Yeni
Ana Sayfa » Hukuk tarihi » Öldürülen Gazeteci ve Yazarlar
ÖLDÜRÜLEN GAZETECİ VE YAZARLAR

Öldürülen Gazeteci ve Yazarlar

Öldürülen Türk Gazeteciler Listesi basın meslek örgütleri tarafından düzenlenen listeler esas alınarak hazırlanmıştır. Türkiye’de öldürülen ilk gazeteci Tevfik Nevzat olmasına karşın ölümü net olarak belirlenemediğinden, ilk öldürülen gazeteci olarak, İstanbul’da 6 Nisan 1909 tarihinde Galata Köprüsü’nde öldürülen Hasan Fehmi Bey kaydedilmektedir. Cumhuriyet döneminde gazeteci ve yazarların en çok öldürüldüğü yıllar 1990’lı yıllardır. En çok gazetecilerin öldürüldüğü yıl 1992’dir. 1993 yılı içerisinde 9, 1994 yılında 6, 1995 yılında ise 4 gazeteci doğal olmayan yollarla yaşamını yitirmiştir.

Hasan Fehmi Bey’in öldürüldüğü 6 Nisan günü, Türkiye’de “Öldürülen Gazeteciler Günü” olarak kabul edilmektedir. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, 1996 yılında 6 Nisan’ı “Basın Şehitleri Günü” olarak kabul etmiş; 2005 yılından itibaren anma gününün adı “Öldürülen Gazeteciler Günü” olarak değiştirilmiştir. Anma günü vesilesiyle her 6 Nisan’da etkinlikler ve anmalar gerçekleştirilmektedir.

Hasan Fehmi Bey / Serbesti
İstanbul 6 Nisan 1909
Ahmet Samim / Sada-yı Millet
İstanbul 19 Temmuz 1910
Zeki Bey / Şehrah
İstanbul 10 Temmuz 1911
Şair Hüseyin Kami / Alemdar
Konya 1912 veya 1914
Silahçı Tahsin / Silah ve Bomba
İstanbul 27 temmuz 1914
Krikor Zohrab / Gazeteci, Yazar
Urfa 1915
Diran Kelegyan / Sabah Gazetesi Baş Yazarı
Çorum 13 Ağustos 1915
Hasan Tahsin (Osman Nevres) / Hukuk-u Beşer
İzmir 15 Mayıs 1919
İştirakçi Hilmi / iştirak,Medeniyet
İstanbul 1922
Ali Kemal / Peyam-ı Sabah
İzmit 1922
Hikmet Şevket
1930
Sabahattin Ali / Marko Paşa
Edirne 1948

Sabahattin Ali, hikayeci, romancı ve şairdir. Devlet memuru olarak öğretmenlik yapmıştır. 1907-1948 yıllarında yaşamış ve genç yaşta öldürülmüştür. Edebiyat eserlerinde, gazete makalelerinde ve toplumsal ilişkilerinde sol eğilimini açıkça yansıttığı için sürekli sıkıntılar yaşamıştır. Boyun eğmeyen ve uzlaşmaz kişiliğini edebi gücü ile birleştirmiştir. Düzeni, hükumetleri ve zamanın önemli kişilerini sert bir üslupla eleştirmiştir. Yazarın hayatı neredeyse adalet sistemi ile mücadele ederek geçmiştir. Sürekli olarak mahkemeye verilmiş, kendini savunmuş, aklanmış ya da hüküm giyip hapis yatmıştır. Bknz

Adem Yavuz / Anka Ajansı
Kıbrıs 27 Ağustos 1974
Ali İhsan Özgür / Politika
İstanbul 21 Kasım 1978
Cengiz Polatkan / Hafta Sonu
Ankara 1 Aralık 1978
Abdi İpekçi / Milliyet
İstanbul 1 Şubat 1979

Hukuk kökenli gazeteci Abdi İpekçi 9 Ağustos 1929’da doğdu. Galatasaray Lisesi’ni ve İstanbul Hukuk Fakültesini bitirdi. Milliyet Gazetesi’nin yazı işleri müdürü ve genel yayın müdürü oldu. Türkiye Gazeteciler Sendikası, Türkiye Basın Enstitüsü Başkanlığı, İstanbul Gazeteciler Cemiyeti ve Uluslararası Basın Enstitüsünün ikinci başkanlığı, Basın Şeref Divanı genel sekreterliği görevlerinde bulundu. 1 Şubat 1979 tarihinde Mehmet Ali Ağca tarafından öldürüldü. Eski Dışişleri Bakanı İsmail Cem ile kuzendir. Mehmet Ali Ağca, İpekçi suikastından idamla yargılanmakta iken 1979 yılında Maltepe Askeri Cezaevi’nden kaçırılmıştır. Abdi İpekçi cinayetinin sanıklarından Oral Çelik, İsviçre’de  yakalandıktan sonra 1996 yılında Türkiye’ye iade edilmiş, 17 yıl aradan sonra çıkarıldığı mahkemece tutuklanmıştır. 

İlhan Darendelioğlu / Ortadoğu
İstanbul 19 Kasım 1979
İsmail Gerçeksöz / Ortadoğu
İstanbul 4 Nisan 1980
Ümit Kaftancıoğlu / TRT
İstanbul 11 Nisan 1980
Muzaffer Fevzioğlu / Hizmet
Trabzon 15 Nisan 1980
Recai Ünal / Demokrat
İstanbul 22 Temmuz 1980
Mevlüt Işıt / Türkiye
Ankara 1 Haziran 1988
Seracettin Müftüoğlu / Hürriyet
Nusaybin 29 Haziran 1989
Sami Başaran / Gazete
İstanbul 7 Kasım 1989
Kamil Başaran / Gazete
İstanbul 7 Kasım 1989
Çetin Emeç / Hürriyet
İstanbul 7 Mart 1990
Turan Dursun / İkibine Doğru ve
Yüzyıl Dergileri
İstanbul 4 Eylül 1990

Müftülükten istifa eden, İslam araştırmacısı, çok sayıdaki eserin sahibi ve İkibine Doğru ile Yüzyıl dergisi yazarı, Turan Dursun, İstanbul’da Koşuyolu’ndaki evinden çıkarken, kimliği belirsiz kişilerin silahlı saldırısı sonucu 56 yaşında öldürüldü. Saldırganlar olaydan sonra kaçtı. Şeriat karşıtı yazılarıyla tanınan Turan Dursun’un bir süreden beri aşırı dinciler tarafından ölümle tehdit edildiği öğrenildi. Cinayeti “İslam Mücahitleri” adlı bir örgüt üstlendi. Turan Dursun için Yüzyıl dergisi önünde ve Ankara’da törenler yapıldı. Ankara/Cebeci Mezarlığı’ndaki defin sonrası polis Yüzyıl’ın Ankara Bürosu İstihbarat Şefi Soner Yalçın ve 4 kişiyi döverek gözaltına aldı.

Gündüz Etil
1991
Mehmet Sait Erten / Azadi
Denk Diyarbakır 1992
Halit Güngen / İkibine Doğru
Diyarbakır 18 Şubat1992
Cengiz Altun / Yeni Ülke
Batman 25 Şubat 1992
İzzet Kezer / Sabah
Cizre 23 Mart 1992
Bülent Ülkü / Körfeze Bakış
Bursa 1 Nisan 1992
Mecit Akgün / Yeni Ülke
Nusaybin 2 Haziran 1992
Hafız Akdemir / Özgür Gündem
Diyarbakır 8 haziran 1992
Çetin Ababay / Özgür Halk
Batman 29 Temmuz 1992
Yahya Orhan / Özgür Gündem
Ceylanpınar 9 Ağustos 1992
Hüseyin Deniz / Özgür Gündem
Ceylanpınar 9 Ağustos 1992
Musa Anter / Özgür Gündem
Diyarbakır 20 Eylül 1992
Yaşar Aktay / Serbest
Hani 9 Kasım 1992
Hatip Kapçak / Serbest
Mazıdağı 18 Kasım 1992
Namık Tarancı / Gerçek
Diyarbakır 20 Kasım 1992
Uğur Mumcu / Cumhuriyet
Ankara 24 Ocak 1993

Hukukçu Muammer Aksoy 1990 yılında öldürüldüğünde en ön safta duran Uğur Mumcu aynı kadere uğradı.  24 Ocak 1993’te Ankara’da Karlı Sokak’taki evinin önünde, arabasına konulan bombanın patlaması sonucu suikasta kurban giderek yaşamını yitirdi.

Kemal Kılıç / Yeni Ülke
Şanlıurfa 18 şubat 1993
Mehmet İhsan Karakuş
Silvan 13 Mart 1993
Ercan Gürel / HHA
20 Mayıs 1993
İhsan Uygur / Sabah
İstanbul 6 Temmuz 1993
Rıza Güneşer / Halkın Gücü
14 Temmuz 1993
Ferhat Tepe / Özgür Gündem
Bitlis 28 Temmuz 1993
Muzaffer Akkuş / Milliyet
20 Eylül 1993
Nazım Babaoğlu / Gündem
12 Mart 1994
Erol Akgün / Devrimci Çözüm
1994
Seyfettin Tepe / Yeni politika
28 Ağustos 1995
Metin Göktepe / Evrensel
İstanbul 8 Ocak 1996

Öldürülen gazeteci Metin Göktepe‘nin katil zanlılarının yargılandığı davada, tutuklu yargılanan 5 polisin tahliye istemi reddedilirken, tutuksuz yargılanan bir polis hakkında daha gıyabi tutuklama kararı alındı. Göktepe, 8 Ocak 1996’da, gözaltında dövülerek öldürülmüş, 4 yıl süren dava 1999 yılında sonuçlanmış, 11 memurdan altısına 7 yıl 6 ay hapis cezası verilmiş, karar usulden bozulmuş, daha sonra 5 Mayıs 1999’da Yargıtay, ceza alan beşinin cezasını onamıştı. Sanıklar Rahşan affı olarak bilinen şartlı tahliyeden yararlanmış olsa da Metin Göktepe gözaltında öldürülmüş gazeteciler içinde katilleri için mahkumiyet kararı verilen ilk gazeteci olmuştu.

Kutlu Adalı / Yeni Düzen
Kıbrıs, 6 Temmuz 1996

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşı, gazeteci-yazar Kutlu Adalı,  6 Temmuz 1996 gecesi evinin önünde gerçekleştirilen silahlı saldırıda öldürüldü. Polis  soruşturması sonuç vermemiş, fail bulunamamıştır. Eşi İlkay Adalı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi‘nde Türkiye aleyhine dava açmış, etkin soruşturma yapılmaması nedeniyle Türkiye, 95 bin EURO tazminata mahkum olmuştur. Kutlu Adalı cinayeti, 2021 yılında Sedat Peker tarafından ileri sürülen iddialarla yeniden gündeme gelmiş, ailesi ve çeşitli kurumlar cinayetin yeniden araştırılmasını talep etmişlerdir.  Köy Raporları, Dağarcık, Söyleşi, Çirkin Politikacı Pof, Hayvanistan, Sancılı Toplum, Köprü, Şago ve “Nasrettin Hoca ve Kıbrıs” isimli eserleri bulunmaktadır.

Selahattin Turgay Daloğlu
İstanbul 9 Eylül 1996
Reşat Aydın / AA, TRT
20 Haziran 1997
Ayşe Sağlam Derince
3 Eylül 1997
Abdullah Doğan / Candan Fm
Konya 13 Temmuz 1997
Ünal Mesutoğlu / TRT İzmir
8 Kasım 1997
Mehmet Topaloğlu / Kurtuluş
Adana 1998
Ahmet Taner Kışlalı / Cumhuriyet
Ankara 21 Ekim 1999
Hrant Dink / Agos
İstanbul 19 Ocak 2007
İsmail Cihan Hayırsevener
Bandırma 19 Aralık 2009
Nuh Köklü
 İstanbul 17 Şubat 2015
Mustafa Cambaz
İstanbul 15 Temmuz 2016

Kaynak: https://www.tgc.org.tr/oldurulen-gazeteciler.html

ÖLDÜRÜLEN GAZETECİ VE YAZARLAR LİSTESİ

Hasan Fehmi, Serbesti gazetesi, İstanbul, 6 Nisan 1909
Ahmet Samim, Sada-yı Millet gazetesi, İstanbul, 9 Haziran 1910
Zeki Bey, Şehrah gazetesi, İstanbul, 10 Temmuz 1911
Şair Hüseyin Kami, Alemdar gazetesi, Konya, 1912
Silahçı Tahsin, Silah gazetesi, İstanbul, 27 Temmuz 1914
Sarkis Minasyan, Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ayaş, 5 Mayıs 1915
Nerses Papazyan, (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915
Harutyun Şahrigyan, Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, milletvekili, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915
Garabed Paşayan Khan, yazar, doktor, milletvekili, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915
Levon Larents, Tsayn Hayrenyats (Vatanın Sesi) gazetesi, Murc (Çekiç) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915
Simpad Pürad, Pünig gazetesi, Kağapar (Fikir) dergisi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915
Hampartsum Hampartsumyan, Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915
Keğam Parseğyan, Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915
Şavarş Krisyan, Marmnamarz (Beden Eğitimi) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915
Siamanto (Adom Yarcanyan), Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915
Armen Doryan, yazar, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915
Sarkis Parseğyan (Şamil), Aşkhadank (Emek) gazetesi, Ankara 1915
Yervant Srmakeşhanlıyan (Yerukhan), gazeteci-yazar, Harput, 1915
Tılgadintzi (Hovhannes Hanıtyunyan), gazeteci-yazar, Harput 1915
Gagik Ozanyan, Merzifon Halguni dergisi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Sivas 1915
Mardiros H. Kundakçıyan, Ceride-i Şarkiye gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Kayseri’de idam edildi.
Vıramyan (Onnig Tertsagyan), Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, Van, 1915
Dikran Odyan (Aso), Yergir (Ülke) gazetesi, 1915
K. Khajag (Karekin Çakalyan), yazar, Diyarbakır 1915
Rupen Zartaryan, Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Diyarbakır 1915
Karakin Gozikyan (Yesalem), Manzume gazetesi, NorGyank (Yeni Hayat) dergisi, Trabzon sürgünü, 1915
E. Agnuni (Khaçadur Malumyan), Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Diyarbakır, 5 Mayıs 1915
Krikor Zohrab, gazeteci-yazar, milletvekili, İstanbul 20 Mayıs 1915 sürgünü, Urfa, 15 Temmuz 1915
Mihran Tabakyan, yazar, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Yozgat, Ağustos 1915
Hagop Terziyan (Hagter), gazeteci-yazar, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Yozgat 24 Ağustos 1915
Diran Kelegyan, Sabah gazetesi yayın yönetmeni, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Çankırı, 26 Ağustos 1915
Taniel Varujan, yazar-şair, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Çankırı, 26 Ağustos 1915
Rupen Sevag, (Çilingiryan), Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Çankırı, 26 Ağustos 1915
Hasan Tahsin, Hukuk-u Beşer (insan hakları) gazetesi, İzmir, 15 Mayıs 1919
Hüseyin Hilmi (İştirakçi veya Sosyalist Hilmi), İştirak (sosyalist)-Medeniyet dergisi, İstanbul, 15 Kasım 1922
Ali Kemal, Peyam-ı Sabah gazetesi, İzmit, 1922
Hikmet Şevket, 1930
Sabahattin Ali, Marko Paşa dergisi, Edirne, 2 Nisan 1948
Adem Yavuz, Anka Ajansı, Kıbrıs, 27 Ağustos 1974
Zeki Erginbay, Teknik Güç dergisi yazı işleri müdürü, İstanbul, 3 Şubat 1977
Hüseyin Şen, Kawa dergisi yazı işleri müdürü, İstanbul, 21 Mart, 1978
Gani Bozarslan, Aydınlık dergisi, 10 Mayıs 1978
Ali İhsan Özgür, Politika gazetesi, İstanbul, 21 Kasım 1978
Cengiz Polatkan, Hafta Sonu gazetesi, Ankara, 1 Aralık 1978
Abdi İpekçi, Milliyet gazetesi, İstanbul, 1 Şubat 1979
İlhan Darendelioğlu, Ortadoğu gazetesi, İstanbul, 19 Kasım 1979
İsmail Gerçeksöz, Ortadoğu gazetesi, İstanbul, 4 Nisan 1980
Ümit Kaftancıoğlu, TRT, İstanbul, 11 Nisan 1980
Muzaffer Fevzioğlu, Hizmet gazetesi, Trabzon, 15 Nisan 1980
Hayrabet Honca, Halkın Birliği gazetesi, Kayseri, 1 Mayıs 1980
Recai Ünal, Demokrat gazetesi, İstanbul, 22 Temmuz 1980
Mevlüt Işıt, Türkiye gazetesi, Ankara, 1 Haziran 1988
Seracettin Müftüoğlu, Hürriyet gazetesi, Nusaybin, 29 Haziran 1989
Sami Başaran, Gazete gazetesi , İstanbul, 7 Kasım 1989
Kamil Başaran, Gazete gazetesi, İstanbul, 7 Kasım 1989
Çetin Emeç, Hürriyet gazetesi, İstanbul, 7 Mart 1990
Turan Dursun, İkibine Doğru ve Yüzyıl dergisi, İstanbul, 4 Eylül 1990
Gündüz Etil, Yeni Günaydın Gazetesi, İstanbul,18 Eylül1991
Mehmet Sait Erten, Azadi-Denk dergisi, Diyarbakır, 3 Kasım 1992
Halit Güngen, İkibine Doğru dergisi, Diyarbakır, 18 Şubat 1992
Cengiz Altun, Yeni Ülke gazetesi, Batman, 24 Şubat 1992
İzzet Kezer, Sabah gazetesi, Cizre, 23 Mart 1992
Bülent Ülkü, Körfeze Bakış gazetesi, Bursa, 31 Mart 1992
Mecit Akgün, Yeni Ülke gazetesi, Nusaybin, 2 Haziran 1992
Hafız Akdemir, Özgür Gündem gazetesi, Diyarbakır, 8 Haziran 1992
Çetin Ababay, Özgür Halk dergisi, Batman, 29 Temmuz 1992
Yahya Orhan, Özgür Gündem gazetesi, Ceylanpınar, Gercüş, 9 Ağustos 1992
Hüseyin Deniz, Özgür Gündem gazetesi, Ceylanpınar, 10 Ağustos 1992
Musa Anter, Özgür Gündem gazetesi, Diyarbakır, 20 Eylül 1992
Yaşar Aktay, Türkiye gazetesi, Hani, 9 Kasım 1992
Hatip Kapçak, Hürriyet gazetesi, Mazıdağı, 18 Kasım 1992
Namık Tarancı, Gerçek dergisi, Diyarbakır, 20 Kasım 1992
Orhan Karaağar, Özgür Gündem gazetesi Van muhabiri, Van, 19 Ocak 1993
Uğur Mumcu, Cumhuriyet gazetesi, Ankara, 24 Ocak 1993
Kemal Kılıç, Özgür Gündem gazetesi, Akçakale-Urfa, 18 Şubat 1993
Mehmet İhsan Karakuş, Silvan gazetesi, Silvan, 13 Mart 1993
Ercan Gürel, HHA, Bergama, 20 Mayıs 1993
İhsan Uygur, Sabah gazetesi, İstanbul, 6 Temmuz 1993
Rıza Güneşer, Halkın Gücü gazetesi, İstanbul, 14 Temmuz 1993
Ferhat Tepe, Özgür Gündem gazetesi, Bitlis, 28 Temmuz 1993
Muzaffer Akkuş, Milliyet gazetesi, Bingöl, 20 Eylül 1993
Ruhi Can Tul, TDN, Kırıkkale, 14 Ocak 1994
Nazım Babaoğlu, Özgür Gündem gazetesi, Siverek-Urfa, 12 Mart 1994
Kamil Koşapınar, Zaman gazetesi, Erzurum, 19 Mart 1994
İsmail Ağay, Özgür Ülke gazetesi, Batman, 29 Mayıs 1994
Erol Akgün, Devrimci Çözüm dergisi, Gebze, 8 Eylül1994
Bahri Işık, Çağdaş Marmara gazetesi, İstanbul, 17 Eylül 1994
Ersin Yıldız, Özgür Ülke gazetesi, İstanbul, 3 Aralık 1994
Onat Kutlar, Cumhuriyet gazetesi, İstanbul, 11 Şubat 1995
Seyfettin Tepe, Yeni Politika gazetesi, Bitlis, 29 Ağustos 1995
Metin Göktepe, Evrensel gazetesi, İstanbul, 8 Ocak 1996
Kutlu Adalı, Yeni Düzen gazetesi, Kıbrıs, 6 Temmuz 1996
Yemliha Kaya, Halkın Gücü gazetesi, İstanbul, 27 Temmuz 1996
Selahattin Turgay Daloğlu, serbest gazeteci, İstanbul, 9 Eylül 1996
Reşat Aydın, Anadolu Ajansı, TRT, 20 Haziran 1997
Ayşe Sağlam, serbest gazeteci, Derince, 3 Eylül 1997
Abdullah Doğan, Candan FM, Konya, 13 Temmuz 1997
Ünal Mesuloğlu, TRT, Manisa, 8 Kasım 1997
Mehmet Topaloğlu, Kurtuluş dergisi, Adana, 1998
Süleyman Yeter, Sömürüsüz Bir Dünya İçin Dayanışma gazetesi, 7 Mart 1999
Ahmet Taner Kışlalı, Cumhuriyet gazetesi, Ankara, 21 Ekim 1999
Önder Babat, Devrimci Hareket dergisi, İstanbul, 3 Mart 2004
Yaşar Parlak, Silvan Mücadele Gazetesi, 18 Ağustos 2004
Hrant Dink, Agos gazetesi, İstanbul, 19 Ocak 2007
Engin Çeber, Yürüyüş dergisi, İstanbul, 9 Ekim 2008
İsmail Cihan Hayırsevenler, Bandırma, 19 Aralık 2009
Metin Alataş, Azadiya Welat gazetesi, Adana, 4 Nisan 2010
Cevdet Kılıçlar, Hak ve Hürriyetleri İnsani Yardım Vakfı (İHH) basın bürosu internet editörü, Uluslararası sular, 31 Mayıs 2010
Kaynak: http://tutuklugazeteci.blogcu.com/oldurulen-gazeteci-ve-yazarlarin-listesidir/10119877

Bunu okudunuz mu?

Navanethem(Navi) Pillay

Navanethem(Navi) Pillay, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği yapmış olan Güney Afrikalı kadın hukukçudur. Güney Afrika vatandaşı …