Hukuk Ansiklopedisi
Türkiye ile Finlandiya Dostluk Antlaşması, Varşova’da, 9 Aralık 1924 tarihinde imzalanmıştır. (Suomen ja Turkin välinen ystävyyssopimus)
Dostluk Antlaşması, Türkiye’nin uluslararası barış perspektifini yansıtmaktadır.
Bunu takiben, “Finlandiya ile yapılan dostluk antlaşmasının onaylanmasına dair kanun” 5 Ocak 1926’da kabul edilmiştir. Finlandiya ise anlaşmayı daha erken bir tarihte, 19 Mayıs 1925’te onaylamıştır.
Antlaşma, 17 Ocak 1926 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. (Türkiye ile Finlandiya arasında münakit muhadenet muahedenamesinin tasdikına dair kanun) Onay belgeleri 24 Kasım 1926’da Varşova’da teati edilmiştir.
İki ülke arasındaki Dostluk Antlaşması, siyasi ve diplomatik ilişkilerin başlangıcı olmuştur. Derin ve kalıcı barışın temeli antlaşmadır.
Mütekabiliyet ilkesi getirilmiş, diplomatik ilişkilerin uluslararası hukuka uygun olarak kurulması öngörülmüştür.
Sonrasında, 2 Haziran 1926 tarihinde, Finlandiya ile imzalanan ticaret ve seyri sefain antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma Türk-Fin ekonomik ilişkilerinde bir dönüm noktası olmuştur. İlerleyen yıllarda iki ülke arasında yeni sözleşmeler yapılmasının önü açılmıştır.
Türkiye’nin Helsinki’deki temsilciliği, 1946-1959 yılları arasında Maslahatgüzarlık düzeyinde hizmet vermiştir. Ardından, Elçilik düzeyine yükselmiştir. Daha sonra, 1959 yılında Büyükelçilik seviyesine yükseltilmiştir.
TÜRKİYE İLE FİNLANDİYA ARASINDA YAPILAN DOSTLUK ANTLAŞMASI
Bir yandan Türkiye, diğer yandan Finlandiya;
Türkiye Cumhuriyeti ile Finlandiya Cumhuriyeti arasında içten bir dostluk bağı kurmak ve güçlendirmek istediklerini içtenlikle beyan ederler. İki devlet arasındaki ilişkilerin kurulmasının, her iki milletin mutluluğuna ve refahına hizmet edeceğine inandıkları için bir dostluk antlaşması yapmaya karar vermişlerdir. Bu doğrultuda temsilciler olarak:
Türkiye Cumhurbaşkanı; Türkiye Cumhuriyeti’nin Varşova Olağanüstü Komiseri ve Büyükelçisi Dr. İbrahim Tali Bey’i,
Finlandiya Cumhurbaşkanı ise; Finlandiya Cumhuriyeti’nin Varşova Olağanüstü Temsilcisi ve Büyükelçisi Sayın Erik Erström’ü atamıştır.
Atanmış temsilciler, yetki belgelerini karşılıklı olarak sunmuş ve aşağıdaki maddeleri kararlaştırmışlardır:
Madde 1
Türkiye Cumhuriyeti ile Finlandiya Cumhuriyeti ve her iki ülkenin vatandaşları arasında bozulması mümkün olmayan, içten ve sonsuz bir barış ve dostluk geçerli olacaktır.
Madde 2
İki devlet, diplomatik ilişkilerin uluslararası hukukun esaslarına uygun şekilde kurulması konusunda anlaşmışlardır.
Her iki tarafın siyasi temsilcileri, diğer devletin topraklarında genel uluslararası hukuk kurallarına tabi olacaklarını karşılıklılık ilkesiyle kabul ederler.
Madde 3
Bu antlaşma onaylanacak ve onay belgeleri mümkün olan en kısa sürede Varşova’da karşılıklı olarak değiş tokuş edilecektir.
Antlaşma, onay belgelerinin değiş tokuşundan on beş gün sonra yürürlüğe girecektir.
İki tarafın temsilcileri, bu antlaşmayı imzalayıp mühürlemişlerdir. 1924 yılı Aralık ayının dokuzuncu günü Varşova’da iki nüsha olarak düzenlenmiştir.
TÜRKİYE İLE FİNLANDİYA ARASINDA MÜNAKİT MUHADENET MUAHEDENAMESİ
Bir taraftan Türkiye,
Diğer taraftan Finlandiya,
Türkiye Cumhuriyeti ile Finlandiya Cumhuriyeti arasında muhadeneti samimiye revabıtı tesis ve tahkim etmeği ayni derecede ve halisane arzu ettikleri ve Devleteyn beyninde münasebat teessüs edince Tarafeyn milletlerinin saadet ve refahiyetine hadim olacağı kanaatini her ikisi de perverde eyledikleri cihetle bir muhadenet muahedesi aktine karar vermişlerdir ve bu bapta murahhasları olmak üzere :
Türkiye Reisicumhuru; Türkiye Cumhuriyeti Varşova fevkalâde komiseri ve orta elçisi Dr. İbrahim Tali Beyi,
Finlandiya Reisicumhuru; Finlandiya Cumhuriyetinin Varşova fevkalâde murahhası ve orta elçisi Müsyü Erik Erstrom’u tayin etmişlerdir.
Müşarileyhima usulüne muvafık görülen salâhiyetnamelerini teati ettikten sonra ahkâmı atiyeyi kararlaştırmışlardır :
Madde — 1
Türkiye Cumhuriyeti ile Finlandiya Cumhuriyeti ve Tarafeyn tebaaları arasında gayrikabili ihlâl sulh ve samimî ve ebedî muhadenet cari olacaktır
Madde — 2
Tarafeyni /Âliyeyni Âkıdeyn iki Devlet arasındaki diplomasi münasebatı hukuku düvel esaslarına tevfikan tesis hususunda ittifak etmişlerdir.
Tarafeyn, her birinin mümessili siyasilerinin Tarafı diğerin arazisinde hukuku umumiyei düvel kavaidi umumiyesine mevzu muameleye mazhar olacaklarını – mütekabiliyet şartile – kabul ederler.
Madde —3
İşbu muahede tasdik olunacak t ve tasdiknameler sürati’ mümkine ile Varşova’da teati edilecektir.
Mezkûr muahedename, tasdiknamelerin teatisinden on beş gün sonra iktisabı meriyet edecektir.
Tasdikanlilmekal Tarafeyn murahhasları işbu muahedeyi imza ve mühürlerile tahtim etmişlerdir. 1924 senesi’kânunuevvelinin dokuzuncu günü Varşova’da iki nüsha olarak tanzim edilmiştir.
Cumhuriyet Riyasetine tebliği : 5 -1 -1926 tarih ve l’/612 No. lu tezkere ile
Berayi neşir ve ilân kanunun Başvekâlete tebliğ edildiğini müşir Cumhuriyet Riyasetinden mevrut
tezkerenin \tarih ve numarası : 7 -1 -1926 ve 4/19
