Türkiye Cumhuriyeti ile Ukrayna Arasında Dostluk ve İşbirliği Anlaşması, 4 Mayıs 1992 tarihinde imzalanmış, anlaşmayı onaylayan kanun TBMM tarafından 02.12.1993 tarihinde kabul edilerek 8.12.1993 tarihinde resmi gazetede yayınlanmıştır. Sözleşme Türkiye adına dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Ukrayna adına ise Cumhurbaşkanı Leonid M. Kravçuk tarafından imzalanmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti ile Ukrayna Arasında Dostluk ve İşbirliği Anlaşması
Türkiye Cumhuriyeti ile Ukrayna, Birleşmiş Milletler Yasasının amaç ve ilkelerine bağlılıklarını yineleyerek,
1 Ağustos 1975 tarihli Helsinki Nihaî Senedi, 21 Kasım 1990 tarihli Yeni Bir Avrupa İçin Paris Yasası ve Avrupa’da Güvenlik ve İşbirliği Konferansı süreci çerçevesinde kabul edilen diğer belgeler ile üstlendikleri yükümlülükleri teyid ederek,
Ülkeleri arasındaki geleneksel dostluk ve işbirliği ilişkilerinin gelecek için değerli bir temel oluşturduğunu kaydederek,
Aralarında imzalanmış ve yürürlükte bulunan tüm belgelere ve özellikle 2 Ocak 1992 tarihli Dostluk ve Kardeşlik Antlaşmasına bağlılıklarını teyit ederek,
Uluslararası ilişkilerde dostluk, anlayış, karşılıklı güven ve işbirliği ortamının güçlendirilmesi için çabaların sürdürülmesi gereğine inanarak ve bu çabalara katkıda bulunma azim ve kararlılıklarını açıklayarak,
Hukukun üstünlüğü, insan hakları, çoğulcu demokrasi, özgürlük gibi ortak değerlere dayalı bir Avrupa düzeninin geliştirilip güçlendirilmesine ve barış ve istikrara katkıda bulunmayı amaçlayarak,
Aralarındaki dostluk ve işbirliği ilişkilerinin karşılıklı yarar temelinde daha da geliştirilip güçlendirilmesi kararlılığı ile,
Aşağıdaki hususlarda mutabık kalmışlardır:
MADDE 1
Aşağıda “Taraflar” olarak anılacak Türkiye Cumhuriyeti ile Ukrayna, dost devletler olarak aralarındaki ilişkilerin karşılıklı güven, anlayış, işbirliği ve iyi komşuluk temellerine dayalı olduğunu teyit ederler.
MADDE 2
Taraflar, ilişkilerini, uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde ve birbirlerinin siyasî bağımsızlığına, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı, içişlerine karışmama, hak eşitliği ve uyuşmazlıkların barışçı yöntemlerle çözümü ilkelerine dayalı olarak her alanda geliştirmek hususunda mutabıktırlar.
MADDE 3
Taraflar, uluslararası ilişkilerde güç kullanılmasının veya güç kullanma tehdidinde bulunulmasının kabul edilemez olduğunu ve uluslararası sorunların barışçı yöntemlerle çözüme kavuşturulması gerektiğini teyit ederler. Taraflar, uluslararası barış ve güvenliği tehdit edecek veya tehlikeye sokabilecek bir gelişme karşısında temasa geçerek durumu değerlendirecek ve danışmalarda bulunacaklardır.
MADDE 4
Taraflar, ilişkilerinin düzenli şekilde gelişmesini sağlamak, uluslararası ve bölgesel konularda görüş teatisinde bulunmak amaçlarıyla danışmalarda bulunacaklardır.
Danışmalar en üst düzeyde en az iki yılda bir kere dönüşümlü olarak Ankara ve Kiev’de yapılacak; Dışişleri Bakanları da düzenli olarak bir araya geleceklerdir.
MADDE 5
Taraflar, ülkeleri arasında her düzeyde temasların arttırılmasını teşvik edecekler; Parlamentoları arasındaki temasların geliştirilmesine özel önem atfedecekler, sosyal kuruluştan, örgütleri ve vatandaşları arasındaki temasların geliştirilmesini destekleyeceklerdir.
MADDE 6
Taraflar, karşılıklılık ilkesi çerçevesinde, birbirleri nezdindeki diplomatik, konsolosluk ve diğer resmî temsilciliklerin faaliyetlerini azamî ölçüde kolaylaştıracaklardır.
Taraflar, konsolosluk alanında işbirliği yapacaklar, vatandaşlarına vize verilmesi işlemlerinin karşılıklı olarak basitleştirilmesi yönünde çaba sarfedeceklerdir.
MADDE 7
Taraflar, aralarındaki ekonomik, ticari bilimsel ve teknolojik alanlarda işbirliğinin iki ülke halkının refah ve mutluluğuna hizmet edecek şekilde ve karşılıklı yarar temelinde kapsamlı biçimde geliştirilmesi hususunda mutabıktırlar.
Taraflar, bu amaçla mal, hizmetler ve sermayenin iki ülke arasında geniş ve etkin dolaşımına tedricen geçiş için elverişli hukukî, ekonomik ve malî şartlan yaratacaklar; iki ülkenin kamu ve özel sektör şirketleri arasında doğrudan temastan teşvik edeceklerdir.
Taraflar, aralarındaki kıyı ticaretinin geliştirilmesi yolunda çaba sarfedecekler, ülkelerinde ve üçüncü ülkelerde ikili veya çok taraflı ortak yatırımlan özendirecek ve destekleyeceklerdir.
Taraflar, aralarındaki ekonomik işbirliğinin daha da güçlendirilmesi amacıyla gerekli antlaşmaların akdedilmesi ve pratik düzenlemelerin yapılması konusunda mutabıktırlar.
Taraftar, bu amaçla, Hükümetlerarası Türkiye-Ukrayna Karma Ekonomik Komisyonunun kurulmasını kararlaştırmışlardır.
MADDE 8
Taraftar, Karadeniz bölgesi ülkeleri arasındaki ekonomik ilişkilerin daha da geliştirilmesini ve çeşitlendirilmesini amaçlayan “Karadeniz Ekonomik İşbirliği Deklarasyonunun etkin bir şekilde uygulanmasına öncelik atfetmektedirler. Taraftar, Karadeniz havzasının bir barış, istikrar ve refah bölgesi haline gelmesi yolunda önemli kalkılan bulunacağına inandıktan Karadeniz Ekonomik İşbirliğinin her aşamasında yakın temas içinde çalışmaya kararlıdırlar.
MADDE 9
Çevrenin korunmasına büyük önem atfeden taraflar, bu alanda aralarındaki işbirliğini yoğunlaştıracaklar, Avrupa düzeyinde ve küresel düzeyde yürütülen işbirliğine katkılarım sürdüreceklerdir. Taraflar Karadeniz’de çevrenin korunmasına özet önem atfedeceklerdir.
MADDE 10
Taraflar, bilim ve teknoloji alanında işbirliğini geliştirecekler, bilim adamları ve bilimsel araştırma kuruluşları arasında doğrudan temasları teşvik edeceklerdir.
MADDE 11
Taraflar, kültür, sanat, eğitim ve enformasyon alanlarında işbirliğinin artırılması konusunda kararlıdırlar.
Taraflar, bu amaçla, kültürel ve sanat kuruluşları ile eğitim kurumlan arasında doğrudan temasları ve işbirliğini teşvik edecekler, basın ve yayın alanlarındaki işbirliğinin gelişmesini destekleyecekler ve aralarındaki haberleşmenin çağdaş olanaklardan da yararlanılarak daha geniş ve özgür biçimde gerçekleşmesini teşvik edeceklerdir.
MADDE 12
Taraflar, karşılıklı anlayış ve dostluk duygularının pekiştirilmesi amacıyla; milletleri arasındaki temasların artmasını ve turizmin gelişmesini teşvik edecekler, gençlik ve spor kuruluşları arasındaki temasların güçlenmesini destekleyeceklerdir.
MADDE 13
Taraflar, gerekçesi ve amacı ne olursa olsun; her tür terör eylemine karşı olduklarını ve terörizmin hiçbir koşulda haklı görülemeyeceği konusunda kesin inançlarını teyit etmişlerdir.
Taraflar, uluslararası terörizme, örgütlenmiş suçlara, silah ve uyuşturucu madde kaçakçılığı ile tarihî ve kültürel eser kaçakçılığına karşı mücadelede işbirliği yapacaklardır.
MADDE 14
İkili askerî temasların artırılmasının karşılıklı anlayış ve güvenin güçlenmesine katkıda bulunacağına inanan Taraflar askerî makamlar arasında üst düzeyli temasların düzenli olarak gerçekleştirilmesi konusunda mutabık kalmışlardır.
MADDE 15
Taraflar, aralarındaki dostluk ilişkilerinin ve işbirliğinin gelişmesinin demokratik, barışçı ve birleşmiş, bir Avrupa’nın inşasına ve uluslararası güvenliğe katkıda bulunacağına inançlarını teyit ederler.
Taraflar, Avrupa’da Güvenlik ve İşbirliği Konferansı sürecine tam bağlılıklarını yinelemişler bu süreç çerçevesinde ve diğer Avrupa kuruluşları bünyesinde Avrupa’da istikrarın korunması ve güven ortamının gelişmesi yönündeki çabalarını sürdüreceklerini beyan etmişlerdir.
MADDE 16
Taraflar, Birleşmiş Milletler Örgütü potansiyelinden tam olarak yararlanılması ve Örgütün rol ve etkinliğinin güçlendirilmesi yönünde ortak çaba sarfedeceklerdir.
MADDE 17
Taraflar Birleşmiş Milletler çerçevesinde tespit edilmiş bulunan küresel silahsızlanmayla ilgili hedeflere ve bunun gerçekleştirilmesiyle ilgili çalışmalara olan desteklerini teyit ederler. Taraflar “Eurasia” güvenliğinin kendi güvenlikleriyle doğrudan ilgisinin bilinciyle; bu alandaki silahsızlanma ve güven ve güvenlik artırma süreçlerine etkili katkıda bulunmak hususunda kararlıdırlar.
Taraflar bu amaçla, ülkelerinin yer aldığı yörenin çok yönlü güvenlik ihtiyaçlarına özellikle cevap veren düzenlemeler konusunda danışma ve işbirliği yapacaklardır.
MADDE 18
Bu Antlaşma herhangi bir Devlete karşı değildir ve tarafların ikili veya çok taraflı anlaşmalardan doğan hak ve vecibelerini hiçbir şekilde etkilemeyecektir.
MADDE 19
İşbu Antlaşma 10 yıl süreli olup Taraflardan birinin yürürlük süresinin dolmasından 1 yıl önce yazılı olarak feshi ihbarda bulunmaması halinde beşer yıllık sürelerle yürürlükte kalmaya devam edecektir.
İşbu Antlaşma Taraflarca onaylanacak ve onay belgelerinin teati edildiği tarihte yürürlüğe girecektir.
MADDE 20
İşbu Antlaşma Birleşmiş Milletler Yasasının 102 nci maddesi uyarınca Birleşmiş Milletler Sekreteryasına tescil edilecektir.
Ankara’da 4 Mayıs 1992 tarihinde Türkçe ve Ukrayna dillerinde ikişer nüsha halinde ve her iki metin aynı ölçüde geçerli olacak şekilde imzalanmıştır.