Öldürülen Türk Gazeteciler Listesi basın meslek örgütleri tarafından düzenlenen listeler esas alınarak hazırlanmıştır. Türkiye’de öldürülen ilk gazeteci Tevfik Nevzat olmasına karşın ölümü net olarak belirlenemediğinden, ilk öldürülen gazeteci olarak, İstanbul’da 6 Nisan 1909 tarihinde Galata Köprüsü’nde öldürülen Hasan Fehmi Bey kaydedilmektedir. Cumhuriyet döneminde gazeteci ve yazarların en çok öldürüldüğü yıllar 1990’lı yıllardır. En çok gazetecilerin öldürüldüğü yıl 1992’dir. 1993 yılı içerisinde 9, 1994 yılında 6, 1995 yılında ise 4 gazeteci doğal olmayan yollarla yaşamını yitirmiştir.
Hasan Fehmi Bey’in öldürüldüğü 6 Nisan günü, Türkiye’de “Öldürülen Gazeteciler Günü” olarak kabul edilmektedir. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, 1996 yılında 6 Nisan’ı “Basın Şehitleri Günü” olarak kabul etmiş; 2005 yılından itibaren anma gününün adı “Öldürülen Gazeteciler Günü” olarak değiştirilmiştir. Anma günü vesilesiyle her 6 Nisan’da etkinlikler ve anmalar gerçekleştirilmektedir.
Hasan Fehmi Bey / Serbesti |
İstanbul 6 Nisan 1909 |
Ahmet Samim / Sada-yı Millet |
İstanbul 19 Temmuz 1910 |
Zeki Bey / Şehrah |
İstanbul 10 Temmuz 1911 |
Şair Hüseyin Kami / Alemdar |
Konya 1912 veya 1914 |
Silahçı Tahsin / Silah ve Bomba |
İstanbul 27 temmuz 1914 |
Krikor Zohrab / Gazeteci, Yazar |
Urfa 1915 |
Diran Kelegyan / Sabah Gazetesi Baş Yazarı |
Çorum 13 Ağustos 1915 |
Hasan Tahsin (Osman Nevres) / Hukuk-u Beşer |
İzmir 15 Mayıs 1919 |
İştirakçi Hilmi / iştirak,Medeniyet |
İstanbul 1922 |
Ali Kemal / Peyam-ı Sabah |
İzmit 1922 |
Hikmet Şevket |
1930 |
Sabahattin Ali / Marko Paşa |
Edirne 1948Sabahattin Ali, hikayeci, romancı ve şairdir. Devlet memuru olarak öğretmenlik yapmıştır. 1907-1948 yıllarında yaşamış ve genç yaşta öldürülmüştür. Edebiyat eserlerinde, gazete makalelerinde ve toplumsal ilişkilerinde sol eğilimini açıkça yansıttığı için sürekli sıkıntılar yaşamıştır. Boyun eğmeyen ve uzlaşmaz kişiliğini edebi gücü ile birleştirmiştir. Düzeni, hükumetleri ve zamanın önemli kişilerini sert bir üslupla eleştirmiştir. Yazarın hayatı neredeyse adalet sistemi ile mücadele ederek geçmiştir. Sürekli olarak mahkemeye verilmiş, kendini savunmuş, aklanmış ya da hüküm giyip hapis yatmıştır. Bknz |
Adem Yavuz / Anka Ajansı |
Kıbrıs 27 Ağustos 1974 |
Ali İhsan Özgür / Politika |
İstanbul 21 Kasım 1978 |
Cengiz Polatkan / Hafta Sonu |
Ankara 1 Aralık 1978 |
Abdi İpekçi / Milliyet |
İstanbul 1 Şubat 1979Hukuk kökenli gazeteci Abdi İpekçi 9 Ağustos 1929’da doğdu. Galatasaray Lisesi’ni ve İstanbul Hukuk Fakültesini bitirdi. Milliyet Gazetesi’nin yazı işleri müdürü ve genel yayın müdürü oldu. Türkiye Gazeteciler Sendikası, Türkiye Basın Enstitüsü Başkanlığı, İstanbul Gazeteciler Cemiyeti ve Uluslararası Basın Enstitüsünün ikinci başkanlığı, Basın Şeref Divanı genel sekreterliği görevlerinde bulundu. 1 Şubat 1979 tarihinde Mehmet Ali Ağca tarafından öldürüldü. Eski Dışişleri Bakanı İsmail Cem ile kuzendir. Mehmet Ali Ağca, İpekçi suikastından idamla yargılanmakta iken 1979 yılında Maltepe Askeri Cezaevi’nden kaçırılmıştır. Abdi İpekçi cinayetinin sanıklarından Oral Çelik, İsviçre’de yakalandıktan sonra 1996 yılında Türkiye’ye iade edilmiş, 17 yıl aradan sonra çıkarıldığı mahkemece tutuklanmıştır. |
İlhan Darendelioğlu / Ortadoğu |
İstanbul 19 Kasım 1979 |
İsmail Gerçeksöz / Ortadoğu |
İstanbul 4 Nisan 1980 |
Ümit Kaftancıoğlu / TRT |
İstanbul 11 Nisan 1980 |
Muzaffer Fevzioğlu / Hizmet |
Trabzon 15 Nisan 1980 |
Recai Ünal / Demokrat |
İstanbul 22 Temmuz 1980 |
Mevlüt Işıt / Türkiye |
Ankara 1 Haziran 1988 |
Seracettin Müftüoğlu / Hürriyet |
Nusaybin 29 Haziran 1989 |
Sami Başaran / Gazete |
İstanbul 7 Kasım 1989 |
Kamil Başaran / Gazete |
İstanbul 7 Kasım 1989 |
Çetin Emeç / Hürriyet |
İstanbul 7 Mart 1990 |
Turan Dursun / İkibine Doğru veYüzyıl Dergileri |
İstanbul 4 Eylül 1990Müftülükten istifa eden, İslam araştırmacısı, çok sayıdaki eserin sahibi ve İkibine Doğru ile Yüzyıl dergisi yazarı, Turan Dursun, İstanbul’da Koşuyolu’ndaki evinden çıkarken, kimliği belirsiz kişilerin silahlı saldırısı sonucu 56 yaşında öldürüldü. Saldırganlar olaydan sonra kaçtı. Şeriat karşıtı yazılarıyla tanınan Turan Dursun’un bir süreden beri aşırı dinciler tarafından ölümle tehdit edildiği öğrenildi. Cinayeti “İslam Mücahitleri” adlı bir örgüt üstlendi. Turan Dursun için Yüzyıl dergisi önünde ve Ankara’da törenler yapıldı. Ankara/Cebeci Mezarlığı’ndaki defin sonrası polis Yüzyıl’ın Ankara Bürosu İstihbarat Şefi Soner Yalçın ve 4 kişiyi döverek gözaltına aldı. |
Gündüz Etil |
1991 |
Mehmet Sait Erten / Azadi |
Denk Diyarbakır 1992 |
Halit Güngen / İkibine Doğru |
Diyarbakır 18 Şubat1992 |
Cengiz Altun / Yeni Ülke |
Batman 25 Şubat 1992 |
İzzet Kezer / Sabah |
Cizre 23 Mart 1992 |
Bülent Ülkü / Körfeze Bakış |
Bursa 1 Nisan 1992 |
Mecit Akgün / Yeni Ülke |
Nusaybin 2 Haziran 1992 |
Hafız Akdemir / Özgür Gündem |
Diyarbakır 8 haziran 1992 |
Çetin Ababay / Özgür Halk |
Batman 29 Temmuz 1992 |
Yahya Orhan / Özgür Gündem |
Ceylanpınar 9 Ağustos 1992 |
Hüseyin Deniz / Özgür Gündem |
Ceylanpınar 9 Ağustos 1992 |
Musa Anter / Özgür Gündem |
Diyarbakır 20 Eylül 1992 |
Yaşar Aktay / Serbest |
Hani 9 Kasım 1992 |
Hatip Kapçak / Serbest |
Mazıdağı 18 Kasım 1992 |
Namık Tarancı / Gerçek |
Diyarbakır 20 Kasım 1992 |
Uğur Mumcu / Cumhuriyet |
Ankara 24 Ocak 1993Hukukçu Muammer Aksoy 1990 yılında öldürüldüğünde en ön safta duran Uğur Mumcu aynı kadere uğradı. 24 Ocak 1993’te Ankara’da Karlı Sokak’taki evinin önünde, arabasına konulan bombanın patlaması sonucu suikasta kurban giderek yaşamını yitirdi. |
Kemal Kılıç / Yeni Ülke |
Şanlıurfa 18 şubat 1993 |
Mehmet İhsan Karakuş |
Silvan 13 Mart 1993 |
Ercan Gürel / HHA |
20 Mayıs 1993 |
İhsan Uygur / Sabah |
İstanbul 6 Temmuz 1993 |
Rıza Güneşer / Halkın Gücü |
14 Temmuz 1993 |
Ferhat Tepe / Özgür Gündem |
Bitlis 28 Temmuz 1993 |
Muzaffer Akkuş / Milliyet |
20 Eylül 1993 |
Nazım Babaoğlu / Gündem |
12 Mart 1994 |
Erol Akgün / Devrimci Çözüm |
1994 |
Seyfettin Tepe / Yeni politika |
28 Ağustos 1995 |
Metin Göktepe / Evrensel |
İstanbul 8 Ocak 1996Öldürülen gazeteci Metin Göktepe‘nin katil zanlılarının yargılandığı davada, tutuklu yargılanan 5 polisin tahliye istemi reddedilirken, tutuksuz yargılanan bir polis hakkında daha gıyabi tutuklama kararı alındı. Göktepe, 8 Ocak 1996’da, gözaltında dövülerek öldürülmüş, 4 yıl süren dava 1999 yılında sonuçlanmış, 11 memurdan altısına 7 yıl 6 ay hapis cezası verilmiş, karar usulden bozulmuş, daha sonra 5 Mayıs 1999’da Yargıtay, ceza alan beşinin cezasını onamıştı. Sanıklar Rahşan affı olarak bilinen şartlı tahliyeden yararlanmış olsa da Metin Göktepe gözaltında öldürülmüş gazeteciler içinde katilleri için mahkumiyet kararı verilen ilk gazeteci olmuştu. |
Kutlu Adalı / Yeni Düzen |
Kıbrıs, 6 Temmuz 1996Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşı, gazeteci-yazar Kutlu Adalı, 6 Temmuz 1996 gecesi evinin önünde gerçekleştirilen silahlı saldırıda öldürüldü. Polis soruşturması sonuç vermemiş, fail bulunamamıştır. Eşi İlkay Adalı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi‘nde Türkiye aleyhine dava açmış, etkin soruşturma yapılmaması nedeniyle Türkiye, 95 bin EURO tazminata mahkum olmuştur. Kutlu Adalı cinayeti, 2021 yılında Sedat Peker tarafından ileri sürülen iddialarla yeniden gündeme gelmiş, ailesi ve çeşitli kurumlar cinayetin yeniden araştırılmasını talep etmişlerdir. Köy Raporları, Dağarcık, Söyleşi, Çirkin Politikacı Pof, Hayvanistan, Sancılı Toplum, Köprü, Şago ve “Nasrettin Hoca ve Kıbrıs” isimli eserleri bulunmaktadır. |
Selahattin Turgay Daloğlu |
İstanbul 9 Eylül 1996 |
Reşat Aydın / AA, TRT |
20 Haziran 1997 |
Ayşe Sağlam Derince |
3 Eylül 1997 |
Abdullah Doğan / Candan Fm |
Konya 13 Temmuz 1997 |
Ünal Mesutoğlu / TRT İzmir |
8 Kasım 1997 |
Mehmet Topaloğlu / Kurtuluş |
Adana 1998 |
Ahmet Taner Kışlalı / Cumhuriyet |
Ankara 21 Ekim 1999 |
Hrant Dink / Agos |
İstanbul 19 Ocak 2007 |
İsmail Cihan Hayırsevener |
Bandırma 19 Aralık 2009 |
Nuh Köklü |
İstanbul 17 Şubat 2015 |
Mustafa Cambaz |
İstanbul 15 Temmuz 2016 |
Kaynak: https://www.tgc.org.tr/oldurulen-gazeteciler.html
ÖLDÜRÜLEN GAZETECİ VE YAZARLAR LİSTESİ
Hasan Fehmi, Serbesti gazetesi, İstanbul, 6 Nisan 1909 |
Ahmet Samim, Sada-yı Millet gazetesi, İstanbul, 9 Haziran 1910 |
Zeki Bey, Şehrah gazetesi, İstanbul, 10 Temmuz 1911 |
Şair Hüseyin Kami, Alemdar gazetesi, Konya, 1912 |
Silahçı Tahsin, Silah gazetesi, İstanbul, 27 Temmuz 1914 |
Sarkis Minasyan, Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ayaş, 5 Mayıs 1915 |
Nerses Papazyan, (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915 |
Harutyun Şahrigyan, Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, milletvekili, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915 |
Garabed Paşayan Khan, yazar, doktor, milletvekili, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915 |
Levon Larents, Tsayn Hayrenyats (Vatanın Sesi) gazetesi, Murc (Çekiç) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915 |
Simpad Pürad, Pünig gazetesi, Kağapar (Fikir) dergisi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915 |
Hampartsum Hampartsumyan, Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915 |
Keğam Parseğyan, Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915 |
Şavarş Krisyan, Marmnamarz (Beden Eğitimi) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915 |
Siamanto (Adom Yarcanyan), Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915 |
Armen Doryan, yazar, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Ankara 1915 |
Sarkis Parseğyan (Şamil), Aşkhadank (Emek) gazetesi, Ankara 1915 |
Yervant Srmakeşhanlıyan (Yerukhan), gazeteci-yazar, Harput, 1915 |
Tılgadintzi (Hovhannes Hanıtyunyan), gazeteci-yazar, Harput 1915 |
Gagik Ozanyan, Merzifon Halguni dergisi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Sivas 1915 |
Mardiros H. Kundakçıyan, Ceride-i Şarkiye gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Kayseri’de idam edildi. |
Vıramyan (Onnig Tertsagyan), Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, Van, 1915 |
Dikran Odyan (Aso), Yergir (Ülke) gazetesi, 1915 |
K. Khajag (Karekin Çakalyan), yazar, Diyarbakır 1915 |
Rupen Zartaryan, Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Diyarbakır 1915 |
Karakin Gozikyan (Yesalem), Manzume gazetesi, NorGyank (Yeni Hayat) dergisi, Trabzon sürgünü, 1915 |
E. Agnuni (Khaçadur Malumyan), Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Diyarbakır, 5 Mayıs 1915 |
Krikor Zohrab, gazeteci-yazar, milletvekili, İstanbul 20 Mayıs 1915 sürgünü, Urfa, 15 Temmuz 1915 |
Mihran Tabakyan, yazar, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Yozgat, Ağustos 1915 |
Hagop Terziyan (Hagter), gazeteci-yazar, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Yozgat 24 Ağustos 1915 |
Diran Kelegyan, Sabah gazetesi yayın yönetmeni, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Çankırı, 26 Ağustos 1915 |
Taniel Varujan, yazar-şair, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Çankırı, 26 Ağustos 1915 |
Rupen Sevag, (Çilingiryan), Azadamard (Özgürlük Savaşımı) gazetesi, İstanbul 24 Nisan 1915 sürgünü, Çankırı, 26 Ağustos 1915 |
Hasan Tahsin, Hukuk-u Beşer (insan hakları) gazetesi, İzmir, 15 Mayıs 1919 |
Hüseyin Hilmi (İştirakçi veya Sosyalist Hilmi), İştirak (sosyalist)-Medeniyet dergisi, İstanbul, 15 Kasım 1922 |
Ali Kemal, Peyam-ı Sabah gazetesi, İzmit, 1922 |
Hikmet Şevket, 1930 |
Sabahattin Ali, Marko Paşa dergisi, Edirne, 2 Nisan 1948 |
Adem Yavuz, Anka Ajansı, Kıbrıs, 27 Ağustos 1974 |
Zeki Erginbay, Teknik Güç dergisi yazı işleri müdürü, İstanbul, 3 Şubat 1977 |
Hüseyin Şen, Kawa dergisi yazı işleri müdürü, İstanbul, 21 Mart, 1978 |
Gani Bozarslan, Aydınlık dergisi, 10 Mayıs 1978 |
Ali İhsan Özgür, Politika gazetesi, İstanbul, 21 Kasım 1978 |
Cengiz Polatkan, Hafta Sonu gazetesi, Ankara, 1 Aralık 1978 |
Abdi İpekçi, Milliyet gazetesi, İstanbul, 1 Şubat 1979 |
İlhan Darendelioğlu, Ortadoğu gazetesi, İstanbul, 19 Kasım 1979 |
İsmail Gerçeksöz, Ortadoğu gazetesi, İstanbul, 4 Nisan 1980 |
Ümit Kaftancıoğlu, TRT, İstanbul, 11 Nisan 1980 |
Muzaffer Fevzioğlu, Hizmet gazetesi, Trabzon, 15 Nisan 1980 |
Hayrabet Honca, Halkın Birliği gazetesi, Kayseri, 1 Mayıs 1980 |
Recai Ünal, Demokrat gazetesi, İstanbul, 22 Temmuz 1980 |
Mevlüt Işıt, Türkiye gazetesi, Ankara, 1 Haziran 1988 |
Seracettin Müftüoğlu, Hürriyet gazetesi, Nusaybin, 29 Haziran 1989 |
Sami Başaran, Gazete gazetesi , İstanbul, 7 Kasım 1989 |
Kamil Başaran, Gazete gazetesi, İstanbul, 7 Kasım 1989 |
Çetin Emeç, Hürriyet gazetesi, İstanbul, 7 Mart 1990 |
Turan Dursun, İkibine Doğru ve Yüzyıl dergisi, İstanbul, 4 Eylül 1990 |
Gündüz Etil, Yeni Günaydın Gazetesi, İstanbul,18 Eylül1991 |
Mehmet Sait Erten, Azadi-Denk dergisi, Diyarbakır, 3 Kasım 1992 |
Halit Güngen, İkibine Doğru dergisi, Diyarbakır, 18 Şubat 1992 |
Cengiz Altun, Yeni Ülke gazetesi, Batman, 24 Şubat 1992 |
İzzet Kezer, Sabah gazetesi, Cizre, 23 Mart 1992 |
Bülent Ülkü, Körfeze Bakış gazetesi, Bursa, 31 Mart 1992 |
Mecit Akgün, Yeni Ülke gazetesi, Nusaybin, 2 Haziran 1992 |
Hafız Akdemir, Özgür Gündem gazetesi, Diyarbakır, 8 Haziran 1992 |
Çetin Ababay, Özgür Halk dergisi, Batman, 29 Temmuz 1992 |
Yahya Orhan, Özgür Gündem gazetesi, Ceylanpınar, Gercüş, 9 Ağustos 1992 |
Hüseyin Deniz, Özgür Gündem gazetesi, Ceylanpınar, 10 Ağustos 1992 |
Musa Anter, Özgür Gündem gazetesi, Diyarbakır, 20 Eylül 1992 |
Yaşar Aktay, Türkiye gazetesi, Hani, 9 Kasım 1992 |
Hatip Kapçak, Hürriyet gazetesi, Mazıdağı, 18 Kasım 1992 |
Namık Tarancı, Gerçek dergisi, Diyarbakır, 20 Kasım 1992 |
Orhan Karaağar, Özgür Gündem gazetesi Van muhabiri, Van, 19 Ocak 1993 |
Uğur Mumcu, Cumhuriyet gazetesi, Ankara, 24 Ocak 1993 |
Kemal Kılıç, Özgür Gündem gazetesi, Akçakale-Urfa, 18 Şubat 1993 |
Mehmet İhsan Karakuş, Silvan gazetesi, Silvan, 13 Mart 1993 |
Ercan Gürel, HHA, Bergama, 20 Mayıs 1993 |
İhsan Uygur, Sabah gazetesi, İstanbul, 6 Temmuz 1993 |
Rıza Güneşer, Halkın Gücü gazetesi, İstanbul, 14 Temmuz 1993 |
Ferhat Tepe, Özgür Gündem gazetesi, Bitlis, 28 Temmuz 1993 |
Muzaffer Akkuş, Milliyet gazetesi, Bingöl, 20 Eylül 1993 |
Ruhi Can Tul, TDN, Kırıkkale, 14 Ocak 1994 |
Nazım Babaoğlu, Özgür Gündem gazetesi, Siverek-Urfa, 12 Mart 1994 |
Kamil Koşapınar, Zaman gazetesi, Erzurum, 19 Mart 1994 |
İsmail Ağay, Özgür Ülke gazetesi, Batman, 29 Mayıs 1994 |
Erol Akgün, Devrimci Çözüm dergisi, Gebze, 8 Eylül1994 |
Bahri Işık, Çağdaş Marmara gazetesi, İstanbul, 17 Eylül 1994 |
Ersin Yıldız, Özgür Ülke gazetesi, İstanbul, 3 Aralık 1994 |
Onat Kutlar, Cumhuriyet gazetesi, İstanbul, 11 Şubat 1995 |
Seyfettin Tepe, Yeni Politika gazetesi, Bitlis, 29 Ağustos 1995 |
Metin Göktepe, Evrensel gazetesi, İstanbul, 8 Ocak 1996 |
Kutlu Adalı, Yeni Düzen gazetesi, Kıbrıs, 6 Temmuz 1996 |
Yemliha Kaya, Halkın Gücü gazetesi, İstanbul, 27 Temmuz 1996 |
Selahattin Turgay Daloğlu, serbest gazeteci, İstanbul, 9 Eylül 1996 |
Reşat Aydın, Anadolu Ajansı, TRT, 20 Haziran 1997 |
Ayşe Sağlam, serbest gazeteci, Derince, 3 Eylül 1997 |
Abdullah Doğan, Candan FM, Konya, 13 Temmuz 1997 |
Ünal Mesuloğlu, TRT, Manisa, 8 Kasım 1997 |
Mehmet Topaloğlu, Kurtuluş dergisi, Adana, 1998 |
Süleyman Yeter, Sömürüsüz Bir Dünya İçin Dayanışma gazetesi, 7 Mart 1999 |
Ahmet Taner Kışlalı, Cumhuriyet gazetesi, Ankara, 21 Ekim 1999 |
Önder Babat, Devrimci Hareket dergisi, İstanbul, 3 Mart 2004 |
Yaşar Parlak, Silvan Mücadele Gazetesi, 18 Ağustos 2004 |
Hrant Dink, Agos gazetesi, İstanbul, 19 Ocak 2007 |
Engin Çeber, Yürüyüş dergisi, İstanbul, 9 Ekim 2008 |
İsmail Cihan Hayırsevenler, Bandırma, 19 Aralık 2009 |
Metin Alataş, Azadiya Welat gazetesi, Adana, 4 Nisan 2010 |
Cevdet Kılıçlar, Hak ve Hürriyetleri İnsani Yardım Vakfı (İHH) basın bürosu internet editörü, Uluslararası sular, 31 Mayıs 2010 |