Hukuk Ansiklopedisi
Yaşadığı Ülkenin Uyruğunda Olmayan Kişilerin İnsan Hakları Bildirisi, Birleşmiş Milletler tarafından 13 Aralık 1985 tarihinde kabul ve ilan edilmiştir.
Yaşadığı Ülkenin Uyruğunda Olmayan Kişilerin İnsan Hakları Bildirisi
BAŞLANGIÇ
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu,
Herkesin ırk, cinsiyet, dil ve din ayrımı gözetmeksizin insan hakların ve temel özgürlüklerine evrensel saygıyı ve uygulamasını teşvik eden Birleşmiş Milletler Şartını gözeterek,
Bütün insanların onurları ve hakları bakımından eşit ve özgür doğduklarını ve herkesin ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal veya diğer bir görüş, ulusal ya da toplumsal köken, mülkiyet, doğum veya diğer bir statü gibi bir ayrım gözetilmeksizin bu Bildiride yer alan bütün haklara ve özgürlüklere sahip olduklarını ilan eden İnsan Hakları Evrensel Bildirisini gözeterek;
Ayrıca İnsan Hakları Evrensel Bildirisinin, herkesin her yerde, kişiliğinin hukuk önünde tanınmasına hakkının olduğunu ve herkesin hukuk önünde eşit ve hiçbir ayrımcılığa uğramadan hukukun korumasından eşit olarak yararlanacağına, bu Bildirinin ihlaline yönelik bir ayrımcılığa ve böyle bir ayrımcılık kışkırtmasına karşı hukukun korumasından eşit olarak yararlanacağını ilan ettiğini gözeterek;
Uluslararası İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Taraf Devletlerin, bu Sözleşme’de belirtilen hakları ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal veya diğer bir görüş, ulusal ya da toplumsal köken, mülkiyet, doğum veya diğer bir statü gibi bir ayrım gözetilmeksizin uygulamayı güvence altına almayı yükümlendiklerinin farkında olarak;
Ülkeler arasındaki iletişimin iyileştirilmesi, barışçıl ve dostça ilişkilerin geliştirilmesi gereği ile uyruğunda olmadıkları ülkelerde yaşayan bireylerin artacağının bilincinde olarak;
Birleşmiş Milletler Şartının amaç ve ilkelerini teyit ederek;
İnsan hakları ve temel özgürlükleri sağlayan uluslararası organların ayrıca uyruğu olduğu ülkede yaşamayan bireylere de sağlamasını kabul ederek;
Bu Bildiri aşağıdakileri ilan eder:
Madde 1
Bu bildirinin amaçları bakımından “yabancı” kelimesi, aşağıdaki maddelerde yapılan nitelemeler de göz önünde tutularak, bulunduğu ülkenin uyruğunda olmayan birey için uygulanır.
Madde 2
1.Bu Bildirideki her hangi bir hüküm, yabancı bir kimsenin bir Devlete yasadışı yollardan girişini ya da bulunuşunu meşrulaştıracak şekilde veya herhangi bir Devletin yabancıların ülkeye girişi, kalış süresi ve koşulları ya da vatandaşlar ile yabancılar arasındaki farkları belirleyen yürürlükteki yasaların ve düzenlemelerin getirdiği hakları sınırlayacak şekilde yorumlanamaz. Bununla birlikte bu yasalar ve düzenlemeler, bu Devletin insan hakları alanındaki yükümlülükleri dahil, uluslararası yükümlülüklerine aykırı olamaz.
2.Bu Bildiri, bir Devletin iç hukukta yabancılara vermiş olduğu hakları veya Devletin uluslararası hukuka göre yabancılara vermekle yükümlü olduğu hakları yabancılara tanımamış olsa veya daha az ölçüde tanımış olsa bile, iç hukukta verilmiş hakların kullanılmasını engellemez.
Madde 3
Her Devlet, yabancılarla ilgili ulusal mevzuatını ve düzenlemelerini alenileştirir.
Madde 4
Yabancılar, ikamet ettikleri ya da bulundukları Devletin yasalarına uyarlar ve bu ülke halkının gelenek ve göreneklerine saygı gösterirler.
Madde 5
1.Yabancılar, ulusal hukuk ve ilgili Devletin uluslararası yükümlülüklerine bağlı olarak, özellikle aşağıdaki haklardan yararlanırlar:
1.Yaşama hakkı ve kişi güvenliği hakkı; hiçbir yabancı keyfi olarak gözaltına alınamaz veya tutulamaz; hiçbir yabancı hukukun öngördüğü sebeplere dayanmadıkça ve hukukun öngördüğü usule uyulmadıkça, özgürlüğünden yoksun bırakılamaz;
2.Kişinin mahremiyetine, aile yaşamına, konutuna veya haberleşmesine keyfi veya hukuka aykırı müdahaleye karşı korunma hakkı;
3.Mahkemeler, yargı yerleri ve adli işlerde bulunan diğer bütün makamlar önünde eşitlik hakkı ve gerektiği taktirde ceza yargılamasında ve hukuken öngörülen diğer yargılamalar sırasında çevirmenden ücretsiz yararlanma hakkı;
4.Bir eş seçme, evlenme ve aile kurma hakkı;
5.Düşünce, fikir, din ve vicdan özgürlüğü; sadece hukuken öngörülen ve kamu güvenliği, düzeni, sağlığı ve ahlakı ya da başkalarının temel hak ve özgürlüklerinin korunması gerekli olduğu sınırlamalar hariç, din veya inancını açığa vurma hakkı;
6.Kendi dilini, kültürünü ve geleneklerini sürdürme hakkı;
7.Yurtdışındaki kazançlarını, birikimlerini ya da diğer kişisel parasal malvarlığını, ulusal kambiyo mevzuatına bağlı olarak transfer edebilme hakkı;
2.Yabancılar, hukuken öngörülen ve demokratik bir toplumda ulusal güvenlik, kamu güvenliği, düzeni, sağlığı ya da ahlakı ya da başkalarının hak ve özgürlüklerini korumanın gerekli olduğu ve ilgili uluslararası belgelerde tanınan haklara uygun olan sınırlamalara tabi olarak, aşağıdaki haklardan yararlanırlar:
1.ülkeden ayrılma hakkı;
2.ifade özgürlüğü;
3.barışçıl toplanma özgürlüğü;
4.ulusal hukuka bağlı olarak, kendi başına ya da başkalarıyla birlikte mal ve mülke sahip olma hakkı.
3.İkinci fıkradaki hükümlere bağlı olarak, bir Devletin ülkesinde hukuka uygun olarak bulunan yabancılar seyahat özgürlüğünden ve Devletin sınırları içinde seçeceği yerde ikamet özgürlüğünden yararlanır.
4.Ulusal mevzuata ve izne bağlı olarak, Devletin ülkesinde hukuka uygun bir şekilde kalan yabancının eşi ve küçük ya da bağımlı çocuklarının, kendisine refakatine, kendisiyle birleşmelerine ve kalmalarına izin verilir.
Madde 6
Bir yabancı işkenceye veya zalimane, insanlık dışı veya aşağılayıcı muamele veya cezaya tabi tutulamaz ve ayrıca özgür iradesi olmaksızın tıbbi ya da bilimsel deneye tabi tutulamaz.
Madde 7
Bir Devletin ülkesinde hukuka olarak bulunan bir yabancı, sadece hukuka uygun olarak verilmiş bir karar gereğince ülkeden çıkarılabilir ve istisnai olarak ulusal güvenliğin zorlayıcı nedenleri başka türlü gerektirmedikçe, ülke dışına çıkarılma kararına itiraz etmesine ve davasının yeniden gözden geçirilmesine ve bu amaçla yetkili merci ya da yetkili merci tarafından atanmış kişi ya da kişiler önünde temsil edilmesine izin verilir. Bu yabancıların ırk, renk, din, kültür, soy ya da ulusal ya da etnik kökenleri yüzünden bireysel ya da kolektif olarak sınırdışı edilmeleri yasaklanır.
Madde 8
1.Devletin toprağında yasal olarak ikamet eden yabancılar, 4. maddedeki yükümlülüklerine tabi olarak ve ulusal hukukun öngördüğü şekilde, aşağıdaki haklardan da yararlanırlar:
1.Güvenli ve sağlıklı çalışma koşullarına, eşit çalışma değerlerinde özellikle kadınlara erkeklerin yararlandıklarından daha aşağı olmayacak çalışma koşullarının garanti edilmesi, eşit işe eşit ücret gibi herhangi bir ayrımcılık yapılmadan adil ücret ve eşit ödüllendirilme hakkı;
2.Sendika ve diğer örgütler ya da kendi seçtiği derneklere üye olabilme, etkinliklerine katılabilme hakkı. Hukuken öngörülmüş olmak ve demokratik bir toplumda gerekli, ulusal güvenlik ya da kamu düzeninin yararı ya da başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması gibi gerekçelerden başka bu hakların uygulanması sınırlanamaz;
3.Sağlık koruması, tıbbi bakım, sosyal güvenlik, sosyal hizmetler, eğitim, dinlenme ve boş zaman hakları katkıda bulunmakla ilgili düzenlemeler uyarınca yükümlülüklerinin yerine getirilmesi ve Devletin kaynaklarında aşırı zorlanmaya neden olmamak kaydıyla sağlanır.
2.Yabancının bulunduğu ülkedeki katkı paylı etkinliklere katılmasına bağlı haklarının korunması için yabancıların hakları, ilgili Hükümetler arasında iki taraflı ya da çok taraflı sözleşmelerle tespit edilebilir.
Madde 9
Hiçbir yabancı yasal olarak edindiği servetinden keyfi olarak yoksun bırakılamaz.
Madde 10
Bir yabancı herhangi bir zamanda uyruğunda olduğu Devletin konsolosluğu ya da diplomatik misyonu ile bunların yokluğu halinde uyruğunda olduğu ya da ikamet ettiği yerde, Devletin çıkarlarının korumakla yetkilendirilmiş başka herhangi bir Devletin konsolosluğu ya da diplomatik misyonu ile görüşmekte serbesttir.
