Özbekistan Cumhuriyeti Anayasası

Özbekistan Cumhuriyeti Anayasası 8 Aralık 1992 yılında kabul edilmiş, Anayasada 28 Aralık 1993, 24 Nisan 2003, 11 Nisan 2007, 25 Aralık 2008 ve 18 Nisan 2011 yıllarında değişiklik ve ilaveler yapılmıştır. Anayasaya göre Özbekistan Cumhuriyeti; iller, ilçeler, şehirler, kasabalar, beldeler (kışlaklar), köyler (aullar), ayrıca Karakalpakistan Cumhuriyetinden oluşmaktadır. Anayasa, diğer Türk Cumhuriyetleri Anayasalarına benzer nitelikler taşımaktadır.

Özbekistan Cumhuriyeti Anayasası 

BAŞLANGIÇ

Özbekistan halkı,

İnsan haklarına ve devlet egemenliği ilkelerine bağlılığını görkemli bir şekilde ilan ederek,

Bugünkü ve gelecek nesiller karşısında büyük bir sorumluluk hissederek, Özbek devletçiliğinin gelişiminin tarihi tecrübesine dayanarak, Demokrasi ve sosyal adalet ilkelerine sadık kaldığını doğrulayarak, Uluslararası hukukun evrensel normlarının üstünlüğünü tanıyarak, Cumhuriyet vatandaşlarının onurlu yaşamını sağlamaya çalışarak, Hümanist, demokratik hukuk devletinin oluşumunu amaç edinerek, Toplumsal barış ve milli birliğin sağlanması amacıyla, Yetkili temsilciler aracılığıyla

Özbekistan Cumhuriyetinin bu Anayasasını kabul eder.

1.KISIM

 TEMEL İLKELER

BİRİNCİ BÖLÜM

DEVLET EGEMENLİĞİ

Madde 1

Özbekistan egemen demokratik Cumhuriyettir. Devletin adı olan “Özbekistan Cumhuriyeti” ve “Özbekistan” terimleri eş anlamlıdır.

Madde 2

Devlet halk iradesini ifade eder, onun çıkarlarına hizmet eder. Devlet organları ve yetkililer, toplum ve vatandaşlar karşısında sorumludurlar.

Madde 3

Özbekistan Cumhuriyeti, milli devlet ve idari-mülki yapısını, devlet iktidarı ve yürütme organlarını belirler, kendi iç ve dış politikasını yürütür.

Özbekistan ülkesi ve sınırı, dokunulmaz ve bölünmezdir.

Madde 4

Özbekistan Cumhuriyetinin devlet dili Özbek dilidir.

Özbekistan Cumhuriyeti kendi ülkesinde yaşayan millet ve halkların dil, adet ve geleneklerine saygı gösterir, onların gelişmesine ortam hazırlar.

Madde 5

Özbekistan Cumhuriyeti kendi Devlet sembollerine, kanunla onaylanmış Bayrak, Arma ve Marşına sahiptir.

Madde 6

Özbekistan Cumhuriyetinin başkenti – Taşkent şehridir.

İKİNCİ BÖLÜM

HALK HAKİMİYETİ

Madde 7

Halk, devlet hakimiyetinin tek kaynağıdır.

Özbekistan Cumhuriyetinde devlet hakimiyeti halkın çıkarları doğrultusunda ve sadece Özbekistan Cumhuriyeti Anayasası ve bu Anayasa temelinde kabul edilmiş mevzuatla yetkili kılınmış organlar tarafından gerçekleştirilir.

Devlet iktidarına el koyma, devlet organlarının işleyişini Anayasada öngörülmeyen yollarla durdurma ve sona erdirme, yeni ve paralel iktidar yapıları oluşturma, Anayasaya aykırıdır ve kanunlarla sorumluluk getirir.

Madde 8

Özbekistan halkı, milliyetine bakılmaksızın Özbekistan Cumhuriyeti vatandaşlarından oluşur.

Madde 9

Devlet ve toplumsal yaşamın çok önemli konuları genel halk oylaması (referandum) yoluyla halkın görüşüne sunulur. Referandum şekli kanunla belirlenir.

Madde 10

Özbekistan halkı adına sadece, halk tarafından seçilmiş Âli Meclis ve Cumhurbaşkanı hareket edebilir.

Toplumun her hangi bir kesimi, siyasi partiler, toplumsal birlikler, akımlar veya kişiler Özbekistan halkı adına hareket edemez.

Madde 11

Özbekistan Cumhuriyetinin devlet hakimiyeti sistemi yasama, yürütme ve yargı ayrılığı ilkesine dayanır.

Madde 12

Özbekistan Cumhuriyetinde toplumsal yaşam, siyasi kurumların, ideolojilerin ve görüşlerin çoğulculuğu temelinde gelişir.

Herhangi bir ideoloji, devlet ideolojisi olarak belirlenemez.

Madde 13

Özbekistan Cumhuriyetinde demokrasi; insan, onun yaşamı, özgürlüğü, şerefi, onuru ve diğer ayrılmaz hakların en yüksek değer kabul edildiği evrensel ilkelere dayanır.

Demokratik hak ve özgürlükler Anayasa ve kanunlarla korunur.

Madde 14

Devlet faaliyetlerini, insan ve toplumun çıkarları doğrultusunda sosyal adalet ve kanunilik ilkeleri üzerinde kurar.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

ANAYASA VE KANUNLARIN ÜSTÜNLÜĞÜ

Madde 15

Özbekistan Cumhuriyetinde, Özbekistan Cumhuriyeti Anayasası ve kanunlarının üstünlüğü istisnasız tanınır.

Devlet, onun organları, yetkililer, toplumsal birlikler, vatandaşlar, Anayasa ve kanunlara uygun olarak faaliyet gösterir.

Madde 16

Bu Anayasanın hiçbir maddesi, Özbekistan Cumhuriyetinin hak ve çıkarlarının ihlali doğrultusunda yorumlanamaz.

Hiçbir kanun veya diğer normatif hukuk düzenlemeleri, Anayasanın norm ve ilkelerine aykırı olamaz.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

DIŞ POLİTİKA

Madde 17

Özbekistan Cumhuriyeti uluslararası ilişkilerde eşit haklara sahiptir. Onun dış politikası; devletlerin egemen eşitliği, kuvvet kullanmama veya tehdit etmeme, sınırların dokunulmazlığı, uyuşmazlıkların barışçıl yollarla çözümü, başka devletlerin iç işlerine karışmama ve uluslararası hukukun evrensel ilke ve normlarına dayanır.

Özbekistan Cumhuriyeti, devlet ve halkın yüksek çıkarları, refahı ve güvenliği amacıyla devletlerarası birliklere ve diğer devletlerarası oluşumlara girebilir ve bunlardan çıkabilir.

2.KISIM

İNSAN VE VATANDAŞ

TEMEL HAK, ÖZGÜRLÜK VE ÖDEVLERİ

BEŞİNCİ BÖLÜM

GENEL HÜKÜMLER

Madde 18

Özbekistan Cumhuriyetinin tüm vatandaşları, cinsiyet, ırk, milliyet, dil, din, sosyal köken, inanç, şahsi ve toplumsal durumuna bakılmaksızın eşit hak ve özgürlüklere sahiptirler ve kanun önünde eşittirler.

Ayrıcalıklar sadece kanunla getirilebilir ve sosyal adalet ilkelerine uygun olmalıdır.

Madde 19

Özbekistan Cumhuriyeti vatandaşı ve devlet, karşılıklı hak ve sorumluluklara sahiptir. Anayasa ve kanunlarla tespit edilen vatandaş hak ve özgürlükleri ayrılmaz olup, yargılama yapılmaksızın hiç kimse onları kaldıramaz veya sınırlayamaz.

Madde 20

Vatandaş hak ve özgürlüklerinin gerçekleştirilmesi, diğer kişilerin hak ve özgürlüklerini, devletin ve toplumun kanuni çıkarlarını ihlal etmemelidir.

ALTINCI BÖLÜM

VATANDAŞLIK

Madde 21

Özbekistan Cumhuriyetinde ülke genelinde tek vatandaşlık kabul edilir.

Özbekistan Cumhuriyeti vatandaşlığı, edinme esasına bakılmaksızın herkes için eşittir.

Karakalpakistan Cumhuriyeti vatandaşı, aynı zamanda Özbekistan Cumhuriyeti vatandaşıdır.

Vatandaşlığın kazanılması ve kaybedilmesinin esasları ve şekli kanunla belirlenir.

Madde 22

Özbekistan Cumhuriyeti, gerek ülkesinde, gerekse sınırları dışında kendi vatandaşlarına hukuki yardım ve himayeyi güvence altına alır.

Madde 23

Özbekistan Cumhuriyeti ülkesinde bulunan yabancılar ve vatandaşlığı olmayanlar, uluslararası hukuk normlarına uygun olarak hak ve özgürlüklere sahiptirler.

Onlar Anayasa, kanunlar ve Özbekistan Cumhuriyetinin taraf olduğu uluslararası antlaşmalarla belirlenen yükümlülükler taşırlar.

YEDİNCİ BÖLÜM

KİŞİSEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLER

Madde 24

Yaşam hakkı her insanın ayrılmaz hakkıdır. Onun ihlali çok ağır bir suçtur.

Madde 25

Herkes özgürlük ve kişisel dokunulmazlık hakkına sahiptir. Hiç kimse kanunlara aykırı olarak tutuklanamaz veya gözaltında tutulamaz.

Madde 26

Suç işlemekle itham olunan herkes, tüm savunma olanakları sağlanarak yapılan açık yargılama sonucunda suçluluğu sabit oluncaya kadar, suçsuz sayılır.

Hiç kimse işkenceye, şiddete, diğer zalimce veya insan onurunu aşağılayıcı muameleye maruz bırakılamaz.

Hiç kimse kendi rızası olmaksızın tıbbi ve bilimsel deneylere tabi tutulamaz.

Madde 27

Herkes şeref ve onuruna saldırıya, özel hayatına yapılan müdahaleye karşı korunma ve konut dokunulmazlığı hakkına sahiptir.

Hiç kimse, kanunda öngörülen durumlar ve koşullar dışında, konuta giremez, arama veya inceleme yapamaz, yazışma ve telefon konuşmalarının gizliliğini ihlal edemez.

Madde 28

Özbekistan Cumhuriyeti vatandaşı, kanunla belirlenen sınırlamalar hariç, Cumhuriyet sınırları içinde serbest dolaşma, Özbekistan Cumhuriyetine giriş ve çıkış yapma hakkına sahiptir.

Madde 29

Herkes düşünce, ifade ve kanaat özgürlüğüne sahiptir. Herkes, anayasal düzene karşı olmayan ve kanunla öngörülen diğer sınırlamalar dışında, her türlü bilgiyi arama, elde etme ve yayma hakkına sahiptir.

Düşünce özgürlüğü ve onun ifadesi, devlet ve diğer sırlar gerekçesiyle kanunlarla sınırlandırabilir.

Madde 30

Özbekistan Cumhuriyetinin devlet organları, toplumsal birlikleri ve yetkili kişiler, vatandaşlara, kendi hak ve çıkarlarını ilgilendiren belgeleri, kararları ve diğer evrakları inceleme olanağı sağlamakla yükümlüdürler.

Madde 31

Herkesin vicdan özgürlüğü güvence altına alınır. Herkes, her hangi bir dine inanma veya hiçbir dine inanmama hakkına sahiptir. Dini görüşlerin zorla aşılanması yasaktır.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

SİYASİ HAKLAR

Madde 32

Özbekistan Cumhuriyeti vatandaşları gerek doğrudan, gerekse temsilcileri aracılığıyla toplum ve devlet yönetimine katılma hakkına sahiptirler. Böyle bir katılım, yerel yönetim aracılığıyla, referandum yapılmasıyla ve devlet organlarının demokratik oluşumu yoluyla gerçekleştirilir.

Madde 33

Vatandaşlar toplumsal etkinliklerini, Özbekistan Cumhuriyeti kanunlarına uygun olarak, mitingler, toplantılar ve gösteriler şeklinde gerçekleştirme hakkına sahiptirler. İdari organlar bu etkinlikleri sadece, esaslı güvenlik düşüncesiyle durdurma veya yasaklama hakkına sahiptirler.

Madde 34

Özbekistan Cumhuriyeti vatandaşları sendikalarda, siyasi partilerde ve diğer toplumsal birliklerde birleşme ve kitlesel hareketlere katılma hakkına sahiptirler.

Hiç kimse siyasi partilerde, toplumsal birliklerde, kitlesel hareketlerde ve temsili yönetim organlarında muhalif azınlığı oluşturan kişilerin hak, özgürlük ve onurlarını ihlal edemez.

Madde 35

Herkes tek başına veya diğer kişilerle birlikte, yetkili organlara, kurumlara veya halk temsilcilerine dilekçe, teklif ve şikayet başvurusu yapma hakkına sahiptir.

Dilekçe, teklif veya şikayet, yasayla öngörülen usul ve süre içinde incelenmelidir.

DOKUZUNCU BÖLÜM

EKONOMİK VE SOSYAL HAKLAR

Madde 36

Herkes mülkiyet hakkına sahiptir.

Banka hesaplarının gizliliği ve miras hakkı kanunla güvence altına alınır.

Madde 37

Herkes çalışma, özgürce iş seçme, adil çalışma koşulları ve kanunla belirlenmiş işsizlik güvencesi hakkına sahiptir.

Mahkeme hükmüyle belirlenmiş cezanın infazı, yahut kanunla belirlenmiş diğer durumlar dışında zorla çalıştırma yasaktır.

Madde 38

Ücretli işçiler, ücretli tatil hakkına sahiptirler. Çalışma ve ücretli izin süreleri kanunla belirlenir.

Madde 39

Herkes, yaşlılık, iş gücü kaybı, ayrıca ailenin geçimini sağlayan kişinin kaybı ve kanunla öngörülmüş diğer hallerde sosyal güvenlik hakkına sahiptir.

Emeklilik maaşı, ödenek ve diğer sosyal yardım türleri resmi olarak belirlenen asgari geçim düzeyinden aşağı olamaz.

Madde 40

Herkes nitelikli sağlık hizmetinden yararlanma hakkına sahiptir.

Madde 41

Herkes eğitim hakkına sahiptir.

Devlet, ücretsiz genel eğitimi güvence altına alır.

Eğitim, devletin denetimi altındadır.

Madde 42

Herkesin bilimsel ve teknik yaratıcılık özgürlüğü, kültürel değerleri kullanma hakkı güvence altına alınır.

Devlet toplumun kültürel, bilimsel ve teknik gelişimine özen gösterir.

ONUNCU BÖLÜM

İNSAN HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİNİN GÜVENCELERİ

Madde 43

Devlet, Anayasa ve kanunlarla düzenlenen vatandaş hak ve özgürlüklerini sağlar.

Madde 44.

Herkese, hak ve özgürlüklerinin yargısal korunması ve devlet organlarının, yetkililerin ve toplumsal birliklerin yasa dışı hareketlerinden dolayı mahkemeye başvurma hakkı sağlanır.

Madde 45

Reşit olmayanların, fiili ehliyetsiz olanların ve kimsesiz yaşlıların hakları devletin koruması altındadır.

Madde 46

Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptirler.

ONBİRİNCİ BÖLÜM

VATANDAŞLARIN ÖDEVLERİ

Madde 47

Tüm vatandaşlar Anayasada kendileri ile ilgili ödevleri yerine getirirler.

Madde 48

Vatandaşlar, Anayasa ve kanunlara uymak ve diğer kişilerin hak, özgürlük, şeref ve onuruna saygı göstermekle yükümlüdürler.

Madde 49

Vatandaşlar, Özbekistan halkının tarihi, manevi ve kültürel mirasını korumakla yükümlüdürler.

Kültür anıtları devletçe korunur.

Madde 50

Vatandaşlar, çevreye özenli davranmakla yükümlüdürler.

Madde 51

Vatandaşlar, kanunla belirlenen vergi ve yerel resimleri ödemekle yükümlüdürler.

Madde 52

Özbekistan Cumhuriyetini savunma, Özbekistan Cumhuriyetinin her bir vatandaşının borcudur. Vatandaşlar, kanunla belirlenmiş şekilde askeri veya alternatif hizmet yapmakla yükümlüdürler.

3.KISIM

TOPLUM VE BİREY

ONİKİNCİ BÖLÜM

TOPLUMUN EKONOMİK TEMELLERİ

Madde 53

Özbekistan’ın, piyasa ilişkilerinin gelişmesine yönelik ekonomisinin temelini, değişik mülkiyet türleri oluşturur. Devlet tüketici haklarının üstünlüğünü, tüm mülkiyet türlerinin eşitliğini ve hukuki korunmasını dikkate alarak ekonomik faaliyet, girişimcilik ve çalışma özgürlüğünü güvence altına alır.

Özel mülkiyet, diğer mülkiyet türleri ile birlikte dokunulmazdır ve devlet tarafından korunur. Malik, sadece kanunla belirlenen durum ve şekillerde mülkiyetinden yoksun bırakılabilir.

Madde 54

Malik, sahip olduğu malvarlığı üzerinde serbest iradesiyle sahiplik, zilyetlik ve intifa hakkını gerçekleştirir. Malvarlığının kullanılması ekolojik çevreye zarar vermemeli, vatandaşların, tüzel kişilerin ve devletin hak ve kanuni çıkarlarını ihlal etmemelidir.

Madde 55

Toprak, onun altı, sular, bitki ve hayvanlar âlemi ve diğer doğal kaynaklar milli servet sayılır, verimli şekilde kullanılır ve devlet tarafından korunur.

ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM

TOPLUMSAL BİRLİKLER

Madde 56

Özbekistan Cumhuriyetinde toplumsal birlikler, devlet tarafından kanunlarla düzenlenmiş şekilde kayda alınan sendikalar, siyasi partiler, bilim adamları birlikleri, kadın örgütleri, gazi ve gençlik örgütleri, yaratıcı birlikler, kitlesel hareketler ve diğer vatandaş birlikleridir.

Madde 57

Anayasal düzeni zor kullanarak değiştirme amacını güden; Cumhuriyetin egemenliği, toprak bütünlüğü ve güvenliğini, vatandaşların anayasal hak ve özgürlüklerine kaşı çıkan; savaş ve sosyal, milli, ırki ve dini düşmanlık propagandası yapan; halkın sağlığı ve ahlakını zedeleyen; siyasi partilerin ve onlara eşit toplumsal birliklerin, ayrıca silahlı oluşumların, milli ve dini esaslara dayalı siyasi partilerin kurulması ve faaliyetleri yasaktır.

Gizli dernek ve birliklerin kurulması yasaktır.

Madde 58

Devlet, toplumsal birliklerin hak ve kanuni çıkarlarının gözetilmesini sağlar, toplumsal yaşama katılmaları için onlara eşit hukuki olanaklar oluşturur.

Toplumsal birliklerin, devlet organları ve yetkili kişilerin faaliyetlerine müdahale etmesi gibi, Devlet organlarının ve yetkili kişilerin de, toplumsal birliklerin faaliyetlerine müdahale etmesi yasaktır.

Madde 59

Sendikalar, işçilerin sosyal ve ekonomik hak ve çıkarlarını ifade eder ve korur. Sendika üyeliği serbest iradeye bağlıdır.

Madde 60

Siyasi partiler, çeşitli sosyal sınıf ve grupların siyasi iradesini ifade eder ve demokratik yolla seçtiği temsilcileri aracılığı ile devlet organlarının oluşumuna katılır. Siyasi partiler kanunla belirlenen şekilde Âli Meclise veya onun yetkili kıldığı organa kendi faaliyetlerinin finansman kaynakları ile ilgili açık rapor sunmakla yükümlüdür.

Madde 61

Dini kurumlar ve örgütler devletten ayrıdır ve kanunlar önünde eşittir. Devlet, dini kurumların faaliyetine müdahalede bulunmaz.

Madde 62

Toplumsal birliklerin faaliyetlerine son verilmesi, yasaklanması veya faaliyetlerinin sınırlandırılması sadece mahkeme kararı ile mümkündür.

ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM

AİLE

Madde 63

Aile, toplumun temel çekirdeğidir, toplum ve devlet tarafından korunma hakkına sahiptir.

Nikah, tarafların serbest rızası ve hak eşitliğine dayanır.

Madde 64

Ebeveynler evlatlarına reşit oluncaya kadar bakmak ve eğitmekle yükümlüdürler.

Devlet ve toplum, yetim çocukların ve ebeveyn himayesinden mahrum çocukların bakımı, eğitim ve öğrenimini temin eder, onlarla ilgili hayırseverlik faaliyetlerini teşvik eder.

Madde 65

Çocuklar, ebeveynlerinin kökeni ve medeni durumuna bakılmaksızın kanun önünde eşittirler.

Analık ve çocukluk devlet tarafından korunur.

Madde 66

Reşit yaşına ulaşan evlatlar ebeveynlerine bakmakla yükümlüdürler.

ONBEŞİNCİ BÖLÜM

KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARI

Madde 67

Kitle iletişim araçları özgürdür ve kanuna uygun faaliyet gösterirler. Onlar doğru bilgiden dolayı belirlenmiş şekilde sorumluluk taşırlar.

Sansür yasaktır.

4.KISIM

İDARİ- MÜLKİ VE DEVLET YAPISI

ONALTINCI BÖLÜM

ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİNİN İDARİ YAPISI

Madde 68

Özbekistan Cumhuriyeti; iller, ilçeler, şehirler, kasabalar, beldeler (kışlaklar), köyler (aullar), ayrıca Karakalpakistan Cumhuriyetinden oluşur.

Madde 69

Karakalpakistan Cumhuriyetinin, illerinin, Taşkent şehrinin sınırlarını değiştirmek, ayrıca il, ilçe ve şehirlerin oluşturulması veya ortadan kaldırılması Özbekistan Cumhuriyeti Meclisinin onayı ile yapılır.

ONYEDİNCİ BÖLÜM

KARAKALPAKİSTAN CUMHURİYETİ

Madde 70

Egemen Karakalpakistan Cumhuriyeti, Özbekistan Cumhuriyetine dahildir.

Karakalpakistan Cumhuriyetinin egemenliği, Özbekistan Cumhuriyeti tarafından korunur.

Madde 71

Karakalpakistan Cumhuriyeti kendi Anayasasına sahiptir.

Karakalpakistan Cumhuriyeti Anayasası, Özbekistan Cumhuriyeti Anayasasına aykırı olamaz.

Madde 72

Özbekistan Cumhuriyeti kanunları, Karakalpakistan Cumhuriyetinde de bağlayıcıdır.

Madde 73

Karakalpakistan Cumhuriyetinin ülkesi ve sınırı, Karakalpakistanın rızası olmadan değiştirilemez. Karakalpakistan Cumhuriyeti, idari-mülki yapısını belirlemede serbesttir.

Madde 74

Karakalpakistan Cumhuriyeti, Karakalpakistanın genel halk oylamasına dayanarak, Özbekistan Cumhuriyetinden ayrılma hakkına sahiptir.

Madde 75

Özbekistan Cumhuriyeti Anayasası çerçevesinde, Özbekistan Cumhuriyeti ile Karakalpakistan Cumhuriyeti arasındaki ilişkiler Özbekistan Cumhuriyeti ile Karakalpakistan Cumhuriyeti arasında yapılmış antlaşmalar ve sözleşmelere uygun olarak düzenlenir.

Özbekistan Cumhuriyeti ile Karakalpakistan Cumhuriyeti arasında uyuşmazlıklar uzlaşma yöntemiyle çözümlenir.

5.KISIM

DEVLET HÂKİMİYETİNİN OLUŞUMU

ONSEKİZİNCİ BÖLÜM

ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİ ALİ MECLİSİ

Madde 76

Özbekistan Cumhuriyetinin Âli Meclisi, yüksek devlet temsili organı olup yasama yetkisini kullanır.

Özbekistan Cumhuriyetinin Âli Meclisi iki kamaradan – Yasama kamarası (aşağı kamara) ve Senatodan (yukarı kamara) oluşur.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisinin Yasama kamarası ve Senatosunun görev süresi beş yıldır.

Madde 77

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası, kanuna uygun olarak seçilen, 150 milletvekilinden oluşur.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosu, arazi temsiline dayalıdır ve Senato üyelerinden (senatörlerden) oluşur.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisinin Senato üyeleri, Karakalpakistan Cumhuriyetinden, illerden ve Taşkent şehrinden, Karakalpakistan Jogorgu Keneşinin, il, ilçe ve şehirlerin hakimiyet temsili organlarının ilgili ortak toplantısında kendi vekilleri arasından gizli oylamayla altışar kişi olarak eşit sayıda seçilir. Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisinin onaltı üyesi, Özbekistan Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanı tarafından bilim, sanat, edebiyat, sanayi ve diğer devlet ve toplumsal alanda özel başarıları ve geniş tecrübesi bulunan çok saygın vatandaşlar arasından atanır.

Seçim gününe kadar 25 yaşını doldurmuş ve Özbekistan Cumhuriyeti sınırları içinde en ez beş yıl ikamet etmiş Özbekistan Cumhuriyeti vatandaşı, Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisinin Yasama kamarası milletvekili, ayrıca Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senato üyesi olabilir. Milletvekili adaylarında aranan özellikler kanunla belirlenir.

Bir kişi aynı anda Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası ve Senato üyesi olamaz.

Madde 78

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası ve Senatosunun ortak yetkilerine aşağıdakiler girer:

1. Özbekistan Cumhuriyeti Anayasasını kabul etmek, ilave ve değişiklikler yapmak;
2. Özbekistan Cumhuriyeti kanunlarını kabul etmek, ilave ve değişiklikler yapmak;
3. Özbekistan Cumhuriyetinde referandum yapılmasına ilişkin karar almak, yapılacağı tarihi belirlemek;
4. Özbekistan Cumhuriyeti iç ve dış politikasının temel yönlerini belirlemek ve stratejik devlet programlarını kabul etmek;
5. Özbekistan Cumhuriyeti yasama, yürütme ve yargı organlarının yapısı ve yetkilerini belirlemek;
6. Özbekistan Cumhuriyetine yeni devlet oluşumlarının katılmasını kabul etmek ve Özbekistan Cumhuriyetinden bu oluşumların ayrılmasına ilişkin kararı onaylamak;
7. Gümrük, döviz ve kredi konularını mevzuatla düzenlemek;
8. Bakanlar Kurulunun önerisi üzerine, Özbekistan Cumhuriyeti bütçesini kabul etmek ve uygulanmasını denetlemek;
9. Vergi ve diğer zorunlu ödemeleri belirlemek;
10. 10)İdari-mülki yapısı ve Özbekistan Cumhuriyetinin sınır değişiklikleri konusunda kanuni düzenlemeler yapmak;
11. Devlet ödülleri ve rütbelerini belirlemek;
12. İl, İlçe ve şehirleri oluşturma, ortadan kaldırma, yeniden adlandırma ve sınırlarını değiştirmek;
13. Bakanlıklar, devlet komiteleri ve diğer devlet yönetim organlarının oluşturulması ve ortadan kaldırılmasına ilişkin Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının kararnamelerini onaylamak;
14. Özbekistan Cumhuriyeti Merkezi Seçim Komisyonunu oluşturmak;
15. Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının önerisi doğrultusunda Özbekistan Cumhuriyeti Başbakanının adaylığını onaylamak, ayrıca ülkenin sosyal ve ekonomik gelişmesine ilişkin güncel konularla ilgili Başbakanın raporunu dinlemek ve müzakere etmek;
16. Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi İnsan Haklarından Sorumlu Yetkiliyi seçmek
17. Özbekistan Cumhuriyeti Sayıştay’ının raporlarını görüşmek
18. Özbekistan Cumhuriyetine saldırı veya saldırıya karşı ortak savunma antlaşmalarının uygulanması gereksinimi durumunda Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı kararnamelerini onaylamak;
19. Genel veya kısmi seferberliğin ilan edilmesi ve olağanüstü hal uygulanması, devam ettirilmesi ve son verilmesine ilişkin Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı kararnamelerini onaylamak;
20. Uluslararası antlaşmaları onaylamak veya iptal etmek;
21. Bu Anayasayla öngörülen diğer yetkileri kullanmak.

Kamaraların ortak yetki alanına giren konular genelde, önce Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisinin Yasama kamarasında, daha sonra Senatosunda görüşülür.

Madde 79

Aşağıdakiler Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarasının istisnai yetkileri kapsamındadır:

1. Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarasının Başkanını, yardımcılarını, komite başkanlarını ve yardımcılarını seçmek;
2. Özbekistan Cumhuriyeti Başsavcısının başvurusu üzerine Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası milletvekilinin dokunulmazlığını kaldırmak;
3. Kendi faaliyetinin örgütlenmesiyle ve kamaranın iş düzeniyle ilgili konularda kararlar almak;
4. Siyasi, sosyal ve ekonomik alandaki bu veya diğer konularda, ayrıca devletin iç ve dış politika konularında kararlar almak.

Madde 80

Aşağıdakiler Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosunun istisnai yetkileri kapsamındadır:

1. Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosunun Başkanını, yardımcılarını, komite başkanlarını ve yardımcılılarını seçmek;
2. Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının önerisiyle Özbekistan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesini seçmek;
3. Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının önerisiyle Özbekistan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesini seçmek;
4. Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının önerisiyle Özbekistan Cumhuriyeti Yüksek İktisat Mahkemesini seçmek;
5. Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının önerisiyle Özbekistan Cumhuriyeti Devlet Tabiatı Koruma Komitesi Başkanını göreve atamak ve görevden almak;
6. Özbekistan Cumhuriyeti Başsavcısının veya Sayıştay Başkanının göreve atanması ve görevden alınmasına ilişkin Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı kararnamesini imzalamak;
7. Özbekistan Cumhuriyeti Milli Güvenlik Birimi Başkanının göreve atanması ve görevden alınmasına ilişkin Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı kararnamesini imzalamak;
8. Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının önerisiyle Özbekistan Cumhuriyetinin yabancı ülkelerdeki diplomatik ve diğer temsilcilerini göreve atamak ve görevden almak;
9. Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının önerisiyle Özbekistan Cumhuriyeti Merkez Bankası Yürütme Kurulu Başkanını göreve atamak ve görevden almak;
10. Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının önerisiyle af kararı çıkarmak;
11. Özbekistan Cumhuriyeti Başsavcısının başvurusu üzerine Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosu üyesinin dokunulmazlığını kaldırmak;
12. Özbekistan Cumhuriyeti Başsavcısının, Özbekistan Cumhuriyeti Devlet Tabiatı Koruma Komitesi Başkanının, Özbekistan Cumhuriyeti Merkez Bankası Yürütme Kurulu Başkanının raporlarını dinlemek;
13. Kendi faaliyetinin örgütlenmesiyle ve kamaranın iş düzeniyle ilgili konularda kararlar almak;
14. Siyasi, sosyal ve ekonomik alandaki bu veya diğer konularda, ayrıca devletin iç ve dış politika konularında kararlar almak.

Madde 81

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası ve Senatosunun görev süresi yeni seçilen Yasama kamarası ve Senatosunun faaliyete başlamasına kadar devam eder.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası ve Senatosunun ilk oturumu Yasama kamarasına seçimlerden sonraki iki aydan ve Senatonun oluşturulmasından sonraki bir aydan geç olmayacak şekilde Merkezi Seçim Komisyonu tarafından çağrılır.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası oturumları dönem toplantısı içinde yapılır. Dönem toplantısı, genel olarak, eylül ayının ilk iş gününden başlayarak sonraki yılın haziran ayının son iş gününe kadar devam eder.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosunun oturumu zaruret doğrultusunda, fakat yılda üç defadan fazla olmamak kaydıyla yapılır.

Milletvekillerinin, senatörlerin toplam sayısının en az yarısı katıldığı takdirde Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi kamaralarının oturumları geçerlidir.

Anayasal kanunların kabulü sırasında milletvekillerinin, senatörlerin toplam sayısının en az üçte ikisinin katılması zorunludur.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarasının ve Senatosunun oturumlarında, ayrıca bu kurumların organlarının oturumlarına Özbekistan Cumhuriyeti, Başbakanı,

Bakanlar Kurulu üyeleri, Anayasa Mahkemesi, Yüksek Mahkeme, Yüksek İktisat Mahkemesi başkanları, Cumhuriyet Başsavcısı, Merkezi Banka Yönetim Kurulu Başkanı katılabilirler. Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası ve organlarının oturumlarına Senato Başkanı, Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosu ve organlarının oturumlarına Yasama kamarası Başkanı katılabilir.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası ve Senatosu oturumları ayrı yapılır.

Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının yemin töreninde, Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının ülkenin sosyal ve ekonomik yaşamı, iç ve dış politikasıyla ilgili önemli konularda konuşma yaparken, yabancı devlet yöneticilerinin konuşma yaptıkları sırada Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası ve Senatosunun ortak oturumları yapılabilir. Kamaralar anlaşarak diğer konularda da ortak oturumlar yapabilirler.

Madde 82

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası ve Senatosu, yetki alanına giren konularda kararlar alır.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası ve Senatosu kararları, bu Anayasada öngörülen durumlar dışında, Yasama kamarası ve Senato üye tam sayısının çoğunluğuyla alınır.

Madde 83

Yasama teşebbüsünde bulunma hakkı; Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanına, devlet hakimiyetinin yüksek temsili organının şahsında Karakalpakistan Cumhuriyetine, Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarasının milletvekillerine, Özbekistan Cumhuriyeti Bakanlar Kuruluna, Anayasa Mahkemesine, Yüksek Mahkemeye, Yüksek İktisat Mahkemesine, Özbekistan Cumhuriyeti Başsavcısına aittir ve yasama teşebbüsünde bulunma hakkına sahip tarafların Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisinin Yasama kamarasına kanun tasarısı sunması şeklinde gerçekleşir.

Madde 84

Kanun, Âli Meclisin Yasama kamarası tarafından kabul edildikten, Senato tarafından onaylandıktan, Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından imzalandıktan ve kanunla belirlenmiş şekilde resmi yayın organında yayınlandıktan sonra yasal olarak yürürlüğe girer.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası tarafından kabul edilen kanun, kabul edildikten sonra en geç on gün içinde Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosuna gönderilir.

Özbekistan Âli Meclisi Senatosu tarafından onaylanan kanun, imzalanmak ve yayınlanmak üzere on gün içinde Özbekistan Cumhurbaşkanına gönderilir.

Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı otuz gün içinde kanunu imzalar ve yayınlar.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosu tarafından geri çevrilen kanun Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarasına geri gönderilir.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosu tarafından geri çevrilen kanun Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarasında üye tam sayısının üçte iki oy çokluğu ile kabul edilirse, bu kanun Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi tarafından kabul edilmiş sayılır ve imzalanması ve yayınlanması için Yasama kamarası tarafından Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanına gönderilir.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosu tarafından geri çevrilmiş kanunla ilgili, Yasama kamarası ve Senato ortaya çıkmış uyuşmazlığı gidermek için Yasama kamarası milletvekilleri ve Senato üyelerinden eşit oranda bir uzlaşma komisyonu oluşturabilirler. Uzlaşma komisyonuyla ilgili önerinin kamaralar tarafından kabul edilmesi durumunda kanun olağan usulle görüşülür.

Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı kanunu kendi itirazlarıyla birlikte Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisine geri gönderme hakkına sahiptir.

Kanun, ilk gönderildiği haliyle Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisinin Yasama kamarası milletvekillerinin ve Senatonun toplam üye tam sayılarının en az üçte ikinin oyuyla kabul edilirse, Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından imzalanır ve yayınlanır.

Kanunlar ve diğer normatif hukuk düzenlemelerinin yayınlanması, onların uygulanmasının ön koşuludur.

Madde 85

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası kendi üyeleri arasından Yasama kamarası Başkanını (Spikeri) ve yardımcılarını seçer.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası Başkanı, Yasama kamarasının görev süresince, milletvekilleri üye tam sayısının çoğunluk oylarıyla ve gizli oylamayla seçilir.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası Başkanı, Yasama kamarasının kararıyla zamanından önce görevinden alınabilir. Bu konudaki karar, Yasama kamarası milletvekilleri üye tam sayısının üçte ikisinden fazla oyla kabul edilir.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası Başkanı:

1. Yasama kamarası toplantılarını çağırır, onlara başkanlık eder;
2. Yasama kamarasında görüşülecek konuların hazırlanmasını genel olarak yönetir;
3. Yasama kamarası komite ve komisyonların faaliyetini koordine eder;
4. Özbekistan Cumhuriyeti kanunlarının ve Yasama kamarası kararlarının uygulanmasını kontrol eder;
5. Parlamentolar arası ilişkilerinin ve Yasama kamarası gruplarının uluslararası parlamento kuruluşlarıyla ilgili çalışmalarına ilişkin faaliyetini yönetir.
6. Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosuyla, diğer devlet organlarıyla, yabancı devletlerle, uluslararası ve diğer kuruluşlarla ilişkilerde Yasama kamarasını temsil eder;
7. Yasama kamarası kararlarını imzalar;
8. Bu Anayasa ve mevzuatla öngörülmüş diğer yetkileri kullanır.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası Başkanı emirler çıkarır.

Madde 86

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosu kendi üyeleri arasından Senato Başkanını ve yardımcılarını seçer. Senato Başkanı, Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının önerisiyle seçilir.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosu Başkan yardımcılarından biri, Karakalpakistan Cumhuriyeti temsilcisidir.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosu Başkanı ve yardımcıları, Senatonun görev süresince, gizli oylamayla ve senatörlerinin toplam üye sayısının çoğunluğu tarafından seçilir.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosu Başkanı senatörlerin üye tam sayısının üçte ikisinden fazlasının oyu ile kabul edilen Senato kararıyla zamanından önce görevinden alınabilir.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosu Başkanı:

1. Senatoyu toplantıya çağırır ve başkanlık eder.
2. Senaton müzakeresine sunulmuş konuların hazırlanmasını genel olarak yönetir.
3. Senato komisyon ve komitelerinin faaliyetini koordine eder.
4. Özbekistan Cumhuriyeti kanunlarının ve Senato kararlarının uygulanmasını kontrol eder;
5. Parlamentolar arası ilişkilerinin ve Senato gruplarının uluslararası parlamento kuruluşlarıyla ilgili çalışmalarına ilişkin faaliyetini yönetir.
6. Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarasıyla, diğer devlet organlarıyla, yabancı devletlerle, uluslararası ve diğer kuruluşlarla ilişkilerde Senatoyu temsil eder;
7. Senato kararlarını imzalar;
8. Bu Anayasa ve mevzuatla öngörülmüş diğer yetkileri kullanır. Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosu Başkanı emirler çıkarır.

Madde 87

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi, Yasama kamarası görev süresinde, Yasama kamarası milletvekilleri içinden Yasama kamarasına kanun tasarı çalışmalarını yürütmek, Yasama kamarasına sunulacak konuların ön incelmesini yapmak, Özbekistan Cumhuriyeti kanunlarının ve Yasama kamarasının aldığı kararların uygulanmasını kontrol etmek amacıyla komiteleri seçer.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosu yetki süresi için senatörler arasından, Senatoya çıkarılacak konuların önceden görüşülmesi ve hazırlanması, Özbekistan Cumhuriyeti kanunlarının ve Senatonun aldığı kararların uygulanmasını kontrol edilmesi amacıyla komiteleri seçer.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosu ve Yasama kamarası gerektiğinde belli konuların yerine getirilmesi amacıyla milletvekilleri ve senatörler arasından komisyonlar oluşturabilir.

Madde 88

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası milletvekilleri ve Senato üyelerinin görevleriyle ilgili giderleri, kanunla belirlenen şekilde karşılanır.

Yasama kamarası milletvekilleri ve Senatoda devamlı çalışan Senato üyeleri görev süreleri boyunca, bilimsel ve pedagojik faaliyet dışında diğer ücretli bir işte çalışamaz.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası milletvekili ve Senato üyesi dokunulmazlık hakkına sahiptir. Üyesi oldukları Yasama kamarası ve Senatonun rızası olmaksızın haklarında ceza kovuşturulması yapılamaz, tutuklanamaz, gözaltına alınamaz veya mahkeme yoluyla idari cezaya çarptırılamaz.

ONDOKUZUNCU BÖLÜM

ÖZBEKİSTAN CUMHURBAŞKANI

Madde 89

Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı devletin başıdır ve devlet hakimiyet kurumları arasında uyumlu çalışmayı ve eş güdümü sağlar.

Yaşı 35’ten daha az olmayan, devlet dilini iyi bilen, Özbekistan sınırları içinde seçimden önce en az 10 yıl süresince sürekli ikamet etmiş Özbekistan Cumhuriyeti vatandaşı Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçilebilir. Aynı kişi arka arkaya iki defadan fazla Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçilemez.

Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Özbekistan Cumhuriyeti vatandaşları tarafından genel, eşit ve doğrudan seçim yoluyla ve gizli oyla yedi yıllık süre için seçilir. Cumhurbaşkanının seçim usulü Özbekistan Cumhuriyeti kanunuyla belirlenir.

Madde 91

Görev süresi boyunca Cumhurbaşkanı, diğer bir maaşlı görevde bulunamaz, temsili organda vekil olamaz, ticari faaliyetle uğraşamaz.

Cumhurbaşkanının şahsiyeti dokunulmazdır ve kanunla korunur.

Madde 92

Cumhurbaşkanı, Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi toplantısında aşağıdaki şekilde yemin ettikten sonra göreve başlamış sayılır:

“Özbekistan halkına sadakatle hizmet edeceğime, Anayasa ve Cumhuriyet kanunlarına titizlikle uyacağıma, vatandaşların hak ve özgürlüklerini sağlayacağıma, Özbekistan Cumhuriyetinin Cumhurbaşkanına verilen yükümlülükleri içtenlikle yerine getireceğime yemin ederim.”

Madde 93

Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı:

1. Vatandaşların hak ve özgürlüklerine, Özbekistan Cumhuriyeti Anayasası ve kanunlarına uyulmasını, temin eder;
2. Özbekistan Cumhuriyetinin egemenliği, güvenliği ve toprak bütünlüğünün korunmasına, milli-devlet yapısıyla ilgili kararların uygulanmasına ilişkin gerekli önlemleri alır;
3. Ülke içinde ve uluslararası ilişkilerde Özbekistan Cumhuriyetini temsil eder;
4. Özbekistan Cumhuriyeti antlaşma ve sözleşmelerine ilişkin müzakereleri yürütür, onları imzalar, Cumhuriyetin taraf olduğu antlaşma, sözleşme ve kabul ettiği yükümlülüklere uyulmasını sağlar;
5. Kabul edilen diplomatik ve diğer temsilcilerin güven mektuplarını alır ve onları geri çağırır;
6. Yabancı devletlere Özbekistan Cumhuriyeti diplomatik ve diğer temsilciler olarak atanacak adayları, Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosuna sunar;
7. Ülkenin sosyal ve ekonomik yaşamı, iç ve dış politikasına yönelik önemli konularda, Özbekistan Âli Meclisine yıllık rapor sunar;
8. Cumhuriyetin yüksek hakimiyet ve yönetim organlarının karşılıklı eşgüdümünü sağlar; İlgili kararnameyi, takiben, Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisinin onayına sunmak koşuluyla bakanlıkları, devlet komitelerini ve diğer yönetim organlarını, kurar ve kaldırır;
9. Senato Başkanlığı makamına atanacak bir adayı, Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosuna sunar;
10. Özbekistan Cumhuriyeti Başbakanlığına bir adayı, Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi kamaralarında görüşülmek ve onaylanmak üzere sunar ve onun görevinden alınmasını ister;
11. Özbekistan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu üyelerini, Özbekistan Cumhuriyeti Başbakanının aday göstermesi üzerine göreve atar ve yine onun isteği ile görevden alır;
12. Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosunca daha sonra onaylanmak koşuluyla, Özbekistan Cumhuriyeti Başsavcısını ve Sayıştay Başkanını göreve atar ve görevden alır;
13. Anayasa Mahkemesi Başkan ve üyelerini, Yüksek Mahkemenin Başkan ve üyelerini, Yüksek İktisat Mahkemesinin Başkan ve üyelerini, Özbekistan Cumhuriyeti Merkez Bankası Yönetim Kurulu Başkanını, Tabiatı Koruma Devlet Komitesi Başkanının adaylıklarını Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosuna sunar.
14. İl, ilçeler arası, ilçe, şehir, askeri ve iktisadi mahkemelerin hâkimlerini göreve atar ve görevden alır;
15. Özbekistan Cumhuriyeti Başbakanının önerisiyle kanuna uygun olarak illerin ve Taşkent şehri başkanlarını göreve atar. İlçe ve şehir başkanları Anayasa ve kanunları ihlal ettiklerinde veya başkan şeref ve onurunu zedeleyen eylemlerde bulunduklarında, Cumhurbaşkanı kendi kararıyla onları görevden alabilir;
16. Devlet yönetimi organlarının, ayrıca başkanların düzenlemelerini askıya alır ve iptal eder; Özbekistan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu oturumlarını yönetebilir;
17. Özbekistan Cumhuriyeti kanunlarını imzalar ve yayınlar; tekrar görüşülmesi ve oylanması için kanunu kendi itirazlarıyla birlikte Özbekistan Âli Meclise geri gönderebilir;
18. Özbekistan Cumhuriyetine karşı saldırı söz konusu olduğunda veya dış saldırıya karşı birlikte savunma konusunda uluslararası antlaşmalardan doğan yükümlülüklerin yerine getirilmesi gereken durumlarda savaş hali ilan eder ve kabul ettiği kararı yetmiş iki saat içinde Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisinin onayına sunar;
19. İstisnai durumlarda (gerçek dış tehlike, toplumsal kargaşa, büyük felaketler, doğal afetler, salgın hastalıklar) vatandaşların güvenliğinin temin edilmesi doğrultusunda Özbekistan Cumhuriyetinin genelinde veya ayrı ayrı bölgelerinde olağanüstü hal ilan eder ve yetmiş iki saat içinde Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisinin onayına sunar. Olağanüstü hal ilan edilmesinin şartı ve şekli kanunla düzenlenir;
20. Silahlı Kuvvetlerin Yüksek Başkomutanı olarak görev yapar; Silahlı Kuvvetlerin yüksek komuta heyetini göreve atar ve görevden alır, yüksek askeri rütbeleri verir;
21. Özbekistan Cumhuriyeti onur, rütbe, madalya ve takdirnameleriyle ödüllendirme yapar, Özbekistan Cumhuriyetinin derece ve onursal unvanlarını verir;
22. Özbekistan Cumhuriyeti vatandaşlığı ve siyasi sığınma tanınması konularını karara bağlar;
23. Af düzenlemeleri kabul edilmesi hakkındaki öneriyi Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosuna sunar, Özbekistan Cumhuriyeti mahkemeleri tarafından mahkum edilenlerin af edilmesi konusunda karar alır;
24. Özbekistan Cumhuriyeti Milli Güvenlik Birimini kurar, bu konudaki kararnamenin Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosu tarafından onaylanmak üzere sunulması koşuluyla, Ulusal Güvenlik Birimi Başkanını belirler ve görevden alır;
25. Özbekistan Cumhuriyetinin mevcut Anayasa ve kanunlarında öngörülen diğer görevleri yerine getirir.

Cumhurbaşkanı, kendi yetkilerini devlet organları ve yetkili kişilere devredemez.

Madde 94

Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Özbekistan Cumhuriyeti Anayasası ve kanunlarına dayanarak ve onların uygulanması amacıyla ülke genelinde bağlayıcı kararnameler, kararlar ve emirler çıkarır.

Madde 95

Normal işleyişi tehdit eden boyutta Yasama kamarası veya Senato içinde aşılmaz anlaşmazlıklar ortaya çıkması veya birçok kez Özbekistan Cumhuriyeti Anayasasına aykırı karar alınması, ayrıca Yasama kamarası ve Senato arasında Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisinin normal işleyişini tehdit edecek boyutta uyuşmazlıkların meydana gelmesi durumunda, Cumhurbaşkanı, Anayasa Mahkemesinin onayına dayanarak aldığı kararla, Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarasını ve Senatoyu feshedebilir.

Özbekistan Cumhuriyetinin Âli Meclisi Yasama kamarası ve Senatosunun feshi durumunda üç ay içinde yeni seçimler yapılır.

Olağanüstü durumlarda Âli Meclisin Yasama kamarası ve Senato feshedilemez.

Madde 96

Görevde olan Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının kendi yetkilerini kullanamaması durumunda, üç ay içinde “Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Seçim Kanununa” uygun olarak seçim yapılması kaydıyla, onun görev ve yetkileri geçici olarak Özbekistan Cumhuriyeti Ali Meclisinin Senato Başkanına geçer.

Madde 97

Görev süresini tamamlayan Cumhurbaşkanı, ömür boyu Senato üyesi olur.

YİRMİNCİ BÖLÜM

BAKANLAR KURULU

Madde 98

Yürütme yetkisi, Özbekistan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu tarafından yerine getirilir. Özbekistan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, Özbekistan Cumhuriyeti Başbakanı, onun yardımcıları, bakanlar, devlet komiteleri başkanlarından oluşur. Karakalpakistan Cumhuriyetinin hükümet başkanı, Bakanlar Kurulunun bir üyesidir.

Bakanlar Kurulu, ekonominin, sosyal ve manevi alanın etkin işleyişini yönetir, Özbekistan Cumhuriyeti kanunlarının, Âli Meclisin kararlarının, Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının kararname, karar ve emirlerinin uygulanmasını sağlar.

Bakanlar Kurulu yürürlükteki mevzuata uygun olarak Özbekistan Cumhuriyeti genelinde tüm organlar, kurumlar, kuruluşlar, örgütler, yetkili kişiler ve vatandaşlar için bağlayıcı karalar ve emirler çıkarır.

Özbekistan Cumhuriyeti Başbakanı, çalışmalarının verimliliğinden sorumlu olduğu Bakanlar Kurulunun faaliyetlerini organize eder ve yönetir, Bakanlar Kurulu toplantılarını yönetir, kararlarını imzalar, Özbekistan Cumhurbaşkanının görevlendirmesiyle, uluslararası ilişkilerde Özbekistan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunu temsil eder, Özbekistan kanunları, Özbekistan Cumhuriyeti kararname, karar ve emirleri ile öngörülen diğer görevleri yerine getirir.

Bakanlar Kurulu kendi faaliyetinden dolayı Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi karşısında sorumludur.

Bakanlar Kurulu yeni seçilen Âli Meclis karşısında yetkilerini bırakır.

Bakanlar Kurulunun çalışmaları ve yetkileri kanunla belirlenir.

Özbekistan Cumhuriyeti Başbakanlığına adaylık, Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarasında seçimlerde en fazla milletvekili sandalyesi kazanan siyasi parti veya milletvekili sandalyelerinin çoğunu kazanan siyasi partiler tarafından önerilir.

Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Başbakanlık görevine önerilen adaylıkları inceledikten sonra on gün içinde onay için Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi kamaralarının müzakeresine ve onayına sunar.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası milletvekilleri ve Senato üyelerinin her birinde üye tam sayılarının yarıdan fazlası onay verdiği takdirde Başbakanın adaylığı onaylanmış sayılır.

Özbekistan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu üyeleri Başbakanın önerisiyle Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından onaylanır.

Özbekistan Cumhuriyeti Başbakanı ve Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisinin Yasama kamarası arasında kalıcı uyuşmazlıklar ortaya çıkması durumunda Yasama kamarası milletvekilleri üye tamsayısının üçte birden az olmayan çoğunluğu tarafından Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanına resmen yapılan öneri doğrultusunda Başbakana güvensizlik oyu verilmesi konusu Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi kamaralarının ortak oturumunda müzakereye sunulur.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisinin Yasama kamarası milletvekilleri ve Senato üyelerinin her birinde üye tamsayılarının en az üçte biri lehte oy kullanırsa Başbakana güvensizlik oyu kabul edilir. Bu durumda Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Başbakanı görevden alır. Bu durumda Özbekistan Cumhuriyetinin Bakanlar Kurulu Başbakanla birlikte tümüyle istifa eder.

Yeni Başbakanın adaylığı, Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı tarafından, Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisinin Yasama kamarasında temsil olunan tüm siyasi parti grupları ile gereken istişareler yapıldıktan sonra Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi kamaralarının görüşüne sunulur.

Başbakanın adaylığı Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi tarafından iki kez geri çevirirse Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı vekaleten Başbakanı atar ve Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisini fesheder.

YİRMİBİRİNCİ BÖLÜM

YEREL DEVLET HAKİMİYETİNİN ESASLARI

Madde 99

Başkanlarının yönetimindeki Halk Temsilcileri Meclisleri, il, ilçe ve şehirlerde (ilçelere bağlı şehirler, ayrıca şehirlere bağlı ilçeler hariç) yetkili temsili organlardır, onlar devlet ve vatandaşların menfaatleri doğrultusunda kendi yetki alanlarına giren konuları çözer.

Madde 100

Yerel hakimiyet organlarının yetki alanlarına aşağıdakiler girer:

Kanunlara uygunluğun, kamu düzeninin ve vatandaşların güvenliğinin sağlanması; Kendi sınırları içinde, ekonomik, kültürel ve sosyal gelişmenin temin edilmesi;

Yerel bütçenin oluşturulması ve uygulanması, yerel vergi ve harçların belirlenmesi, bütçe dışı fonların oluşturulması;

Yerel kamu teşebbüslerinin yönetimi;

Çevrenin korunması;

Vatandaşların medeni haliyle ilgili belgelerin kayda alınması;

Yasal düzenlemelerin kabul edilmesi ve Özbekistan Cumhuriyeti Anayasası ve mevzuatına aykırı olmayan diğer yetkilerin kullanılması.

Madde 101

Yerel hakimiyet organları; Özbekistan Cumhuriyeti kanunlarının, Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının kararnamelerinin, üst kademe devlet organlarının kararlarını uygular, ülke çapında ve yerel öneme haiz konuların müzakeresine katılır.

Üst kademe organların, sahip oldukları yetkiler çerçevesinde aldıkları kararların, alt kademe organlar tarafından uygulanması zorunludur.

Halk Temsilcileri Meclislerinin ve başkanların görev süresi 5 yıldır.

Madde 102

İl, ilçe ve şehir başkanları, kendi topraklarında temsili ve idari yönetime başkanlık eder.

İl ve Taşkent şehrinin başkanı, Özbekistan Cumhuriyeti tarafından kanuna uygun olarak göreve atanır ve görevden alınır;

İlçe ve şehirlerin başkanları, ilgili ilin başkanı tarafından göreve atanır ve görevden alınır ve ilgili Halk Temsilcileri Meclisi tarafından onaylanır;

Şehirdeki ilçelerin başkanları, ilgili şehrin başkanı tarafından göreve atanır ve görevden alınır ve şehrin Halk Temsilcileri Meclisi tarafından onaylanır;

İlçelere bağlı şehirlerin başkanları, ilgili ilçenin başkanı tarafından göreve atanır ve görevden alınır ve ilçenin Halk Temsilcileri Meclisi tarafından onaylanır;

Madde 103

İl, ilçe ve şehir başkanları kendi yetkilerini tek başına kullanır ve yönettikleri organların karar ve eylemlerinden şahsen sorumludurlar.

Başkanların ve yerel Halk Temsilcileri Meclislerinin işleyişi, yetkileri ve yerel Halk Temsilcileri Meclislerinin seçim şekli kanunla düzenlenir.

Madde 104

Başkan, kendisine verilen yetkiler çerçevesinde, ilgili bölgenin tüm kurum, kuruluş, örgüt, birlik, ayrıca yetkili kişi ve vatandaşlar için bağlayıcı kararlar alır.

Madde 105

Şehirler, beldeler (kışlak) ve köylerde (auller), ayrıca şehirlerin mahallelerinde oturanların oluşturduğu yerel yönetim organları, iki buçuk yıl süreyle kendi Başkan (aksakal) ve Danışmanlarını seçer.

Yerel yönetim organlarının oluşumu, işleyişi ve yetkileri kanunla belirlenir.

YİRMİKİNCİ BÖLÜM

ÖZBEKİSTAN CUMHURİYETİNDE YARGI HÂKİMİYETİ

Madde 106

Özbekistan Cumhuriyetinin yargı hâkimiyeti, yasama ve yürütme organları, siyasi partiler, diğer toplumsal birliklerden bağımsız olarak faaliyet gösterir.

Madde 107

Özbekistan Cumhuriyetinde yargı sistemi, 5 yıl süreyle seçilmiş Özbekistan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi, Özbekistan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi, Özbekistan Cumhuriyeti Yüksek İktisat Mahkemesi, Karakalpakistan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi, Karakalpakistan Cumhuriyeti Yüksek İktisat Mahkemesinden, aynı süre için atanan il, Taşkent şehri hukuk ve ceza mahkemelerinden, ilçeler arası, ilçe, şehir, hukuk ve ceza, askeri ve iktisat mahkemelerinden oluşur.

Mahkemelerin oluşturulması ve işleyişi kanunla belirlenir.

Olağanüstü mahkemelerin kurulması yasaktır.

Madde 108

Özbekistan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi, yasama ve yürütme düzenlemelerinin anayasaya uygunluğunu inceler.

Anayasa Mahkemesi, siyaset ve hukuk alanındaki uzmanlardan seçilmek suretiyle, Karakalpakistan Cumhuriyetinin temsilcisi dahil, başkan, başkan yardımcısı ve Anayasa Mahkemesi hakimlerinden oluşur.

Anayasa Mahkemesi Başkan ve üyeliği milletvekilliği ile bağdaşamaz.

Anayasa Mahkemesi Başkan ve üyeleri her hangi siyasi parti ve örgütlenmenin üyesi olamaz ve her hangi bir diğer maaşlı görevde bulunamaz.

Anayasa Mahkemesi hakimleri dokunulmazlık hakkına sahiptirler.

Anayasa Mahkemesi kendi faaliyetinde bağımsızdır ve sadece Özbekistan Cumhuriyeti Anayasasına tabidir.

Madde 109

Özbekistan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi:

1. Özbekistan Cumhuriyeti kanunlarının ve Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi kamaralarının kararlarının, Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı kararnamelerinin, hükümetin ve yerel devlet hakimiyeti organlarının kararlarının, Özbekistan Cumhuriyetinin devletlerarası antlaşmalardan doğan ve diğer yükümlülüklerinin Özbekistan Cumhuriyeti Anayasasına uygunluğunu belirler;
2. Karakalpakistan Cumhuriyeti Anayasasının Özbekistan Cumhuriyeti Anayasasına, Karakalpakistan Cumhuriyeti kanunlarının Özbekistan Cumhuriyeti kanunlarına uygunluğu konusunda görüş bildirir;
3. Özbekistan Cumhuriyeti Anayasa ve kanunlarının hükümlerini yorumlar;
4. Özbekistan Cumhuriyeti Anayasa ve kanunlarıyla yetkisine ait edilen diğer davaları görüşür. Anayasa Mahkemesi kararları yayınlandığı günden itibaren yürürlüğe girer. Bu karalar kesindir ve itiraz edilemez.

Anayasa Mahkemesinin kuruluşu ve faaliyet şekli kanunla belirlenir.

Madde 110

Özbekistan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi; medeni, ceza ve idari yargılama alanında yüksek yargı organıdır.

Yüksek Mahkemenin kararları kesindir ve Özbekistan Cumhuriyetinin genelinde bağlayıcıdır.

Özbekistan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi, Karakalpakistan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi, il, şehir, ilçeler arası, ilçe mahkemeleri ve askeri mahkemeler üzerinde üst yargı denetimini gerçekleştirir.

Madde 111

Ekonomi ve onun yönetimi alanında ortaya çıkan, çeşitli mülkiyet türlerine göre kurulan kurumlar, kuruluşlar, örgütler arasında, ayrıca girişimciler arasındaki ekonomik uyuşmazlıkların çözümlenmesi, Yüksek İktisat Mahkemesi ve yetkileri çerçevesinde iktisat mahkemeleri tarafından gerçekleştirilir.

Madde 112

Hakimler bağımsızdır ve sadece kanuna tabidir. Yargı faaliyetlerine her hangi bir şekilde müdahale yapılması yasaktır ve kanuni sorumluluk gerektirir.

Hakimlerin dokunulmazlığı kanunla güvence altına alınır.

Hakimler devletin temsili organlarının milletvekilleri, senatörleri olamaz.

Hakimler siyasi partiye üye olamazlar, siyasi hareketlere katılamazlar, ayrıca bilimsel ve pedagojik faaliyet dışında her hangi ücretli faaliyette bulunamaz.

Hakimler görev süresi dolmadan önce, sadece kanunla belirtilen durumlarda görevlerinden uzaklaştırılabilirler.

Madde 113

Tüm mahkemelerde duruşmalar açıktır. Kapalı mahkeme oturumlarına, sadece kanunlarla belirlenen durumlarda izin verilir.

Madde 114

Yargı kararları, tüm devlet organları, toplumsal birlikler, kurumlar, kuruluşlar, örgütler, yetkililer ve vatandaşlar için bağlayıcıdır.

Madde 115

Özbekistan Cumhuriyetinde yargılama işlemleri Özbek ve Karakalpak dillerinde veya ilgili bölge nüfusunun çoğunluğunun dilinde yürütülür. Duruşmaya katılıp yargılama işlemlerinin yürütüldüğü dili bilmeyen herhangi bir kişiye, davadaki belgeler hakkında tam olarak bilgilendirilme, yargı faaliyetlerine tercüman aracılığıyla katılma ve mahkemede ana dilinde konuşma hakkı sağlanır.

Madde 116

Her sanık savunma hakkına sahiptir.

Soruşturmanın ve yargılamanın tüm aşamalarında profesyonel hukuk yardımı alma hakkı güvence altına alınır. Vatandaşlara, kurumlara, kuruluşlara ve örgütlere hukuki yardım yapılması için avukatlık kurumu faaliyet gösterir. Avukatlığın kuruluş ve işleyiş şekli kanunla belirlenir.

YİRMÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SEÇİM SİSTEMİ

Madde 117

Özbekistan Cumhuriyeti vatandaşları temsili organlara seçme ve seçilme hakkına sahiptirler. Her seçmenin bir oyu vardır. Oy verme hakkı, eşitlik ve iradenin serbestçe ifadesi, kanunla güvence altına alınır.

Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçimleri, Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisinin Yasama kamarasına ve Karakalpakistan Cumhuriyeti Jogorgu Keneş’ine, il, ilçe ve şehirlerde devleti hakimiyetinin temsili organlarına seçimler, onların yetkilerine ilişkin anayasal sürenin sona erdiği yıl aralık ayının üçüncü on gününde Pazar günü yapılır. Seçimler genel, eşit ve doğrudan seçim hakkına dayanan gizli oylamayla yapılır. Özbekistan Cumhuriyetinin 18 yaşına ulaşmış her bir vatandaşı, seçme hakkına sahiptir.

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Senatosu üyeleri il, ilçe ve şehirlerde temsili organların, Karakalpakistan Jokgorgu Keneşi milletvekillerinin ilgili ortak oturumlarında, bu vekillerin seçildikleri tarihten itibaren bir aydan geç olmamak kaydıyla aynı vekiller arasından seçilir.

Fiili ehliyetsizliyi mahkemece tanınan, ayrıca, mahkeme hükmüyle ceza infaz yerlerinde bulunan vatandaşlar seçilemezler ve seçimlere katılamazlar. Diğer tüm hallerde vatandaşın seçim hakkı doğrudan veya dolayısıyla sınırlandırılamaz.

Özbekistan Cumhuriyeti vatandaşı aynı anda ikiden fazla temsili organın üyesi olamaz.

Seçimlerin yapılma şekli kanunla belirlenir.

YİRMİDÖRDÜNCÜ BÖLÜM

SAVCILIK

Madde 118

Özbekistan Cumhuriyeti ülkesinde kanunların zamanında ve aynı şekilde uygulanması üzerinde denetim, Özbekistan Cumhuriyeti Başsavcısı ve ona tabi olan savcılar tarafından gerçekleştirilir.

Madde 119

Savcılık organlarının tek ve merkezden yönetimini Özbekistan Cumhuriyeti Başsavcısı sağlar.

Karakalpakistan Cumhuriyeti Başsavcısı, Özbekistan Cumhuriyeti Başsavcısının rızasıyla Karakalpakistan Cumhuriyetinin yüksek temsili organı tarafından atanır.

İl, ilçe ve şehir savcıları Özbekistan Cumhuriyeti Başsavcısı tarafından göreve atanır.

Özbekistan Cumhuriyeti Başsavcısının, Karakalpakistan Cumhuriyeti Başsavcısının, il, ilçe ve şehir savcılarının görev süresi beş yıldır.

Madde 120

Özbekistan Cumhuriyeti savcılık organları, görevlerini her hangi bir devlet organı, toplumsal birlik ve yetkili kişilerden bağımsız olarak gerçekleştirir ve sadece kanuna tabidirler.

Savcılar, görevleri süresince siyasi parti ve diğer siyasi amaçlı toplumsal birliklerdeki üyeliğini durdurur.

Savcılık organlarının kuruluşu, yetki ve işleyiş şekli kanunla belirlenir.

Madde 121

Özbekistan Cumhuriyeti ülkesinde, bağımsız olarak, herhangi bir operasyon, soruşturma, araştırma ya da suçla mücadele ile bağlantılı diğer bir işlev yerine getirecek, özel işletme veya sivil toplum kuruluşu kurmak ve işletmek yasaktır.

Yasaların ve düzeninin, vatandaş hak ve özgürlüklerinin kolluk kuvvetleri tarafından korunmasına, toplumsal birlikler ve vatandaşlar yardım edebilir.

YİRMİBEŞİNCİ BÖLÜM

MALİYE VE KREDİ

Madde 122

Özbekistan Cumhuriyeti kendi mali ve para-kredi sistemine sahiptir.

Özbekistan Cumhuriyetinin devlet bütçesi; Cumhuriyet bütçesi, Karakalpakistan Cumhuriyeti bütçesi ve yerel bütçeleri içerir.

Madde 123

Özbekistan Cumhuriyeti ülkesinde tek vergi sistemi yürürlüktedir. Vergilerin belirlenmesi hakkı Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisine aittir.

Madde 124

Özbekistan Cumhuriyeti bankacılık sistemini, Cumhuriyet Merkez Bankası yönetir.

YİRMALTINCI BÖLÜM

SAVUNMA VE GÜVENLİK

Madde 125

Özbekistan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri; Özbekistan Cumhuriyetinin devlet egemenliğini ve toprak bütünlüğünü, halkın barış içinde yaşaması ve güvenliği için kurulur.

Silahlı Kuvvetlerin yapısı ve kuruluşu kanunla belirlenir.

Madde 126

Özbekistan Cumhuriyeti kendi güvenliği için gerekli miktarda silahlı kuvvet bulundurur.

6. KISIM

ANAYASANIN DEĞİŞTİRİLMESİ ŞEKLİ

Madde 127

Özbekistan Cumhuriyeti Anayasasında değişiklikler, Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Yasama kamarası ve Senatonun her birinde toplam üye tam sayılarının en az üçte iki oy çoğunluğuyla kabul edilen kanunla veya Özbekistan Cumhuriyeti referandumuyla yapılır.

Madde 128

Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi, Anayasa değişiklik ve ilaveleri hakkında kanunu, ilgili teklifin gündeme alınmasından sonra ve geniş şekilde müzakere edilmek koşuluyla altı ay içinde kabul edebilir. Eğer Özbekistan Cumhuriyeti Âli Meclisi Anayasa değişikliği hakkında teklifi geri çevirirse bu konu bir yıldan önce tekrar gündeme getirilemez.