Suudülmevlevi Efendinin Mahkum Olduğu Cezanın Affına Dair Kanun

Suudülmevlevi Efendi

Suudülmevlevi Efendi, Mahfil mecmuasının Babıali caddesindeki bürosunun bir köşesinde hattatlıkla geçimini idame ettiren bir şahıstır. Şapka kanunu ve diğer inkılaplar aleyhine faaliyette bulunduğu gerekçesiyle İstiklal Mahkemeleri’nde yargılanmış ve 10 yıl ceza almıştır. Aynı yargılamada İskilipli Atıf Hoca ve Ali Rıza Hoca’nın idamına karar verilmiştir. 1926-1927 yılları arasında bir sene Ankara Cebeci Hapishanesi’nde, bir sene de İstanbul Sultanahmet Hapishanesi’nde(Günümüzde Four Seasons Hotel olarak kullanılmaktadır) hapis yatmıştır. Kendisinin yazdığı mektubun başkası tarafından yazıldığı adliyece anlaşılmış olduğundan tahliye edilmiş ve mebuslardan Halil Nihad Bey’in delaletiyle Büyük Millet Meclis’ince hukukunun iadesine karar verilmiştir.

Cumhuriyet Tarihinde Çıkarılan Af Kanunları, 23 Nisan 1920 tarihinden itibaren birçok hükumet tarafından çıkarılmıştır. Genel Af yasaları, genellikle geçmişe dair siyasi hesapların kapatılması, yeni bir başlangıç yapılması ve toplumsal huzur ve benzeri gerekçelerle yada darbe sonrası siyasi ve sosyal ortamın konsolide edilmesi amacıyla çıkarılmıştır. Ayrıca, cezaevi hükümlü ve tutuklu mevcudunu azaltmak ve devam eden dava ve soruşturmaları azaltmak yada bitirmek amacıyla iktidarlar tarafından af yasaları çıkarılmıştır. Af kanunlarının birçoğu yasal anlamda tanımlanan “af” kapsamında değildir. Çeşitli infaz düzenlemeleri, denetimli serbestlik koşullarının esnetilmesi ve şartlı salıverme düzenlemeleri de kamuoyunda af olarak nitelenmiştir. Öğrenci afları, vergi afları, kamuya olan borçların yapılandırılması da af ya da kısmi af olarak nitelenmiştir. Yürürlüğe giren vergi kanunu değişiklikleri incelediğinde halk dilinde vergi affı diye nitelenen yapılandırma kanunlarının yürürlüğe alındığı görülmektedir. Özellikle son yıllarda, mali alanda birikmiş gecikme faizlerinin silinmesi veya azaltılarak hesaplanması, taksitlendirmeyi seçeneklerinin sunulması gibi kanunlar çıkarılmıştır. Vergi konularında önceki yılların inceleme ve denetim dışında tutulması da gizli af niteliğinde olmuştur. Öğrenci afları af kanunları arasında kabul edilmemekle birlikte okullarından atılan öğrencilerin yeniden eğitim hayatına dönebilmelerini sağlaması, okuldan atılmaları için verilen disiplin cezalarının ortadan kaldırılması da af niteliğindedir.