Dante Alighieri

Dante Alighieri, 1265 yılında İtalya’nın Floransa kentinde doğmuş, 14 Eylül 1321’de Ravenna’da ölmüş İtalyan düşünür, şair ve siyasetçidir. Dante’nin kendi eserlerinden, 22 Mayıs – 13 Haziran 1265 aralığında doğmuş olabileceği kabul edilmektedir. Babasının adı Alighiero di Bellincione, annesinin adı Bella degli Abati’dir. Dante’nin gerçek adı Durante’dir.

Klasik Latin yazarlarını okuyarak yetişmiş, Brunetto Latini gibi dönemin entelektüellerinden etkilenmiş, ayrıca Paris Üniversitesi’nde felsefe okuduğuna dair rivayetler aktarılmıştır.

Dante’nin hayatının en önemli ilham kaynağı Beatrice Portinari’dir ve 9 yaşında iken bir şenlikte Beatrice’i görmesi, tüm edebi yolculuğunun başlangıç noktası sayılmaktadır. Gençlik yıllarında Dolce Stil Novo (Tatlı Yeni Üslup) şiir akımının etkisi altında yazmaya başlayan Dante’nin en bilinen eseri, ölümden sonraki hayata yapılan bir yolculuğu anlattığı İlahi Komedya’dır (La Divina Commedia).

Vita Nuova ve İlahi Komedya’da Beatrice’i ilahi aşkın ve Tanrısal hakikatin simgesi haline getirmiştir. Bu bağ, onun edebi ve felsefi dünyasını belirleyen kilit unsurdur. Toskana lehçesi ile yazdığı İlahi Komedya’da rehberi Vergilius’tur. Bu, Dante’nin klasik Roma edebiyatına duyduğu hayranlığın ve Hristiyanlıkla birleşen hümanist vizyonunun göstergesidir.

Dante, eserlerini hem Latince hem de İtalyanca kaleme almış, bu yönüyle İtalyan edebiyatının kurucularından biri sayılmıştır.

1289’da Campaldino Savaşı’na katıldığı bilinmektedir. Ardından, dönemin gelenekleri gereği asilzadelerin kamu işlerine girebilmesi için bir meslek loncasına katılması gerektiğinden Hekim ve Eczacılar Loncasına yazılmış ve böylece siyasete adım atmıştır.

1295’te Floransa’da Halk Meclisi üyesi olmuş, 1300’de ise şehrin yüksek yöneticilerinden biri olarak görev yapmış ve devlet işlerinde aktif rol üstlenmiştir.

Sürgün ve İdam Cezası 

Floransa’daki siyasi çekişmeler nedeniyle 1302’de para cezasına çarptırılmış, ardından sürgün edilmiş ve devlet işlerinden men edilmiştir. (2008 yılında Floransa Belediyesi resmî olarak sürgün kararını kaldırmıştır. Ancak kemikleri hâlâ Ravenna’dadır.) İç savaşta Beyaz Guelphler safında yer almış, Papalık yanlısı Kara Guelphlerin güç kazanması üzerine bu muamele ona layık görülmüştür. Daha sonra hakkında idam kararı verilmiş, bu nedenle bir daha Floransa’ya dönememiştir. Sürgünün ilk yıllarında vatanı Floransa‘ya geri dönme ümidi onun trajedisi, ümidi ve dünyaya kalan fikirlerinin ışığı olmuştur. Bu yaşam tecrübesi ve sürgün eserlerindeki evrensel krallık ve barış vurgusunu şekillendirmiştir.  Bu zor günlerde başyapıtı İlahi Komedya’yı kaleme almaya başlamıştır.

Mezarı ve Anıtı 

Sürgün yıllarında Lucca, Verona ve Ravenna gibi şehirlerde yaşayan Dante, 1321’de 56 yaşında sıtma nedeniyle yaşamını yitirmiş ve Ravenna’daki San Francesco Kilisesine gömülmüştür. Dante’nin Mezarı, 1781 yılında eski mezarı üzerine inşa edilmiştir ve İtalyan neoklasik ulusal anıtıdır. Ravenna’nın merkezinde San Francesco Bazilikası’nın yanında yer almaktadır. II. Dünya Savaşı sırasında Dante’nin kemikleri gizlenerek koruma altına alınmıştır.

Floransa, Dante’nin hatırasını ve bedeninden geri kalanları ölümünden sonra yüzyıllarca geri istemiş ancak alamamıştır.

İtalya’daki metal paralarda portresi yer almaktadır.

Eserleri

Latince eserleri:

• De vulgari eloquentia (Halkdilinde Belagat)

• Monarchia (Monarşi)

• Epistulae (Mektuplar)

• Eclogae (Eklogalar)

• Quaestio de aqua et terra (Su ve Toprak Sorunu)

İtalyanca eserleri:

• Vita nuova

• Rime (Şiirler)

• Convivio (Şölen)

• Il Fiore (Çiçek)

• La Divina Commedia (İlahi Komedya)

  • Inferno (Cehennem)

  • Purgatorio (Araf)

  • Paradiso (Cennet)

İtalyan dili, onun eserleriyle ilk kez felsefi ve edebi ağırlık kazanmış, Latince karşısında bir “edebi dil” olarak kabul görmüştür. Bu nedenle İtalyanca’nın babası olarak anılmaktadır.

Dante Alighieri’nin eserlerinin çoğu Türkçe’ye çevrilmiştir. Dante günümüzde hâlâ hem edebiyat hem de siyaset felsefesi açısından büyük bir etkiye sahiptir. Özellikle Monarchia adlı eserinde dile getirdiği Evrensel Krallık, Evrensel Barış ve İnsanlığın Mutluluğu gibi kavramlar modern çağda da yankı bulmuştur.