Çekişmesiz Yargı İşleri, kanun tarafından istisna olarak sayılan, kişiler hukuku, aile hukuku, miras hukuku, eşya hukuku, borçlar hukuku, ticaret hukuku, icra ve iflas hukuku ile diğer hukuk alanlarına ilişkin kanunlarda sayılan yargı işleridir.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu gereğince aksine bir düzenleme olmadığı takdirde çekişmesiz yargı işlerine Sulh Hukuk Mahkemeleri bakmaktadır. Aile hukuku, ticaret hukuku, icra hukuku gibi alanlardaki çekişmesiz yargı işleri özel hüküm uyarınca belirtilen mahkemelerde görülmektedir.
Çekişmesiz Yargı İşlerinde davalı taraf bulunmakta ve mahkemeden talepte bulunan taraf herhangi bir kişi yada kuruma husumet yöneltmektedir.
İlgililer arasında uyuşmazlık olmayan haller, ilgililerin ileri sürebileceği herhangi bir hakkın bulunmadığı haller ve hakimin re’sen harekete geçtiği haller çekişmesiz yargı işleri olarak kanunlarda sıralanan diğer işler yanında çekişmesiz olarak görülmektedir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 382-388 inci maddelerinde düzenlenen Çekişmesiz Yargı İşleri’nin bir kısmı kesin olarak hükme bağlanmakta bir kısmı da istinaf kanun yoluna tabi tutulmaktadır. Bir kısım çekişmesiz yargı işleri Değişik İş dosya türünde görülmektedir.
Çekişmesiz Yargı İşleri
Ergin kılınma
Gaiplik kararı verilmesi
Vesayet kararı verilmesi ve vesayete daire diğer işler
Ad ve soyadın değiştirilmesi
Ölüm karinesi sebebiyle nüfus kütüğüne ölü kaydı düşülen kişinin sağ olduğunun tespiti
Nüfus kaydındaki kişisel durum sicil kaydının düzeltilmesi
Evlenme yaşında olmayanlara evlenme izni verilmesi
Gaiplik nedeniyle evliliğin feshi
Evlendirme memurunun, evlenme başvurusunu ret kararına karşı yapılan itiraz
Yeniden evlenmede bekleme süresinin hâkim tarafından kaldırılması
Terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi
Eşlerden birinin, evlilik birliğini tek başına temsil etmek konusunda yetkili kılınması
Aile konutu ile ilgili işlemler için diğer eşin rızasının sağlanamadığı hâllerde hâkimin müdahalesinin istenmesi
Mevcut mal rejiminin eşlerden birinin veya alacaklıların talebiyle mal ayrılığına dönüştürülmesi ve sebeplerin ortadan kalkması hâlinde mal ayrılığından eski rejime geri dönülmesi
Paylaşmalı mal ayrılığında boşanma veya evliliğin iptali hâlinde, aile konutu ve ev eşyasını hangi eşin kullanmaya devam edeceği hakkında karar verilmesi
Sağ kalan eşe aile konutu üzerinde ve ev eşyası üzerinde mülkiyet veya intifa hakkı tanınması
Mal ortaklığında eşlerden birinin mirası reddine izin verilmesi
Ana babaya çocuğun mallarından bir kısmını çocuğun bakım ve eğitimi için sarf etme izninin verilmesi
Velayetin kaldırılması, velayetin eşlerden birinden alınarak diğerine verilmesi ve kaldırılan velayetin geri verilmesi
Hâkimin çocuğun mallarının yönetimine müdahale etmesi ve çocuğun mallarının yönetiminin kayyıma devri
Evlilik sona erince velayet kendisinde kalan eşin, hâkime çocuğun malları hakkında defter sunması
Aile yurdunun kurulmasına izin verilmesi, kuruluşun tebliğ ve ilanı, kapatılması hâlinde tapu sicilindeki şerhin silinmesine izin verilmesi, taşınmazın bizzat malik veya ailesi tarafından kullanılması şartına geçici olarak istisna tanınması.
Çocuk hâkimi tarafından, çocuğun anası, babası, vasisi, bakım ve gözetiminden sorumlu kimse, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu ve Cumhuriyet savcısının istemi üzerine veya resen çocuklar hakkında koruyucu ve destekleyici tedbir kararı alınması
Sulh hâkimi tarafından resmî vasiyetname düzenlenmesi; el yazısı ile vasiyetnamenin sulh hâkimi tarafından saklanması; sözlü vasiyetname tutanağının sulh veya asliye mahkemesine tevdiî
Vasiyeti yerine getirme görevlisine görevinin bildirilmesi
Vasiyeti yerine getirme görevlisinin tereke malları üzerinde tasarruf etmesine izin verilmesi
Gaibin mirasçılarına, gaibe düşen miras payının teslim edilmesi
Tereke mallarının korunması ve hak sahiplerine ulaşmasını sağlamak için önlem alınması
Mirasçılık belgesi verilmesi
Terekenin yazımı işleminin sona erdiğinin mirasçılara bildirilmesi, mirasın reddi beyanının tespiti ve tescili; mirasın reddinin, mirası reddeden kişiden sonra gelen mirasçılara bildirilmesi; mirasın reddi süresinin uzatılması
Terekenin resmî defterinin tutulması
Sulh hâkiminin özellikleri olan eşyanın mirasçılardan birine tahsis edilmesi veya satılmasına karar vermesi
Taşınmaz üzerinde taraf oluşturulmasına ve hak ihlaline sebebiyet vermeyecek düzeltmelerin yapılması
Taşınmaz rehninde alacaklı için kayyım tayini
Yetkisi sona eren temsilcinin temsil belgesini mahkemeye teslimi
Borçluya ifa veya teminat göstermesi için süre verilmesi
Tevdi mahalli belirlenmesi veya tevdi edilemeyecek eşyanın satılması
Alacaklısı ihtilaflı olan borcun mahkemeye tevdiî
Ayıplı hayvanın bilirkişi tarafından muayenesi
Mesafeli satımlarda ayıbın tespiti veya ayıplı malın satılmasına izin verilmesi
İşçiye kârdan hisse verilmesini öngören iş sözleşmesinde, mahkemenin işverenin hesaplarını inceleyecek bir kişi tayin etmesi
Eser sözleşmesinde eserin ayıplı olup olmadığının bilirkişiye tespit ettirilmesi
Satılmak için komisyoncuya gönderilen eşyanın hasarının tespiti
Komisyoncu elindeki malın açık artırma ile satışına izin verilmesi
Ticari defterlerin ziyaı halinde belge verilmesi
Acentenin müvekkili hesabına teslim aldığı malın Borçlar Kanununa göre satılması
Komanditer ortağın talebiyle şirket hesaplarını incelemek için eksper tayini
Anonim şirkette ayni sermaye konulması, tescilden itibaren iki yıl içinde sermayenin onda birini aşan tutarda işletme devralınması ve sermaye azaltılmasında bilirkişi raporu alınması ve mahkemenin izni
Kıymetli evrakın iptali
Eşya taşımada eşyanın hasar ve eksiğinin tespit edilmesi; teslim edilememesi hâlinde Borçlar Kanunu hükümlerine göre satılmasına karar verilmesi; gönderilen eşyanın mahkeme marifetiyle muayenesi
Gemi ipoteğinde, malikin bulunamadığı hâllerde kayyım tayini
Deniz raporu tanzimi
Kırkambar sözleşmesinde geminin hareket gününün mahkeme tarafından tayini
Navlun sözleşmesinde, boşaltma limanında malların hâl ve vaziyetinin, ölçü, sayı ve tartısının ekspere tespit ettirilmesi
Müşterek avaryalarda dispeççi tayini ve dispecin mahkemece tasdiki
Denizcilik rizikolarına karşı sigortalarda zararın ve kapsamının belirlenmesi için bilirkişi tayini
Kooperatiflerde ayni sermayeye değer biçilmesi için bilirkişi tayini
İpotekli alacakta alacaklının gaipliği veya alacağı almaktan kaçınması hâlinde, borç tutarının icra dairesine tevdi edilmesi üzerine icra mahkemesi tarafından ipoteğin fekkine karar verilmesi
Doğrudan doğruya iflas
İflasın kaldırılması
İflasın kapanmasına karar verilmesi
Reddolunmuş mirasın tasfiyesinin, mirasçılardan birinin mirası kabul talebi üzerine mahkeme tarafından durdurulması
Konkordato mühleti verilmesi ve komiserin atanması
Konkordatonun tasdiki
Sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırılmasında projenin ilanı ve ara dönem denetçisinin atanması
Fevkalade hâllerde, kusuru olmaksızın borçlarını yerine getiremeyen borçluya mühlet verilmesi
Nüfus kütüklerinin sayfa birleşim yerlerinin asliye hukuk mahkemesince mühürlenmesi
Hukuk Ansiklopedisi
