Mustafa Kemal Atatürk, Kronolojik Hayatı ve Devrimleri
19 Mayıs 1881 |
Mustafa Kemal, Selanik’te doğdu. |
1894 |
Mustafa Kemal, Selanik Askeri Rüştiyesi’ne başladı. |
1896 |
Mustafa Kemal, Manastır Askeri İdadisi’ne girdi. |
13 Mart 1899 |
Mustafa Kemal, Manastır Askeri İdadisi’ni bitirerek, İstanbul’da Harp Okulu Piyade Sınıfına girdi. |
10 Şubat 1902 |
Mustafa Kemal, Harp Okulu’nu teğmen rütbesiyle bitirerek, Harp Akademisi’ne girdi. |
11 Ocak 1905 |
Mustafa Kemal, Kurmay Yüzbaşı olarak Harp Akademisi’nden mezun oldu. |
5 Şubat 1905 |
Mustafa Kemal, Şam’da bulunan 5. Orduya atandı. |
1907 |
Mustafa Kemal gizlice Selanik’e geçip, orada da, Vatan ve Hürriyet Cemiyeti’nin bir şubesini kurdu. |
20 Haziran 1907 |
Mustafa Kemal, Kolağası (kıdemli yüzbaşı) oldu. |
20 Eylül 1907 |
Mustafa Kemal, Selanik’teki 3. Orduya atandı. |
22 Haziran 1908 |
Mustafa Kemal, Selanik – Üsküp (şark) Demiryolları müfettişliğine atandı. |
23 Temmuz 1908 |
İkinci Meşrutiyet ilan edildi.Kanunu Esasi, İkinci Abdülhamit tarafından 23 Aralık 1876 günü bir ferman ile ilan edilmiş ve meşrutiyetin temeli atılmıştır. Kanunu Esasi, Türk Anayasa tarihinin başlangıcını ve mutlak monarşiden anayasal monarşiye geçişin yasal hükümlerini oluşturmaktadır. I. Meşrutiyet, II. Abdülhamit’in tahta çıkışıyla birlikte ilan edilmiş ancak ilk parlamento dönemi 13 Şubat 1878’de sona ermiştir. Kanunu Esasi, gerçek bir meşrutiyet olmamasına karşın Türk tarihinde Anayasal hareketlerin ilk yazılı belgesi olması, ilk defa yasama meclisinin oluşturulması, ilk defa bir Anayasal metin ile bazı temel hak ve özgürlüklerin sağlanması ve yargı bağımsızlığına dönük bazı prensipler getirmesi bakımından önem taşımaktadır. |
17 Aralık 1908 |
İkinci Meşrutiyetin ilanından sonra, Meclis-i Mebusan açıldı. |
1908 |
Mustafa Kemal, Almancadan Osmanlıcaya çevirdiği, Berlin Askeri Üniversitesi eski müdürlerinden General Litzmann’ın, “Takımın Muharebe Talimi” kitabını yayınladı. |
13 Nisan 1909 |
31 Mart Olayı oldu. |
15-16 Nisan 1909 |
Mustafa Kemal, 31 Mart (13 Nisan) Olayı üzerine, ayaklanmayı bastırmakla görevli Hareket Ordusu’nun kurmay başkanı olarak, Selanik’ten İstanbul’a hareket etti. |
6 Eylül 1909 |
Mustafa Kemal, Selanik’te 3. Ordu Piyade Subay Talimgahı Komutanı oldu. |
10 Mayıs 1909 |
Mustafa Kemal, Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa’nın kurmay başkanı olarak, Arnavutluk harekatına katıldı. |
13 Ocak 1910 |
Mustafa Kemal, Selanik 3. Tümen kurmay başkanlığına atandı. |
17-21 Eylül 1910 |
Mustafa Kemal, Fransa’da yapılan Pikardi manevralarına Türk Ordusu temsilcisi olarak katıldı. |
15 Ocak 1911 |
Mustafa Kemal, Selanik’te bulunan 38. Piyade Alay Komutan Vekilliği’ne atandı. |
13 Eylül 1911 |
Mustafa Kemal, geçici olarak Trablusgarb Tümeni Kurmay başkanlığına atandı. |
29 Eylül 1911 |
İtalyanlar, Trablusgarp’ı ele geçirmek için Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti. |
5 Ekim 1911 |
Mustafa Kemal, Binbaşılığa yükseltildi. |
8 Ekim 1912 |
Balkan Savaşları başladı. Mustafa Kemal, Bolayır’da kurulan kolordunun hareket şubesi müdürlüğüne getirildi. |
15 Ekim 1912 |
Trablusgarp Savaşı sonunda, Osmanlı Devleti ile İtalya, Uşi Barış Antlaşması‘nı imzaladı. Trablusgarp ve Bingazi, İtalyanlara bırakıldı.İtalya, 29 Eylül 1911 tarihine, Trablusgarp ve Bingazi’de ekonomik çıkarlarını korumak gerekçesiyle Osmanlı İmparatorluğu’na savaş ilan etmiş; Trablusgarp’ın bir kısmını ele geçirdikten sonra savaşı Ege Denizi’ne taşımıştır. İtalya, 28 Nisan-20 Mayıs 1912 tarihleri arasında Menteşe Adaları bölgesindeki 16 ada ve adacığı işgal etmiş; taraflar arasındaki savaş barış görüşmeleri ile sona ermiştir. Barış görüşmeleri 13 Temmuz 1912 tarihinde İsviçre’nin Lozan kentinde başlamış ve 18 Ekim 1912’de imzalanan Uşi Barış Antlaşması ile sona ermiştir. Uşi Barış Antlaşması sonucunda; Osmanlı Devletinin Trablusgarp vilayeti ile Bingazi sancağında özerk bir yönetim uygulanmasını kabul ederek askerlerini çekmesi karşılığında İtalya’nın da adalardan çekilmesi kararlaştırılmıştır. |
24 Ekim 1912 |
Yunanlılar Selanik’i işgal etti. |
25 Kasım 1912 |
Mustafa Kemal, Çanakkale Boğazı Kuvayı Mürettebesi Harekat Şubesi Müdürlüğü’ne atandı. |
28 Kasım 1912 |
Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti. |
1 Aralık 1912 |
Mustafa Kemal, Gelibolu’ya gitti. |
23 Ocak 1913 |
İttihatçılar, sadrazam Kamil Paşa’yı uzaklaştırarak yerine Mahmut Şevket Paşa’yı getirdiler. (Babıali Baskını ile) |
30 Mayıs 1913 |
1. Balkan Savaşı sonunda Balkan Devletleri ile Londra Antlaşması imzalandı. |
11 Haziran 1913 |
Sadrazam Mahmut Şevket Paşa bir suikast sonucu öldürüldü. |
12 Haziran 1913 |
Said Halim Paşa sadrazam oldu. |
21 Temmuz 1913 |
Mustafa Kemal, Kolordu Kurmay Başkanı olduğu Bolayır Kolordusu ile, 1. Balkan Savaşlarında kaybedilen Edirneyi geri aldı. |
29 Eylül 1913 |
Balkan Savaşları sonunda Bulgaristan ile İstanbul Antlaşması imzalandı.İstanbul Antlaşması, Osmanlı Devletinin ağır bir yenilgiye uğradığı Balkan Savaşı sonrasında, 29 Eylül 1913 tarihinde “Bulgaristan’la Barış Andlaşması” adıyla imzalanmıştır. Yirmi madde ve beş Ek’ten oluşan Antlaşma sonucunda; Edirne, Dimetoka ve Kırklareli’nin Osmanlı Devleti’nde kalması, Kavala ve Dedeağaç’ın Bulgaristan’a bırakılması, Meriç Nehri’nin sınır olması ve Bulgaristan’da kalan Türkler’in siyasi, dini ve sosyal haklarının korunması hüküm altına alınmıştır. |
27 Ekim 1913 |
Mustafa Kemal, Sofya Askeri Ataşesi oldu. Aynı gün Fethi Okyar ise Sofya Büyükelçisi olarak atandı. |
14 Kasım 1913 |
2. Balkan Savaşı’ndan sonra, Yunanistan ile Osmanlı Devleti arasında Atina Antlaşması imzalandı. |
3 Ocak 1914 |
Enver Paşa, Ahmet İzzet Paşa’nın yerine Harbiye Nazırı oldu. |
1 Mart 1914 |
Mustafa Kemal, Yarbaylığa yükseltildi. |
13 Mart 1914 |
Osmanlı – Sırbistan arasında İstanbul anlaşması imzalandı |
Mayıs 1914 |
Mustafa Kemal “Zabit ve Kumandanla Hasbihal” adlı kitabını yazdı Aralık 1918’de İstanbul’da yayımlandı. |
1 Ağustos 1914 |
1. Dünya Savaşı başladı. |
3 Kasım 1914 |
Rusya, Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti. |
5 Kasım 1914 |
İngiltere ve Fransa, Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti. |
11 Kasım 1914 |
Osmanlı Devleti, İttifak Devletleri yanında 1. Dünya Savaşı’na girdi. |
20 Ocak 1915 |
Mustafa Kemal, Sofya’dayken 19. Tümen Komutanlığına atandı. |
19 Şubat 1915 |
İngiliz ve Fransız kuvvetleri, Çanakkale’yi topa tuttu. |
25 Şubat 1915 |
Mustafa Kemal’in komutasındaki 19. Tümen, Fransız ve İngilizlerin Çanakkale’yi topa tutması üzerine Eceabat Bölgesine gönderildi. |
18 Mart 1915 |
İstanbul’u ele geçirmek için Çanakkale Boğazı’nı geçmeye çalışan, İtilaf Devletlerine karşı, 18 Mart Boğaz Muharebesi Zaferi kazanıldı. |
23 Mart 1915 |
Limon Von Sanders, Çanakkale’yi savunmak için kurulan, 5. Ordu komutanlığına getirildi. |
25 Nisan 1915 |
Çanakkale Boğazı’ndan geçmeleri engellenen İtilaf Devletleri, Seddülbahir ve Arıburnu’na asker çıkardı. Mustafa Kemal, tümeniyle düşman birliklerini Conkbayırı’nda durdurdu. |
30 Nisan 1915 |
19. Tümen Komutanı Mustafa Kemal’e madalya verildi. |
1 Mayıs 1915 |
Mustafa Kemal, Arıburnu Grubu Komutanlığı’nı üstlendi.19. Tümen’in ilk hazırlıklı taarruzu gerçekleşti. |
10 Mayıs 1915 |
Başkomutan Enver Paşa, Mustafa Kemal’in bölgesini denetledi ve takdirlerini bildirdi. |
17 Mayıs 1915 |
Mustafa Kemal, Arıburnu Bölgesi Komutanlığı’ndan ayrılıp, 19. Tümen Komutanlığı’na döndü. (Arıburnu Komutanlığı’nı 1 Mayıs’ta durumun gereği olarak üstlenmişti). |
24 Mayıs 1915 |
Çanakkale’ de bir günlük ateşkes anlaşması yapıldı. |
1 Haziran 1915 |
Mustafa Kemal, Albaylığa yükseltildi. |
8-9 Ağustos 1915 |
Mustafa Kemal, Anafartalar Grubu Komutanlığı’na atandı. |
9 Ağustos 1915 |
Mustafa Kemal, bizzat idare ettiği taarruzla, Anafartalar cephesinde düşmanı geri attı. I. Anafartalar Zaferi kazanıldı. |
10 Ağustos 1915 |
Mustafa Kemal, Conkbayırı süngü hücumuyla önemli bir zafer daha kazandı. |
17 Ağustos 1915 |
Mustafa Kemal, Anafartalar’dan sonra Kireçtepe’de de zafer kazandı. |
19 Ağustos 1915 |
Mustafa Kemal, 16. Kolordu Komutanı oldu. (Aynı zamanda Anafartalar Grubu Komutanı) |
21 Ağustos 1915 |
Mustafa Kemal, II. Anafartalar Zaferi’ni kazandı. |
24 Ağustos 1915 |
Başkomutan Enver Paşa, Anafartalar Grubu bölgesini denetledi. |
27 Ağustos 1915 |
Kayacıkağılı Muharebesi gerçekleşti. |
28 Ağustos 1915 |
Mustafa Kemal, Anafartalar Grubu’nda yeni düzenlemeler yaptı. |
10 Aralık 1915 |
Mustafa Kemal, Çanakkale Cephesi’nden ayrıldı. |
19-20 Aralık 1915 |
Düşman birlikleri, Arıburnu ve Suvla’yı gizlice boşalttı. (Savaş 8-9 Ocak 1916’da tamamıyla sona ermiştir) |
9 Ocak 1916 |
Müttefik Kuvvetleri, Seddülbahir’den çekildi. |
14 Ocak 1916 |
Mustafa Kemal, Edirne’de 16. Kolordu Komutanlığına atandı. |
16 Şubat 1916 |
Ruslar, Erzurum’u işgal ettiler. |
3 Mart 1916 |
Bitlis, Muş, Van ve Hakkari Ruslar tarafından işgal edildi. |
15 Mart 1916 |
Mustafa Kemal, Edirne’den Diyarbakır’a kaydırılan 16. Kolordu komutanı olarak Doğu Cephesinde göreve başladı. |
1 Nisan 1916 |
Mustafa Kemal, Mirlivalığa (Tuğgeneral) yükseltildi. |
7-25 Nisan 1916 |
Mustafa Kemal, Doğu’da Rusların saldırısını püskürttü. |
28 Nisan 1916 |
Irak Cephesindeki savaşlarda, Kutülamare bölgesinde, beş aydır kuşatma altında olan İngiliz birlikleri, teslim oldu. |
7-8 Ağustos 1916 |
Mustafa Kemal Bitlis ve Muş’u, Ruslardan geri aldı. |
17 Kasım 1916 |
10. Türk Kolordusu, Makedonya Cephesine geldi. |
11 Aralık 1916 |
Manastır, İtilaf Devletleri’nin eline geçti. |
17 Şubat 1917 |
Mustafa Kemal, Hicaz Seferi Kuvvetler Komutanlığına atandı |
7 Mart 1917 |
Mustafa Kemal, Diyarbakır’daki 2. Ordu Komutan Vekilliğine atandı. |
11 Mart 1917 |
İngilizler Bağdat’ı ele geçirdi. |
16 Mart 1917 |
Mustafa Kemal, Diyarbakır’daki 2. Ordu Komutanlığı’na asıl olarak atandı. |
Haziran 1917 |
Yıldırım Ordular Grubu kuruldu. |
27 Haziran 1917 |
Yunanistan, İtilaf Devletleri yanında savaşa girdi. |
5 Temmuz 1917 |
Mustafa Kemal, Halep’teki 7. Ordu Komutanlığı’na atandı. |
17 Temmuz 1917 |
Rus Çarı, çıkan ayaklanma sonunda iktidardan çekildi. Sosyalistler, Sovyet Hükümetini kurdu. |
9 Eylül 1917 |
Avusturya Macaristan Hükümeti Mustafa Kemal’e, ikinci rütbe harp alameti Askeri Liyakat madalyası verdi. |
20 Eylül 1917 |
Mustafa Kemal, 7. Ordu Komutanı sıfatıyla, memleketin ve ordunun durumunu açıklayan tarihi raporunu İstanbul’a gönderdi. |
6 Ekim 1917 |
Mustafa Kemal 7. Ordu Komutanlığı’ndan istifa ettiğini bir yazı ile Enver Paşa’ya bildirdi. |
9 Ekim 1917 |
Rusya’da yeni bir ayaklanma çıktı. Lenin öncülüğündeki Bolşevik Hükümeti 1. Dünya Savaşından çekildi. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği kuruldu. |
15 Ekim 1917 |
7. Ordu Komutanlığı’ndan ayrılan Mustafa Kemal, 2. Ordu komutanı sıfatıyla, izinli olarak İstanbul’a döndü. |
9 Aralık 1917 |
İngilizler, Kudüs’ü işgal etti. |
15 Aralık 1917 |
Mustafa Kemal, Veliaht Vahdettin ile Almanya’ya gitti. |
16 Aralık 1917 |
Mustafa Kemal’e “Birinci Rütbeden Kılıçlı Mecidi Nişanı” verildi. |
19 Şubat 1918 |
Mustafa Kemal, Alman İmparatoru tarafından, birinci rütbeden Kılıçlı Cordon ve Prussu nişanı ile taltif edildi. |
4 Temmuz 1918 |
Vahdeddin Padişah oldu. |
7 Ağustos 1918 |
Mustafa Kemal, Filistin’de bulunan 7. Ordu Komutanlığı’na ikinci defa atandı. |
1 Eylül 1918 |
7. Ordu Komutanlığı görevine başladı. |
19 Eylül 1918 |
Filistin Cephesi’ndeki, Yıldırım Ordular Grubu, İngilizlerin taarruzunu durduramadı. İngilizler Suriye’ye doğru ilerlediler. |
26 Eylül 1918 |
7. Ordu, Şam doğrultusunda yürüyüşe geçti ve akşama doğru Der’a bölgesinde toplandı. |
29 Eylül 1918 |
7. Ordu, Şam’ın güneyine çekildi. |
29 Eylül 1918 |
Bulgaristan, Selanik Ateşkes Antlaşması ile savaştan çekildi. İtilaf Devletleri’yle masaya oturan Bulgarlar, Selanik Antlaşması sonucunda tam anlamıyla teslim oldu. İtilaf Devletleri, Bulgaristan’ı işgale başladı ve Doğu Avrupa’da üstünlüğü ele geçirdi. |
30 Eylül 1918 |
Bozguna uğrayan Yıldırım Ordular Grubu, 7. Ordu Komutanı Mustafa Kemal Paşa’nın gözetiminde derlenip toparlandı. |
1 Ekim 1918 |
7. Ordu Komutanı Mustafa Kemal Paşa, bölge valileri ile danışma toplantısı yaptı. |
1 Ekim 1918 |
Beyrut bağımsızlığını ilan etti. |
3 Ekim 1918 |
Yıldırım Ordular Grubu, Halep’e doğru çekilmeye başladı. |
3 Ekim 1918 |
Bölgedeki Arap halkı, İngilizlerin kışkırtmasıyla ayaklandı. |
4 Ekim 1918 |
Mustafa Kemal Paşa’nın Karargahı, Halep’e getirildi. |
5 Ekim 1918 |
Mustafa Kemal Paşa, 7. Ordu’yu yeniden düzenlemeye başladı. |
8 Ekim 1918 |
Talat Paşa kabinesi görevinden çekildi. |
8 Ekim 1918 |
Mustafa Kemal Paşa, Arapların düşmanca hareket ve propagandalarına karşı yeni tedbirler aldı. |
11 Ekim 1918 |
Hükümeti kurmakla görevlendirilen Tevfik Paşa, görevden affını istedi. |
14 Ekim 1918 |
Hükümeti kurma görevi, Ahmet İzzet Paşa’ya verildi. |
14 Ekim 1918 |
Fransız savaş gemileri, İskenderun’u bombaladı. |
16 Ekim 1918 |
4. Ordu kaldırıldı. 7. Ordu takviye edildi. |
20 Ekim 1918 |
İngiliz, Fransız ve Amerikan Temsilcileri, Lazkiye’de geçici bir hükümet kurdu. |
26 Ekim 1918 |
Mustafa Kemal’in komuta ettiği 7. Ordu Birlikleri, İngilizlerin taarruzunu Halep’in kuzeyinde, durdurdu. |
28 Ekim 1918 |
Yeniden düzenlenen, Yıldırım Ordular Grubu, Halep’in kuzeyine çekildi. |
30 Ekim 1918 |
Yıldırım Ordular Grubu Komutanı Mareşal Liman Von Sanders’in veda mektubu yayımlandı. |
30 Ekim 1918 |
Mustafa Kemal Paşa, Yıldırım Orduları Grup Komutanı oldu. |
30 Ekim 1918 |
1. Dünya Savaşını, Osmanlı Devleti için, sona erdiren Mondros Mütarekesi Limni adasında imzalandı.Mondros Ateşkes Antlaşması, Birinci Dünya Savaşının yenilenleri arasında olan Osmanlı Devleti ile Müttefik Devletler adına hareket eden İngiltere arasında 30 Ekim 1918’de Mondros’ta imzalanmıştır. Mondros Ateşkes Antlaşması, Silah Bırakışımı Sözleşmesidir. Sözleşme, 1919 yılından itibaren başlayan Kurtuluş hareketi sonrasında geçerliliğini yitirmiş, 1922 yılında Mudanya Ateşkes Antlaşması ile yeni Silah Bırakışımı Sözleşmesi imzalanmıştır. |
31 Ekim 1918 |
Osmanlı Devleti, 1. Dünya Savaşından mağlup olarak çıktı. Mondros Mütarekesi yürürlüğe girdi.Mondros Ateşkes Antlaşması; Müttefik Devletlerin yetkili kıldığı İngiltere Hükümeti adına Akdeniz Donanması Başkomutanı Oramiral Sir Arthur Cough Calthorpe ile, Osmanlı Devleti adına Donanma Bakanı Sayın Hüseyin Rauf(Orbay), Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Reşat Hikmet Bey ve Yarbay Sadullah Bey tarafından Limni Adasının Mondros Limanında Agamemnon Zırhlısında imzalanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu Dönemi Antlaşmaları arasında yer alan Mondros Ateşkes Antlaşması 25 maddeden oluşmaktadır. Ağır şartlar taşıyan Mondros Mütarekesi ile Osmanlı Devleti açısından 1. Dünya Savaşı sona ermiş, silahlı çatışmalar durdurulmuştur. Sözleşme, Osmanlı Devleti’nin yıkılışını ve neredeyse tüm toprakların işgalini hukuki altyapıya kavuşturmuş, imparatorluk fiilen sona ermiştir. |
2 Kasım 1918 |
Enver, Talat ve Cemal Paşalar, beraberindekilerle birlikte, bir Alman gemisi ile yurttan ayrıldılar. |
3 Kasım 1918 |
İskenderun’a gelen bir İngiliz ve Fransız subayı, İskenderun’a kuvvet çıkarılacağını bildirdi. Mustafa Kemal Paşa bunu reddetti. |
3 Kasım 1918 |
Musul, İngilizler tarafından işgal edildi. |
4 Kasım 1918 |
Bir Fransız alayı, Uzunköprü – Sirkeci demiryolunu işgal etti. |
5 Kasım 1918 |
Kars’ta, “Kars İslam Şurası” kuruldu. |
5 Kasım 1918 |
İttihat ve Terakki Fırkası kendi kendisini kapattı. |
5 Kasım 1918 |
Mustafa Kemal Paşa, Mondros Ateşkes Antlaşması hakkındaki görüşlerini, bir raporla Başkomutanlığa bildirdi. |
7 Kasım 1918 |
Yıldırım Ordular Grubu kaldırıldı. Mustafa Kemal Paşa, Harbiye nezareti emrine alındı. |
8 Kasım 1918 |
Ahmed İzzet Paşa, sadrazamlıktan istifa etti. |
9 Kasım 1918 |
Çanakkale Boğazı’nın iki yakası, İngilizlerce işgal edildi. Çanakkale’ye bir İngiliz Müfrezesi çıktı. Daha sonra 20 Kasım’da, Rumeli Yakası Fransızlara devredildi. |
9 Kasım 1918 |
İngilizler, İskenderun ve Antakya’ya asker çıkardı. |
10 Kasım 1918 |
Mustafa Kemal, Adana’dan trenle İstanbul’a hareket etti. |
10 Kasım 1918 |
İstanbul’da “Garbi Trakya Cemiyeti” kuruldu. |
11 Kasım 1918 |
Ahmet İzzet Paşa’nın istifası üzerine, Tevfik Paşa yeni Osmanlı Hükümetini kurdu. |
13 Kasım 1918 |
İtilaf Devletleri donanmaları ile Yunan savaş gemileri, İstanbul önüne demirledi. |
13 Kasım 1918 |
Mustafa Kemal, Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı’nın kaldırılması üzerine, İstanbul’a geldi. |
15 Kasım 1918 |
Mustafa Kemal Paşa, Vahideddin ile görüştü. |
21 Kasım 1918 |
Mustafa Kemal, Fethi Bey (Okyar) ile birlikte, Minber gazetesini çıkardı. |
29 Kasım 1918 |
Milli Kongre, İstanbul’da toplandı. |
30 Kasım 1918 |
1. Kars Milli İslam Şurası toplandı. |
1 Aralık 1918 |
Trakya-Paşaeli Müdafaa Heyet-i Osmaniyesi kuruldu. |
3 Aralık 1918 |
Urfa’da Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu. |
4 Aralık 1918 |
Vilâyet-i Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti, İstanbul’da kuruldu. |
6 Aralık 1918 |
İngilizler, Kilis’i işgal etti. |
7 Aralık 1918 |
Fransızlar, Antakya’yı işgal etti. |
10 Aralık 1918 |
Trabzon’da Milli Mücadeyi destekleyen İstikbal Gazetesi yayın hayatına başladı. |
11 Aralık 1918 |
Bir Fransız – Ermeni taburu Dörtyol’u işgal etti. |
17 Aralık 1918 |
Tarsus, Ceyhan ve Adana, Fransızlar tarafından işgal edildi. |
19 Aralık 1918 |
Bahçe, Islahiye, Hassa, Mamure ve Osmaniye, Fransızlar tarafından işgal edildi. |
19 Aralık 1918 |
İşgalcilere karşı ilk direniş, Hatay Dörtyol’da başladı. |
21 Aralık 1918 |
İstanbul’da, “Kilikyalılar Cemiyeti” kuruldu. |
21 Aralık 1918 |
Meclis-i Mebusan padişah tarafından feshedildi.Meclisi Mebusan, Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra 21 Aralık 1918 tarihinde Padişah Vahdettin tarafından, feshedilmiş, yeni seçimler yapılmış ve son Osmanlı Meclisi 16 Mart 1920’de İstanbul’un işgalinden hemen sonra 11 Nisan 1920’de resmen kapatılmış, 23 Nisan 1920 tarihinde TBMM açılmıştır. Misak-ı Millinin ilanı Osmanlı Meclisinin kapatılışını hızlandırmış, Meclis-i Mebusanın kapatılması ise TBMM’nin kuruluşuna meşru zemin hazırlamıştır. |
24 Aralık 1918 |
İngilizler Batum’u işgal etti. |
24 Aralık 1918 |
İlk Yunan savaş gemisi, İzmir açıklarında görüldü. |
26 Aralık 1918 |
2. Ordu birlikleri, Pozantı’ya değin Adana’yı boşalttı. |
27 Aralık 1918 |
Pozantı işgal edildi. |
2 Ocak 1919 |
Lord Curzon’un, “Doğu Trakya’daki Türkler ile Batı Anadolu’daki Rumlar mübadele edilmelidir” yolundaki muhtırası açıklandı. |
7 Ocak 1919 |
İngilizler, Kars, Ardahan ve Batum’un boşaltılmasını istedi. |
10 Ocak 1919 |
Türk birlikleri, Medine’yi teslim etti. |
12 Ocak 1919 |
İngilizler, Kars’a girerek bazı mevkilere yerleşti. |
13 Ocak 1919 |
İstanbul’da ikinci Tevfik (Okday) Paşa Hükümeti kuruldu. (3 Mart’ta istifa etti. İlk kabinesi : 11.11.1918’de kurulmuştu.) |
14 Ocak 1919 |
Hadımköy – Kuleliburgaz demiryolu istasyonları, Yunanlılarca işgal edildi. (Daha sonra Şark Demiryolları Müdürlüğü Fransızlarca işgal edildi). |
15 Ocak 1919 |
İngilizler, Haydarpaşa Garı’nı işgal etti. |
17 Ocak 1919 |
Kars’ta 2. İslam Şurası toplandı. |
18 Ocak 1919 |
Paris Barış Konferansı toplandı. |
22 Ocak 1919 |
Türk Kuvvetleri, Batum’u boşalttı. |
22 Ocak 1919 |
Bir İngiliz birliği, Konya’ya girdi. |
22 Ocak 1919 |
Hürriyet ve İtilaf Fırkası, yeniden çalışmaya başladı. |
26 Ocak 1919 |
Nurettin Paşa, İzmir Valisi olarak göreve başladı. |
30 Ocak 1919 |
İttihat ve Terakki Fırkası’nın 27 üyesi, Divan-ı Harbe verildi. |
2 Şubat 1919 |
Venizelos, Paris Barış Konferansı’nda Ege Adalarının, Trakya’nın ve Batı Anadolu’nun Yunanistan’a bırakılmasını istedi. |
5 Şubat 1919 |
Meşrutiyetin ilanı üzerine, 24 Temmuz 1908’de kaldırılmış olan sansür, yeniden İstanbul’da yürürlüğe kondu. (Kaldırılışı : 4 Ekim 1922) |
7 Şubat 1919 |
İngiliz Mareşali Allenby, İstanbul’a geldi. |
8 Şubat 1919 |
23.11.1918’de, İstanbul’a vapurla gelmiş olan, Doğu Orduları Başkomutanı General Franchet D’Esperey, görkemli bir törenle İstanbul’a girdi. |
9 Şubat 1919 |
Mareşal Allenby, İstanbul Hükümeti’ne muhtıra verdi. |
12 Şubat 1919 |
Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti, kuruldu. |
14 Şubat 1919 |
Nurettin Paşa, 17. Kolordu Komutanlığına atandı. |
19 Şubat 1919 |
İstanbul’da “Teali-i İslam Cemiyeti” kuruldu. Kurucuları Fâtih dersiâmlarından Abdülfettah, Geyveli İbrâhim Hakkı, İskilipli Mehmed Âtıf ve Bayezid dersiâmlarından Ermenekli Mustafa Saffet efendilerdir. Mustafa Sabri Efendi’nin şeyhülislâmlığa tayini üzerine başkanlığa İskilipli Atıf Hoca getirildi.Atıf Efendi, 26 Aralık 1925’te, Frenk Mukallitliği ve Şapka risalesini yayımlayan ve dağıtanlarla birlikte yargılanmak üzere Ankara’ya gönderilmiştir. Teâlî-i İslâm Cemiyeti’nin başkanı iken bu cemiyet tarafından hazırlanan ve Yunan uçakları tarafından Anadolu’ya atılarak dağıtılan Millî Mücadele karşıtı bir beyannamesi (fetva) sebebiyle 26 Ocak 1926 Salı günü Ankara İstiklâl mahkemesinde yargılanmış, bir hafta sonra Ankara Samanpazarı Meydanı’nda asılmıştır. |
19 Şubat 1919 |
Karadeniz Türkleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, kuruldu. |
22 Şubat 1919 |
Maraş, İngilizler tarafından işgal edildi. |
1 Mart 1919 |
Paris Konferansı’nda, İngiliz ve Fransız delegeleri, Anadolu’da Yunanlılara arazi verilmesini önerdi. |
4 Mart 1919 |
Bir gün önce istifa eden Tevfik (Okday) Paşa Hükümeti yerine, Damat Ferid Paşa’nın Hükümeti geldi. |
6 Mart 1919 |
İstanbul Rumları, bazı taşkınlıklar yaparak saldırılar gerçekleştirdi. |
7 Mart 1919 |
Fransızlar, Kozan’ı işgal etti. |
8 Mart 1919 |
Zonguldak ve Ereğli, Fransızlar tarafından işgal edildi. (Kurtuluşu:20-21.6.1921) |
13 Mart 1919 |
Kazım Karabekir Paşa, Erzurum’da 15. Kolordu komutanlığına atandı. (3 Mayıs’ta Erzurum’a geldi) |
14 Mart 1919 |
Yunanlıların çıkarma planını, İngiltere Başkanı Lloyd George, Fransa Başkanı Clemenceau, İtalya Başkanı Orlando, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Wilson, Paris’te kabul ettiler. |
15 Mart 1919 |
İstanbul’da, Arnavut Teavün Cemiyeti kuruldu. |
19 Mart 1919 |
İzmirli bir heyet, padişahla görüştü. |
19 Mart 1919 |
İzmir Müdafa-i Hukuk kongresi toplandı. |
19 Mart 1919 |
Mustafa Kemal Erzurum’a, örgütlenmeyi anlatan bir mektup gönderdi. |
24 Mart 1919 |
İngilizler, Urfa’yı işgal etti. |
28 Mart 1919 |
İtalyanlar, Antalya’yı işgal etti. |
30 Mart 1919 |
İngilizler, Merzifon’u işgal etti. |
30 Mart 1919 |
Damat Ferid Paşa, İngiltere’nin himayesini sağlamak üzere, Amiral Calthorphe’a bir proje verdi. |
10 Nisan 1919 |
Boğazlıyan Kaymakamı Mehmed Kemal Bey, 10 Nisan 1919’da İstanbul’da idam edildi. İdamın gerekçesi; Birinci Dünya Savaşı’nın son yıllarında Yozgat mutasarrıfı ve Boğazlıyan kaymakamı iken, Sevk ve İskan Kanunu gereğince Ermeni tehciri sırasında gerekli önlemleri almadığı ve bu nedenle tehcire konu kişilerin can ve mal kaybına uğramalarına neden olduğu idi. Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında 7 Ocak 1919 tarihinde gözaltına alındı ve 30 Ocak 1919’da İstanbul’a getirilerek Divan-ı Harbi Örfi’de yargılandı ve idam cezasına mahkum edidi. Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi’nin verdiği fetva sonucunda Beyazıt Meydanı’nda asılarak gerçekleştirildi. 1908’de Mülkiye Mektebi’nden mezun olan Mehmed Kemal Bey, benzer gerekçelerle Yozgat’ta yapılan yargılamada beraat kararı verilmişti. 14 Ekim 1922 tarihinde, Bakanlar Kurulu Kararıyla ’Milli Şehit’ ilan edildi. |
13 Nisan 1919 |
Kars, İngilizler tarafından işgal edildi. |
16 Nisan 1919 |
Fransızlar, Afyonkarahisar’ı işgal etti. |
20 Nisan 1919 |
Gürcü Birlikleri, Ardahan’a girdi. |
24 Nisan 1919 |
İtalyan askerleri, Konya’ya girdi. |
30 Nisan 1919 |
Mustafa Kemal, 9. Ordu Müfettişi oldu. |
5 Mayıs 1919 |
Mustafa Kemal’in Samsun’a atanma emri, Takvimi Vekayi‘de(Resmi Gazete) yayınlandı. |
5-6 Mayıs 1919 |
İngiltere Başkanı Lloyd George, Paris’te Barış Konferansı’nda Yunanlıların İzmir’e çıkarma yapmasını istedi |
10 Mayıs 1919 |
İzmir’in işgali, Paris’te İtilaf Devletlerince kararlaştırıldı. |
11 Mayıs 1919 |
Ali Batı ayaklanması başladı. |
14 Mayıs 1919 |
Amiral Calthorphe, İzmir’in işgali için nota verdi. |
14 Mayıs 1919 |
Genelkurmay başkanlığına Cevat Paşa atandı. |
14 Mayıs 1919 |
Foça, Karaburun, Urla, Yenikale istihkamları İngiliz, Fransız ve Yunanlılarca işgal edildi. |
14-15 Mayıs 1919 |
İzmir yurtseverleri, gece Yahudi Maşatlığı (şimdi park)’ında toplanarak “Redd-i İlhak” ilkesini kabul ettiler. Kurulan Redd-i İlhak Heyet-i Milliyesi” halka bir bildiri yayınladı. |
15 Mayıs 1919 |
İzmir, İtilaf Devletlerinin desteği ile, Yunanlılar tarafından işgal edildi ve ilk silahlı direniş başladı. |
15 Mayıs 1919 |
İzmir’in işgalinden 4 saat 10 dakika sonra, Denizli Müftüsü Ahmed Hulusi Efendinin başkanlığında, “Denizli Heyeti Milliyesi” kuruldu. |
15-16 Mayıs 1919 |
Damat Ferid Paşa Hükümeti, yeniden kuruldu. |
16 Mayıs 1919 |
Balıkesirliler, işgali protesto ve silahlı mücadele kararı aldı. |
16 Mayıs 1919 |
Yunanlılar, Urla ve Seferihisar’ı işgal etti. |
16 Mayıs 1919 |
Mustafa Kemal, 9 uncu Ordu Müfettişi olarak Samsun’a gitmek üzere, Bandırma Vapuru ile İstanbul’dan ayrıldı. |
17 Mayıs 1919 |
Refet Bey (Bele), Sivas’ta 3. Kolordu komutanlığına atandı. |
18 Mayıs 1919 |
İstanbul Dar-ül fünunu, (Üniversite) işgali protesto için ilk toplantıyı düzenledi. |
18 Mayıs 1919 |
Balıkesirliler, Alacamescid toplantısını düzenledi. Kuvayı Milliye hareketi ve kongre toplanması kararı alındı. |
19 Mayıs 1919 |
Mustafa Kemal, Samsun’a çıktı ve Kurtuluş Savaşı başladı. |
19 Mayıs 1919 |
Damat Ferid Paşa, ikinci hükümetini kurdu. |
20 Mayıs 1919 |
İngiliz Muhipleri Cemiyeti kuruldu. |
20 Mayıs 1919 |
Albay Bekir Sami, 17. Kolordu komutanlığına atandı. |
20 Mayıs 1919 |
Seydiköy Yunanlılarca işgal edildi. |
21 Mayıs 1919 |
Mustafa Kemal, Erzurum’da 15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir Paşa’ya şifre ile düşüncelerini bildirdi. |
21 Mayıs 1919 |
16 Nisan’da, Fransızlar tarafından işgal edilen Afyonkarahisar, İtalyanların eline geçti. |
22 Mayıs 1919 |
Mustafa Kemal Paşa, Sadaret’e raporunda “Millet tek vücut olup hâkimiyet esasını ve Türklük duygusunu hedef kabul etmiştir.” dedi. |
22 Mayıs 1919 |
Kadıköy Mitingi düzenlendi ve Halide Edip, konuşma yaptı. |
23 Mayıs 1919 |
Sultanahmet Meydanı’nda ve Sivas’ta mitingler düzenlendi. |
23 Mayıs 1919 |
Mustafa Kemal Paşa’nın bir telgraf çekerek, 20. Kolordu Komutanı Ali Fuat Paşa (Cebesoy) ile ilk kez temas kurdu. |
23 Mayıs 1919 |
Sait Molla, “İngiliz Muhipleri Cemiyeti”nin kurulduğunu belediye başkanlarına bildirdi. |
25 Mayıs 1919 |
Mustafa Kemal Paşa, Havza’ya geldi. |
26 Mayıs 1919 |
Yunanlılar, Manisa’yı işgal etti. |
26 Mayıs 1919 |
İstanbul’da Şuray-ı Saltanat, İngiliz mandasını kabule karar verdi. |
27 Mayıs 1919 |
Yunanlılar, Aydın’ı işgal etti. |
28 Mayıs 1919 |
Mustafa Kemal Havza’dan, sivil ve asker yüksek memur ve komutanlıklara, işgaller üzerine mitingler düzenlenmesini bildirdi. |
28 Mayıs 1919 |
Ödemiş dolaylarında Yunanlılarla çatışmalar başladı.(İngilizler, İstanbul’da tutukladıkları 67 Türk politika adamını Malta’ya sürdü) |
29 Mayıs 1919 |
Ayvalık’ta, Ali Bey (Çetinkaya) komutasında, Yunanlılara karşı direniş başladı. |
2 Haziran 1919 |
Kazım Özalp, 61. Tümen’de göreve başladı. |
3 Haziran 1919 |
Mustafa Kemal Paşa’nın mitinglerle ilgili Harbiye Nezareti’ne (Bakanlığa) cevabında “Milletin heyecanını ve tezâhürât-ı milliyeyi (millî gösterileri) men ve tevkif için (durdurmak için) hiç kimsede kudret ve takat göremem” dedi |
4 Haziran 1919 |
Nazilli, Yunanlılar tarafından işgal edildi. |
6 Haziran 1919 |
Müttefik komutanlardan General Milne, Mustafa Kemal Paşa hakkında İstanbul Hükümeti’ne ültimatom verdi. |
6 Haziran 1919 |
Damat Ferid ve yanındakiler, Paris Konferansı’na katılmak üzere yola çıktı. |
8 Haziran 1919 |
Harbiye Nazırı, Mustafa Kemal Paşa’yı İstanbul’a geri çağırdı. |
8 Haziran 1919 |
Rauf Orbay, Ankara’ya geldi. |
9 Haziran 1919 |
Aydın Cephesinde, Kuvayı Milliye birliği kuruldu. |
10 Haziran 1919 |
Mustafa Kemal Paşa’nın tamimi (genelgesi): “İstiklâl-i millîmiz (millî bağımsızlığımız) uğrunda bütün mevcudiyetimle… milletle beraber nihayetine kadar çalışacağıma mukaddesatım namına söz veririm”. |
11 Haziran 1919 |
Damat Ferid Paşa, Paris Barış Konferansına katılmak üzere, İstanbul’dan Paris’e gitti. |
12 Haziran 1919 |
Mustafa Kemal, Havza’dan ayrıldı. |
12 Haziran 1919 |
Alaşehir’de oluşturulan gönüllü müfreze ile Yunan kuvvetleri çarpıştı. |
13 Haziran 1919 |
Mustafa Kemal, Amasya’da bir heyeti kabul etti. |
16 Haziran 1919 |
Yörük Ali Efe bir Yunan, müfrezesini imha etti. |
17 Haziran 1919 |
Erzurum İl Kongresi toplandı. |
17 Haziran 1919 |
İstanbul’da İngiliz Yüksek Komiseri Amiral Calthorpe, Mustafa Kemal’in geri çağırılması için Harbiye Nezaretine yazı yazdı. |
18 Haziran 1919 |
Ali Batı ayaklanması bastırıldı. |
18 Haziran 1919 |
Mustafa Kemal Paşa, Anadolu ve Rumeli milli teşkilatının birleştirilmesi hakkında, bir genelge yayınladı. |
18 Haziran 1919 |
Mustafa Kemal, Trakya’da bulunan kolordu komutanı Cafer Tayyar’a (Eğilmez) şifre ile düşüncelerini bildirdi. |
19 Haziran 1919 |
Ali Fuat Paşa ve Rauf Bey, Mustafa Kemal Paşa ile buluşmak üzere Amasya’ya geldi. |
21 Haziran 1919 |
Mustafa Kemal, İstanbul’da bulunan tanınmış kişilere (Abdurrahman Şeref, Reşit Akif Paşa, Seyit, Halide Edip (Adıvar), Kara Vasıf, Nafia Nazırı Ferit Paşa, Sulh ve Selamet Fırkası Başkanı Ferit Paşa, Cami (Baykut), Ahmet (Rıza)) gönderdiği mektupta “Artık İstanbul Anadolu’ya hakim değil, tabi olmak mecburiyetindedir” dedi. |
21 Haziran 1919 |
Amasya Tamimi hazırlandı. |
22 Haziran 1919 |
Mustafa Kemal, Amasya Genelgesiyle, milli kuvvetleri bir gaye ve bir teşkilat çevresinde toplamak amacıyla, Sivas’ta bir kongre toplanması gerektiğini duyurdu. |
22 Haziran 1919 |
Erzurum İl Kongresi kapandı. |
23 Haziran 1919 |
Mustafa Kemal, İstanbul Hükümeti tarafından görevinden alındı. |
25 Haziran 1919 |
Çerkez Ethem ve Demirci Mehmet Efe kuvvetleri, Yunanlılarla çarpışmaya başladı. |
25 Haziran 1919 |
Mustafa Kemal Paşa, Amasya’dan Sivas’a hareket etti. |
26 Haziran 1919 |
1. Dünya Savaşı sonunda, İtilaf Devletleri ile Almanya arasında Versay Barış Anlaşması imzalandı. |
27 Haziran 1919 |
Mustafa Kemal, Sivas’a geldi. |
28 Haziran 1919 |
Mustafa Kemal, Sivas’tan Erzurum’a doğru yola çıktı. |
28 Haziran 1919 |
1. Balıkesir Kongresi toplandı. |
3 Temmuz 1919 |
Mustafa Kemal, Şark İlleri Müdafaai Hukuk Cemiyeti’nin kongresine katılmak üzere, Erzurum’a geldi. |
8 Temmuz 1919 |
Mustafa Kemal resmi görevinden ve askerlikten çekildi. |
9 Temmuz 1919 |
Mustafa Kemal Paşa’nın görevine son verildiği hakkında, Harbiye Nazırı genelge yayınladı. |
10 Temmuz 1919 |
Trakya – Paşaeli Kongresi başladı. |
11 Temmuz 1919 |
Demirci Mehmet Efe, Kuvay-i Milliye saflarına katıldı. |
13 Temmuz 1919 |
Refet Bele Bey, İstanbul hükümeti tarafından görevinden (3. Kolordu Komutanlığı’ndan) alındı. |
18 Temmuz 1919 |
Müttefik Yüksek Konseyi, işgal bölgeleri hakkında anlaşamayan İtalya ve Yunanistan arasında bölüştürme yaptı ve Aydın’ın İtalyanlara verilmesi kararlaştırıldı. |
20 Temmuz 1919 |
Kazım Karabekir Paşa, 3. Ordu (eski adı 9. Ordu) Müfettişliğine Vekil olarak atandı. |
20 Temmuz 1919 |
Mustafa Kemal, Mazhar Müfit’e (Kansu) ileride Cumhuriyet‘in kurulacağını söyledi. |
21 Temmuz 1919 |
Damat Ferid Paşa, 3. kez hükümeti kurdu. |
23 Temmuz 1919 |
Erzurum Kongresi toplandı ve Mustafa Kemal, Erzurum Kongresi’ne Başkan seçildi. |
23 Temmuz 1919 |
Erzurum Kongresi çalışmalarına başladı.Erzurum Kongresi, bölgesel bir toplantı olmasına karşın alınan kararların niteliği yönüyle ilk olma özelliği taşımakta; manda ve himayeyi kesin bir şekilde reddetmesi ve ilk kez ulusal egemenliğe vurgu yaparak geçici bir hükumetin kurulacağından bahsedilmesi bakımından önem arz etmektedir. |
26 Temmuz 1919 |
2. Balıkesir Kongresi toplandı. |
4 Ağustos 1919 |
3. Kafkas Tümeni Komutanı Yarbay Halit (General Karsıalan), Mustafa Kemal Paşa’ya bağlılık telgrafı çekti. |
4 Ağustos 1919 |
İsmet Bey Askeri Şûra üyeliğine getirildi. |
6 Ağustos 1919 |
1. Nazilli Kongresi toplandı. |
7 Ağustos 1919 |
Erzurum Kongresi sona erdi.Erzurum Kongresi, bölgesel müdafaa cemiyetlerinin katılımıyla 21 Temmuz-7 Ağustos 1919 tarihleri arasında Erzurum’da toplanan bölgesel nitelikli bir kongredir. Kongre, Erzurum’daki Eski İdadi Mektebi binasında düzenlenmiş, çoğunluğu İtilaf devletleri tarafından işgal edilmiş olan illerden gelen 63 delegenin katılımı ile yapılmıştır. Erzurum Kongresi’ne Erzurum, Trabzon, Erzincan, Sivas, Giresun, Rize, Ağrı, Bingöl, Bayburt, Artvin, Tunceli, Gümüşhane, Ordu, Tokat, Amasya, Bitlis, Siirt ve Van illerinden 63 temsilci katılmıştır. |
7 Ağustos 1919 |
Mustafa Kemal Paşa, Yarbay Halit’in telgrafına karşılık verdi. |
9 Ağustos 1919 |
1. Nazilli Kongresi çalışmalarını tamamladı. |
9 Ağustos 1919 |
Mustafa Kemal, askerlikten çıkarıldı. |
10 Ağustos 1919 |
Halide Edip (Adıvar), Mustafa Kemal’e bir mektup göndererek, Amerika’ya başvurmayı önerdi. |
14 Ağustos 1919 |
Heyet-i Temsiliye’nin ilk toplantısı gerçekleştirildi. |
16 Ağustos 1919 |
Alaşehir Kongresi açıldı. |
24 Ağustos 1919 |
Şarki Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu. |
25 Ağustos 1919 |
Alaşehir Kongresi, çalışmalarını tamamladı. |
27 Ağustos 1919 |
Mustafa Kemal’e “Erzurum hemşehriliği” payesi verildi. |
29 Ağustos 1919 |
Mustafa Kemal, Erzurum’dan ayrıldı. |
2 Eylül 1919 |
Mustafa Kemal, Sivas’a geldi. |
3 Eylül 1919 |
İstanbul Hükümeti, Sivas Kongresi’ni önlemeye çalıştı. |
4 Eylül 1919 |
Sivas Kongresi toplandı ve Mustafa Kemal, Sivas Kongresi’ne Başkan seçildi. Tüm yurtta, iç ve dış tehlikelerin ortaya çıkardığı millî uyanış sonucunda toplanan kongrede alınan kararlar TBMM’nin kuruluşuna temel teşkil etti. Heyet-i Temsiliye seçildi ve köylerden il merkezlerine kadar bütün millî teşkilatlanma güçlendirilerek birleştirildi. |
7 Eylül 1919 |
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu. |
8 Eylül 1919 |
Manda önerileri Kongre’de kabul edilmedi. |
9 Eylül 1919 |
Sivas Kongresi’nin karar – tatbik yetkileri verdiği Heyet-i Temsiliye, Ali Fuat Paşa’yı Anadolu Umum Kuvay-ı Milliye Kumandanlığına tayin etti. |
10 Eylül 1919 |
İtilaf Devletleri ile Avusturya arasında, Sen Jermen (Saint German) barış anlaşması imzalandı. |
11 Eylül 1919 |
Mustafa Kemal, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi Başkanlığına seçildi. |
11 Eylül 1919 |
Sivas Kongresi sona erdi. 12 Eylül 1919 Padişah Mehmet Vahideddin, İngiltere ile manda anlaşmasını tasdik etti. |
13 Eylül 1919 |
Mustafa Kemal Paşa’nın, mebus (milletvekili) seçimi hazırlıkları hakkındaki genelgesi yayınlandı. |
14 Eylül 1919 |
Sivas’ta “İrade-i Milliye” gazetesi yayımlandı. |
16 Eylül 1919 |
3. Balıkesir Kongresi toplandı. |
19 Eylül 1919 |
2. Nazilli Kongresi toplandı. |
20 Eylül 1919 |
Vahidettin, İstanbul Hükümeti’ne yardımcı olunmasına ilişkin bir beyanname yayınladı. |
22 Eylül 1919 |
Mustafa Kemal, General Harbourd ile görüştü. |
27 Eylül 1919 |
3. Bozkır Ayaklanması çıktı. |
27-28 Eylül 1919 |
Konya Valisi Cemal, İstanbul’a kaçtı. |
30 Eylül 1919 |
Damat Ferid Paşa, sadrazamlıktan istifa etti. |
2 Ekim 1919 |
Ali Rıza Paşa Hükümeti kuruldu. |
2 Ekim 1919 |
Mustafa Kemal, İstanbul Belediyesine mektup yazarak, İstanbul ahalisini Anadolu’daki mücadeleye çağıran beyannamesini yayınladı. |
3 Ekim 1919 |
Mustafa Kemal, yeni sadrazama çektiği telgrafta, hükümet, Erzurum ve Sivas kongreleri amaçlarına uyduğu takdirde, ulusal örgütlerin hükümete yardımcı olacağını belirtti. |
4 Ekim 1919 |
1. Bozkır Ayaklanması bastırıldı. Aynı tarihte Mustafa Kemal, çektiği bir telgrafla, Yahya Kaptan adlı milis komutandan İzmit yöresinde güçlü bir örgüt kurmasını istedi. |
7 Ekim 1919 |
Trakya Paşaeli Müdafaa Heyet-i Osmaniyesi, Anadolu ve Rumeli Mudafaa-i Hukuk Cemiyeti’ne katıldı. |
7 Ekim 1919 |
Yunanlıların yaptıkları zulümleri incelemek üzere kurulmuş olan, Uluslararası İnceleme Komisyonu, hazırladığı raporu Paris’te Barış Konferansı’na verdi. |
13 Ekim 1919 |
“Tasviri Efkar” gazetesi başyazarı Velit’in (Ebüzziya) Mustafa Kemal’e sorduğu sorulara Mustafa Kemal yanıt verdi. |
15 Ekim 1919 |
Bahriye Nazırı Salih Paşa, Amasya’ya hareket etti. |
16 Ekim 1919 |
1. Edirne Konferansı başladı. |
16 Ekim 1919 |
Mustafa Kemal ve arkadaşları Sivas’tan, Amasya’ya doğru yola çıktılar. |
17 Ekim 1919 |
Batı Trakya’daki İskeçe kasabası, Yunanlılar tarafından işgal edildi. |
18 Ekim 1919 |
Mustafa Kemal ve arkadaşları Amasya’ya geldiler. |
20 Ekim 1919 |
2. Bozkır Ayaklanması çıktı. |
20-22 Ekim 1919 |
Mustafa Kemal, İstanbul’dan gelen Bahriye Nazırı (Bakan) Salih Paşa ile Amasya’da görüştü. Amasya Protokolü imzalandı. |
23 Ekim 1919 |
Pontus Hareketi (ve Doğu Trakya) için, İstanbul Rumlarca merkez kabul edildi. |
25 Ekim 1919 |
1. Anzavur isyanı başladı. |
26 Ekim 1919 |
Bayburt’un Hart bucağında, Şeyh Eşref ayaklanması başladı. |
27 Ekim 1919 |
Mustafa Kemal, Tokat’a gitti. |
28 Ekim 1919 |
Mustafa Kemal Tokat’tan Sivas’a doğru yola çıktı. |
28 Ekim 1919 |
Heyet-i Temsiliye, Ali Rıza Paşa kabinesini destekleme kararı aldı. |
29 Ekim 1919 |
Fransızlar, Güneydoğuda İngiliz işgal kuvvetlerinin yerini aldı ve Fransızlar Antep’e girdi. |
31 Ekim 1919 |
Maraş’ta, Sütçü İmam Olayı gerçekleşti. |
3 Kasım 1919 |
“Karakol Cemiyeti” adlı direniş örgütü kuruldu. |
3 Kasım 1919 |
General Milne, İzmir Cephesindeki Milli kuvvetlerin, 3 km. geri alınması gerektiğini, Harbiye Nazırı Cemal Paşa’ya bildirdi. |
4 Kasım 1919 |
3. Bozkır Ayaklanması bastırıldı. |
5 Kasım 1919 |
Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti kuruldu. |
7 Kasım 1919 |
Mustafa Kemal, İstanbul’da toplanması kararlaştırılan Osmanlı Meclisi için Erzurum’dan milletvekili seçildi. |
16 Kasım 1919 |
Mustafa Kemal Paşa, batıdaki milli kuvvetlerin örgütlenmesi ve ordu tarafından desteklenmesi için bazı kolordu ve tümen komutanlarına önerilerde bulundu. |
16 Kasım 1919 |
Batı Anadolu’daki kuvvetlerin, üç cephe üzerinde tertiplenmesi hakkında, Mustafa Kemal Paşa, Heyeti Temsiliye adına Harbiye Nezareti’ne öneri sundu. |
16 Kasım 1919 |
Balıkesir’de, Mustafa Necati ile Vasıf ve Esat (Çınar) kardeşler “İzmir’e Doğru” gazetesini yayınlamaya başladılar. |
19 Kasım 1919 |
4. Balıkesir Kongresi toplandı. |
21 Kasım 1919 |
Gökçen Efe şehit oldu. |
27 Kasım 1919 |
İtilaf Devletleri ile Bulgaristan arasında, Nöyyi Barış Anlaşması imzalandı. |
27 Kasım 1919 |
Kara Vasıf Sivas’a gitti. |
28 Kasım 1919 |
Maraş mücadelesi başladı. |
29 Kasım 1919 |
Antep ve Maraş’a Kılıç Ali Paşa komutan olarak atandı ve Kuvayi Milliye’yi örgütlemekle görevlendirildi |
29 Kasım 1919 |
Maraş’da Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu. |
29 Kasım 1919 |
İstanbul’da “Karakol” Cemiyeti kuruldu. |
30 Kasım 1919 |
1. Anzavur İsyanı’nda, Anzavur kuvvetleri yok edildi. |
4 Aralık 1919 |
Trabzon ve Havalisi Adem-i Merkeziyet Cemiyeti kuruldu. |
8 Aralık 1919 |
Batı Anadolu hareketinin yönetimi, Ali Fuat Paşa’ya verildi. |
10 Aralık 1919 |
3. Kolordu komutanı Albay Refet (Bele), Nazilli’ye gelerek, Aydın Kuvay-ı Milliye komutanlığını üzerine aldı. |
13 Aralık 1919 |
Galibler Yüksek komiserleri, Yunanlıların İzmir’i işgalini kabul etmedi. |
18 Aralık 1919 |
Mustafa Kemal Paşa, Sivas’tan ayrıldı. |
18 Aralık 1919 |
Batum’da Pontus Hükümeti kuruldu. |
23 Aralık 1919 |
İtalyanlar Antalya’dan sonra, Konya’ya kadar geldi. |
27 Aralık 1919 |
Mustafa Kemal, Heyet-i Temsiliye üyeleriyle birlikte Ankara’ya geldi. |
28 Aralık 1919 |
Mustafa Kemal, Ankaralılarla bir konuşma yaparak durumu anlattı. |
29 Aralık 1919 |
Urfa’da Kuvayı Milliye kuruldu. |
29 Aralık 1919 |
Mustafa Kemal Paşa’nın, Heyet-i Temsiliye ile görüşmek üzere milletvekillerinin Ankara’ya gelmesi hususundaki genelgesi yayınlandı. |
29 Aralık 1919 |
Mustafa Kemal’in ordudan atılmadığı, istifa ettiği, alınan nişan ve madalyalarının geri verilmesi üzerinde Meclis-i Vükela (bakanlar kurulu) kararı alındı. |
3 Ocak 1920 |
Milletvekilleri Mustafa Kemal ile görüşmeye başladı. |
9 Ocak 1920 |
Kuvay-i Milliye’ci Yahya Kaptan Gebze’de, İstanbul Hükümetinin adamlarınca öldürüldü. |
10 Ocak 1920 |
Ankara’da Hâkimiyet-i Milliye gazetesi kuruldu. |
11 Ocak 1920 |
Konya’da miting yapıldı. |
12 Ocak 1920 |
İstanbul’da son Meclis-i Mebusan’ı açıldı. |
13 Ocak 1920 |
Sultanahmet alanında, İstanbul’un Türk kalması için büyük bir miting yapıldı. |
14 Ocak 1920 |
Mustafa Kemal, Meclis-i Mebusan’ın açılışını kutladı. |
15 Ocak 1920 |
2. Edirne Kongresi toplandı. |
20 Ocak 1920 |
İsmet Bey, Ankara’ya gitti. |
20 Ocak 1920 |
Maraş’ta kurtuluş mücadelesi başladı. |
24 Ocak 1920 |
Kastamonu’da “Gençler Kulübü” açıldı. |
26 Ocak 1920 |
Celalettin Arif Bey, geçici olarak Mebusan Meclisi başkanlığına seçildi. |
26-27 Ocak 1920 |
Köprülü Hamdi Bey, Kuvay-i Milliyecilerle, Fransızların koruduğu Akbaş cephaneliğini basmak için, Rumeli yakasına geçti. |
28 Ocak 1920 |
Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nın gizli toplantısında Misâk-ı Millî kabul edildi. |
31 Ocak 1920 |
Mebusan Meclisi başkanlığına Reşat Hikmet Bey seçildi. |
1 Şubat 1920 |
Maraş’ta Fransızlar, çarşıları yakmaya başladı ve çok şiddetli sokak savaşları başladı. |
3 Şubat 1920 |
Fevzi Paşa, Osmanlı Hükümeti’nin Harbiye Nazırı oldu. |
6 Şubat 1920 |
Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde, Mondros Müterekesi‘ne karşı direnme yanlısı Felah-ı Vatan Grubu kuruldu. |
9 Şubat 1920 |
Kuvay-i Milliye birlikleri, Urfa’ya girdi. |
11 Şubat 1920 |
Mustafa Kemal, Fevzi Paşa ile görüştü. |
12 Şubat 1920 |
Maraş, Fransız işgalinden kurtuldu. |
14 Şubat 1920 |
Yenihan isyanı başladı. |
15 Şubat 1920 |
Londra Konferansı’nda, İstanbul’un Türklere bırakılması kararı verildi. |
16 Şubat 1920 |
2. Anzavur Ayaklanması başladı. |
17 Şubat 1920 |
İstanbul Osmanlı Mebuslar Meclisi, kabul ettiği Milli Misak‘ın, basında yayınlanmasını ve bütün yabancı parlamentolara bildirilmesini kararlaştırdı. |
18 Şubat 1920 |
Milli Misak, İstanbul Meclisi’nce yayımlandı. |
19 Şubat 1920 |
Müttefiklerin tehdit ültimatomları, İstanbul Hükümeti’nce yayımlandı. |
22 Şubat 1920 |
Müttefik ültimatomlarına karşılık olmak üzere, Mustafa Kemal Paşa, İstanbul Hükümeti’ne cevap verdi. |
28 Şubat 1920 |
Yunan 1. Kolordusu Başkomutanlık Karargâhı, Selanik’ten İzmir’e taşındı. |
3 Mart 1920 |
Yunanlılar, Gölcük Yaylası ile Bozdağ’ı işgal etti. |
3 Mart 1920 |
Ali Rıza Paşa kabinesi istifa etti. |
4 Mart 1920 |
Celalettin Arif Bey, Mebusan Meclisi başkanlığına seçildi. |
5 Mart 1920 |
Kuvayı Milliye birlikleri, Fransızlara karşı saldırıya geçti. |
8 Mart 1920 |
Salih Hulusi (Kezrak) Paşa kabinesi kuruldu. |
10 Mart 1920 |
5. Balıkesir Kongresi toplandı. |
15 Mart 1920 |
İngilizler, İstanbul’da yüz elli Türk aydınını tutukladı. |
16 Mart 1920 |
İstanbul, İtilaf Devletleri tarafından işgal edildi. Meclis basıldı, bazı milletvekilleri tutuklandı ve Malta Adası’na sürüldü. Mustafa Kemal, durumu bütün devletler ve Millet Meclisleri nezdinde protesto etti. Ankara’da yeni bir Millet Meclisi toplama teşebbüsüne geçildi. |
17 Mart 1920 |
İngilizler, Eskişehir ve Afyon’dan çekildiler. (24 Nisan’da Şile’ye asker çıkardılar) |
18 Mart 1920 |
Balıkesir’de, Kastamonu’da, İstanbul’un işgalini protesto mitingleri yapıldı. |
18 Mart 1920 |
Meclis-i Mebusan, bir kapanış toplantısı yaparak ebediyen faaliyetlerine son verdi. |
19 Mart 1920 |
Mustafa Kemal, Ankara’da toplanacak Meclis için seçim yapılmasını bir yazı ile illere ve komutanlıklara bildirdi. |
26 Mart 1920 |
Amerika Birleşik Devletleri Cumhurbaşkanı Wilson, Büyük Ermenistan kurulması hakkında nota verdi. |
28 Mart 1920 |
Antep’te Fransızlara karşı direnişiyle ünlenen Şahin Bey şehit oldu. |
29 Mart 1920 |
Yarbay Rahmi Bey, Anzavur’a bağlı askerler tarafından öldürüldü. |
31 Mart 1920 |
Lüleburgaz Kongresi toplandı. |
1 Nisan 1920 |
Trakya Kongresi toplandı. |
1 Nisan 1920 |
Antep’te, Kızılhisar Baskını ve şehir içi muharebeleri. |
2 Nisan 1920 |
İstanbul’da Salih Hulusi Paşa Hükümeti, İngilizlerin baskısıyla istifa etti. |
2 Nisan 1920 |
İstanbul Mebuslar Meclisi’nden ilk grup Ankara’ya geldi. |
3 Nisan 1920 |
İsmet Bey (İnönü) Ankara’da, Milli Mücadeleye katıldı. |
4 Nisan 1920 |
12. Kolordu komutanı Fahrettin (Altay) Ankara’ya gelerek, Mustafa Kemal ile görüştü.(Ankara’ya katılmış oldu) |
4 Nisan 1920 |
Anzavur Ahmed, Gönen’i ele geçirdi. |
5 Nisan 1920 |
Damat Ferid Paşa, 4. kez hükümeti kurdu. |
6 Nisan 1920 |
Ankara’da Anadolu Ajansı kuruldu. |
8 Nisan 1920 |
Fransızlar, ateşkes istedi. |
8 Nisan 1920 |
Salih Paşa’nın istifası ile kurulan Damat Ferit Paşa kabinesinin tanınmayacağı yolunda, Heyeti Temsiliye genelgesi yayınlandı. |
11 Nisan 1920 |
Şeyhülislâm Dürrizâde Abdullah’ın, “Padişah ve Halife kuvvetleri dışındaki millî kuvvetleri kâfir ilan eden ve katlinin vacip (gerekli)” olduğunu bildiren fetvası “Takvim-i Vekayi“de yayınlandı. |
11 Nisan 1920 |
Fransızlar, Urfa’dan çekildi. |
11 Nisan 1920 |
Damat Ferid, Kuvayi Milliye aleyhinde bildiri yayınladı. |
11 Nisan 1920 |
Mebusan Meclisi Padişah tarafından feshedildi. |
12 Nisan 1920 |
Urfa, Fransız işgalinden kurtuldu. |
13 Nisan 1920 |
1. Düzce Ayaklanması başladı. |
15 Nisan 1920 |
2. Anzavur İsyanı bastırıldı. |
17 Nisan 1920 |
Fevzi Paşa, Kurtuluş Savaşı’na katılmak üzere İstanbul’dan ayrıldı. |
18 Nisan 1920 |
Milli Kuvvetleri bastırmak amacı ile, İstanbul Hükümeti “Kuvve-i İnzibatiye” adlı bir örgüt kurulmasına ilişkin kararname çıkardı. (Hilafet Ordusu adını taşıyan bu örgüt 25.6.1920’de kaldırıldı) |
19 Nisan 1920 |
Beypazarı, Nallıhan isyanları başladı. |
19 Nisan 1920 |
Anzavur Ahmed İstanbul’a kaçtı. |
19-26 Nisan 1920 |
İtilaf Devletleri temsilcileri, Türkiye ile yapılacak anlaşmanın esaslarını kararlaştırmak üzere, San Remo’da toplandı. |
21 Nisan 1920 |
Mustafa Kemal Paşa’nın, Büyük Millet Meclisinin 23 Nisan 1920’de açılması hakkındaki tamimi yayınlandı. |
21 Nisan 1920 |
Bursa’da bazı din adamları, Milli Mücadelenin meşruiyyetine dair fetva verdi. |
22 Nisan 1920 |
İtilaf Devletleri, Osmanlı Hükümeti’ni Paris Barış Konferansı’na davet etti. |
22 Nisan 1920 |
24. Tümen komutanı Yarbay Mahmut, Hendek’ten Düzce üzerine yürürken, ayaklananlar tarafından şehit edildi. |
23 Nisan 1920 |
Mustafa Kemal, Ankara’da Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni açtı. |
24 Nisan 1920 |
TBMM Mustafa Kemal’i başkan seçti. Mustafa Kemal İlk Meclis konuşmasını yaptı. |
24 Nisan 1920 |
İlk Kanun özelliğini taşıyan Ağnam Resmi Kanunu, TBMM’de kabul edildi. |
25 Nisan 1920 |
İsmet Bey (İnönü), Genelkurmay Başkanlığına getirildi. |
25 Nisan 1920 |
T.B.M.M.’de “Muvakkat İcra Encümeni” kuruldu. |
26 Nisan 1920 |
Mustafa Kemal, Sovyet Hükümeti’nden savaş malzemesi istedi. |
27 Nisan 1920 |
Fevzi Paşa (Mareşal Çakmak), TBMM’ne girdi |
28 Nisan 1920 |
İstanbul Hükümeti, Anadolu’da Padişah Hükümeti’nin yönetimini kurmak amacı ile “Anadolu Fevkalade Müfettiş-i Umumiliği’ni oluşturan kararnameyi yayınladı. (Bu örgüt, 3 Kasım 1920’de kaldırıldı). |
29 Nisan 1920 |
Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkarıldı. |
30 Nisan 1920 |
Mustafa Kemal, TBMM’nin açıldığını Avrupa devletleri dışişleri bakanlıklarına, bir yazı ile bildirdi. |
2 Mayıs 1920 |
TBMM’nde “Büyük Millet Meclisi İcra Vekillerinin Suret-i İntihabına Dair Kanun” kabul edildi. |
3 Mayıs 1920 |
Ankara’da ilk Bakanlar Kurulu olan İcra Vekilleri Heyeti kuruldu. |
5 Mayıs 1920 |
TBMM tarafından seçilen ilk Bakanlar Kurulu, Mustafa Kemal Paşa’nın başkanlığında toplandı. |
5 Mayıs 1920 |
Konya’da ayaklanma çıktı. |
5 Mayıs 1920 |
Şeyhülislam Dürizzade Abdullah’ın fetvasına karşılık, Ankara Müftüsü Rıfat (Börekçi) ile Anadolu din adamlarının, 251 imzalı fetvası yayınlandı. (Hakimiyeti Milliye’de) |
6 Mayıs 1920 |
TBMM’nde “İstanbul Hükümeti ile Resmi Muharebenin Memnuiyeti Hakkında” 12 sayılı karar çıkarıldı. |
9 Mayıs 1920 |
Büyük Edirne Kongresi gerçekleştirildi. |
9 Mayıs 1920 |
TBMM, İslam dünyasına bir bildiri yayınladı. |
10 Mayıs 1920 |
Anzavur Ahmed’e bağlı kuvvetler, Adapazarı’nı ele geçirdi. |
10 Mayıs 1920 |
Mustafa Kemal, Chicago Tribune gazetesi muhabiri Williams ile konuştu. |
11 Mayıs 1920 |
İstanbul Hükümeti temsilcisi Tevfik (Okday) Paşa’ya, San Remo’da saptanan barış antlaşması taslağı bildirildi |
11 Mayıs 1920 |
Mustafa Kemal Paşa, İstanbul’da toplanan bir Divan-ı Harp tarafından idama mahkum edildi. (Padişah 24 Mayıs’ta onayladı) |
11 Mayıs 1920 |
Hariciye Vekili Bekir Sami başkanlığında bir kurul Moskova’ya doğru yola çıktı. |
13 Mayıs 1920 |
Cafer Tayyar Bey, Trakya kuvvetlerinin komutanı oldu. |
15 Mayıs 1920 |
Kuvay-ı İnzibatiye, Kuvay-ı Milliye tarafından yenilgiye uğratıldı. |
15 Mayıs 1920 |
1. Yozgat İsyanı başladı. |
19 Mayıs 1920 |
T.B.M.M.’nde Damat Ferit ile arkadaşlarının yurttaşlıktan çıkarılmasına karar verildi. |
23 Mayıs 1920 |
Çerkez Ethem, Sapanca ve Adapazarı’nı, Anzavur Ahmed’e bağlı kuvvetlerden geri aldı. |
24 Mayıs 1920 |
Mustafa Kemal’in idam kararını padişah onayladı. |
24 Mayıs 1920 |
İstanbul Divan-ı Harb’i, Fevzi (Çakmak) Paşa’yı idama mahkum etti. (onaylanması 27 Mayıs) |
25 Mayıs 1920 |
Çerkez Ethem kuvvetleri, Hendek’e girdi. |
27 Mayıs 1920 |
Bolu, isyancıların elinden alındı. |
27 Mayıs 1920 |
Batı Trakya Hükümeti kuruldu. |
28 Mayıs 1920 |
Osmaniye, Fransızlarca işgal edildi. |
30 Mayıs 1920 |
Fransa ile Ankara’da imzalanan mütareke (Ateşkes Anlaşması) yürürlüğe girdi. (20 gün için) |
30-31 Mayıs 1920 |
Cafer Tayyar’a (Eğilmez), Edirne Müdafaa-i Hukuk Merkez Heyeti’nce Trakya Müdafaa-i Milliye Kumandanı sanı verildi. |
1 Haziran 1920 |
Başkan W. Wilson’un, Ermeni mandası önerisini Amerikan senatosu reddetti. |
2 Haziran 1920 |
Kozan, düşman işgalinden kurtuldu. |
3 Haziran 1920 |
Sovyet Hükümeti, Mustafa Kemal’in mektubunu yanıtladı. |
4 Haziran 1920 |
İtilaf Devletleri Macarlarla, Trianon Barış anlaşmasını imzaladı. |
6 Haziran 1920 |
İstanbul Divan-ı Harb-i, İsmet İnönü, Bekir Sami Kunduh, Celalettin Arif, Dr. Rıza Nur, Yusuf Kemal Tengirşenk, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Rıfat Börekçi ve Fahrettin Altay’ı, idama mahkum etti. |
6-7 Haziran 1920 |
Zile Ayaklanması başladı. |
7 Haziran 1920 |
“16 Mart 1920 Tarihinden itibaren İstanbul Hükümeti’nce aktedilen Bilcümle Mukavelat, Uhudat vesairenin Keelemyekun Addi Hakkında Kanun” T.B.M.M.’nde kabul edildi. (İstanbul Hükümeti’nin İstanbul’un işgali gününden sonra yaptığı ve yapacağı tüm anlaşmaların hükümsüz sayılacağı) |
8Haziran 1920 |
Doğu bölgesinde Ermeni saldırısına karşı seferberlik ilan edildi. |
8-26 Haziran 1920 |
Doğuda Milli Aşireti ayaklanması çıktı. |
13 Haziran 1920 |
İsyancılar, Köhne kasabasını bastı. |
14 Haziran 1920 |
Yozgat’ta Çapanoğulları ayaklanması çıktı. |
15 Haziran 1920 |
15. Korodu Komutanlığı “Doğu Cephesi Komutanlığı” olarak adlandırıldı ve Kazım Karabekir Paşa komutanlığa atandı. |
15 Haziran 1920 |
İsmet Bey’in idam kararını padişah onayladı. |
18 Haziran 1920 |
Fransızlar, Zonguldak’ı işgal etti ve 20 günlük mütareke sona erdi. |
20 Haziran 1920 |
Yunan ordusuna taarruz emri verildi. |
21 Haziran 1920 |
Mustafa Kemal, Eskişehir’de Ali Fuat (Cebesoy) ile görüştü. |
21-22 Haziran 1920 |
Boulogne Konferansı toplandı. |
22 Haziran 1920 |
Yunanlılar Milne Hattı’nı geçerek, genel taarruza başladı. Doğu’dan da Ermeniler taarruza başladı. |
23 Haziran 1920 |
Çerkez Ethem, Yozgat’a girdi. |
24 Haziran 1920 |
Yunanlılar, Alaşehir’i işgal etti. |
24-25 Haziran 1920 |
Batı Cephesi Kumandanlığı kuruldu. Kumandanlığa da Ali Fuat (Cebesoy) Paşa atandı. |
25 Haziran 1920 |
İngilizler, Mudanya’ya asker çıkardılar ve kısa sürede ayrıldılar. |
26 Haziran 1920 |
Bakanlar Kurulu Kararı ile Elcezire ve Adana cephesi komutanlıkları kuruldu. |
27 Haziran 1920 |
Çapanoğulları ayaklanması bastırıldı. |
27 Haziran 1920 |
Kula Olayı çıktı. (Bozguncular askeri dağıttılar) |
30 Haziran 1920 |
Yunanlılar, Balıkesir ve Edremit bölgelerini işgal etti. |
2 Temmuz 1920 |
İngilizler, Mudanya’ya kuvvet çıkarma girişiminde bulundu ve Yunanlılar, Kemal Paşa ve Gönen ilçelerini işgal etti. |
3 Temmuz 1920 |
İstiklal Mahkemesi, Damat Ferit Paşa’yı idama mahkûm etti. |
3 Temmuz 1920 |
Haçin (Saimbeyli) Fransızlarca işgal edildi. |
6 Temmuz 1920 |
İngilizler, Mudanya bölgesine kuvvet çıkardı. |
8 Temmuz 1920 |
Yunanlılar, Bursa’yı işgali etti. |
9 Temmuz 1920 |
Doğudaki katliamı protesto için, Ermenistan’a ültimatom verildi. |
10 Temmuz 1920 |
Bursa’nın, 8 Temmuz’da Yunanlılarca işgali üzerine, TBMM kürsüsüne siyah örtü konuldu. |
10 Temmuz 1920 |
Bilecik kurtuldu. |
12 Temmuz 1920 |
İznik, Yunanlılar tarafından işgal edildi. |
14 Temmuz 1920 |
İstanbul Divan-ı Harbi, Mustafa Kemal’e katılan subayları idama mahkum etti. (Padişah 25 Temmuz’da onayladı) |
14 Temmuz 1920 |
Gizli Türkiye Komünist Fırkası kuruldu. |
18 Temmuz 1920 |
Büyük Millet Meclisi’nde, Milli Misak üzerine and içildi. |
19 Temmuz 1920 |
Hariciye Vekili Bekir Sami başkanlığındaki kurul Moskova’ya vardı. |
19 Temmuz 1920 |
2. Düzce Ayaklanması çıktı. |
20 Temmuz 1920 |
Yunanlılar Bandırma’dan gelen kuvvetlerle, Tekirdağ bölgesini işgal etti. |
20-25 Temmuz 1920 |
Doğu Trakya Savaşları başladı. |
22 Temmuz 1920 |
Padişah Vahdettin’in başkanlığında toplanan Saltanat Şurası’nda Sevr Antlaşması kabul edildi. |
23 Temmuz 1920 |
Yunanlılar Babaeski, Lüleburgaz ve Hayrabolu’yu işgal etti. |
23-24 Temmuz 1920 |
Albay Cafer Tayyar (Eğilmez), Havsa-Bostanlı’da Yunanlılara esir düştü. |
30 Temmuz 1920 |
İstanbul’da bir gün önce istifa eden Damat Ferid Paşa, 5. kez hükümeti kurmakla görevlendirildi. |
1 Ağustos 1920 |
Çerkez Ethem kuvvetleri Demirci kasabasına girdi. |
6 Ağustos 1920 |
Çapanoğulları Ayaklanması önderlerinden, Halit Bey yakalandı. |
10 Ağustos 1920 |
Sevr Antlaşması imzalandı. |
14 Ağustos 1920 |
Yüzbaşı Şeref Bey, Bolu’ya girdi. |
17 Ağustos 1920 |
Bekir Sami başkanlığındaki Türk Heyeti ile Sovyet Heyeti arasında Moskova’da görüşmeler başladı. |
18 Ağustos 1920 |
Kuvayı Milliye birlikleri Antep’e girdi. |
19 Ağustos 1920 |
Sevr Barış Antlaşması’nı imzalayanlar ve Saltanat Şûrası’nda olumlu oy kullananlar TBMM’nce vatan haini ilân edildi. |
24 Ağustos 1920 |
2. Milli Aşiret Ayaklanması çıktı. Söndürülmesi 8 Eylül 1920 |
29 Ağustos 1920 |
Yunanlılar Uşak’ı işgal etti. |
30 Ağustos 1920 |
Ayaklanmaya katılan Adapazarı ve Düzce halkı TBMM ‘nde affedildi. |
3 Eylül 1920 |
Simav, Yunanlılar tarafından işgal edildi. |
3 Eylül 1920 |
Nizip işgal edildi. |
5 Eylül 1920 |
TBMM ‘nde “Nisab-ı Müzakere Kanunu” kabul edildi. |
5 Eylül 1920 |
2. Yozgat Ayaklanması başladı. Söndürülmesi 30 Aralık 1920 |
6 Eylül 1920 |
Refet Bey İçişleri Bakanı oldu. |
7 Eylül 1920 |
“Takvimi Vekayi” Gazetesinde, rütbeleri indirilen subaylar arasında Mustafa Kemal’in rütbesinin yarbaylığa indirildiği yazıldı. |
11 Eylül 1920 |
TBMM’nde İstiklal Mahkemelerinin kurulmasına karar verildi. |
12 Eylül 1920 |
Doğu Cephesi birlikleri Ermenilere karşı saldırıya geçti. |
13 Eylül 1920 |
Mustafa Kemal’in “Halkçılık Programı” T.B.M.M. ‘ne sunuldu. (18 Eylül’de T.B.M.M. ‘nde okundu) |
13 Eylül 1920 |
Mustafa Kemal, İstanbul’dan gelen Osmanlı delegeleri, Ahmet İzzet ve Salih Paşa’larla, Bilecik tren istasyonunda görüştü. |
14 Eylül 1920 |
TBMM ‘nde “Men-i Müskirat Kanunu” kabul edildi. (28 Şubat 1921’de yayınlandı) (Sarhoş eden şeylerin yasaklanması) |
23 Eylül 1920 |
İlk Sovyet Savaş malzemeleri geldi. |
24 Eylül 1920 |
Doğu Cephesinde Ermeniler, Bardız ve Kötek’te saldırıya geçti. |
29 Eylül 1920 |
Sarıkamış, Ermenilerden geri alındı. |
1 Ekim 1920 |
Milli Kuvvetler, Kağızman’ı geri aldı. |
2 Ekim 1920 |
Konya’da Delibaş Ayaklanması çıktı. |
6 Ekim 1920 |
Kuvayı Milliye Konya’ya girdi. |
7 Ekim 1920 |
“Ceride-i Resmiye” (Resmi Gazete) kuruldu. (Çıkışı |
15 Ekim 1920 |
Güney cephesinde Saimbeyli kurtarıldı. |
17 Ekim 1920 |
Damat Ferid Paşa sadrazamlıktan istifa etti. |
17 Ekim 1920 |
Misak-ı Milli esaslarına aykırı Sovyet önerileri, TBMM ‘nde reddedildi. |
18 Ekim 1920 |
Resmi Türkiye Komünist Fırkası kuruldu. |
21 Ekim 1920 |
Tevfik Paşa başkanlığında İstanbul’da son Osmanlı Hükümeti kuruldu. |
24 Ekim 1920 |
Batı Cephesi’nde Türk kuvvetleri Gediz Taarruzunu gerçekleştirdi. |
27 Ekim 1920 |
Yunanlılar İnegöl ve Yenişehir’i işgali etti. |
27 Ekim 1920 |
T.B.M.M., bundan böyle İstanbul Meclisinden başka milletvekili kabul edilmemesine karar verdi. |
30 Ekim 1920 |
Kars Ermenilerden geri alındı. |
1 Kasım 1920 |
Ankara’daki “Zabit Namzetleri Talimgahı” ilk mezunlarını verdi. |
2 Kasım 1920 |
İkinci parti Sovyet savaş malzemeleri geldi. |
4 Kasım 1920 |
İcra Vekilleri Heyeti’nin seçim yönteminde değişiklik yapıldı. (Şimdiye değin bakanları Meclis gizli oyla seçiyordu. Bundan böyle bakanlar, T.B.M.M. Başkanınca gösterilen adaylar arasından seçilecekti) |
6 Kasım 1920 |
Doğu cephesinde Ermeniler mütareke istedi. |
7 Kasım 1920 |
Doğu Cephesi birlikleri, Gümrü’yü işgal etti. |
8 Kasım 1920 |
Ermeniler, T.B.M.M. ‘nin barış koşullarını kabul etmedi. |
8 Kasım 1920 |
Ali Fuat Paşa’nın, Moskova Büyükelçiliği’ne atanma kararı alındı. |
8 Kasım 1920 |
Savaş’ın, düzenli ordu ile yürütülmesine karar verildi. |
9 Kasım 1920 |
Batı Cephesi iki bölüme ayrıldı.(kuzey cephesi, güney cephesi) İsmet Bey’in (İnönü) Batı Cephesi, Refet Bey’in (Bele) Güney Cephesi Komutanlıklarına tayini. |
11 Kasım 1920 |
Doğu Cephesi Karargâhı, Gümrü’ye taşındı. |
12 Kasım 1920 |
Ermeniler’in boşalttığı Iğdır’a, Türk birlikleri girdi. |
15 Kasım 1920 |
Şeyh Sunusi (Libya) Ankara’ya geldi. |
15 Kasım 1920 |
Islahiye kurtuldu. |
18 Kasım 1920 |
Ermenistan’la Ateşkes Anlaşması imzalandı. |
18 Kasım 1920 |
T.B.M.M., Emperyalizme karşı bildirisini (beyanname) yayınladı. |
20 Kasım 1920 |
General Papulas, Türkiye’deki Yunan orduları başkomutanlığına atandı. |
21 Kasım 1920 |
Ali Fuat Paşa, Moskova Büyükelçisi oldu. |
22 Kasım 1920 |
Yunan Başkomutanı General Papulas İzmir’e geldi. |
25 Kasım 1920 |
T.B.M.M. ‘nde “Düğünlerde Men’i İsrafat Kanunu” kabul edildi. (Düğünlerde gereksiz harcamanın önlenmesi) |
27 Kasım 1920 |
Çerkes Ethem birliklerinin itaatsizlikleri, Ethem’in kardeşi Tevfik’in Batı cephesi komutanına ve Mustafa Kemal’e yazdığı mektuplarla ortaya çıktı. |
29 Kasım 1920 |
“İstiklal Madalyası Kanunu” kabul edildi. |
1 Aralık 1920 |
Demirci Mehmet Efe’nin ayaklanması. |
3 Aralık 1920 |
Türkiye – Ermenistan arasındaki sınırı çizen Gümrü Antlaşması imzalandı. |
3 Aralık 1920 |
Mamure kurtuldu. |
4 Aralık 1920 |
Eskişhir’de Mustafa Kemal, İsmet İnönü ile Çerkez Ethem’in kardeşi milletvekili Çerkez Reşit arasında görüşmeler yapıldı |
5 Aralık 1920 |
İstanbul’dan gelen İzzet (Furgaç) ve Salih (Hulusi Kezrak) Paşalarla Mustafa Kemal arasında Bilecik görüşmesi yapıldı. |
6 Aralık 1920 |
Bilecik Görüşmesine katılanlar, Ankara’ya götürüldü. |
9 Aralık 1920 |
İç ayaklanmaları bastırmak üzere, Merkez Ordusu kuruldu. Komutanlığa Nurettin Paşa getirildi. |
11 Aralık 1920 |
Demirci Mehmet Efe üzerine, birlik gönderildi. |
13 Aralık 1920 |
Doğu Cephesi Karargâhı, Kars’a taşındı. |
16 Aralık 1920 |
Demirci Mehmet Efe yenildi. |
19 Aralık 1920 |
5 Aralık’ta yapılan plesibit üzerine, Konstantin yeniden Yunanistan Kralı olarak Atina’ya geldi. |
24 Aralık 1920 |
Çerkez Ethem’i yola getirmek için, bir ögüt kurulu, Kütahya’ya gönderildi. |
27 Aralık 1920 |
Çerkez Ethem Ayaklanması başladı. |
29 Aralık 1920 |
Kütahya, T.B.M.M. Kuvvetlerince Ethem kuvvetlerinden temizlendi. |
6 Ocak 1921 |
Yunanlılar, Eskişehir’e doğru ilerlemeye başladı. |
6-10 Ocak 1921 |
I. İnönü Muharebesi ve Zaferi |
9 Ocak 1921 |
Bilecik’in, Yunanlılar tarafından işgali. |
17 Ocak 1921 |
Türk Heyeti görüşmelerde bulunmak üzere Tiflis’e gitti. |
17 Ocak 1921 |
Büyük Millet Meclisi, asi Ethem hakkında bir bildiri yayınladı. |
20 Ocak 1921 |
İlk Anayasa, (Teşkilat-ı Esasiye) Büyük Millet Meclisi’nce kabul edildi. |
22 Ocak 1921 |
Çerkez Ethem birlikleri tamamiyle yenildi. |
23 Ocak 1921 |
“Alemdar” gemisi, Milli Mücadele’ye katılmak üzere İstanbul’dan Karadeniz’e açıldı. (Arada Fransızların eline geçen gemi 28 Ocak günü silahsız mürettebatınca yeniden kurtarılmıştır.) |
24 Ocak 1921 |
Asi Ethem ayaklanması bastırıldı. |
24 Ocak 1921 |
Fevzi Paşa, İcra Vekilleri başkanlığına getirildi. (9 Temmuz 1922’ye kadar bu görevde kaldı.) |
26 Ocak 1921 |
İtilaf Devletleri, Sadrazam Tevfik Paşa’dan Londra Konferansı’na delege göndermesini istedi. |
28-29 Ocak 1921 |
Türkiye’ye geldikten sonra, denize açılarak Rusya’ya dönmekte olan Mustafa Suphi ve arkadaşları, Yahya Kahya’nın adamlarınca denizde öldürüldü. (Bu olay, zaman zaman Mustafa Kemal ve Kazım Karabekir aleyhinde propaganda için kullanılmıştır.) |
29 Ocak 1921 |
Türk Heyeti, Tiflis’den Bakü’ye geçti. |
31 Ocak 1921 |
Bekir Sami Kurulu, Moskova’dan Ankara’ya döndü. |
5 Şubat 1921 |
Ankara, Londra Konferansı’na heyet göndermeye karar verdi. |
6 Şubat 1921 |
Mustafa Kemal, “Hakimiyeti Milliye” muhabirine: “Komünizm içtimai bir meseledir” dedi |
6 Şubat 1921 |
“Hakimiyeti Milliye” günlük çıkmaya başladı. (Bir süre Pazar günleri çıkmamış, savaşın kızıştığı günlerde ek yayınlamış, sonra tamamı ile günlük olmuştur.) |
8 Şubat 1921 |
T.B.M.M. Ayıntap’a (Antep) kahramanca direnişinden dolayı “Gazi”sanı veren kanunu kabul etti. |
9 Şubat 1921 |
Gaziayıntap, bir anlaşma imzalanarak Fransızlara teslim oldu. |
10 Şubat 1921 |
Mustafa Kemal, cepheye doğru yola çıktı.(15 Şubat’ta döndü). |
17 Şubat 1921 |
Ankara dışındaki İstiklal Mahkemeleri kaldırıldı. |
21 Şubat 1921 |
Londra Konferansı başladı. |
22 Şubat 1921 |
Moskova’da Türk-Sovyet görüşmeleri başladı. |
23 Şubat 1921 |
T.B.M.M. Hükümeti, Ardahan, Artvin ve Batum’un boşaltılması için Gürcistan’a ültimatom verdi. |
25 Şubat 1921 |
Kızıl Ordu Tiflis’e girdi. |
26 Şubat 1921 |
Türk-Sovyet görüşmeleri başladı. |
28 Şubat 1921 |
T.B.M.M.’nde ilk bütçe kabul edildi. (1920 yılı bütçesi: 630,149,58 TL idi. 11,9.1920’de “Altı Aylık Muvakkat Bütçe Kanunu” çıkarılmıştı. |
1 Mart 1921 |
Afganistan’la Moskova’da dostluk anlaşması imzalandı. Batı Cephesi Komutanı İsmet (İnönü) Bey generalliğe terfii etti. |
2 Mart 1921 |
Dr. Adnan Bey Meclis ikinci başkanı oldu. |
6 Mart 1921 |
Koçgir Ayaklanması başladı. Bastırılması 17 Haziran 1921. |
7 Mart 1921 |
Ahmet İzzet ve Salih Paşalar serbest bırakıldı. |
11 Mart 1921 |
Doğu Cephesi kuvvetleri, Batum’u işgal etti. |
12 Mart 1921 |
Londra Konferansı sona erdi. |
12 Mart 1921 |
“İstiklal Marşı” TBMM’nde kabul edildi. |
14 Mart 1921 |
Doğu Cephesi kuvvetleri Ahıska’yı işgal etti. |
15 Mart 1921 |
Talat Paşa Berlin’de öldürüldü. |
16 Mart 1921 |
TBMM Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında “Moskova Antlaşması” imzalandı. |
18 Mart 1921 |
Gürcülerin milli kuvvetlerimize saldırısı sonunda, Kızılordu birlikleri Batum’a girdi. |
21 Mart 1921 |
Yeşil Ordu adlı sol kuruluşla ilgileri dolayısıyla TBMM’nin gizli oturumunda Tokat Milletvekili Nazım (Resmor), Afyon Milletvekili Mehmet Şükrü (Koç), Bursa Milletvekili Servet’in dokunulmazlıkları kaldırıldı. |
23 Mart 1921 |
Bursa ve Uşak Cephelerinden Yunan saldırısı başladı. |
25 Mart 1921 |
Yunanlılar Sapanca’yı işgal etti. |
26 Mart 1921 |
Yunanlılar Adapazarı’nı işgal etti. |
28 Mart 1921 |
Doğu birliklerimiz Batum, Ahıska, Ahılkelek’i boşalttı. |
7-8 Nisan 1921 |
Afyon Yunanlılardan geri alındı. |
12 Nisan 1921 |
Mustafa Kemal, Anadolu’daki Yunan zulümlerini protesto ederek “İnsanlık alemine” bir beyanname yayınladı. |
12 Nisan 1921 |
Mehmet Emin (Yurdakul) ile Yusuf Akçura Ankara’ya geldi. |
13 Nisan 1921 |
Türk ve Yunan birlikleri arasında, Dumlupınar Savaşı başladı. |
15 Nisan 1921 |
Ahmet Anzavur Bandırma yakınlarında öldürüldü. (Padişah kendisine Paşalık vermişti.) |
18 Nisan 1921 |
İsmal Fazıl Paşa öldü. (Ali Fuat Cebesoy’un babası, Nafia Vekili.) |
22 Nisan 1921 |
Mustafa Kemal, “Hakimiyeti Milliye’ye verdiği demecinde: Hürriyet ve İstiklal benim karakterimdir” dedi. |
23 Nisan 1921 |
“23 Nisan’ın Milli Bayram Addine Dair Kanun” TBMM’nde kabul edildi. |
27 Nisan 1921 |
İzmit, Yunanlılar tarafından işgal edildi. |
28 Nisan 1921 |
İngilizlerin Malta’dan serbest bıraktıkları Ziya Gökalp ile 39 arkadaşı İstanbul’a geldi. |
30 Nisan 1921 |
Fransız kadın gazeteci Geoges Berthe-Gaulis Ankara’ya geldi. (Mustafa Kemal ile görüştü. Lehimizde yazı ve kitaplar yazdı.) |
3 Mayıs 1921 |
Batı Cephesi yeniden birleştirildi. |
8 Mayıs 1921 |
Bekir Sami Bey hariciye vekilliğinden ayrıldı. |
9 Mayıs 1921 |
Çerkez Ethem, idama mahkum edildi. |
10 Mayıs 1921 |
TBMM’nde Mustafa Kemal ve Arkadaşları, “Birinci Grup” diye bilinen “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu’nu kurdular. (Ertesi gün Mustafa Kemal Grup’a başkan seçildi. “İkinci Grup” ise, muhaliflerden oluşmuştur. |
13 Mayıs 1921 |
İstanbul’daki İtilaf Devletleri yüksek komiserleri (Pell, Rumbold, Garroni) boğazları “tarafsız bölge” ilan etti. |
16 Mayıs 1921 |
Yusuf Kemal, Hariciye vekili oldu. |
19 Mayıs 1921 |
Fevzi Paşa başkanlığında yeni bir kabine kuruldu. |
24 Mayıs 1921 |
Ankara’ya, Hint müslümanların temsilcisi gibi gelmiş, fakat Mustafa Kemal’i öldürmekle görevli bir casus olduğu anlaşılarak yargılanmış olan Mustafa Sagir, idam edildi. |
25 Mayıs 1921 |
İtalyanlar Marmaris’ten çekildi. |
1 Haziran 1921 |
İtalyanlar, Antalya bölgesinden çekilmeye başladı. |
9 Haziran 1921 |
Fransa temsilcisi Franklin-Bovillon Ankara’ya geldi. |
12 Haziran 1921 |
Yunanistan Kralı Konstantin, İzmir’e geldi. |
13 Haziran 1921 |
Çapanoğlu Halit Bey, Amasya’da idam edildi. |
13 Haziran 1921 |
Büyük Millet Meclisi tarafından Mustafa Kemal’e, Başkomutanlık görevi verildi. |
17 Haziran 1921 |
Koçgiri Ayaklanması bastırıldı. |
18-19 Haziran 1921 |
Paris Görüşmeleri başladı. (Üç büyük devlet, Yunanistan’a, arabuluculuk önerisinde bulundu.) |
21 Haziran 1921 |
Yunanlılar, Adapazarı’ndan çekildi. |
21 Haziran 1921 |
Fransızlar, Zonguldak’ı boşalttı. |
28 Haziran 1921 |
Türk Kuvvetleri İzmit’e girdi. |
30 Haziran 1921 |
Çocuk Esirgeme Kurumu kuruldu. |
5 Temmuz 1921 |
Yunan Kralı Konstantin, taarruz emri verdi. İtalyanlar Antalya’dan tamamen çekildi. |
7 Temmuz 1921 |
Yunan Kralı Konstantin cepheye gitti. |
8 Temmuz 1921 |
Kütahya-Eskişehir Muharebesi başladı. |
10 Temmuz 1921 |
Yunan kuvvetleri genel saldırıya geçti. |
13 Temmuz 1921 |
Afyon-Altıntaş Muharebesi. |
15 Temmuz 1921 |
Batı Cephesi Komutanının emri ile Türk ordusu geriye çekildi. |
16 Temmuz 1921 |
Ankara’da Maarif Kongresi açıldı ve Mustafa Kemal Paşa açılış konuşması yaptı. |
17 Temmuz 1921 |
Mustafa Kemal Paşa cepheyi denetledi. |
18 Temmuz 1921 |
Mustafa Kemal Paşa, Ankara’dan Karacahisar’daki Batı Cephesi Karargahına geldi. |
24 Temmuz 1921 |
Batı Cephesi Karargahı Polatlı’ya taşındı. |
25 Temmuz 1921 |
Türk Ordusu Sakarya Nehri doğusuna çekildi. |
26 Temmuz 1921 |
Yunanlılar Ankara’ya saldırı kararı aldı. |
5 Ağustos 1921 |
Mustafa Kemal Paşa’ya üç ay süre ile ve geniş yetkilerle Başkomutanlık tevcih eden kanun kabul edildi. |
7-8 Ağustos 1921 |
Mustafa Kemal Paşa, Başkomutanlık Kanunu’nun verdiği yetkiye dayanarak Tekalif-i Milliye emirlerini (Milli Yükümlülük Emirleri) yayınlayarak, ordu için halkın vereceği malzemeyi bildirdi. |
8 Ağustos 1921 |
Alit Fethi (Okyar), Malta’dan Ankara’ya döndü. |
9 Ağustos 1921 |
42. Alay Ankara’ya geldi. |
12 Ağustos 1921 |
Mustafa Kemal Paşa Alagöz akargahına gitti. |
12 Ağustos 1921 |
Mustafa Kemal ile Fevzi (Çakmak) Paşa, Polatlı’da cephe karargahına geldiler. (Mustafa Kemal bu sırada attan düşerek yaralanmış, Ankara’ya dönerek tedaviden sonra 17.8.1921’de yeniden cepheye gelmiştir.) |
14 Ağustos 1921 |
Yunanlılar Sivrihisar’ı işgal etti. |
15 Ağustos 1921 |
Yunan Kralı Konstantin “Ankara’ya Doğru” emrini verdi. |
18 Ağustos 1921 |
Halide Edip’in, cephede görev isteği Mustafa Kemal tarafından kabul edildi. |
23 Ağustos 1921 |
22 gün 22 gece sürecek olan Sakarya Meydan Muharebesi başladı. |
28 Ağustos 1921 |
Delibaş Mehmet öldürüldü. |
11 Eylül 1921 |
Yunan kuvvetleri geri çekilmeye başladı. |
13 Eylül 1921 |
Sakarya Zaferi. |
14 Eylül 1921 |
Seferberlik ilan edildi. Grup teşkilatı kaldırıldı ve kolordu halinde örgütlenme başladı. |
17 Eylül 1921 |
Yunan ordusu Eskişehir’e doğru çekilmeye başladı. |
18 Eylül 1921 |
Mustafa Kemal Ankara’ya döndü. |
19 Eylül 1921 |
Mustafa Kemal Paşa’ya “Gazilik” ünvanı ve “Mareşallik” verildi. |
21 Eylül 1921 |
Türk ordusu Sakarya Nehri batısına geçti. |
24 Eylül 1921 |
Franklin-Bouillon 21 Eylül’de Ankara’ya geldi, yeni Gazi Mustafa Kemal ile görüşmeler başladı. |
26 Eylül 1921 |
Kars’ta Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan ve Sovyet Rusya temsilcileri ile Kazım Karabekir arasında görüşmeler başladı. |
5 Ekim 1921 |
Malta’dan dönen Ali İhsan (Sabis) Paşa Ankara’ya geldi. |
7 Ekim 1921 |
Batı Cephesine bağlı 1. Ordu kuruldu. |
13 Ekim 1921 |
TBMM Hükümeti ile Kafkas Cumhuriyetleri (Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan) arasında Kars anlaşması imzalandı. |
20 Ekim 1921 |
TBMM Hükümeti ile Fransa Hükümeti arasında Ankara Anlaşması imzalandı. |
23 Ekim 1921 |
İstanbul’daki Ankara temsilcisi Hamit Bey ile İngiliz temsilcisi Sir H. Rumbold arasında, İngiliz esirleriyle Malta’daki Türk tutukluların değiştirilmesi konusunda anlaşma imzalandı. (Serbest bırakılan Malta tutukluları 31 Ekim’de İnebolu’ya çıktılar.) |
31 Ekim 1921 |
Gazi Mustafa Kemal’in Başkomutanlığını üç ay daha uzatan kanun TBMM’nde kabul edildi. |
1 Kasım 1921 |
Türk davasını destekleyen Pierre Loti’ye Meclis adına armağan gönderilmesi kararı alındı. |
12 Kasım 1921 |
Hamdullan Suphi Maarif vekilliğinden istifa etti. |
15 Kasım 1921 |
Sürgünden dönen Rauf Bey Meclis’e katıldı. |
21 Kasım 1921 |
TBMM, Fransız kadın yazarı G.B. Gaulis’e teşekkür kararı aldı. |
5 Aralık 1921 |
Adana, Ankara Hükümetinin denetimine girdi. |
7 Aralık 1921 |
Fransızlar, Kilis’ten çekilmeye başladı. |
8 Aralık 1921 |
İstanbul Fener Patrikliğine, IV. Meletios seçildi. |
11 Aralık 1921 |
İstanbul’da oluşan Anadolu hareketini durdurmayı amaç edinen “Anadolu Cemiyeti” Yunanistan Yüksek Komiserliği’ne, Yunan işgal bölgelerinde padişah adına geçici bir hükümet kurulmasını önerdi. |
13 Aralık 1921 |
General Frunze başkanlığında, Ukrayna Kurulu Ankara’ya geldi. |
24 Aralık 1921 |
Osmaniye, Fransız işgalinden kurtuldu. |
20 Aralık 1921 |
Adana’da Kolordu binasına Türk bayrağı çekildi. |
25 Aralık 1921 |
Gaziantep’in kurtuluşu. |
27 Aralık 1921 |
Fransızlar Tarsus’tan çekildi. |
22 Mayıs 1922 |
San Remo Konferansı kararları, TBMM’de reddedildi. |
2 Ocak 1922 |
Ankara Hükümeti ile Ukrayna Hükümeti arasında dostluk antlaşması imzalandı. |
4 Ocak 1922 |
Adana boşaltıldı. (Türk ordusu 5 Ocak’ta Adana’ya girdi.) Mersin ve Dörtyol kurtuldu. (Adana’nın Kurtuluş Günü 1973’te 20 Aralık’a alındı.) |
10 Ocak 1922 |
Gazi Mustafa Kemal, Vakit Gazetesi için, yaşamına, anılarına değinen uzun bir demeç verdi. |
1 Şubat 1922 |
Musul’un kurtarılması kararı alındı. |
4 Şubat 1922 |
Başkomutanlık Kanunu’nun süresi, üç ay daha uzatıldı. |
16 Şubat 1922 |
Merkez Ordusu kaldırıldı. |
19 Şubat 1922 |
Kazım Karabekir, uzmanlardan oluşan üçüncü bir Meclisin kurulmasını önerdi. |
1 Mart 1922 |
T.B.M.M. 3’üncü toplantı yılına başladı. |
1 Mart 1922 |
Rauf Bey, Meclis ikinci başkanı oldu. |
4 Mart 1922 |
Gazi Mustafa Kemal, cepheyi denetlemek üzere Ankara’dan ayrıldı. |
15 Mart 1922 |
Mustafa Kema,l Batı Cephesini ziyaret etti. |
22-26 Mart 1922 |
Paris Konferansı. İtilaf devletleri, 22 Mart’ta Türklere ve Yunanlılara mütareke önerisinde bulundu. |
26 Mart 1922 |
Müttefikler, Sevr Antlaşması’nda bazı değişiklikler önerdi. |
30 Mart 1922 |
Gazi Mustafa Kemal, İsmet (İnönü) Paşa ile birlikte Akşehir’den Çay’a döndü. |
12 Nisan 1922 |
İstanbul Darülfünunu, öğrencilerin, milliyet duygularını inciten kimi müderrislerin değiştirilmesini istemeleri üzerine, geçici olarak kapatıldı. |
13 Nisan 1922 |
İtalyanlar, Söke yöresini boşaltmaya başladı. |
14 Nisan 1922 |
Yusuf İzzet Paşa öldü. |
17 Nisan 1922 |
Mustafa Kemal, Batı Cephesi karargâhından Ankara’ya döndü. |
21 Nisan 1922 |
Söke, Yunanlılar tarafından işgal edildi. |
25 Nisan 1922 |
İstanbul’da, Garbi Trakya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu. |
26 Nisan 1922 |
Yunan şilebini, Türk denizcileri ele geçirdi. |
6 Mayıs 1922 |
Başkomutanlık Kanunu’nun süresi, ikinci defa üç ay daha uzatıldı. |
11 Mayıs 1922 |
Hasan Bey, iktisat vekili oldu. |
2 Haziran 1922 |
Moskova’dan dönen Ali Fuat Paşa, Ankara’da Mustafa Kemal ile görüştü. |
3 Haziran 1922 |
T.B.M.M. Yunan zulmünü dünyaya duyurma kararı aldı. |
4 Haziran 1922 |
Yunanistan’ın Anadolu Orduları Başkomutanlığına, General Hacıanesti atandı. |
7 Haziran 1922 |
Averof gemisi ile iki Yunan gemisi, Samsun’u bombaladı. |
11 Haziran 1922 |
Yunan ordusu başkomutanı General Hacıanesti, Afyon’a geldi. |
14 Haziran 1922 |
Mustafa Kemal Adapazarı’nda, annesi ile görüştü. |
17 Haziran 1922 |
İsmet Paşa, Ali İhsan Paşa’nın görevden alınmasını istedi. |
18 Haziran 1922 |
Gazi Mustafa Kemal İzmit’te, Fransız yazarı Claude Farere ile görüştü. (T.B.M.M. Türkleri destekleyen yazara, 21 Ocak 1922 günlü toplantıda teşekkür kararı almıştı) |
20 Haziran 1922 |
Fahrettin Paşa, Ali İhsan Paşa’nın yerine vekaleten 1. Ordu komutanlığına atandı. |
24 Haziran 1922 |
Mustafa Kemal annesi ile birlikte, Adapazarı’ndan Ankara’ya döndü. |
29 Haziran 1922 |
Nurettin Paşa, 1. Ordu komutanlığına atandı. |
3 Temmuz 1922 |
Ali İhsan Paşa yargılanmak üzere, İstiklal Mahkemesine sevk edildi. |
8 Temmuz 1922 |
T.B.M.M.’nde İcra Vekilleri Heyeti’nin, Meclis başkanınca aday gösterilmeksizin, gizli oyla seçilmesi kabul edildi. |
13 Temmuz 1922 |
Dr. Adnan Bey, T.B.M.M. ikinci başkanı oldu. |
14 Temmuz 1922 |
Fransız milli bayramı dolayısı ile Ankara’da Albay Mougun’in evinde verilen şölende, Gazi M. Kemal uzun bir konuşma yaptı. |
16 Temmuz 1922 |
Gazi Mustafa Kemal , Anadolu ve Müdafaa-i Hukuk Grubu toplantısında doğal başkan, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa ise Grup Başkanı oldu. “Misak-ı Milli” temel ilke kabul edildi. |
20 Temmuz 1922 |
Gazi Mustafa Kemal’in Başkomutanlık yetkileri, süresiz olarak uzatıldı. |
21 Temmuz 1922 |
Mustafa Kemal, Batı cephesine gitmek üzere Ankara’dan ayrıldı. |
23 Temmuz 1922 |
Gazi Mustafa Kemal, Akşehir’e geldi. |
25 Temmuz 1922 |
Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa, Batı Cephesinin bulunduğu Akşehir’e ulaştı. |
27 Temmuz 1922 |
Mustafa Kemal Paşa, taarruza hazırlanma emrini verdi. |
29 Temmuz 1922 |
İstanbul Darülfünunu’ndan, milliyet duygularına aykırı söz ve davranışları dolayısı ile bir bölük müderris çıkarıldı. |
29 Temmuz 1922 |
İtilaf Devletleri, Yunanistan’a nota göndererek, İstanbul’u işgal etmelerine izin vermeyeceklerini bildirdiler. |
30 Temmuz 1922 |
Planların son şeklini alması ve taarruz günü hakkında Başkomutan’ın karar vermesi. (26 Ağustos 1922) |
30 Temmuz 1922 |
İzmir’deki Yunan Başkomiseri Sterghiades “Ionia” devletini ilan etti. (Bu kararı, İstanbul ve Ankara Hükümetleri ile İtilaf Devletleri Ağustos ayı içinde protesto ettiler) |
31 Temmuz 1922 |
Yeniden düzenlenen İstiklal Mahkemeleri Kanunu’nu kabul edildi. |
4 Ağustos 1922 |
Enver Paşa öldürüldü. |
6 Ağustos 1922 |
Batı Cephesi komutanı İsmet (İnönü) Paşa, ordulara gizli olarak “Taarruza Hazırlık” emri verdi. |
6 Ağustos 1922 |
Gazi Mustafa Kemal, Ankara’ya döndü. |
7 Ağustos 1922 |
Fevzi Paşa, Ankara’ya döndü. |
7 Ağustos 1922 |
İstanbul’da İngiliz Yüksek Komiseri Sir H. Rumbold, Vahidettin’le görüştü. Padişah, Yunanlıların işgal ettikleri bölgelerin, Hükümetine verilmesi, Anadolu’daki hareketi bastırmada kendisine yardım edilmesini istedi. |
13 Ağustos 1922 |
Genelkurmay Karargâhı’nın, Ankara’dan Batı Cephesi’ne hareketi. |
14 Ağustos 1922 |
Celaleddin Arif Bey, başkanlık görevinden istifa etti. |
16 Ağustos 1922 |
Genelkurmay Karargâhı, Akşehir’de göreve başladı. |
17 Ağustos 1922 |
Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Ankara’dan cepheye hareket etti. |
20 Ağustos 1922 |
Başkomutan, Akşehir’e geldi. |
24 Ağustos 1922 |
Akşehir’deki karargâh, Şühut’a nakledildi. |
25 Ağustos 1922 |
Mustafa Kemal Paşa, Rauf Bey’e (Başbakan) ordularımızın yarın taarruza başlayacağını bildirdi. |
26 Ağustos 1922 |
Büyük Taarruz başladı. (saat : 5:30’da topçu ateşi ile) |
26 Ağustos 1922 |
İznik kurtuldu. |
27 Ağustos 1922 |
Afyon kurtuldu. |
30 Ağustos 1922 |
Dumlupınar’da Başkomutan Muharebesi kazanıldı. |
31 Ağustos 1922 |
Mustafa Kemal, Fevzi ve İsmet Paşaların son durumu değerlendirmeleri ve Başkomutan’ın takip emrini vermesi. |
1 Eylül 1922 |
Mustafa Kemal Paşa’nın Başkomutanlık emri: “Ordular! İlk Hedefimiz Akdenizdir. İleri!” |
2 Eylül 1922 |
Yunan Başkomutanı Trikopis, Çalköy civarında esir alındı, Eskişehir kurtarıldı. |
3 Eylül 1922 |
30 Ağustos Muharebesi’ne “Başkomutan Muharebesi” adı verildi. |
3 Eylül 1922 |
Gazi Mustafa Kemal, Dumlupınar’dan Uşak’a geldi. |
4 Eylül 1922 |
Yunanlılar Akşehir’i yaktı, Söğüt ve Kula kurtarıldı. |
5 Eylül 1922 |
Bilecik kurtarıldı. |
6 Eylül 1922 |
Bursa’nın Yunanlılarca işgal edilmesi üzerine, T.B.M.M. kürsüsüne örtülmüş olan kara örtü kaldırıldı. |
6 Eylül 1922 |
Yunanistan’ın Anadolu ordularına Başkomutan olarak atadığı Polyemekalis İzmir’e geldi. |
7 Eylül 1922 |
İtilaf Devletleri, Ankara Hükümetine başvurarak mütareke istediler. Yunanistan’ın Anadolu’yu boşaltmasını koşul olarak ileri sürdüler. |
7 Eylül 1922 |
Yunanistan’da Hükümet istifa etti. Yeni kabineyi Kalogeropulus kurdu. |
7 Eylül 1922 |
Aydın’ın kurtuluşu. |
8 Eylül 1922 |
Manisa’nın kurtuluşu. |
9 Eylül 1922 |
İzmir geri alındı. |
10 Eylül 1922 |
Mustafa Kemal Paşa’nın İzmir’e girişi. |
10 Eylül 1922 |
Bursa’nın kurtuluşu. |
12 Eylül 1922 |
Akdeniz İngiliz Filosu Başkomutanı Amiral Brock, Ankara’nın İngilizlerle savaş halinde olup olmadığını, Gazi Mustafa Kemal’e mektupla sordu. (Gazi Mustafa Kemal, 13 Eylül’de yanıt vererek, iki hükümetin siyasal ilişkiler kurabileceğini bildirdi.) |
13 Eylül 1922 |
Gazi Mustafa Kemal’in ulusa bildirisi. (Ulusu kutlarken, İzmir’den, Bursa’dan, Akdeniz ufuklarından ordunun selamını bildirdi.) |
14 Eylül 1922 |
Mustafa Kemal’e “İzmir hemşehriliği” payesi verildi. |
15 Eylül 1922 |
Ayvalık ve bazı kasabalar işgalden kurtarıldı. |
15 Eylül 1922 |
İngiliz kabinesi aldığı kararla, Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya, tarafsız bölgeye saldırmaması için bildiride bulunmayı ve bir konferans toplanmasını öngördü. |
17 Ağustos 1922 |
Türk birlikleri Bandırma’ya girdi. |
18 Eylül 1922 |
İtilaf Devletleri, İstanbul ve Boğazlardaki tarafsız bölgelerin tarafsızlığına uyulması konusunda Ankara Hükümetine nota verdi. |
18 Eylül 1922 |
Erdek ve Biga Yunan işgalinden kurtarıldı. |
19 Eylül 1922 |
Başkomutan, General Pelle ile İzmir’de görüştü. |
19 Eylül 1922 |
Fransız ve İtalyan’lar Çanakkale’nin Anadolu yakasını boşaltılar. |
20 Eylül 1922 |
Fransız ve İtalyan kuvvetleri Çanakkale’den çekildi. |
23 Eylül 1922 |
İtilaf Devletleri’nin zaferden sonra ilk notaları. |
24 Eylül 1922 |
Damat Ferid yurt dışına kaçtı. |
24 Eylül 1922 |
Türk kuvvetleri Çanakkale’de “tarafsız bölge” ye girdi. |
27 Eylül 1922 |
General Harington, Gazi Mustafa Kemal’e, İstanbul’daki Yunan donanmasının uzaklaştırıldığını bildirdi. |
27 Eylül 1922 |
Yunanistan’da ihtilal. Kral Konstantin tahtı bıraktı. |
28 Eylül 1922 |
Franklin Bouillon’un güvence vermesi üzerine, Türk ordularının Boğazlara yönelen hareketi durduruldu. |
29 Eylül 1922 |
Gazi Mustafa Kemal , İtilaf Devletleri’nin 23 Eylül notasına yanıt vererek, Mudanya Konferansı’nın kabul edildiğini, İsmet (İnönü) Paşa’nın delege olarak atandığını bildirdi. |
30 Eylül 1922 |
İsmet Paşa, Mudanya Konferansı delegesi olarak Mudanya’ya hareket etti. |
1-2 Ekim 1922 |
Franklin Bouillon, Müttefik fevkalade komiserleriyle toplantı yaptı. |
3-11 Ekim 1922 |
Mudanya Konferansı. |
4 Ekim 1922 |
İtilaf Devletleri’nin 23 Eylül notasına, T.B.M.M. Hükümeti geniş yanıtını verdi. |
5 Ekim 1922 |
Gazi Mustafa Kemal, kendisine önerilmiş olan Ankara hemşehriliğini kabul etti. |
5 Ekim 1922 |
Fethi Bey Dahiliye vekili oldu. |
7 Ekim 1922 |
Paris Kararları. |
9 Ekim 1922 |
Fransız ve İtalyan delegeleri, İsmet Paşa ile özel bir görüşme yaptılar. |
10 Ekim 1922 |
İsmet Paşa’ya antlaşma imzalamada yetki verildi. |
10 Ekim 1922 |
Mustafa Kemal Paşa’nın, Franklin Bouillon’a gönderdiği karşılık mesajı. |
11 Ekim 1922 |
Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı. |
14 Ekim 1922 |
MudanyaAteşkes Antlaşması, Yunan Hükümeti tarafından kabul edildi. |
15 Ekim 1922 |
Mudanya Ateşkes Antlaşması yürürlüğe girdi. |
15 Ekim 1922 |
Yunanlılar Doğu Trakya’yı boşaltmaya başladı. |
16 Ekim 1922 |
Gazi Mustafa Kemal Bursa’ya gitti. |
19 Ekim 1922 |
Trakya’yı teslim almakla görevlendirilen Refet (Bele), İstanbul’a geldi. |
19 Ekim 1922 |
İngiltere Başbakanı Lloyd George iktidardan düştü. 23 Ekim’de Bonar Law kabinesi kuruldu. |
23 Ekim 1922 |
Doğu Trakya’nın devir teslim tarihleri saptandı. |
26 Ekim 1922 |
İsmet Paşa Hariciye vekilliğine getirildi. |
26 Ekim 1922 |
Gazi Mustafa Kemal, kendisine “fahri müderrislik” veren İstanbul Darülfünunu Edebiyat Medresesi’ne teşekkür etti. |
27 Ekim 1922 |
Gazi Mustafa Kemal, Bursa’da öğretmenlere bir konuşma yaptı. |
27 Ekim 1922 |
İsmet Paşa, Batı Cephesi komutanlığından ayrıldı. |
27 Ekim 1922 |
Fevzi (Çakmak) Paşa, Genelkurmay Başkanlığı üzerinde kalmak üzere Batı Cephesi komutanlığına atandı. |
28 Ekim 1922 |
İtilaf Devletleri, Lozan’da toplanacak Konferans için Ankara ve İstanbul Hükümetlerinden delege gönderilmesini istediler. (Ankara Hükümeti 29 Ekim’de, öneriyi kabul ettiğini bildirdi.) |
30 Ekim 1922 |
“Osmanlı İmparatorluğu’nun İnkıraz Bulup Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti Teşekkül Ettiğine Dair Heyet-i Umumiye” kararı. |
30 Ekim 1922 |
İstanbul’da son Heyet-i Vükela toplantısı yapıldı. (Askeri tıp öğrencileriyle ilgili bir karar alınmıştır.) |
31 Ekim 1922 |
Doğu Trakya, Türk Jandarma ve sivil memurlarına teslim edilmeye başlandı. Çorlu, Silivri teslim edildi. |
1 Kasım 1922 |
Türk Jandarma birlikleri, Çanakkale Boğazı bölgesinde ve diğer yerlerde yeni durumlarını aldılar. |
1 Kasım 1922 |
Saltanat kaldırıldı. |
4 Kasım 1922 |
İstanbul’da Tevfik Paşa kabinesinin istifasıyla son Osmanlı Hükümeti de ortadan kalktı. İstanbul Ankara Hükümetinin denetimine girdi. |
4 Kasım 1922 |
Osmanlı Devleti’nin resmi gazetesi “Takvimi Vekayi”nin son sayısı çıktı. |
4 Kasım 1922 |
İsmet (İnönü) Paşa, Saltanatın kaldırıldığını İtilaf Devletlerine bildirdi. |
5 Kasım 1922 |
Refet (Bele), İstanbul’da nezaretlere, her türlü çalışmaları kesmeleri buyruğunu verdi. İstanbul Hükümeti böylelikle sona erdi. |
5 Kasım 1922 |
Lozan’a gidecek heyet, Ankara’dan ayrıldı. |
6 Kasım 1922 |
T.B.M.M.’nce kabul edilen kanunlar, İstanbul ve Trakya’da uygulanmaya başlandı. |
9 Kasım 1922 |
Lozan’a gidecek heyet İstanbul’dan ayrıldı. |
10 Kasım 1922 |
Kırklareli’nin işgalden kurtuluşu. |
10 Kasım 1922 |
VI. Mehmet Vahidettin’in son selamlık töreni yapıldı. |
11 Kasım 1922 |
Türk Heyeti Lozan’a vardı. |
16 Kasım 1922 |
Son Padişah Vahidettin, İşgal Orduları Başkomutanı Harrington’a yazıyla başvurarak, İstanbul’da hayatını tehlikede gördüğünü ve İngiltere’ye sığınmak isteğini bildirdi. |
17 Kasım 1922 |
Vahidettin, İngiliz savaş gemisi Malaya ile İstanbul’dan kaçtı. |
18 Kasım 1922 |
Vahidettin, T.B.M.M.’nce Halifelikten düşürüldü. |
18 Kasım 1922 |
Abdülmecid Efendi Halife seçildi. |
20 Kasım 1922 |
Lozan Konferansı’nın başlaması. |
21 Kasım 1922 |
Lozan Konferansı’nın ilk oturumu yapıldı. |
25 Kasım 1922 |
Edirne işgalden kurtuldu. |
26 Kasım 1922 |
Çanakkale işgalden kurtuldu. |
28 Kasım 1922 |
“Sened-i Hakanilerin Balasına Mevzu Tuğra Yerine “Türkiye Büyük Millet Meclisi” Nam-ı Alisinin İkamesi ve Sened-i Mezkure İzafe olunan “Hakani” Kaydının Ref’i ile “Milli” Sıfat-ı Mübeccelinin Vaz’ı Hakkında Kararname” yayınlandı. |
28 Kasım 1922 |
Yunanistan’da, yenilgiye neden olan kabine üyleri ile Başkomutan Hacıanesti, idama mahkum edildi. |
30 Kasım 1922 |
Mudanya Ateşkes Antlaşması uyarınca, Doğu Trakya’nın teslim işlemleri tamamlandı. |
2 Aralık 1922 |
Gazi Mustafa Kemal T.B.M.M.’nde, üç milletvekilinin, seçim kanununun değiştirilmesi yolunda verdikleri önerge üzerinde konuştu. |
6 Aralık 1922 |
Dr. Adnan Bey, T.B.M.M. ikinci başkanlığından istifa etti. |
6 Aralık 1922 |
Gazi Mustafa Kemal , Ankara’da Hakimiyeti Milliye, Öğüt, Yenigün muhabirlerine, Halk Fırkası’nı kuracağını açıkladı. |
13 Aralık 1922 |
Ali Fuat Paşa, T.B.M.M. İkinci başkanı seçildi. |
16 Aralık 1922 |
Dr. Adnan Bey, Hükümetin İstanbul temsilcisi oldu. |
22 Aralık 1922 |
Lozan Konferansı’nın kesilmesi ihtimaline karşı, Başkomutan orduya hazırlık emri verdi. |
14 Ocak 1923 |
Mustafa Kemal’in annesi Zübeyde Hanım İzmir’de öldü. Karşıyaka’ya gömüldü. |
14-20 Şubat 1923 |
Mustafa Kemal, Batı Anadolu gezisine çıktı. |
27 Ocak 1923 |
Mustafa Kemal’in İzmir’e gidişi. |
29 Ocak 1923 |
Mustafa Kemal Paşa, Lâtife Hanım’la evlendi. (5 Ağustos 1925’te ayrılmıştır.) |
30 Ocak 1923 |
Lausanne’de, “Sivil Mevkufinin İadesiyle Harb Esirlerinin Mübadelesine Dair Türk-Yunan İtilafnamesi” imzalandı. |
4 Şubat 1923 |
Lozan Konferansı, önemli noktalardaki uyuşmazlıklar sebebiyle kesildi. (ara verildi) |
7 Şubat 1923 |
Mustafa Kemal’in Balıkesir Zagnos Paşa Camii minberinden halka hitap edişi. |
16 Şubat 1923 |
Lozan Heyeti, İstanbul’a döndü. |
17 Şubat 1923 |
İzmir’de “Türkiye İktisat Kongresi” toplandı. |
19 Şubat 1923 |
Mustafa Kemal, İsmet Paşa ile birlikte Ankara’ya gitti. |
24 Şubat 1923 |
İstanbul Polis Müdüriyeti Umumiyesi lağvedilerek, yerine Ankara’daki Emniyet Umumiye Müdürlüğü’ne bağlı ve İl Teşkilatları düzeyinde İstanbul Polis Müdürlüğü kuruldu. |
27 Şubat 1923 |
T.B.M.M.’nde Lozan Konferansı üzerinde gizli oturumda görüşmeler yapıldı. (6 Mart’da görüşmeler yapıldı. Ankara Hükümetinin karşı barış önerileri, İtilaf Devletleri temsilcilerine 8 Mart’ta verildi) |
28 Şubat 1923 |
Mustafa Kemal’e “İstanbul hemşehriliği” payesi verildi. |
1 Mart 1923 |
Ali Fuat Paşa yeniden, TBMM ikinci başkanı oldu. |
4 Mart 1923 |
İzmir İktisat Kongresi sona erdi. |
15 Mart 1923 |
Mustafa Kemal, Adana’yı ziyaret etti. |
17 Mart 1923 |
Mustafa Kemal, Adana’dan Mersin ve Tarsus’a geçti. |
20 Mart 1923 |
Mustafa Kemal, Konya’da halka seslendi. |
21 Mart 1923 |
Gazi Mustafa Kemal , Konya’da Hilaliahmer (Kızılay) Kadınlar Şubesi’nde yaptığı konuşmada, kadın haklarına değindi. |
22 Mart 1923 |
Mustafa Kemal Konya’da, Mevlâna Türbesi’ni ziyaret etti. |
27 Mart 1923 |
Milletvekili Ali Şükrü Bey Topal Osman tarafından öldürüldü. |
31 Mart 1923 |
İtilaf Devletleri, Lozan’a yeniden delege istediler. |
31 Mart 1923 |
“Mahkum Askeri ve Sivil Esirler Hakkında Aff-ı Umumi ilanına Dair Kanun” T.B.M.M.’nde kabul edildi. |
1 Nisan 1923 |
Topal Osman, Ankara’nın Seyranbağları’ndaki evinde yaralı olarak ele geçirildi. |
1 Nisan 1923 |
T.B.M.M., seçimin yenilenmesi için karar aldı. |
8 Nisan 1923 |
Gazi Mustafa Kemal “Dokuz Umde” ‘yi yayınladı. (Seçim bildirisi niteliğindeki bu ilkeler, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti adına yayınladı.) |
9 Nisan 1923 |
Doğu Anadolu demiryolunun yapımı karşılığında bazı imtiyazların verildiği “Chester Projesi” T.B.M.M. tarafından onaylandı.( Ancak bu proje uygulamadan kaldırıldı.) |
16 Nisan 1923 |
Birinci T.B.M.M. çalışmaları sona erdi. |
21 Nisan 1923 |
İsmet Paşa başkanlığındaki heyet Lozan’a vardı. |
23 Nisan 1923 |
Lozan Konferansı’nın ikinci evresi başladı. |
30 Mayıs 1923 |
Antakya – İskenderun ve Havalisi Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kuruldu. |
26 Haziran 1923 |
General Harington, Abdülmecid Efendi’yi ziyaret etti. |
28 Haziran 1923 |
Gazi Mustafa Kemal, kendine “Müderrislik Şahadetnamesi” gönderen İstanbul Darülfünunu Edebiyat Fakültesi’ne teşekkür telgrafı yolladı. |
10 Temmuz 1923 |
Fener Kilisesi Patriği Meletios, Yunanistan’a kaçtı. |
12 Temmuz 1923 |
Polonya ile ticaret antlaşması imzalandı. |
19 Temmuz 1923 |
Gazi Mustafa Kemal, İsmet İnönü’ye Lozan Konferansı konusunda telgraf gönderdi. |
23 Temmuz 1923 |
Türkiye-Polonya dostluk antlaşması imzalandı. |
24 Temmuz 1923 |
Lozan Barış Antlaşması, imzalandı. |
29 Temmuz 1923 |
Batı Cephesi karargâhı Ankara’ya taşındı. |
4 Ağustos 1923 |
Rauf Bey Başbakanlıktan ayrıldı. |
5 Ağustos 1923 |
Genelkurmay Başkanlığı, barış, konuş ve kuruluş planını uygulamaya başladı. |
6 Ağustos 1923 |
Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasında Lozan’da suçluların geri verilmesi ve başka konularda sözleşmeler imzalandı. (Görüşmeler 29 Haziran’da başlamıştı.) |
10 Ağustos 1923 |
İsmet Paşa Lozan’dan döndü. |
11 Ağustos 1923 |
T.B.M.M.’nin ikinci dönemi başladı. |
13 Ağustos 1923 |
Mustafa Kemal ikinci kez T.B.M.M. Başkanlığına seçildi. |
14 Ağustos 1923 |
Fethi Bey yeni bir Hükümet kurdu. |
18 Ağustos 1923 |
İzmir’den de seçilmiş olan Gazi Mustafa Kemal, Ankara milletvekilliğini kabul etti. |
23 Ağustos 1923 |
Lozan Antlaşması’nı T.B.M.M. onayladı. |
1 Eylül 1923 |
Batı Cephesi karargâhı kaldırıldı. |
9 Eylül 1923 |
Halk Fırkası kuruldu. |
15 Eylül 1923 |
Karaağaç Yunanlılardan alındı. |
20 Eylül 1923 |
İstanbul’da , kapütilasyonların öngördüğü yabancı devletlere ait postaneler kapatıldı. |
21 Eylül 1923 |
Bozcaada Yunanlılardan alındı. |
22 Eylül 1923 |
İmroz Yunanlılardan alındı. |
25 Eylül 1923 |
Milli sınırlar dışında kalmış ve Milli Mücadele’ye katılmamış olanlara yapılacak işlemleri belirten 347 sayılı kanun T.B.M.M.’nde kabul edildi. |
27 Eylül 1923 |
Harb Okulu, İstanbul’da Harbiye’deki binasına taşındı. |
2 Ekim 1923 |
İtilaf Devletlerinin son birlikleri İstanbul’dan ayrıldı. |
4 Ekim 1923 |
Anadolu Müstakil Türk Ortodoksları lideri Papa Eftim, Milli Hükümeti destekleyen beyannamesini yayınladı. |
4 Ekim 1923 |
İstanbul’da sansür kaldırıldı. |
6 Ekim 1923 |
Şükrü Naili (Gökberk) Paşa komutasındaki Türk birlikleri İstanbul’a girdi. |
6 Ekim 1923 |
İngilizler Çanakkale’den ayrıldı. |
13 Ekim 1923 |
Ankara’yı “Hükümet Merkezi” yapan kanun kabul edildi. |
13 Ekim 1923 |
T.B.M.M.’nde “Mübadele İmar ve İskan Vekaleti İhdasına Dair Kanun” kabul edildi. |
24 Ekim 1923 |
T.B.M.M.’nde (362 sayılı) “12 Rebiülevvel Gecesiyle Gününün (Saltanatın kaldırıldığı 1 Kasım günü) Milli Bayram Addine Dair Kanun” kabul edildi. (27.5.1935 günlü, 2739 sayılı, ulusal bayramlarla ilgili kanun’la kaldırılmıştır.) |
27 Ekim 1923 |
Fethi (Okyar) Bey Hükümeti istifa etti. |
29 Ekim 1923 |
Cumhuriyet ilân edildi. Gazi Mustafa Kemal Paşa gizli oyla oybirliği ile Cumhurbaşkanı seçildi. |
30 Ekim 1923 |
Cumhuriyet’in İlk Hükümetini, Başvekil sanı ile İsmet (İnönü) kurdu. |
31 Ekim 1923 |
Seferberliğin 1 Kasım 1923 tarihinde kaldırılmasına ilişkin Kanun T.B.M.M.’nde kabul edildi. (Seferberlik 13 Eylül 1921’de ilan edilmişti). |
1 Kasım 1923 |
Fethi (Okyar) Bey T.B.M.M. Başkanlığına seçildi. |
14 Kasım 1923 |
Temyiz’in (Yargıtay) Ankara’ya taşınmasını öngören kanun, T.B.M.M.’nde kabul edildi. |
19 Kasım 1923 |
Gazi Mustafa Kemal, Halk Fırkası başkanlığına vekalet etmesini bir yazı ile İsmet (İnönü)’den istedi. |
20 Kasım 1923 |
Halk Fırkası “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” örgütlerini kendi içinde topladı. |
24 Kasım 1923 |
Hindistan’daki İsmaillerin başkanı Ağa Han ve Emir Ali, İsmet (İnönü) Paşa’ya Hilafet konusunda yazılar yazdılar. |
10 Aralık 1923 |
Türkiye-Arnavutluk arasında dostluk antlaşması imzalandı. (Ankara) |
15 Aralık 1923 |
Türkiye-Macaristan dostluk antlaşması imzalandı. (İstanbul) |
26 Aralık 1923 |
“Zafer ve Barış Şerefine” kimi suçlar dışında “Aff-ı Umumi Kanunu” T.B.M.M.’nde kabul edildi. |
1 Ocak 1924 |
Gazi Mustafa Kemal İzmir’e gitti. |
2 Ocak 1924 |
T.B.M.M.’nde “Hafta Tatili Hakkında Kanun” kabul edildi. (O güne değin hafta tatili zorunluluğu yoktu.) |
2 Ocak 1924 |
İstanbul İstiklal Mahkemesi’nde yargılanmakta olan gazeteciler beraat etti. Gazeteciler ve İstanbul Barosu Başkanı Lütfi Fikri Bey, Hıyanet-i Vataniye Kanunu‘na aykırı davranmakla suçlanıyorlardı. Gazeteciler beraat ederken Lütfi Fikri Bey, 5 yıl kürek hapsine mahkûm oldu. Lütfü Fikri Bey, meşruti yönetimi ve hilâfeti savunuyordu. |
28 Ocak 1924 |
Türkiye-Avusturya dostluk, ticaret ve ikamet antlaşmaları imzalandı. (İstanbul) |
7 Şubat 1924 |
T.B.M.M.’nde, Milli Mücadelede şehit olan gönüllü ve subayların ailelerine maaş bağlanmasına ilişkin kanun kabul edildi. |
13 Şubat 1924 |
İstanbul İstiklal Mahkemesi’nin mahkum ettiği gazetecilerin affı T.B.M.M.’nde kabul edildi. |
15-22 Şubat 1924 |
İzmir’de harp oyunları yapıldı. (Bu günlerde, Hilafetin kaldırılması için karar verildi. Gazi Mustafa Kemal ile İsmet (İnönü) bu konuda görüştüler.) |
29 Şubat 1924 |
Halife Abdülmecit için İstanbul’da son Cuma selamlığı töreni yapıldı. |
1 Mart 1924 |
Gazi Mustafa Kemal, T.B.M.M.’nin açış konuşmasında, öğretimin birleştirilmesi ve ordunun siyasetten ayrılmasının gereğine işaret etti. |
2 Mart 1924 |
C.H.P. Grubu toplantısında, ertesi gün alınacak kararlar üzerinde görüşüldü. |
3 Mart 1924 |
Hilafet kaldırıldı. |
3 Mart 1924 |
Tevhid-i Tedrisat Kanunu kabul edilerek, eğitimde birlik sağlandı. |
3 Mart 1924 |
Şeriye ve Evkaf Vekaletleri kaldırıldı. (laik devlete doğru ilk adım) |
3 Mart 1924 |
Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Vekaleti kaldırıldı. (Genelkurmay Başkanlığı, hükümet ve siyaset dışına çıktı) |
5 Mart 1924 |
T.B.M.M.’nde “Ziraat ve Ticaret Vekaletleri Teşkiline Dair Kanun” kabul edildi. |
8 Mart 1924 |
T.B.M.M. Birinci dönem üyelerine İstiklal Madalyası verilmesi yolunda karar aldı. |
13 Mart 1924 |
T.B.M.M.’nde “Orta Tedrisat Muallimleri Kanunu” kabul edildi. |
18 Mart 1924 |
T.B.M.M.’nde “Köy Kanunu” kabul edildi. |
30 Mart 1924 |
Mehmet Rıfat (Börekçi), Diyanet İşleri Başkanlığına atandı. |
1 Nisan 1924 |
Ergani Bakır madeninin devletçe işletilmesi konusunda Kanun, T.B.M.M.’nde kabul edildi. |
8 Nisan 1924 |
“Mehakim-i Şer’iyenin İlgasına ve Mehakim Teşkilatına Ait Ahkamı Muaddil Kanun” ile dinsel mahkemeler kaldırılarak mahkemeler birleştirildi. Kanun, Mayıs başında yürürlüğe girdi. |
13 Nisan 1924 |
Mithat, Mahmut Şevket, Talat Paşalar, Reşit Hikmet Bey ve başkalarının ailelerine vatan hizmetinden dolayı maaş bağlanması konusunda kanun T.B.M.M.’nde kabul edildi. |
16 Nisan 1924 |
T.B.M.M’i “Aff-ı Umumi Kanunu” ile, Kurtuluş Savaşı sırasında düşmanlara yardım edenleri bağışladı. |
20 Nisan 1924 |
Yeni Anayasa kabul edildi. |
21 Nisan 1924 |
T.B.M.M.’nde “İstanbul Darülfünunu’nun Şahsiyet-i Hükmiyesi Hakkında Kanun” kabul edildi. |
22 Nisan 1924 |
T.B.M.M.’nde “Anadolu Demiryollarının Mübayaasına ve Müdüriyet-i Umumiyesinin Teşkiline ve Vezaifine Dair Kanun” kabul edildi. (Bu Kanun’la, Devlet Demiryolları kurulmuş oldu.) |
23 Nisan 1924 |
Ankara’da toplanan kurultay ile Türk Ocakları yeniden kuruldu. (İlk kuruluş, 25 Mart 1912. 1931’de kapatılmış, yerlerine Halkevleri açılmıştı.1949’da yeniden kurulmuştur.) |
4 Mayıs 1924 |
|
19 Mayıs 1924 |
Türk-Irak sınırı konusunda Türkiye – İngiltere görüşmeleri İstanbul’da başladı. (5 Haziran’a değin sürmüş, antlaşmaya varılamamış, konu Milletler Cemiyeti’ne götürülmüştür.) |
1 Haziran 1924 |
Milli Mücadele aleyhinde çalışmaları nedeniyle, Lozan Antlaşması’na bağlı genel af beyannamesinin dışında bırakılan 150 kişinin yurt dışına çıkarılması konusunda Bakanlar Kurulu karar verdi. |
6 Haziran 1924 |
İstanbul’da Papa Eftim (Erenerol)’in girişimi ile Türk Ortodoksları Panaiya kilisesinde kongre yaptılar ve “Müstakil İstanbul Türk Ortodoks Kilisesi”ni kurarak başına Papa Eftim’i getirdiler. |
8 Ağustos 1924 |
Lozan Antlaşması yürürlüğe girdi. |
22 Ağustos 1924 |
Kadınlarımızın yargıçlığa atanmak istemeleri. |
25 Ağustos 1924 |
Gazi Mustafa Kemal, Ankara’da Muallimler Birliği Kongresi üyelerine verilen çayda. |
26 Ağustos 1924 |
Türkiye İş Bankası kuruldu. |
30 Ağustos 1924 |
Gazi Mustafa Kemal, Başkomutanlık Meydan Savaşı’nın ikinci yıl dönümünde, Dumlupınar’da yapılan törendeki uzun konuşmasının sonunda, gençlere seslenerek : “Ey yükselen yeni nesil:İstikbal sizindir. Cumhuriyeti biz tesis ettik |
30 Ağustos 1924 |
Dumlupınar’da Meçhul Asker anıtının temeli atıldı. |
1 Eylül 1924 |
Ankara’da Musiki Muallim Mektebi kuruldu. |
22 Eylül 1924 |
Gazi Mustafa Kemal Samsun’da, İstiklal Ticaret Mektebi’nde öğretmenlerle yaptığı konuşmada: “Dünyada her şey için medeniyet için, hayat için, muvaffakiyet için, en hakiki mürşit ilimdir, fendir. İlmin ve fennin haricinde mürşit aramak gaflettir, cehalettir, dalalettir” dedi. |
25 Ekim 1924 |
Ziya Gökalp öldü. |
26 Ekim 1924 |
Bazı komutanların siyaseti seçmeleri nedeniyle bunalım doğdu. |
29 Ekim 1924 |
T.B.M.M. ikinci binasında Cumhuriyetin yıldönümünü kutladı. |
1 Kasım 1924 |
T.B.M.M. toplantı yıllarına Kasım’da başladı. Daha önce 1 Mart idi. |
10 Kasım 1924 |
Halk Fırkası, “Cumhuriyet Halk Fırkası” adını aldı. |
17 Kasım 1924 |
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kuruldu. |
21 Kasım 1924 |
İsmet (İnönü) Paşa, Başbakanlıktan çekildi. (22 Kasım’da Fethi (Okyar) Bey Başbakan oldu. 2 Mart 1925’e değin Başbakanlıkta kaldı.) |
26 Kasım 1924 |
Kazım (Özalp) Paşa T.B.M.M. Başkanı oldu. (1 Mart 1935’e değin) |
20 Aralık 1924 |
“Kırkkilise İsminin Kırklareli’ye Çevrilmesi Hakkında Kanun” T.B.M.M.’nde kabul edildi. |
29 Aralık 1924 |
T.B.M.M.’nde “Bahriye Vekaleti Teşkili Hakkında Kanun” kabul edildi. |
1 Ocak 1925 |
Gazi Mustafa Kemal Konya’ya doğru yola çıktı. |
3 Ocak 1925 |
Türkiye-Letonya dostluk antlaşması (Varşova) yapıldı. |
11 Ocak 1925 |
Mustafa Kemal Paşa’nın Birinci İnönü Zaferi’nin Dördüncü Yıldönümü dolayısıyla Konya’da bir konuşma yaptı ve bu zaferin inkılâp tarihimizin bir sayfası olduğunu belirtti. |
11-15 Şubat 1925 |
Doğu’da Şeyh Sait ayaklanması başladı. |
14 Şubat 1925 |
Kurtuluş Savaşı komutanlarından Halit Paşa öldü. (T.B.M.M.’nde Ali Çetinkaya ile vuruşması sonucu) |
16 Şubat 1925 |
Türk Hava Kurumu (Türk Tayyare Cemiyeti adı ile) kuruldu. |
17 Şubat 1925 |
Âşar kaldırıldı. |
25 Şubat 1925 |
Dinin siyasete alet edilmemesi hakkındaki kanun kabul edildi. |
26 Şubat 1925 |
Fransız şirketince yönetilen Tütün Rejisi’nin 1 Mart’ta kaldırılmasına ilişkin “Tütün İdare-i Muvakkatesi ve Sigara Kağıdı İnhisarı Hakkında Kanun” T.B.M.M.’nde kabul edildi. |
2 Mart 1925 |
Fethi (Okyar) kabinesi istifa etti. İsmet (İnönü) 3 Mart’ta Hükümeti kurdu. (Bu olay da Şeyh Sait Ayaklanmasına bağlıdır) |
4 Mart 1925 |
Takrir-i Sükun (huzur ve güveni sağlama, anarşiyi önleme) Kanunu TBMM de kabul edildi. |
8 Mart 1925 |
Adliye vekillerinden Prof. Seyit (Bey) öldü. |
9 Mart 1925 |
6 Mart’ta Bakanlar Kurulu Kararı ile kapatılan dört gazeteden sonra bugün iki gazete daha kapatıldı. |
5 Nisan 1925 |
Şeker Fabrikalarının kurulması ile ilgili kanun T.B.M.M.’nde kabul edildi. |
17 Nisan 1925 |
Ankara-Yahşihan demiryolu işletmeye açıldı. (20 Kasım : Yahşiyan – Yerköy demiryolu işletmeye açıldı) |
19 Nisan 1925 |
“Cumhuriyet’in İlan günü olan 29 Teşrinievvel (Ekim) Gününün Milli Bayram Addi Hakkında Kanun T.B.M.M.’nde kabul edildi. |
19 Nisan 1925 |
T.B.M.M.’nde “Ticaret Sanayi ve Maadin Bankası Kanunu” kabul edildi. |
22 Nisan 1925 |
T.B.M.M.’nde “Ticaret ve Sanayi Odaları Kanunu” kabul edildi. |
22 Nisan 1925 |
T.B.M.M.’nde “Kadastro Kanunu” kabul edildi. |
5 Mayıs 1925 |
Ankara’da Gazi Orman Çiftliğinin kurulması için işe başlandı. |
5 Mayıs 1925 |
Yunanistan’daki Ermeni komitecilerinin Gazi Mustafa Kemal’i öldürmekle görevlendirdikleri Manok Manükyan Ankara’da idam edildi. |
3 Haziran 1925 |
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Bakanlar Kurulu Kararı ile kapatıldı. |
29 Haziran 1925 |
Şeyh Sait ile 46 adamı Diyarbakır İstiklal Mahkemesi’nce idama mahkum edildi |
23 Ağustos 1925 |
İstanbul’da Sarayburnu’nda Mustafa Kemal’in ilk heykeli dikildi. |
27 Ağustos 1925 |
Mustafa Kemal Paşa şapka ile İnebolu Türkocağına geldi. (Kastamonu seyahati boyunca, kıyafet inkılabı ile ilgili konuşmaları.) |
1 Eylül 1925 |
Ankara’da Birinci Türk Tıp Kongresi toplandı. |
2 Eylül 1925 |
Tekke ve Zaviyeler kapatıldı. |
2 Eylül 1925 |
Sivas’ta gericiler şapka ve tekkeler konusunda ayaklandı. (İstiklal Mahkemesi’nce cezalandırıldılar) |
4 Eylül 1925 |
İstanbul’da bir baloda Türk Kadınları ilk kez güzellik yarışmasına katıldı. |
13 Eylül 1925 |
Gazi Mustafa Kemal, Elazığ İstiklal Mahkemesinde yargılanan gazetecileri bağışladı. |
1 Ekim 1925 |
Bursa dokuma fabrikası, Gazi Mustafa Kemal’in konuşmasıyla açıldı. |
11 Ekim 1925 |
“İcra Vekilleri Heyet-i Celilesinin 2626 Numaralı ve 11 Teşrinievvel 1341 Tarihli Kararnamesi yayınlandı: Resmi Merasimde Giyilecek Elbise ve Teferruatı Hakkında Talimatname” (Frak, silindir v.b.) |
14 Ekim 1925 |
Gazi Mustafa Kemal, İzmir Erkek Muallim Mektebi’nde yaptığı konuşmada : “Milletleri kurtaranlar yalnız ve ancak muallimlerdir” dedi. |
5 Kasım 1925 |
Ankara Hukuk Mektebi açıldı. |
14 Kasım 1925 |
Gazi Mustafa Kemal’in Mütareke sıralarında Şişli’de oturduğu eve bir plaka kondu. |
22 Kasım 1925 |
İstanbul Darülfünunu’na İnkılap tarihi kürsüsü ve bir inkılap müzesi kurulması konusunda Edebiyat Fakültesi meclisinde karar alındı. |
23 Kasım 1925 |
Şuray-ı Devlet (Danıştay) yeniden kuruldu. |
25 Kasım 1925 |
Şapka Kanunu çıktı. |
30 Kasım 1925 |
Tekke ve Zaviyeler ile türbelerin kapatılmasına ve türbedarlar ile bazı ünvanların men ve ilgasına dair kanun yürülüğe girdi. |
8 Aralık 1925 |
Maarif Vekaleti “Türk Birliğini Parçalamaya Çalışan Cereyanlar” üzerine bildiri yayınladı. (Kürt, Laz, Çerkez, Kürdistan, Lazistan adlarının kullanılmaması, bu konularda mücadele edilmesi) |
9 Aralık 1925 |
T.B.M.M.’nde “Yerli Kumaştan Elbise Giyilmesine Dair Kanun” kabul edildi. |
17 Ararlık 1925 |
Türk – Sovyet tarafsızlık ve saldırmazlık antlaşması ve bağlı üç protokol Paris’te imzalandı. (S.S.C.B. bu antlaşmayı 7 Kasım 1945’te bozdu.) |
26 Aralık 1925 |
Milletlerarası saat ve takvimin kabulü hakkında Kanun kabul edildi. |
30 Ocak 1926 |
Türkiye – Şili dostluk antlaşması imzalandı. |
11 Şubat 1926 |
İstanbul’da Mahmut (Soydan) “Milliyet” gazetesini çıkarmaya başladı. (Bugünkü “Milliyet” değildir. 1935’te “Tan” adı ile yayınını sürdürmüştür. Bugünkü “Milliyet” 3 Mayıs 1950’de çıktı.) |
17 Şubat 1926 |
Medeni Kanunu’nun Kabulü (Kadının medeni haklara kavuşması, çok evliliğin yasaklanması, hukuk düzeninin çağdaşlaştırılması) |
1 Mart 1926 |
Yeni “Türk Ceza Kanunu” kabul edildi. |
3 Mart 1926 |
T.B.M.M.’de “Hakimler Kanunu” kabul edildi. |
14 Mart 1926 |
Gazi Mustafa Kemal’in anıları, Ankara’da “Hakimiyeti Milliye” İstanbul’da “Milliyet” gazetesinde yayımlanmaya başlandı. 15 Mart’tan itibaren de Cumhuriyet gazetesi yayınlanmaya başlar. |
17 Mart 1926 |
T.B.M.M.’de “Demir Sanayinin Tesisine Dair Kanun” kabul edildi. |
22 Mart 1926 |
“Memurin Kanunu” T.B.M.M.’de kabul edildi. |
24 Mart 1926 |
Türkiye’de petrol arama ve işletilmesinin devletçe yönetilmesini öngören kanun T.B.M.M.’de kabul edildi. |
1 Nisan 1926 |
T.B.M.M.’de “Zafer Bayramı Kanunu” ile 30 Ağustos günü bayram olarak kabul edildi. |
10 Nisan 1926 |
“İktisadi Müesseselerde Mecburi Türkçe Kullanılması Hakkında Kanun” T.B.M.M.’de kabul edildi. |
22 Nisan 1926 |
“Borçlar Kanunu” T.B.M.M.’de kabul edildi. |
23 Nisan 1926 |
Samsun – Kavak Demiryolu işletmeye açıldı. |
7 Mayıs 1926 |
Gazi Mustafa Kemal yurt gezisine çıktı. |
13 Mayıs 1926 |
T.B.M.M’de “Sıtma Mücadelesi Kanunu” kabul edildi. |
22 Mayıs 1926 |
T.B.M.M’de “Emlak ve Eytam Bankası Kanunu” kabul edildi. |
26 Mayıs 1926 |
“Mücadele-i Milliye’ye İştirak Etmeyen Memurin Hakkında Kanun” T.B.M.M’de kabul edildi. |
28 Mayıs 1926 |
Ödemiş’te, İlk Kurşun Anıtı açıldı. |
31 Mayıs 1926 |
T.B.M.M’de “İskan Kanunu” kabul edildi. |
2 Haziran 1926 |
T.B.M.M’de Genel Nüfus Sayımı konulu kanun kabul edildi. |
17 Şubat 1927 |
Amerika Birleşik Devletleri ile yeniden siyasal ilişkilerin kurulması için notalar alınıp verildi. |
2 Mart 1927 |
”Takrir-i Sükun Kanunu”nun ikinci maddesini değiştiren ve konunu iki yıl daha uzatan kanun TBMM’de kabul edildi. |
7 Mart 1927 |
İstiklal Mahkemeleri kaldırıldı. |
10 Nisan 1927 |
Yerköy-Kayseri Demiryolu işletmeye açıldı. |
25 Mayıs 1927 |
Türkiye-Meksika dostluk antlaşması imzalandı. |
28 Mayıs 1927 |
“Lozan’da Akdolunan Aff-ı Umumi Beyanname ve Protokolünde Mevzubahis 150 Kişilik Listede İsimleri Muharrer Eşhası Türkiye Tabiiyetinden İskatı Hakkında Kanun” TBMM’de kabul edildi. |
1 Haziran 1927 |
Devlet Demiryolları ve Limanları İdaresi kuruldu. |
16 Haziran 1927 |
TBMM’de Yedek Subaylarla ilgili kanun kabul edildi. |
18 Haziran 1927 |
TBMM’de “Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu” kabul edildi. |
20 Haziran 1927 |
TBMM’den “Ziraat ve Baytar Enstitüleri ile Ali Mektepleri Tesisine ve Ziraat Tedrisatının Islahına Dair kanun” kabul edildi. |
21 Haziran 1927 |
TBMM’de “Küçükleri Muzır Neşriyattan Korumu Kanunu” kabul edildi. |
27 Haziran 1927 |
TBMM’de “Umumi Müfettişlikler Teşkiline Dair Kanun” kabul edildi. |
30 Haziran 1927 |
Gazi Mustafa Kemal, İsmet İnönü, Kazım Özalp’ı askerlikten emekliye ayrıldılar. |
2 Ağustos 1927 |
Milletlerarası Lahey Adalet Divanında Bozkurt-Lotüs davasının görüşülmesine başlandı. |
27 Ağustos 1927 |
Gazi Mustafa Kemal’e suikast hazırlamak üzere Sisam Adası’ndan Anadolu’ya geçen Hacı Sami ölü, arkadaşları yaralı olarak yakalandı. |
12 Ekim 1927 |
Amerika Birleşik Devletleri’nin İlk Türkiye Büyükelçisi Joseph C.Grev, Ankara’dan Gazi Mustafa Kemal’e itimatnamesini sundu. |
15-20 Ekim 1927 |
Gazi Mustafa Kemal’in C.H.P. İkinci Kurultayı’nda tarihi büyük nutkunu söylemesi. |
19 Ekim 1927 |
Gazi Mustafa Kemal mülklerini C.H.P.’ye bırakacağını söyledi. |
28 Ekim 1927 |
Türkiye’de birinci genel nüfus sayımı yapıldı. (Sonuç:13.648.270) |
1 Kasım 1927 |
TBMM’nin üçüncü dönemi açıldı. Gazi Mustafa Kemal ikinci kez Cumhurbaşkanlığına seçildi. |
4 Kasım 1927 |
Gazi Mustafa Kemal Ankara Etnografya Müzesi önünde ve Yenişehir’de dikilen heykellerinin açılışını yaptı. |
4 Kasım 1927 |
Afgan Kralı Amanullah Han Ankara’da Gazi Mustafa Kemal’i ziyaret etti. |
6 Kasım 1927 |
Bünyan Mensucak Fabrikası açıldı. |
25 Aralık 1927 |
İlk kadın avukat Süreyya Ağaoğlu göreve başladı. |
1928 |
Amsterdam Olimpiyatları başladı. (İlk dördüncülüğümüzün alınması. Tayyar Yalaz) |
8 Ocak 1928 |
Adliye Vekili Mahmut Esat (Bozkurt) Ankara Türk Ocağı’nda Latin Harfleri konusunda konuştu. |
16 Ocak 1928 |
T.B.M.M’I, Ticaret ve Zıraat vekaletlerinin, İktisat vekaleti olarak birleştirilmesini sağlayan kanunu kabul etti. |
29 Ocak 1928 |
Hristiyanlık propagandası ile öğrencilere zararlı olan Bursa Amerikan Kız Koleji Bakanlar Kurulu Kararı ile kapatıldı. |
31 Ocak 1928 |
Türk Maarif Cemiyeti (Türkiye Eğitim Derneği) kuruldu. |
3 Şubat 1928 |
Hutbe İstanbul’da Türkçe okunmaya başlandı. |
10 Nisan 1928 |
Anayasa’nın dinle ilgili maddeleri kaldırıldı. |
16 Nisan 1928 |
İlk Divan-ı Ali Kararı alındı. Eski Bahriye Vekili İhsan (Topçu) ile Dr. Fikret Divan-ı Ali mahkum oldular. |
19 Mayıs 1928 |
T.B.M.M’de “Yüksek Mühendis Mektebi Kanunu” kabul edildi. |
20 Mayıs 1928 |
Gazi Mustafa Kemal Sarayburnu’nda Türk Harfleri hakkındaki nutkunu söyledi. |
20 Mayıs 1928 |
Afgan Kralı Amanullah Han ile Kraliçe İstanbul’da Gazi Mustafa Kemal tarafından kabul edildi. |
22 Mayıs 1928 |
Türkiye – Afganistan dostluk ve işbirliği antlaşması yapıldı. |
23 Mayıs 1928 |
T.B.M.M’de “Damga Resmi Kanunu” kabul edildi. |
24 Mayıs 1928 |
Latin asıllı Türk rakamları kabul edildi. |
28 Mayıs 1928 |
Millet Mekteplerinin açılması kanunu kabul edildi. Türk Vatandaşlığı Kanunu kabul edildi. |
4 Haziran 1928 |
Gazi Mustafa Kemal İstanbul’a geldi. |
13 Haziran 1928 |
Düyunu Umumiye (Dış Genel Borçlar) hakkında Paris’te, ilgililerle bir anlaşma yapıldı. |
8 Ağustos 1928 |
Hakkı Şinasi Paşa İstanbul’da Taksim Anıtı’nı açtı. |
11 Ağustos 1928 |
Dolmabahçe’de alfabe dersi verildi. |
25 Ağustos 1928 |
Ankara’da toplanan dördüncü Muallimler Birliği Kongresi’nde öğretmenler, yeni Türk Harfleri’ni öğretecekleri konusunda ant içtiler. |
2 Eylül 1928 |
Kütahya – Tavşanlı Demiryolu işletmeye açıldı. |
21 Eylül 1928 |
Gazi Mustafa Kemal, başvekalete gönderdiği yazıda Türk Harfleri’nin kolaylıkla uygulanması konusunda direktif verdi. |
29 Eylül 1928 |
Yeni Türk Harfleri Marşı yayımlandı. |
1 Kasım 1928 |
Türk Harfleri’nin kabulü. (Latin asıllı) |
31 Aralık 1928 |
Anadolu ve Mersin – Tarsus – Adana Demiryolları ile Haydarpaşa Limanının satın alınmasına ilişkin antlaşma T.B.M.M’de bir kanunla onaylandı. |
1 Ocak 1929 |
Millet Mektepleri açıldı. |
4 Ocak 1929 |
Türkiye-Uruguay dostluk antlaşması imzalandı. |
17 Şubat 1929 |
İsmet (İnönü) Paşa “İlmi Istılahlar Encümeni”nde öz Türkçe bir konuşma yaptı. |
4 Mart 1929 |
“Takrir-i Sükun Kanunu” kaldırıldı. |
9 Nisan 1929 |
TBMM’de “Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu” kabul edildi. |
24 Nisan 1929 |
İcra ve İflas Kanunu kabul edildi. |
13 Mayıs 1929 |
TBMM’de “Ticaret Kanunu” kabul edildi. |
1 Haziran 1929 |
Türk harfleri devlet işlerinde zorunlu olarak kullanılmaya başlandı. |
10 Haziran 1929 |
TBMM’de “Yol ve Köprü Yapımına Dair Kanun” kabul edildi. |
5 Ağustos 1929 |
Gazi Mustafa Kemal trenle Ankara’dan İstanbul’a doğru yola çıktı. |
19 Ağustos 1929 |
İstanbul’da doktorlar, kafeslerin kaldırılmasını istediler. |
30 Ağustos 1929 |
Dumlupınar’da Meçhul Asker Anıtı açıldı. |
1 Eylül 1929 |
Okullarda Arapça ve Farsça dersler kaldırıldı. |
2 Eylül 1929 |
Türkiye’de ilk kez Güzellik Kraliçesi seçildi. (Kraliçe Feriha Tevfik) |
9 Eylül 1929 |
Fevzi Paşa-Gölbaşı Demiryolu açıldı. |
29 Kasım 1929 |
Tekirdağ’da Atatürk Anıtı açıldı. |
30 Kasım 1929 |
Gazi Mustafa Kemal, Alman tarihi yazarı Emil Ludwig ile görüştü. |
30 Ocak 1930 |
Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti (Ulusal Ekonomi ve Araştırma Kurumu) kuruldu. |
1 Şubat 1930 |
Kayseri – Şarkışla Demiryolu işletmeye açıldı. (30 Ağustos’ta : Ankara – Kayseri – Sivas Demiryolunu İsmet (İnönü) Sivas’ta açtı.) |
1 Şubat 1930 |
T.B.M.M. ‘nde “İstatistik Umum Müdürlüğünün Vazife ve Selahiyetleri Hakkında Kanun” kabul edildi. (1962’de Devlet İstatistik Enstitüsü’ne dönüştürülmüştür.) |
20 Şubat 1930 |
Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu kabul edildi. |
31 Mart 1930 |
Afet (İnan) Hanım, partiye yazılan ilk kadın üye oldu. |
3 Nisan 1930 |
Türk kadınına seçme ve seçilme hakkını da tanıyan “Belediye Kanunu” T.B.M.M’nde kabul edildi. |
24 Nisan 1930 |
T.B.M.M’nde “Umumi Hıfzısıhha Kanunu” kabul edildi. |
29 Nisan 1930 |
İlk Türk Kadın Yargıçlar (Nezahet (Güreli), Beyhan Hanım) Asliye Mahkemesi üyeliğine atandı. |
22 Mayıs 1930 |
Gazi Mustafa Kemal’e T.B.M.M’nce altın bir alfabe levhası sunuldu. (Bu Levha, Anıt – Kabir müzesindedir.) |
22 Mayıs 1930 |
T.B.M.M’de “Askeri Ceza Kanunu” kabul edildi. |
9 Haziran 1930 |
T.B.M.M’de “Tütün İnhisarı Kanunu” kabul edildi. |
11 Haziran 1930 |
T.B.M.M’de “Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu” kabul edildi. |
20 Haziran 1930 |
İran sınırını geçen eşkiyanın dürtüsü ile Ziylan bucağında gericilik hareketi başladı. (1930 Doğu Ayaklanması) |
18 Temmuz 1930 |
Ankara Etnoğrafya Müzesi halka açıldı. |
12 Ağustos 1930 |
Serbest Cumhuriyet Fırkası kuruldu. (Lideri Fethi (Okyar) Gericilerin Fırka’ya sızması sonucu, Fırka 17 Kasım’da kendi kendini feshetti.) |
17 Eylül 1930 |
Türkiye – Lituanya Dostluk Antlaşması Moskova’da imzalandı. |
29 Eylül 1930 |
Adana’da “Ahali Cumhuriyet Fırkası” kuruldu. (Abdülkadir Kemali Öğütçü 29 Eylül’de, Edirne’de “Türk Cumhuriyet Amele ve Çiftçi Fırkası’nın kurulmasına izin verilmedi) |
27 Ekim 1930 |
Yunan Başbakanı Venizelos Ankara’da Atatürk’ü ziyaret etti. |
17 Kasım 1930 |
Serbest Cumhuriyet Fırkası kendini feshetti. |
23 Aralık 1930 |
Menemen’de İnkılaplar aleyhine ayaklanma çıktı. Öğretmen yedeksubay Kubilay şehit edildi. |
15 Mart 1931 |
Gölbaşı – Malatya Demiryolu işletmeye açıldı. |
16 Mart 1931 |
İlk kadın Operatör Dr. Suat, Haseki Nisa Hastanesi’nde sınav vererek uzmanlık belgesi aldı. |
23 Mart 1931 |
“Türkiye’de İlk Tahsillerini Mektepte Yapacak Türk Vatandaşı Çocukların Türk Mekteplerine Girmelerine Dair, 23 Eylül 1911 Tarihli Tedrisat-ı İptidaiye Kanunu’na Müzeyyel Kanun” T.B.M.M’de kabul edildi. |
26 Mart 1931 |
Ölçüler Kanunu kabul edildi. |
10 Nisan 1931 |
Ankara’da Türk Ocakları Fevkalade Kurultayı toplandı. Türk Ocakları’nın lağvını kabul etti. (1949’da yeniden kuruldu.) |
12 Nisan 1931 |
Mustafa Kemal Paşa’nın direktifiyle Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti kuruldu. (Türk Tarih Kurumu) |
20 Nisan 1931 |
C.H.F. Genel Başkanı Gazi Mustafa Kemal imzası ile yayınlanan seçim bildirisinde “Yurtta Sulh, Cihanda Sulh” ilkesi de yer aldı. |
4 Mayıs 1931 |
Irak Kralı Emir Faysal Ankara’da Mustafa Kemal’i ziyaret etti. |
4 Mayıs 1931 |
T.B.M.M”nin VI. Dönem Fevkalade toplantısında Gazi Mustafa Kemal üçüncü kez Cumhurbaşkanlığına seçildi. |
10-18 Mayıs 1931 |
C.H.F.’nın Üçüncü büyük kurultayı toplandı. |
1 Haziran 1931 |
Mudanya – Bursa demiryolu Hükümetçe satınalındı. |
19 Temmuz 1931 |
Mustafa Kemal Paşa Ankara’da Türk Tarih Kurumu toplantısına başkanlık etti. |
25 Temmuz 1931 |
T.B.M.M’de “Matbuat Kanunu” kabul edildi. |
26 Ekim 1931 |
Gazi Mustafa Kemal, İkinci Balkan Konferansı’nın son toplantı gününde üyelerle konuşmasında şunları söyledi : “İnsanları mesut edeceğim diye onları birbirine boğazlatmak gayr-ı insani ve son derece teesüfe şayan bir sistemdir.” |
29 Aralık 1931 |
T.B.M.M’de “Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti İhdasına dair Kanun” kabul edildi. |
29 Aralık 1931 |
T.B.M.M’de “Ziraat Vekaleti Teşkiline Dair Kanun” kabul edildi. |
1932 |
Polis Teşkilat Kanunu kabul edildi. |
15 Ocak 1932 |
Samsun’da Atatürk Anıtı açıldı. |
17 Ocak 1932 |
Kurtuluş Savaşı komutanlarından Derviş Paşa öldü. |
22 Ocak 1932 |
İstanbul’da Yerebatan Camisinde ilk kez Türkçe Kur’an, Hafız Yaşar (Okur) tarafından okundu. (İstanbul’da ilk Türkçe hutbe : 3 Şubat 1928) |
28 Ocak 1932 |
Balkan Konferansı İstanbul’da açıldı. (31 Ocak’ta kapandı) |
30 Ocak 1932 |
Gazi Mustafa Kemal İstanbul’a geldi. |
1 Şubat 1932 |
Malatya – Fırat Demiryolu işletmeye açıldı. |
19 Şubat 1932 |
Halkevleri kuruldu. |
1 Mayıs 1932 |
Ankara’da Milli Sanayi Sergisi açıldı. |
22 Mayıs 1932 |
Adana Ağır Ceza Mahkemesi, Ağrı Dağı bölgesindeki ayaklanmaya katılanlardan 34 kişiyi idama mahkum etti. |
12 Haziran 1932 |
Gazi Mustafa Kemal, Hicaz Genel Valisi Emir Faysal’ı Ankara’da kabul etti. |
2 Temmuz 1932 |
Ankara Halkevi’nde birinci Türk Tarih Konferansı toplandı. |
12 Temmuz 1932 |
Mustafa Kemal Paşa’nın direktifiyle Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin kuruldu. (Türk Dil Kurumu) |
12 Temmuz 1932 |
Yugoslavya Kralı Aleksandre Gazi Mustafa Kemal’i İstanbul’da ziyaret etti. |
18 Temmuz 1932 |
Diyanet İşleri Başkanlığı’ndan İstanbul Müftülüğü’ne yazılan özel – 636 sayılı yazı ile ezan ve kametin birkaç ay içinde Türkçe okunacağı bildirildi. (16 Haziran 1950’de, D.P. İktidarı, TCK’nın ilgili maddesinde değişiklik yaparak ezanın Arapça okunmasına olanak verdi) |
18 Temmuz 1932 |
Türkiye Milletler Cemiyeti’ne üye oldu. |
27 Temmuz 1932 |
İzmir’de Gazi Mustafa Kemal’in heykeli, İsmet (İnönü)’nün konuşması ile açıldı. |
30 Temmuz 1932 |
Türkiye parasızlıktan dolayı Amerika’da yapılan Olimpiyatlara katılamadı. |
31 Temmuz 1932 |
Türkiye Güzellik Karliçesi Keriman Halis (Atatürk’ün verdiği ad : Ece) Belçika’da yapılan yarışmada Dünya Güzellik Kraliçesi seçildi. |
27 Eylül 1932 |
Gazi Mustafa Kemal, General Mac Arthur’la görüştü. |
13 Kasım 1932 |
Dr. Müfide Kazım ilk kadın Hükümet Tabibi oldu. |
3 Aralık 1932 |
Türk Dil Kurumu ilk başkanı Samih Rıfat öldü. |
12 Aralık 1932 |
Adile Ayda ilk kadın Dışişleri memuru seçildi. |
15 Ocak 1933 |
Gazi Mustafa Kemal, Ankara’dan Eskişehir’e yola çıktı. |
16 Ocak 1933 |
Kurtuluş Savaşı Dışişleri Bakanlarından Bekir Sami öldü. |
3 Şubat 1933 |
İstanbul – Ankara arasında ilk uçak seferi denemesi yapıldı. |
7 Şubat 1933 |
İstanbul’da camilerde ezan ve kametin Türkçe olarak okunmaya başlanması. |
25 Şubat 1933 |
İstanbul’da yüksek öğrenim gençliği |
15 Nisan 1933 |
Samsun – Çarşamba Demiryolu işletmeye açıldı. |
20 Nisan 1933 |
İstanbul’da yüksek öğrenim gençliği, Razgrad’da BulgarlarınTürk mezarlığını yıkmaları üzerine (17 Nisan) İstanbul’daki Bulgar mezarlığına çelenk koyarak gösteri yaptı. |
22 Nisan 1933 |
Türkiye Cumhuriyeti ile, Osmanlı Düyunu Umumiyesi hamilleri (alacaklılar) arasında, Paris’te borçların saptanması ve ödeme şekli hakkında anlaşma imzalandı. |
31 Mayıs 1933 |
T.B.M.M’de “İstanbul Darülfünunu’nun Ilgasına ve Maarif Vekaletince Yeni Bir Üniversite Kurulmasına Dair Kanun” kabul edildi. (İstanbul Üniversitesi 1 Ağustos’da açıldı |
3 Haziran 1933 |
Sümerbank’ın kurulmasını öngören Kanun T.B.M.M’de kabul edildi. |
8 Haziran 1933 |
Halk Bankası’nın kurulmasını öngören Kanun T.B.M.M’de kabul edildi. |
10 Haziran 1933 |
“Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü Kanunu” T.B.M.M’de kabul edildi. (Açılış : 30.10.1933. Enstitü, 30 Haziran 1948 günlü “Üniversiteler Kanununa ek kanun”la Ziraat ve Veteriner Fakülteleri olarak Ankara Üniversitesi’ne bağlandı. |
11 Haziran 1933 |
“Cumhuriyet İlanının Onuncu Yıldönümü Kutlama Kanunu” T.B.M.M’de kabul edildi. |
11 Haziran 1933 |
T.B.M.M’de “Belediyeler Bankası Kanunu” kabul edildi. |
12 Haziran 1933 |
İzmir Rıhtım Şirketi’nin satın alınması ile ilgili Kanun T.B.M.M’de kabul edildi. (Sözleşme 3 Ekim 1932’de parafe edilmişti) |
12 Haziran 1933 |
“Gazi Mustafa Kemal Hazretlerinin Kanun-ı Medeni’nin 452. Maddesine Göre Olan Tasarruflarının Mahfuz Hisseler Hakkındaki Hükümden Müstesna Olduğuna Dair Kanun” T.B.M.M’de kabul edildi. |
20 Haziran 1933 |
Milli Eğitim Bakanlığı, üniversitede bir İnkılâp Enstitüsü açılması hakkında karar aldı. |
27 Temmuz 1933 |
Gazi Mustafa Kemal, Dolmabahçe’de eski Afgan Kralı Amanullah’la görüştü. |
14 Eylül 1933 |
Ankara’da Türkiye – Yunanistan dostluk antlaşması imzalandı. |
26 Eylül 1933 |
Gazi Mustafa Kemal, Dolmabahçe’de Venizelos’u kabul etti. |
4 Ekim 1933 |
Türk İnkılap Enstitüsü’nde ilk İnkılap dersi Milli Eğitim Bakanı Yusuf Hikmet (Bayur) tarafından verildi. |
4 Ekim 1933 |
Gazi Mustafa Kemal, Dolmabahçe’de Yugoslavya Kralı I. Aleksandr ile Kraliçeyi kabul etti. |
4 Ekim 1933 |
Gazi Mustafa Kemal Cumhuriyet’in onuncu yıldönümü dolayısıyla tarihi nutkunu söyledi. |
26 Ekim 1933 |
Türk kadınlarına Köy İhtiyar Heyetlerine seçme ve seçilme hakkı tanındı. |
26 Ekim 1933 |
T.B.M.M’de “Af Kanunu” kabul edildi. |
29 Ekim 1933 |
Cumhuriyet’in Onuncu Yılı kutlandı. |
4 Kasım 1933 |
Mustafa Kemal Paşa’nın Selanik’te doğduğu ev müze haline getirildi. |
18 Kasım 1933 |
Yeni İstanbul Üniversitesi açıldı. |
1 Aralık 1933 |
İktisat Vekaleti’nin hazırladığı, T.C. Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı Başbakanlığa sunuldu. |
5 Aralık 1933 |
Eskişehir Şeker Fabrikası açıldı. |
27 Aralık 1933 |
T.B.M.M, Şehit Kubilay’ın annesine maaş bağlayan kanunu kabul etti. |
1 Şubat 1934 |
Gazi Mustafa Kemal Kırşehir’e geldi. |
9 Şubat 1934 |
Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya, Romanya arasında Balkan Antantı imzalandı. |
4 Mart 1934 |
İstanbul Üniversitesi’nde Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü öğretime başladı. |
6 Mart 1934 |
Eski Milli Eğitim Bakanlarından Dr. Reşit Galip öldü. |
20 Mart 1934 |
Başvekil İsmet (İnönü) Paşa Ankara Halkevi’nde devrim tarihi dersi verdi. |
4 Nisan 1934 |
Ankara’da Türkiye – Çin dostluk antlaşması imzalandı. |
15 Nisan 1934 |
Kurtuluş Savaşı komutanlarından Kemalettin Sami Paşa öldü. |
27 Nisan 1934 |
Menemen-Bandırma-Manisa Demiryolu satınalındı. (27 Mayıs: Basmane – Afyon Demiryolu satınalındı |
3 Mayıs 1934 |
Kayseri uçak fabrikasında yapılan ilk uçaklardan biri Ankara’ya uçtu. |
14 Haziran 1934 |
T.B.M.M’de “İskan Kanunu” kabul edildi. |
16 Haziran 1934 |
İran Şehinşahı Rıza Pehlevi Gazi Mustafa Kemal’i Ankara’da ziyaret etti. |
21 Haziran 1934 |
Soyadı Kanunu kabul edildi. |
2 Temmuz 1934 |
“Basma, Yazı ve Resimleri Derleme Kanunu” yürürlüğe girdi. |
13 Ağustos 1934 |
Bakırköy bez fabrikası açıldı. |
18 Ağustos 1934 |
Dolmabahçe Sarayı’nda İkinci Türk Dil Kurultayı toplandı. |
30 Eylül 1934 |
Keçiborlu’da Kükürt, Isparta’da Gülyağı Fabrikaları açıldı. |
3 Ekim 1934 |
İsveç Veliahtı Prens Gustav Adolf, Ankara’da Gazi Mustafa Kemal tarafından kabul edildi. |
19 Ekim 1934 |
Turhal Şeker Fabrikası açıldı. |
1 Kasım 1934 |
Ankara Kızılay’da Güven Anıtı açıldı. |
20 Kasım 1934 |
Konya Ereğlisi Bez Fabrikası açıldı. |
24 Kasım 1934 |
Mustafa Kemal Paşa’ya ATATÜRK soyadı verilmesi hakkındaki kanun kabul edildi. |
24 Kasım 1934 |
Ayasofya Camisinin müze olması, Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edildi. |
26 Kasım 1934 |
Efendi, Bey ve Paşa gibi lakap ve unvanların kaldırıldığına dair kanunun kabulü. |
26 Kasım 1934 |
İsmet Paşa “İnönü” soyadını aldı. |
3 Aralık 1934 |
Hangi dine mensup olursa olsun, din adamlarının mabet ve ayinler dışındaki dini kisve taşımalarının yasaklanmasına dair kanun kabul edildi. |
5 Aralık 1934 |
Türk kadınlarına milletvekili seçme ve seçilme hakkının verildiğine dair kanunun kabul edildi. |
1 Ocak 1935 |
İstanbul Ruhtım Şirketi Devletçe satın alındı. |
2 Şubat 1935 |
Ayasofya Müzesi halka açıldı. |
18 Şubat 1935 |
“Bazı Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair Kanunun Tatbik Suretini Gösterir Nizamname” yayınlandı. |
1 Mart 1935 |
Atatürk dördüncü kez Cumhurbaşkanlığına seçildi. |
1 Mart 1935 |
İlk kadın milletvekillerinin katıldığı beşinci dönem T.B.M.M çalışmalarına başladı. |
1 Mart 1935 |
Kayseri’de Atatürk Heykeli açıldı. |
9 Nisan 1935 |
2/2295 sayılı kararname ile ordudaki rütbe adlarının yeni karşılıkları (bugünkü adları) saptandı. |
18 Nisan 1935 |
İstanbul’da Milletlerarası Kadınlar Kongresi toplandı. |
27 Mayıs 1935 |
T.B.M.M’de “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun” kabul edildi. |
2 Haziran 1935 |
Eski Milli Eğitim Bakanlarından, büyükelçi Vasıf Çınar öldü. |
14 Haziran 1935 |
“Diyanet İşleri Reisliği Teşkilat ve Vazifelerine Dair Kanun” T.B.M.M’de kabul edildi. |
14 Haziran 1935 |
T.B.M.M’de “Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Kurulması Hakkında Kanun” kabul edildi. |
14 Haziran 1935 |
T.B.M.M’de “Etibank Kanunu” kabul edildi. |
14 Haziran 1935 |
T.B.M.M’de “Elektrik İşleri Etüt İdaresi Teşkiline Dair Kanun” kabul edildi. |
5 Ağustos 1935 |
Fevzi Paşa – Ergani Demiryolu işletmeye açıldı. |
16 Eylül 1935 |
Kayseri bez fabrikası açıldı. |
13 Ekim 1935 |
Türkiye Mason Locaları, İçişleri Bakanlığınca kapatıldı. |
21 Ekim 1935 |
Çerkez Ethem ve kardeşlerinin Atatürk’e hazırladığı suikast üzerine İstanbul Üniversitesinde gençlik, protesto mitingi yaptı. |
23 Kasım 1935 |
Çalışmalarına son veren İstanbul Haliç Şirketinin işletmesi Belediyeye geçti. |
29 Kasım 1935 |
Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası açıldı. |
9 Ocak 1936 |
Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi Atatürk tarafından açıldı. |
20 Ocak 1936 |
Ankara’da toplanan Endüstri Kongresinde İkinci Beş Yıllık Sanayi Planının esasları kabul edildi. |
25 Ocak 1936 |
İstanbul’da Vapurculuk Şirketi ile yapılan sözleşme, bütün kabotajın Denizyolları İdaresine geçmesini sağladı. |
6 Şubat 1936 |
Beyaz Olimpiyatlarda ilk kez Türk Bayrağı dalgalandı. (Garmisch Parten – Kirchen Olimpiyatları). |
21 Şubat 1936 |
İzmir Havagazı şirketi satın alındı. |
24 Mart 1936 |
Afyon Zafer Anıtı açıldı. |
25 Mart 1936 |
Afyon – Karakuyu, Bozanönü – Isparta Demiryolları işletmeye açıldı. |
9 Nisan 1936 |
İstanbul Telefon Şirketi satın alındı. |
6 Mayıs 1936 |
Ankara’da Devlet Konservatuarı kuruldu. |
29 Mayıs 1936 |
Türk Bayrağı Kanunu kabul edildi. |
1 Haziran 1936 |
T.B.M.M’de “Bankalar Kanunu” kabul edildi. |
8 Haziran 1936 |
Sosyal Haklar ve Sosyal Güvenlik açısından ilk önemli adım olan “İş Kanunu” kabul edildi |
20 Temmuz 1936 |
Montrö Boğazlar Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma ile Boğazlar tamamen Türk hakimiyetine geçti. Türk askerleri “gayri askeri” adı verilen bölgelere girdi. |
11 Ağustos 1936 |
Berlin Olimpiyatları ile Türkiye Cumhuriyeti ilk altın madalyalarını kazandı |
24 Ağustos 1936 |
Üçüncü Türk Dil Kurultayı Dolmabahçe Sarayı’nda toplandı. |
1 Eylül 1936 |
Atatürk, Devletçilik görüşünü açıkladı. |
4 Eylül 1936 |
Atatürk, çiftliklerini Devlete, bir kısım gayrimenkullerinide Ankara Belediyesi’ne bağışladı. |
4-6 Eylül 1936 |
İngiltere Kralı VIII. Edward İstanbul’da Atatürk’ü ziyaret etti. |
26 Ekim 1936 |
Kurtuluş Savaşı komutanlarından General Şükrü Naili Gökberk öldü. |
1 Kasım 1936 |
Atatürk Toprak Kanunu üzerindeki düşüncelerini açıkladı. |
3 Kasım 1936 |
Ankara’da Çubuk Barajı açıldı. |
6 Kasım 1936 |
İzmit’de birinci Kağıt ve Karton Fabrikası açıldı. |
28 Kasım 1936 |
Ereğli Kömür Şirketi’nin Hükümetçe satın alınma sözleşmesi imzalandı. |
29 Kasım 1936 |
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘nde Devrim Tarihi dersleri başladı. |
10 Aralık 1936 |
Zonguldak’ta Türk Antrasit Fabrikası törenle açıldı. |
27 Aralık 1936 |
“İstiklal Marşı” şairi Mehmet Akif Ersoy öldü. |
1 Ocak 1937 |
Şark Demiryolları (Sirkeci – Edirne) satın alındı. |
27 Ocak 1937 |
Cenevre’de Milletler Cemiyeti toplantısında, Hatay’ın bağımsızlığı kabul edildi. |
4 Şubat 1937 |
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi açıldı. |
5 Şubat 1937 |
Altı ok, Anayasa’ya girdi. (T.B.M.M’de görüşülerek, kabul edilen “Teşkilat-ı Esasiye Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Dair Kanun” la altı ilke de Anayasa’ya alındı. Malatya milletvekili İsmet İnönü ve altı arkadaşının önerdiği değişiklik, ikinci maddeyi şu biçime soktu : “Türkiye Devleti Cumhuriyetçi, Milliyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve İnkılapçıdır.”) |
8 Şubat 1937 |
T.B.M.M’de “Orman Kanunu” kabul edildi. |
13 Şubat 1937 |
Atatürk’ün Selanik’te doğduğu ev Selanik Belediyesi’nce satın alınarak Atatürk’ün buyruğuna verildi. |
28 Şubat 1937 |
Metoroloji Genel Müdürlüğü kuruldu. |
3 Nisan 1937 |
Karabük Demir ve Çelik Fabrikasının temel atma töreni yapıldı. |
7 Nisan 1937 |
Türkiye – Mısır dostluk, ikamet ve tabiiyet antlaşması yapıldı. |
15 Nisan 1937 |
Selaların kaldırıldığı, diyanet işleri reisliğinin, yazısı ile valiliklere bildirildi. |
23 Nisan 1937 |
İstanbul Yedek Subay Okulu’nda (Harbiye) Atatürk Anıtı açıldı. |
4 Haziran 1937 |
T.B.M.M’de “Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası Kanunu” kabul edildi. |
9 Haziran 1937 |
T.B.M.M’de “Ankara’da Bir Tıp Fakültesi Tesisi Hakkındaki Kanun” kabul edildi. |
11 Haziran 1937 |
Atatürk, Trabzon’dan, Hükümete “Bütün çiftliklerini ve mallarını millete bağışladığını” bildirmesi. |
14 Haziran 1937 |
Hatay’ın Bağımsızlık Antlaşması Büyük Millet Meclisi tarafından onaylandı. |
15 Haziran 1937 |
İş Kanunu yürürlüğe girdi. |
17 Haziran 1937 |
“Kadıköy Su Şirketi”nin satın alınmasına dair sözleşme imzalandı. |
1 Temmuz 1937 |
Fevzi Paşa – Meydanıekbez, Toprakkale – İskenderun Demiryolu satın alındı. |
8 Temmuz 1937 |
Türkiye, İran, Irak ve Afganistan arasında Tahran’da Sâ’dâbat Paktı imzalandı. |
12 Eylül 1937 |
Tunceli’de olay çıkaran Seyit Rıza ve arkadaşları teslim oldu. |
20 Eylül 1937 |
İkinci Türk Tarih Kurultayı Dolmabahçe Sarayı’nda toplandı. |
20 Eylül 1937 |
Atatürk, Türkiye’nin ilk resim galerisini Dolmabahçe’de açtı. |
9 Ekim 1937 |
Nazilli Basma Fabrikası Atatürk tarafından açıldı. |
25 Ekim 1937 |
İnönü Başbakalıktan çekildi. Celal Bayar Başbakanlık görevini devraldı. |
28-30 Ekim 1937 |
Atatürk Ankara’da son defa Cumhuriyet Bayramı törenlerine katıldı. |
27 Aralık 1937 |
T.B.M.M’de “Denizbank Kanunu” kabul edildi. |
14 Ocak 1938 |
Türkiye-Irak-İran-Afganistan arasında aktedilen “Sadabat Paktı” T.B.M.M’de onaylandı. |
22 Ocak 1938 |
Atatürk İzmit üzerinden Derince’ye geçti. |
24 Ocak 1938 |
İzmir Telefon İşletmesi Hükümetçe satın alındı. |
1 Şubat 1938 |
Atatürk’ün hazır bulunduğu törenle Gemlik Suniipek Fabrikası açıldı. |
2 Şubat 1938 |
Bursa Merinos Fabrikası Atatürk tarafından açıldı. |
13 Mart 1938 |
Kurtuluş Savaşı komutanlarından Orgeneral Cevat Çobanlı öldü. |
30 Mart 1938 |
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Atatürk’ün hastalığı hakkında ilk resmi bildiriyi yayınladı. |
11 Nisan 1938 |
Üsküdar ve Kadıköy Su Şirketi satın alındı. |
19 Mayıs 1938 |
Atatürk son defa 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı gösterilerini izledi ve Hatay sorunu ile ilgili olarak -rahatsızlığına rağmen- Güney gezisine çıktı. |
20-24 Mayıs 1938 |
Atatürk Hatay Sorunu nedeniyle Mersin dolaylarına gitti. |
21 Mayıs 1938 |
Atatürk Mersin’de askeri geçit törenini izledi. |
23 Mayıs 1938 |
İstanbul Elektrik Şirketi satın alındı. |
24 Mayıs 1938 |
Atatürk’ün Adana’da askeri geçit törenini izlemesi. |
1 Haziran 1938 |
Devletçe satın alınan Savarona Yatı İstanbul’a geldi. |
16 Haziran 1938 |
Kadın Havacımız Sabiha Gökçen tek başına uçakla Balkan turuna çıktı. |
19 Haziran 1938 |
Romanya Kralı II. Carol, Atatürk’ü İstanbul’da ziyaret etti. |
20 Haziran 1938 |
T.B.M.M’de kabul edilen “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki 2739 Sayılı Kanuna Ek Kanun” ile 19 Mayıs günü “Gençlik ve Spor Bayramı” kabul edildi. |
24 Haziran 1938 |
T.B.M.M, “Toprak Mahsulleri Ofisi Kurulması Hakkında Kanun”u kabul etti. |
28 Haziran 1938 |
T.B.M.M, “Cemiyetler Kanunu”nu kabul etti. |
3-4 Temmuz 1938 |
Türkiye ve Fransa, Hatay’da eşit sayıda asker bulundurmaları konusunda anlaşma yaptı. Birlikler 4 Temmuz’da Hatay’a girdi. |
5 Temmuz 1938 |
Türk birliklerinin tümü Hatay’daki konuş yerlerine geldi. |
24 Ağustos 1938 |
Demiryolu Kemah’a ulaştı. |
29 Ağustos 1938 |
Askeri Mahkeme, Nazım Hikmet (Ran) ve başkalarını mahkum etti. |
2 Eylül 1938 |
Hatay Millet Meclisi açıldı ve Devlet Başkanlığı’na Tayfur Sökmen seçildi. |
5 Eylül 1938 |
Atatürk vasiyetnamesini yazdırdı.(Açılış: 28 Kasım 1938) |
5 Eylül 1938 |
Atatürk’ün hastalık durumu hakkında, günlük resmi tebliğlerin yayımına başlandı. 17 Ekim 1938 Atatürk, ilk defa komaya girdi. |
28 Ekim 1938 |
Ankara Radyosu yayına başladı. |
29 Ekim 1938 |
Kuleli Askeri Lisesi öğrencileri, vapurla Dolmabahçe önünden geçerken hep bir ağızdan İstiklal Marşını söyleyerek Atatürk’ü selamladılar. |
29 Ekim 1938 |
Cumhuriyet’in 15 nci Yıldönümü dolayısıyla Atatürk’ün Türk ordusuna mesajı. |
1 Kasım 1938 |
Başbakan Celal Bayar, Atatürk adına T.B.M.M açış konuşmasını yaptı. |
8 Kasım 1938 |
Atatürk’ün hastalığının ağırlaştığını bildiren raporlar yeniden yayımlanmaya başlandı. |
10 Kasım 1938 |
Atatürk maddi hayata gözlerini kapadı. |