Hukuk Ansiklopedisi
Nanking Antlaşması, İngiltere ile Çin arasında 1839 yılında başlayan 1. Afyon Savaşı sonucunda 29 Ağustos 1842 tarihinde imzalanan antlaşmadır. Antlaşma, Nanjing’de, HMS Cornwallis adlı İngiliz savaş gemisinde İngiliz temsilci Sir Henry Pottinger ve Qing temsilcileri Qiying , Yilibu ve Niujian tarafından imzalanmıştır.
Antlaşmanın Sonuçları
Savaşlar ve Anlaşma ile Çin İmparatorluğu, kağıt üzerinde bağımsızlığını korurken, yarı sömürge yönetimine dönüşmüş, siyasi konjonktür ve sömürgeleşme dönemi Çinliler tarafından “Onursuzluk Yüzyılı” olarak adlandırılmıştır.
Anlaşmaya göre Çin, İngiltere’ye önemli bir tazminat ödemek zorunda kalmıştır.
Hong Kong’a Etkisi
Nanking Anlaşması sonucunda, İngiltere, Pasifik Okyanusu’nda Çin ve Batı kentleri arasındaki para ve mal transferini kolaylaştırmış; yerli halk üzerinde açık açık askeri güç kullanmaya gerek kalmaksızın Hong Kong’u yönetmeyi başarmıştır. Mao’nun iktidarı ele geçirmesiyle 1949’da başlayan Çin Devrimi ile birlikte Çin’de oluşan komünist yönetimden kaçan bir milyondan fazla nüfus Hong Kong’un yapısında belirgin değişim yaratmıştır. Hong Kong’a sığınanların önemli bölümünün mal varlıklarını ülke dışına çıkarmak isteyen üst sınıf Çinliler olması bunun önemli etkenidir. Çin’den gelen mal ve para akışı yüzünden Hong Kong’ta Çin menşeli sermaye birikimi oluşmuştur.
Hong Kong halkı, 1960’lı yıllara kadar İngiliz etkisine karşı büyük çaplı kitlesel eylem yapamamış, bu yıllarda Çin’deki Kültür Devrimi’nin etkileri görülmeye başlanmıştır. Hong Kong işçi sınıfı kitlesel hareketlenme yaşamış, 1967 yılında dört ay süren geniş çaplı eylemler düzenlenmiş, bu eylemler bastırılmıştır.
Anlaşmanın Şartları
Hong Kong Adası ve bu adanın civarındaki adalar İngiltere’ye verilecek, Hong Kong Limanı İngilizlere bırakılacaktır.
Çin savaş tazminatı olarak 650 ton gümüş verecektir.
Çin’in el koyduğu ya da imha ettiği afyon için İngiltere’ye 6 milyon dolar tazminat ödenecektir.
Çin’de bulunan İngiliz vatandaşları diplomatik dokunulmazlığa sahip olacaktır.
Çin ve İngiltere karşılıklı aynı ticari kurallara uyacaklardır.
Çinli vatandaşlar diğer ülkelere göçmen olarak gidebileceklerdir.
Çin Canton (Guangzhou), Amoy (Xiamen), Foochow (Fuzhou), Ningpo (Ningbo) ve Shanghai kentlerindeki gümrüklerini düşük gümrük vergisi tarifeleriyle İngiltere’ye açacaktır. Bu limanlar üzerinde Çin Hükümetinin herhangi bir denetleme yetkisi olmayacak, Avrupalılar her türlü mal ve paranın geçişini sağlayabilecektir.
Çin İmparatorluğu, ülkesinde kara ve deniz üsleri kurulmasına izin verecektir.
