Hukuk Ansiklopedisi
Seçimler Hakkında Pratik Bilgiler, Seçim Mevzuatı, Kanun, Yönetmelik, Kurallar, Genelgeler; Sandık Kurullarının Oluşumu ile Görev ve Yetkilerini Gösterir 135 sayılı Genelge
Seçimlerde Bina Sorumlularının Görevleri; Sandık Kurulu, Oluşumu, Üyeleri, Başkanının Belirlenmesi; Sandık Güvenliği; Genel Seçimler Hakkında Bilinmesi Gerekenler; Sandık Kurulunun Toplanması, Yapacağı İşlemler ve Alınacak Tedbirler; Oy Verme Düzeni, Süresi, Oy Verme Sırası ve Kimlik Tespiti
Seçimler Hakkında Pratik Bilgiler, Seçim Mevzuatı, Kurallar, Genelgeler
Genel Seçimler Hakkında Bilinmesi Gerekenler, Yüksek Seçim Kurulunun resmi internet sitesinde detaylı şekilde açıklanmaktadır. Yüksek seçim Kurulu seçimlerin ilanından seçim sonuçlarının kesin olarak açıklanmasına kadar geçecek tüm süreçlerde karşılaşılabilecek soru ve sorunlara cevap vermektedir.
Yüksek Seçim Kurulunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun 7062 kanun numarası ile 30.11.2017 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilmiş, 12 Aralık 2017 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında 298 Sayılı Kanun
Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında 298 Sayılı Kanun, 26.04.1961 tarihinde kabul edilmiş; 02.05.1961 tarihli resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
İşbu kanun metninde çeşitli tarihlerde yapılan değişiklikler 13.06.2018 tarihi itibari ile; ilgili madde ve fıkraların altlarına dipnot düşmek suretiyle belirtilmiş ve okuyucunun tüm değişiklikleri görmesi kolaylaştırılmıştır.
Miletvekili Seçimlerine İlişin Anayasa Hükümleri ve milletvekili olma koşulları Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 75. ve devamı maddelerinde belirlenmiştir. Anayasada 2017 yılında yapılan halk oylaması sonucunda kabul edilen değişikliklerle milletvekili sayısı beşyüzelliden altıyüze çıkarılmıştır. Milletvekili olma yaşı ise 2006 yılında Yirmibeşe ve 2017 yılındaki değişikliklerle yirmişbeşten onsekize indirilmiştir. Milletvekili olma şartlarından sayılan “yükümlü olduğu askerlik hizmetini yapmamış olanlar” ibaresi “askerlikle ilişiği olanlar” şeklinde değiştirilmiştir.
İlçe Seçim Kurulu, Oluşumu, Görev ve Yetkileri, 298 Sayılı Seçim Kanununun 18,19 ve 20. maddelerinde belirlenmiş, Yüksek Seçim Kurulunun 135 Sayılı Genelgesi ile Yurtiçi İlçe Seçim Kurullarının ve 202 Sayılı Genelgesi ile Yurtdışı İlçe Seçim kurullarının çalışma usul ve esasları son mevzuat değişiklikleriçerçevesinde güncellenmiştir.
Sandık Kurullarının Oluşumu ile Görev ve Yetkilerini Gösterir 135 sayılı Genelge
Sandık Kurullarının Oluşumu ile Görev ve Yetkilerini Gösterir 135 sayılı Genelge 2018 yılında Yüksek Seçim Kurulu tarafından düzenlenerek yayınlanmıştır.
Yüksek Seçim Kurulunun 06/05/2018 Tarihli ve 390 Sayılı Kararının eki olarak çıkarılan 135 Sayılı Genelge Sandık Kurullarının Oluşumu ile Görev ve Yetkilerini 298 Sayılı Seçim Kanunu ve diğer mevzuat çerçevesinde düzenlemekte, sandıkların kurulmasından başlayarak oy verme işleminin bitmesi ve yapılacak itirazların sonuçlandırılarak sandıkların ilçe seçim kurullarına gönderilmesi aşamasına kadar olan süreci adım adım anlatmaktadır.
Yurt İçi Seyyar Sandık Kurullarına İlişkin 135/2 No’lu Genelge
Yurt İçi Seyyar Sandık Kurullarına İlişkin 135/2 No’lu Genelge, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun; 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu ile 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu hükümlerine dayanılarak Yüksek Seçim Kurulunun 08/05/2018 tarih ve 2018/397 sayılı kararı ile kabul edilmiştir. Genelge, seyyar sandık kurullarının oluşumu ile görev ve yetkilerini, yapacakları iş ve işlemleri, oy verme şekli ile ilgili esas ve usulleri düzenlemektedir.
Cumhurbaşkanı Seçiminde; İl ve İlçe Seçim Kurullarının Görev ve Yetkilerine Dair 139 Sayılı Genelge
24 HAZİRAN 2018 PAZAR GÜNÜ BİRLİKTE YAPILACAK OLAN CUMHURBAŞKANI SEÇİMİ VE 27. DÖNEM MİLLETVEKİLİ GENEL SEÇİMİ İLE İLK OYLAMADA GEÇERLİ OYLARIN SALT ÇOĞUNLUĞU SAĞLANAMADIĞI TAKDİRDE İKİNCİ OYLAMASI 8 TEMMUZ 2018 PAZAR GÜNÜ YAPILACAK OLAN CUMHURBAŞKANI SEÇİMİNDE İL, İLÇE VE GEÇİCİ İLÇE SEÇİM KURULLARININ GÖREV VE YETKİLERİ
Sandık Kurulu, Oluşumu, Üyeleri, Başkanının Belirlenmesi, yemin töreni ve sandık kurulunun görevi ile görev süresi ve görevin sona erme anı 298 Sayılı Seçim Kanununun 21, 22, 23, 24, 25. 26 ve 27. maddelerinde açık bir şekilde sıralanmıştır. Seçimlerde uygulanacak usul ve sandık görevlilerinin yetkileri kanun ile detaylıca belirlenmiştir. Her yurttaş sandıklarda görev alabileceği gibi sandıkların mühürlenerek ilçe seçim kuruluna teslimine kadar tüm süreçlere katılma hakkına sahiptir.
Sandık Kurulları, Oluşumu, Başkanı, Üyeler ve İtirazlar, 298 Sayılı Seçim Yasası ile belirlenmiş, sandık başında görev yapacak kurulların yetkileri tek tek sayılmış, Sandık Kurullarının Oluşumu ile Görev ve Yetkilerini Gösterir 135 sayılı Genelge ile detaylıca izah edilmiştir.
Sandık Kurulları oy veren seçmen ile doğrudan muhatap olan ve oyların kullanımını birinci dereceden kontrol eden en önemli seçim kuruludur.
Sandık Kurulu dışındaki tüm kurulların düzenlenen tutanak ve evraklara göre karar vermesine yada kullanılan oyların sonuçlarına göre karar vermesine karşın sandık kurulları, oy verme işleminin başından sonuna kadar denetim ve gözetim görevini yapmakta; oy kullanmaya gelenlerin gerçek seçmenler olup olmadıklarını kontrol etmekte, sandık aşında kamu düzenini sağlamakta, oyların yasalar ve yönetmelikler çerçevesinde kullanımını sağlamakta, gizli oy ilkesinin uygulamasını seçmenin birebir muhatabı olarak kontrol etmektedir.
Sandık kurullarında görev alacak kişilerin ve müşahit olarak görev yapacak vatandaşların sandık kurullarının görevlerini bilmeleri ve yasaların çizmiş olduğu sınırlar çerçevesinde görevlerini yapmaları seçimlerin güvenliği ve oylamanın demokratik olması bakımından önemlidir.
Sandık Kurulunun Toplanması, Hemen Yapacağı İşlemler ve Alınacak Tedbirler
Sandık Kurulunun Toplanması, Yapacağı İşlemler ve Alınacak Tedbirler, 298 Sayılı Seçim Yasası ile belirlenmiş, 135 sayılı Genelge ile detaylıca izah edilmiştir.
Sandık kurulunun toplanma zamanı; toplandıktan sonra kurulca derhal yapılacak iş ve işlemler ve sandık çevresinde alınacak tedbirler oylamanın yasal çerçevede yapılmasının teminatıdır.
Seçimlerde Bina Sorumlularının Görevleri, 298 Sayılı Seçim Yasası ile belirlenmiş, bina sorumlularının görevleri tek tek sayılmış, Sandık Kurullarının Oluşumu ile Görev ve Yetkilerini Gösterir 135 sayılı Genelge ile detaylıca izah edilmiştir.
Bina Sorumluları, oy verme koşulların oluşturulması ve binalardaki ısınma, su, elektrik, iletişim gibi hizmetler için gerekli önlemleri almak zorundadır.
Seçimlerde Bina Sorumluları, binaya getirilen oy sandıkları ile oy verme kabinlerini imza karşılığı teslim almakta, kullanılacak masa, sıra, sandalye gibi araç ve gereçleri temin etmekte, görev yerine gelmeyen sandık kurulu başkanını ilgili ilçe seçim kuruluna bildirmekte, sandık kurulu başkanlarının isteklerini karşılamaktadır.
Bina görevlileri, oy verme işlemleri bittikten sonra sandık çevresini kontrol etmekte, unutulan oy zarfı, oy pusulası gibi seçim kağıtlarını paketleyip ilgili ilçe seçim kuruluna teslim etmektedir. Ayrıca, sandık çevresi hariç olmak üzere binada, seçim yasaklarına uyulmaması veya suç işlenmesi halinde kolluk güçlerini çağırmaktadır.
Sandık kurullarının görev ve yetkileri 298 Sayılı Seçim Yasası ile belirlenmiş, sandık başında görev yapan kurulların yetkileri tek tek sayılmış, Sandık Kurullarının Oluşumu ile Görev ve Yetkilerini Gösterir 135 sayılı Genelge ile detaylıca izah edilmiştir. Sandık Kurulları oy veren seçmen ile doğrudan muhatap olan ve oyların kullanımını birinci dereceden kontrol eden en önemli seçim kuruludur.
Sandık Kurulu dışındaki tüm kurulların düzenlenen tutanak ve evraklara göre karar vermesi yada kullanılan oyların sonuçlarına göre karar vermesine karşın sandık kurulları, oy verme işleminin başından sonuna kadar denetim ve gözetim görevini yapmakta, oy kullanmaya gelenlerin gerçek seçmenler olup olmadıklarını kontrol etmekte, sandık aşında kamu düzenini sağlamakta, oyların yasalar ve yönetmelikler çerçevesinde kullanımını sağlamakta, gizli oy ilkesinin uygulamasını seçmenin birebir muhatabı olarak kontrol etmektedir.
Sandık kurullarında görev alacak kişilerin ve müşahit olarak görev yapacak vatandaşların sandık kurullarının görevlerini bilmeleri ve yasaların çizmiş olduğu sınırlar çerçevesinde görevlerini yapmaları seçimlerin güvenliği ve oylamanın demokratik olması bakımından önemlidir.
Sandık Çevresinde Düzenin Sağlanması ve Yasaklanan Davranışlar
Sandık Çevresinde Düzenin Sağlanması ve Yasaklanan Davranışlar, 298 Sayılı Seçim Yasası ile belirlenmiş, sandık çevresi ve bu çevre dışında kalan sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatındaki kurallar tek tek sayılmış, Sandık Çevresinde Düzenin Sağlanması ve Yasaklanan Davranışlar 135 sayılı Genelge ile detaylıca izah edilmiştir.
Sandık Çevresinde Düzenin Sağlanması ve Yasaklanan Davranışlar, oy sandığının konulduğu ve sandık kurulunun görev yaptığı oda, bölüm veya bu amaçla oluşturulan yer ile sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatında oy verme koşulları ve güvenliğinin oluşturulmasını amaçlamakta ve teminat altına almaktadır.
Seçimin güvenliğini sağlamakla görevli kolluk güçleri hariç, özel güvenlik görevlileri ve belediye zabıtaları gibi görevliler de dâhil olmak üzere; resmî üniforma ve silah taşıyan kişiler, sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatına giremezler.
Oy Verme Düzeni, Süresi, Oy Verme Sırası ve Kimlik Tespiti, 298 Sayılı Seçim Yasası ile belirlenmiş, 135 sayılı Genelge ile detaylıca izah edilmiştir.
Sandık kurulu toplandıktan ve yemin ettikten sonra başlayacak olan oy verme işlemlerinde; Oy Verme Düzeni, Süresi, Oy Verme Sırası ve Kimlik Tespitine ilişkin kuralların her biri usulüne uygun yapılmalıdır.
Üzerinde Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası olmayan resimli ve resmî bir kimlik belgesi ibraz eden seçmenin oy kullanabilmesi için, bu belgelerin yanında ayrıca seçmen bilgi kâğıdını veya nüfus müdürlüklerince verilmiş nüfus kayıt örneğini ibraz etmesi şarttır.
Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu, 6271 kanun numarası ile 19.01.2012 tarihinde kabul edilmiş ve Resmi Gazetenin 26.01.2012 tarihli sayısında yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Türkiye’de, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesine ilişkin anayasa değişiklikleri 21 Ekim 2007 tarihinde halkoyuna sunulmuş; Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesine ilişkin karar bu halk oylaması sonucunda kabul edilmiştir.
Aynı oylamada milletvekili genel seçimlerinin beş yılda yapılması kuralı değiştirilmiş, seçimlerin dört yılda bir yapılmasına karar verilmiştir. Anayasa değişikliğine uygun yasal değişiklik Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu ile 2012 yılında yapılmıştır. 2017 yılında yapılan Anayasa değişikliği ile Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi getirilmiştir.
Yüksek Seçim Kurulu, Anayasal bir kuruluştur ve seçimlerin genel yönetim ve denetimini yürüten bir kuruldur. Kurul ayrıca, Yargıtay ve Danıştay’ın kendi içlerinden çıkardıkları üyelerden oluşan seçimlerin yargısal denetimini sağlayan üst yargı makamıdır.
Yüksek Seçim Kurulu, 1982 Anayasasıyla getirilen referandum müessesesinin gereği olarak; Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların halkoyuna sunulması işlemlerinin genel yönetim ve denetimini de yapmaktadır.
