Hukuk Ansiklopedisi
Parlamenter Sistem
Hukuka dayalı parlamenter demokratik rejim, devletin tüm organlarının ve kamu kuruluşlarının parlamentonun çıkardığı yasalarla varlık kazanması ve tüm devlet organlarının Anayasa, yasalar ve hukuk kurallarına uygun olarak işlemelerinin parlamento denetiminde olması demektir.
İdarenin her türlü eylem ve işlemi yargısal denetime tabidir.
Devlet içinde her kuruluşun sınırlı olarak görevleri, yetkileri ve sorumlulukları bulunmaktadır. Hiç bir kuvvet ve kuruluş sınırsız yetkiye sahip değildir.
Parlamenter Sistem’de tüm kurumlar, Anayasa, yasalar ve hukuk kurallarına sıkı sıkıya bağlı olarak işlevlerini yapmak zorundadır. Aksi takdirde Demokrasi’den ve Hukuk Devletinden söz edilemez.
Parlamenter Sistem olan ülkelerde, yürütme kuvveti olan Hükumet bütün işlerini yasalar çerçevesinde parlamentonun denetimi altında yürütür. Parlamentoların tüm kurumların hesap verebilirliğini ve şeffaflığını sağlama misyonunu da taşır.
Yetkiler, yasalarla düzenlenmiş kuruluşlara dağıtılmıştır.
Görev, yetki ve sorumluluklar çoğulculuk anlayışına göre kuruluşlara devredilir ve her kuruluş bağımsız olarak kendi görevlerini yapar ve işlevini sürdürür.
Anayasa, yasalara ve hukuk kurallarına uygun olarak tüzel kişilik kazandırılmış olan bir kuruluşun yetki, görev ve sorumluluğunda bulunan bir iş hakkında hükumetler denetim görevi yapar.
Bağlı ve bağımsız kuruluşlar tüzel kişilik sahibidir, idari ve yargısal denetime tabidir.
Parlamenter sistem ile yönetilen ülkelerde devlet başkanı genellikle hükûmet başkanından farklı bir kişidir. Cumhurbaşkanı ya da devlet başkanı olarak konumlanan makam sahibi genel olarak tarafsızlığı ve tüm ülkenin bütünlüğünü temsil eder. Bu görev çoğu ülkede semboliktir ve Başbakan ya da Hükümet başkanı icracı makamdadır. Buna karşılık, başkanlık sisteminde devlet başkanı çoğunlukla hükûmet başkanıyla aynı kişidir ve yürütme organı meşruiyetini yasama organı yerine doğrudan seçim yoluyla halktan alır.
