Hayri Domaniç

Ağustos 25, 2021 Biyografi, Hukuk tarihi, Tüm Sayfalar

Prof. Dr. Hayri Domaniç, 1923 tarihinde Kayserinin Pınarbaşı ilçesinde doğmuştur. 1864 yılındaki Büyük Çerkes Sürgününde, Kafkasya’nın Kabardey yöresinden Anadolu’ya göç ederek Uzunyayla yöresine yerleşmiş olan “Dumenış” adlı bir Adige ailesine mensuptur.

Doğmuş olduğu Büyük Kabaktepe köyü o dönemdeki adıyla Aziziye, şimdiki Pınarbaşı ilçesine bağlı iken daha sonra Sarız ilçesine bağlanmıştır. Çocukluğu Türkçe bilmeyen Çerkeslerin arasında geçtiği için öncelikle Çerkesce öğrenmiştir. Çocukluk ve gençliğinin büyük bir bölümü Marğuşey ve Lığurhable köylerinde geçmiştir. Marğuşey köyünün bugünkü adı Yukarı Beyçayır’dır. Doğanın ve tabiatın güzellikleri arasındaki bu köylerde sabahtan akşama kadar kırlarda dolaşan, çift süren, ekin ve ot biçen Domaniç Anadolu köy hayatının içinde yetişmiştir. Çocukluğu Çerkes örf ve adetlerinin yaşandığı bir ortamda geçen ve katıksız Çerkesçe yaşanan bir toplumsal çevrede hayata atılan Domaniç; hayatının sonuna kadar bu örf ve adetlere bağlı yaşamıştır.

Eğitim ve Meslek Yaşamı

Prof. Dr. Hayri Domaniç, Pınarbaşı İlkokulunu bitirdikten sonra, 1937 yılında yatılı okul okumak üzere İstanbul‟a gelmiş, sınavlarını kazandığı Galatasaray Lisesine kaydını yaptırmıştır. Galatasaray Lisesinde sekiz yıl (leyli meccani) parasız yatılı olarak okumuştur. Okulda, Çerkes Beyi ve Çerkes Reisi unvanları ile anılmıştır. Okulun yaz tatillerinde Uzunyayla olarak tabir edilen memleketine gitmiştir.

Hocaların Hocası Hayri Domaniç İstanbul Barosu tarafından düzenlenen bir etkinlikte Avukat İsmail Altay ile birlikte

Prof. Dr. Hayri Domaniç, 1937 yılında girdiği Galatasaray Lisesinden 1944–1945 döneminde bu okuldan mezun olmuştur. 1945 yılı sonbaharında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesine kaydolan Hayri DOMANİÇ, 1949 yılında hukuk fakültesinden mezun olmuş ve bir yıl sonra 1950 yılında aynı fakültenin İcra ve İflas Hukuku Kürsüsüne asistan olmuştur. Doktorasını bu kürsüde tamamlayan Hayri Domaniç; 1956 yılında aynı fakültede Kara Ticareti Hukuku Kürsüsüne geçmiş, 1958 yılında doçent, 1967 yılında profesör olmuş 1988 yılına kadar üniversitede çalışmıştır.

Domaniç, Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Yüksek Okulunda 1962-1963 yıllarında ve Özel Şişli İktisadi ve Ticari İlimler Yüksek Okulunda 1968-1971 yıllarında Ticaret Hukuku okutmuştur.

1967’de profesörlüğe yükselerek kürsü başkanlığına getirilen Domaniç, 1988 yılında emekli olduktan sonra da meslek edindiği avukatlığı sürdürmüştür.

Sosyal ve Siyasal Yaşamı

Domaniç, 1970 yılında sembolik olarak Süleyman Demirel’e muhalefet amacıyla Adalet Partisinde politikaya atılmış ise de başarılı olamamış ve politikadan ayrılmıştır.

Latince, Fransızca, İngilizce, Almanca ve Çerkesce bilen DOMANİÇ, 2010 yılında hayata veda edene kadar çevresine ve toplumuna faydalı, sivil toplum faaliyetlerinin içinde aktif bir yaşam sürmüştür. Adeta bir müze gibi dekore ettiği bürosunda büyük bir şapka koleksiyonu oluşturduğu çevresince bilinmektedir. Cömertliği ve küçük büyük ayırt etmeksizin herkese harçlık vermesi ile meşhur olan Domaniç, Galatasaray Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesindeki hukuk kitaplarının önemli bir kısmını bu kütüphaneye bağışlamıştır.

Ticaret Hukuku alanında yazılmış 10.000 sahifeden fazla eserin sahibi olan ve birçok bankaya danışmanlık yapmış olan Domaniç “tüm banka kredi sözleşmelerinin geçersiz olduğu” yönünde ileri sürdüğü tez ile hukuk dünyasında ses getirmiştir.

Galatasaray Spor Kulübü üyesi olan ve bu kulübe başkanlık adaylığı girişiminde de bulunan Domaniç, yedi büyük Galatasaraylıdan biri olarak anılmıştır.

Prof. Dr. Hayri Domaniç, 14 Mayıs 1950 seçimleri sonrasında “barışçı yollarla, kültürün yeniden diriltilmesi için” Kuzey Kafkasya Kültür Derneği olarak da bilinen Kafkas Kültür Derneğini Beyazıt‟ta Bereket Han’da kurmuş, kendi ifadesi ile bu derneğin on sene süreyle “odacısı, üyesi ve başkanı” olmuştur. Dosteli Yardımlaşma Derneğinin üyesi olarak da faaliyet göstermiştir.

Kafdav adına Özdemir Özbay tarafından yapılan röportaj‘da Prof. Dr. Hayri Domaniç’in çalışma ofisi şu şekilde tanımlanmaktadır; “Tavana kadar yükselen kitaplıklarda sayısız eser, antika mobilyaları, masaların üzerinde üst üste yığılmış yayınlar, dolap aralarına ve önlerine serpiştirilmiş Çerkes kamçıları başlıklar, kamalar ve daha birçok nadide Çerkes el sanatı örneği değerli eşyalar. Başka bir köşede kaideye oturtulmuş altın kakmalı muhteşem Çerkes at eğeri…. Biblolar, kalpaklar, kovboy şapkaları, fotoğraflar. Kapının üzerinde bir gazeteden büyültülmüş Atatürk‟le birlikte Çerkes Ethem resimleri. Nereye baksanız, tarih, sanat ve hukuk soluyorsunuz. Her hukukçunun hayalini süsleyecek görkemli bir büro. Çalışma masasında baskıya hazırlanan bir kitabın düzeltmeleri. Başka bir masada dava dosyaları ve bütün bu kalabalığın, bütün bu objelerin içerisinde; gözü ile izlemeden, elini attığında istediği belgeyi bulabilen ak saçlı bir bilim adamı Sayın Hayri Domaniç‟i ve muhteşem bürosunu tanımlamak öyle kolay değil. Bu mekanı solumak ve yaşamak gerekiyor. Sayın Domaniç‟in çok yönlü kişiliği, çalıştığı bu mekana ve eşyalara da yansımış.”