Hukuk Ansiklopedisi Herkes İçin Adalet
Karma Hakem Mahkemeleri (Muhtelit Hakem Mahkemeleri), Lozan Barış Antlaşması’nın 92 ila 98. maddeleri uyarınca, Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında Birinci Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında ortaya çıkan borç, alacak ve mülkiyet uyuşmazlıklarını çözmek üzere kurulmuştur. Merkezi İstanbul olan bu özel yargı organı, 1925-1938 yılları arasında faaliyet göstermiştir.
Türk‑Fransız Mahkemesi 3 Aralık 1925’te, Türk-Yunan Karma Hakem Mahkemesi 12 Mayıs 1926’da, Türk-Belçika Karma Hakem Mahkemesi 15 Temmuz 1926’da, Türk-Romen Karma Hakem Mahkemesi 27 Nisan 1926 tarihinde, Türk‑İngiliz Mahkemesi ve Türk–İtalyan Karma Hakem Mahkemesi ise 19 Nisan 1926’da kurulmuştur.
Türk Hükümeti, 30 Mayıs 1926 tarihinde Türk temsilcilerin görev ve yetkileri hakkında bir talimatname hazırlamış; bu talimatname, 4 Temmuz 1926’da Resmi Ceride’de yayınlanmıştır.
Mahkemeler; Türkiye ile başta İngiltere, Fransa, İtalya ve Yunanistan olmak üzere savaşan devletler vatandaşları arasındaki bireysel ve ticari uyuşmazlıkları ele almıştır.
Türkiye’nin mahkemelerdeki ilk temsilcisi Vasfi Raşid Seviğ olmuştur. Bu mahkemeler, aynı zamanda savaş sonrası uluslararası özel hukukta “karma yargı” yönteminin dikkate değer örneklerinden biridir.
