Türkiye- Filipin Cumhuriyeti Dostluk Antlaşması

Türkiye- Filipin Cumhuriyeti Dostluk Antlaşması, 13 Haziran 1949 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti ile Filipin Cumhuriyeti arasında Vaşington’da imzalanıştır.

Dostluk Antlaşması, 5464 Sayılı Kanun (Türkiye Cumhuriyeti ile Filipin Cumhuriyeti arasında Vaşington’da imzalanan Dostluk Antlasmasının onanması hakkında Kanun) ile 12 Aralık 1939’da mecliste kabul edilmiş ve 17 Aralık 1949’da Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Antlaşma Türkiye adına, Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçisi Feridun Cemal Erkin tarafından imzalanmıştır. Filipinler adına ise dönemin ABD Büyükelçisi Joaquin M. Elızalde tarafından imza koyulmuştur. Her iki isim daha sonra kendi ülkelerinde Dışişleri bakanlığı yapmışlardır.

Antlaşma ile, iki taraf arasında uluslararası teamüller göre diplomatik misyon tesisi öngörülmüş, aralarında çıkan sorunların çözülememesi halinde BM Uluslararası Adalet Divanı‘na müracaat edilerek sorunların çözülmesi kararlaştırılmıştır. Bir ülkenin vatandaşları diğer ülkede; menkul ve gayrimenkul iktisap edebilecek, seyahat ve ikamet edebilecek, mütekabiliyet esasına göre ekonomik faaliyet yürütebileceklerdir.

İkinci Dünya Savaşı sonrası, 4 Temmuz 1946’da, bağımsızlığını ABD’den kazanan Filipinler’in tanınması 1946’da gündeme gelmiştir. 1949’daki dostluk antlaşmasından önce 19 Eylül 1946’da “Filipin Cumhuriyetinin Hükümetimiz tarafından tanınması ve Filipin menfaatlerinin memleketimizde Amerika Birleşik Devletleri Büyük Elçiliği ve Konsolosluk makamları tarafından temsil edilmesi için yapılan teklifin kabulü, Dışişleri Bakanlığının 27/8/1946 tarihli ve 56068/245 sayılı yazısı üzerine, Bakanlar Kurulunun 19/9/1946 tarihli toplantısında kararlaştırılmış; Filipinlerin tanınması ve diplomatik ilişkilerin geliştirilmesi yönündeki ilk çalışmalar 1946 yılında başlamıştır.

7.641 adet ada ve adacıktan oluşan Filipinler ile ilk diplomatik ilişki Türkiye- Filipin Cumhuriyeti Dostluk Antlaşması ile kurulmuştur. Türkiye’nin Manila Büyükelçiliği 17 Ekim 1990 tarihinde, Filipinler’in Ankara Büyükelçiliği ise Ekim 1991’de açılmıştır.

Türkiye Cumhuriyeti ile Filipin Cumhuriyeti arasında Dostluk Antlaşması

Türkiye Cumhuriyeti ile Filipin Cumhuriyeti , aralarında teyemmün en mevcut dostluk münasebetlerini, hukuki, harsî ve iktisadi bağlarını resmî vesaitle kuvvetlendirmek suretiyle sağlamlaştırmak v e deva m ettirme k arzusund a bulunduklarından bir Dostlu k Antlaşması akdine karar vermişler ve (bu amaçla

Murahhasları:
Türkiye Cumhurbaşkanı, Amerika Birleşik Devletleri nezdinde Büyük Elçi Ekselans Feridun Cemal Erkin’i,

Filipin Cumhurbaşkanı, Amerika Birleşik Devletleri nezdinde Büyük Elçi Ekselans Joaquin M. Elızalde’yi tâyin etmişlerdir.

Bu murahhaslar usulüne uygun yetki belgelerini gösterdikten sonra aşağıdaki maddeler üzerinde mutabık kalmışlardır:

Madde  1

Türkiye Cumhuriyeti ve Filipin Cumhuriyeti ile Türk ve Filipin milletleri arasında ebedî barış ve daimî dostluk bulunacaktır.

Madde 2

İki Yüksek Âkşd arasında, diplomasi veya tavassut veya tahkim yoliyle matluba muvafık surette halledilemiyen her hangi bir anlaşmazlık çıkarsa Taraflar işi hal için kuvvete müracaat etmiyecekler ve anlaşmazlığı son karar için Beynelmilel Adaleti Divanına havale eyliyeceklerdir. Bu taahhüt, Türkiye Cumhuriyeti ile Filipin Cumhuriyetinin esas itibariyle milli yetkilerinde n saydıkları meselelerle ilgili anlaşmazlıklara şâmil olmayacaktır.

Madde 3

Yüksek Âkid Taraflardan her biri diğer Taraf nezdine diplomatik temsilciler tayinine çalışacak ve bu temsilciler tanınıp kabul edildikten sonra, ödevlerinin devamı müddetinee, mütekabiliyet esasına dayanarak, beynelmilel hukuk ve teamül gereğince umumiyetle tanınmış olan haklar, imtiyazlar ve muafiyetlerden faydalanacaklardır.

Madde 4

Yüksek Âkidlerden her biri diğerine başkonsolos, konsolos, konsolos muavini ve konsolosluk ajanları göndermek ve diğerinden bu kabil memurlar kabul etmek hakkına malik olacak; ve bu memurlar usulüne uygun olarak buyrultu veya diğer bir tanınma vesikasiyle mücehhez bulunmakla, diğer Tarafın topraklarında, Yüksek Âkid Taraflarca mutabık kalınacak yerlerde, ikametlerine müsaade edilecektir.

Yüksek Âkidlerden her birinin konsolosluk memurları, ödevlerine başladıktan sonra, diğer Tarafın toprağında, umumiyetle kabul edilmiş beynelmilel hukuk kaideleri ve teamül gereğince aynı statü ve dereceyi haiz memurlara bahşedilen bütün haklar, imtiyazlar, istisnalar ve muafiyetlerden karşılıklı olarak faydanacaklardır.

Madde  5

Yüksek Âkıdlerden birinin diğerine ait topraklar dâhilinde bulunan yurttaşlarının; diğer Âkid Tarafından neşredilen veya bundan sonra neşredilebilecek olan anayasaya, kanunlara ve nizamlara daima tabi olmak şartiyle, menkul ve gayrimenkul emvali iktisap ve temellük etmek, tasarruf eylemek ve bunları satmak, seyahat etmek, ikamet etmek ve ticaret, sanayi ve meşru ve asayişi bozmıyan diğer işlerle meşgul olmak hakkından karşılıklı olarak faydalanmalarına müsaade edilecektir. Bu yurttaşlar, usul meseleleri bakımından, şahıslarının ve mülklerinin korunması ve emniyeti ile bütün adlî, idari ve hukuki işlemler hususunda diğer Tarafın yurttaşlarına yapılan muameleden aynen faydalanacaklardır.

Madde 6

Yüksek Âkıdler resmî yayın teatisini kabul ederler. Teatinin tarzı ve Yüksek Âkidlerden birinin diğerine ait yayınları almak için tâyin edeceği şahıs veya şahıslar nota teatisi suretiyle kararlaştırılacaktır.

Madde 7

Yüksek Âkıdler mümkün olan süratle ticaret ve seyrüsefain, konsolosluk hakları ve İmtiyazları, telif hakları ve ihtira beratları v e mücrimleri n iadesine dair antlaşmalar akdini kabul ederler.

Madde 8

Bu antlaşma Yüksek Âkıdlerce kendi anayasa usullerine uygun olarak tasdika tabi olacaktır. Bu antlaşma, tasdiknamelerin Vaşington’da teatisi üzerine yürürlüğe girecek ve o andan itibaren yürürlükte kalacaktır. Şu kadar ki, bir sene evvelinden vâki olacak ihbarla o sene so­nunda yürürlükten kaldırılabilir.

Yukardaki hususları tasdikan, Yüksek Âkidlerin Fevkalâde Murahhasları bu Antlaşmayı imzalamışlar ve mühürleriyle mühürlemişlerdir.

On üç Haziran bin dokuz yüz kırk dokuz günü Vaşington’da iki nüsha olarak tanzim edilmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti adına: Feridun Cemal Erkin

Filipin Cumhuriyeti adına: Joaquin M. Elizalde