayısı Katolik, Ortodoks ve Protestan Kiliseleri’ne göre farklılık göstermektedir. Yeni Ahit ise yirmi yedi adet kitap içermektedir.Tevrat’ın içerdiği beş kitabın her biri ilk kelimeleriyle anılmaktadır: 1) Bereşit (בראשית, “başlangıçta”), 2) Şemot (שמות, “isimler”), 3) Vayikra (ויקרא, “ve çağırdı”), 4) Bamidbar (במדבר, “çölde”) ve 5) Devarim (דברים, “sözler”).Tevrat’ı meydana getiren bu beş kitap sırasıyla 1) Tekvin (Genesis / Genèse), 2) Çıkış (Exodus / Exode), 3) Levililer (Leviticus / Lévitique), 4) Sayılar (Numbers / Nombres) ve 5) Tesniye (Deuteronomy / Deutéronome) adları altında aynı zamanda Eski Ahit’in, dolayısıyla da Kitab-ı Mukaddes’in ilk beş kitabını oluşturmaktadırlar. Bu kitaplar Hristiyan geleneğinde Pentatek (Pentateuch / Pentateuque) şeklinde anılmaktadırlar.Tevrat’ın yayınlanması M.Ö. VII. yüzyılın sonunda Kral Yoşiyahu’ya veya M.Ö. V. yüzyılın ortasında kâtip Ezra’ya atfedilmektedir. Tevrat’ın içerdiği kuralların etkisi son derece önemli olmuş ve günümüze kadar gelmiştir.Tevrat meşhur “On Emir”in yanı sıra, İsrailoğulları’nın örf ve teamüllerini tedvin eden “İttifak Kodu”nu (Code de l’Alliance / Covenant Code) da içermektedir. Burada dinî emirlerin (yabancı tanrıların reddi, rahiplerin statüsü, kutlamalar vs.) yanı sıra, sosyal ilişkilere ve ceza hukukuna dair kuralları da toplayan, halkın bütününe yönelik müşterek bir hukuk söz konusudur.Pentatek’in üçüncü kitabı olan Levililer de çok sayıda kural vaz etmektedir. İsmi itibariyle “Ruhbanî Kod” (Priestly Code / Code sacerdotal) olarak görünmekle beraber, sadece rahiplerin değil, halkın bütününün gündelik yaşamını düzenlemektedir.Kaynaklar:
Wikipedia
Jean-Marie Carbasse, Les 100 dates du droit, Que sais-je, 2011, 1re éd., Paris, pp. 12-14
