Hukuk Ansiklopedisi
Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun, Türkiye’de, ilkokul lise ve yüksek öğretimin belli esaslara göre düzenlenmesi için 2 Mart 1926 tarihinde kabul edilmiştir. Kanun, 03.04.1926 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş, 5 haziran 1928 tarihli 1338 sayılı kanun ile tadil edilmiştir.
Devletin izni olmadan okul açılamayacağı karar altına alınmış ve okullarda hangi derslerin ne şekilde okutulacağı bu kanunla belirlenmiştir.
Eğitim sistemi düzene sokulmuş, bugünkü eğitim sistemi ana çizgileri ile kurularak laik ve bilimsel eğitime göre düzenlenmiş; bugünkü sistem ana hatları ile Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun ilea kurulmuştur.
Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun ile okul açma yetkisi tamamen Milli Eğitim Bakanlığına verilmiş; Yabancı okullarda Türkçe Tarih Coğrafya ve Felsefe derslerinin Türk öğretmenler tarafından okutulması karara bağlanmıştır.
Tefsir ve Tefsir Tarihi, Hadis ve Hadis Tarihi, Fıkıh Tarihi, Kelâm Tarihi gibi dersler, müfredattan kaldırılmış, ilköğretim ücretsiz ve zorunlu olmuş, karma eğitim ilkesi kabul edilmiştir.
Maarif teşkilâtına dair kanun
(Resmî Ceride ile neşir ve ilânı : 3/IV/1926 – Sayı : 338)
No. 789
Loading...
BİRİNCİ MADDE
Loading...
Reload document 
Open in new tab Türk dili ve buna müteallik bilcümle ilmî meseleler ile iştigal etmek üzere Maarif vekâletinde b ir dil heyeti teşkil edilmiştir. Heyet azalarının ne suretle tayin edilecekleri ve vazifelerinin hududu icra Vekilleri Heyetince yapılacak bir talimatname ile gösterilir.
İKİNCİ MADDE
Münhasıran talim ve terbiye işlerile iştigal etmek üzere Maarif vekâletinde bir talim ve terbiye d airesi ihdas olunmuştur. Bu daire bir reisin idaresi altındadır. Dairenin şubelerile teşkilâtını idare etmek üzere reisten başka azamî on mütahassıs bulunacaktır. D aireye lüzumu kadar memur tayin olunur.
Daire reisi, vekâletin; azalar, daire reisinin teklifi ve vekâletin inhasile icra Vekilleri Heyetince tayin olunur. Dairenin teşkilâtı ve vazifesinin hududu icra Vekilleri Heyetince yapılacak bir talimatname ile tesbit ve tayin edilir.
ÜÇÜNCÜ MADDE
Maarif vekâleti veya diğer bir vekâlet tarafından açılmış veya lüzumuna göre açılacak mekteplerle bilûmum hususî mekteplerin derecelerinin tayini Maarif vekâletine aittir. Diğer vekâletlere merbut orta tedrisat derecesindeki mekteplerin programları alâkadar vekâletle Maarif vekâleti tarafmdan müştereken yapılır. Yüksek tedrisat mekteplerinin programları Maarif vekâletinin mütaleası alınmak şartile ait olduğu vekâlet tarafından tanzim ve Maarif vekâletince tescil olunur.
DÖRDÜNCÜ MADDE
Türkiye’de hiç bir mektep Maarif vekâletinin ruhsat ve muvafakati olmaksızın açılamaz. Vekâletler muayyen tahsil dereceleri haricinde kendi memur ve mensupları için muvakkat kurs ve talimgahlar açabilirler.
BEŞİNCİ MADDE
İlk mektepler
1 – Şehir ve kasaba gündüz,
2 – Şehir ve kasaba yatı,
3 – Köy gündüz,
4 – Köy yatı mektepleridir.
Gündüz ilk mektepleri vilâyetlerin idarei hususiye varidatile açılır.
Şehir ve kasaba yatı mekteplerini muhtaç kimsesiz çocuklara mahsus olmak üzere Maarif vekâleti açar. Bu nevi mektepler aranılan şartları haiz olmak üzere vekâletin müsaadesile mahallî idareler ve belediyeler tarafından dahi açılabilir.
Köy yatı mektepleri, mektebi olmayan köylerin çocuklarına mahsustur. Bu mektepler gerek umumî ve gerek hususî bütçelerle idare olunabilir.
Bilûmum köy mektepleri idare ve talim heyetleri, çocukları köy hayatından ayırmayacak bir talim ve terbiye usulünü tatbik ile mükelleftir.
Köy mekteplerinin tahsil müddeti en az üç senedir.
ALTINCI MADDE
İlk tedrisat mektepleri Maarif vekâletinin müsaadesile açılır. Bunların proğramlarile tedris tarzlarının tayini ve murakabesi Maarif vekâletine aittir, ilk tahsil çağındaki çocuklar meslek mekteplerine giremezler, ilk tahsil çağım geçirmiş ve hiç tahsil görmemiş çocukları kabul eden müesseseler bunlara ilk tahsili de vermeğe mecburdur.
YEDİNCİ MADDE
Orta tedrisat mektepleri:
1 – Liseler,
2 – Orta mektepler,
3 – İlk muallim mektepleri,
4 – Köy muallim mektepleridir.
Bu mekteplerden başka yüksek ve orta muallim mektepleri vardır!
Yüksek muallim mektebi lise muallimlerini, orta muallim mektebi orta mekteplerle ilk ve köy muallim mekteplerinin muallimlerini ve ilk tedrisat müfettişlerile tatbikat müdürlerini yetiştirir.
SEKİZİNCİ MADDE
İlk, orta ve yüksek muallim mektepleri mezunları vekâletin göstereceği yerlerde sekiz sene hizmet etmeğe mecburdurlar. Bu müddet zarfında kendi isteğile meslekten ayrılan muallim mektebi mezunlarının, tahsilde bulundukları müddete ait mektep masraflarından hisselerine düşen miktarı, yüzde elli fazlasile ve aslının faizile birlikte, kendilerinden veya kefillerinden tahsili
emval kanununa tevfikan tahsil edilir. Bu gibi muallim mektebi mezunları borçlarını ödemedikçe Devlet dairelerinden hiç birinde kullanılamazlar.
Mecburî hizmetten kaçan muallimleri badelihtar istihdam eden malî ve iktisadî müesseselerle ticarethaneler, bu tazminatı üzerlerine almış sayılırlar. Muallim mektepleri talebesinden tahsili isteğile bırakanlarla muallim mekteplerinden şimdiye kadar çıkmış olanlar ve ecnebi memleketlerde Devlet parasile tahsil edenler ayni ahkâma tabidirler.
DOKUZUNCU MADDE
İlk tedrisat muallimlerinin maaşları en az on beş liradır, ilk tedrisat muallim muavinlerinin maaşları en az sekiz liradır.
Orta tedrisat sabit muallimleri staj müddetinde iki bin kuruş maaş alırlar.
Muallim unvanını kazandıkları tarihten itibaren maaşları iki bin beş yüz kuruşa iblâğ edilir. Orta tedrisat mevkut muallimlerinin maaşı bin beş yüz kuruştan başlar.
Staj müddetinin nihayetinde bin yedi yüz kuruşa çıkarılır.
Gerek orta ve gerek ilk tedrisat sabit muallimlerinin maaşlarına her üç senede yüzde on beş ve mevkut muallimlerin maaşlarına yüzde on nisbetinde zam icra edilir.
ONUNCU MADDE
Devlet hizmetlerinden birimde müstahdem bulunan bir zata, görülecek ihtiyaca binaen, bir muallimlik verildiği takdirde, o derse ait muallimlik mebde maaşı ile tahsisatı nisbetin do ücret verilir.
ON BİRİNCİ MADDE
İlk tedrisat muallim ve muavinlerine ayrıca ayda bin kuruştan çok, beş yüz kuruştan az olmamak üzere ev kirası verilir.
ON İKİNCİ MADDE
Maarif hizmetinde asıl olan muallimliktir.
ON ÜÇÜNCÜ MADDE
İlk mektepler müdür ve başmuallimlerine, kıdemlerine göre alacakları muallimlik maaşından başka, idarî hizmetlerine mukabil olmak üzere ücret olarak, ilk tedrisat meclislerinin kararile, ayda on liradan yirmi liraya kadar tahsisat verilir.
İlk tedrisat müfettişleri kıdemlerine göre alacakları maaştan, başka ücret olarak, vilâyet maarif idarelerinin takdiri ve vekâletin tasdiki ile, on beş liradan otuz liraya kadar tahsisat alırlar.
ON DÖRDÜNCÜ MADDE
Orta mektep müdürleri kıdemlerine göre kanunen alacakları maaştan başka idarî vazifelerine mukabil, ayda yirmi liradan otuz liraya kadar ücret alırlar.
Lise ve muallim mektepleri müdürleri kıdemlerine göre kanunen alacakları maaştan başka, idarî hizmetlerine mukabil, otuz liradan altmış liraya kadar ücret alırlar.
ON BEŞİNCİ MADDE
Vazifesinde müsbet mesaisi, ehliyet ve iktidarı mahallinin en büyük maarif makamı tarafından esbabı mucibeye müsteniden beyan edilerek kendilerine takdirname verilmesi teklif olunan muallimlere, müdürler encümeninin inhasile, vekâlet tarafından takdirname verilir, iki senelik hizmeti filiye zarfında üç takdirname alan muallimin müddetine bir sene zammedilir.
İki sene zarfında bu suretle üç defa tevbih cezasına uğrayan muallimlerin kıdemleri bir sene tenzil olunur.
ON ALTINCI MADDE
Maarif meslekinin her hangi şubesinde vazife ifa eden muallimlerle mebus ve asker olanların müddeti hizmetleri kıdemlerine zammolunur.
Ancak mazereti makbuleye müstenit olmaksızın muallimlikten çekilen ve bilâhare muallimliğe gelmek isteyen kimselerin eski kıdemleri nazarı itibara alınmaz.
ON YEDİNCİ MADDE
Uzaklıklarına veya sıhhî ve idarî esbaptan dolayı hususî vaziyetleri haiz olmalarına binaen icra Vekilleri Heyetince tayin ve tefrik ve dereceleri tesbit olunan mahallere bu mahaller haricinden gönderilen muallimlere, sülüsten misle kadar maaş zam ve ana göre tahsisatı fevkalâde ita ve iki senei kâmileye mukabil bir seneye kadar zammolunur. Bu gibi mahallere gönderilen muallimler üç senei kâmile nihayetinde başka mahalle tahvillerini bihakkın talep edebilirler.
Müracaatları ertesi tedris senesi iptidasma kadar terviç olunmayan muallimlerin istifaları mücaz olup kendilerine memuriyeti sabıkalarına muadil memuriyet verilinceye kadar tam maaş ve tahsisat ita kılınır.
ON SEKİZİNCİ MADDE
Maarif vekâletinin meslekî hizmetlerile mektep müdürlüklerine münhasıran müderris ve muallimler tayin olunur.
ON DOKUZUNCU MADDE
Bu kanunun neşrinden sonra ilk muallim mekteplerile köy mailim mekteplerinden mezun olanlara elbise ve teçhizat bedeli olarak bir defaya mahsus olmak üzere seksener lira verilir.
YİRMİNCİ MADDE
Türkiye maarif teşkilâtı itibarile mıntakalara ayrılmıştır.
Bir veya bir kaç vilâyetten teşekkül eden her mıntakada bir maarif emini bulunur. Her vilâyette ayrıca bir maarif müdürü veya memuru dahi vardır.
YİRMİ BİRİNCİ MADDE
Maarif emini, ilk mektep muallim ve muallim muavinlerile müdür ve başmuallimlerini, ilk tedrisat müfettişlerini, eminlik maiyetindeki kalem heyetini, maarif mıntakası dahilindeki vilâyetlerin maarif kalemi başkâtip ve kâtiplerini ve vekâletçe tayin ve vekâlet emrine alınmaları kendilerine bırakılacak diğer maarif müntesiplerini kanun ve talimatnameler dairesinde tayin ve vekâlet emrine alır. ihtar, tektir ve katı maaş gibi cezalar da verir.
Maarif eminleri vilâyet bütçelerindeki maarif tahsisa ti hakkında meclisi umumîlere arzedilmek üzere vilâyetlere teklifatta bulunurlar. Maarif eminleri, mıntakası dahilindeki orta tedrisat mekteplerini de murakabe ederler.
YİRMİ İKİNCİ MADDE
Maarif vekâleti muallimleri – maaş ve sınıflarına halel gelmemek üzere – lüzum gördüğü yere tahvil eder. Bilâmazeret kabul
etmeyenler müstafi addolunur.
YİRMİ ÜÇÜNCÜ MADDE
Maarif hizmetine dahil olan muallimlerin maaşlarından yirmi yaşına kadar aidatı tekaüdiye tevkif edilmez.
YÎRMÎ DÖRDÜNCÜ MADDE
Türkiyede yapılacak resmî mektep binaları, kütüphaneler ve müzeler ancak Maarif vekâletinin hazırladığı projeler dairesinde
yapılır.
YİRMİ BEŞİNCİ MADDE
Diğer kanunların bu kanuna uymayan ahkâmı muallimler hakkında meri olamaz.
YİRMİ ALTINCI MADDE
Bu kanun neşri tarihinden muteberdir.
YİRMİ YEDİNCİ MADDE
Bu kanunun ahkâmını icraya Dahiliye, Maliye ve Maarif vekilleri memurdurlar.
Tarih
22 mart 1926
Cumhuriyet Riyasetine tebliği
24 – III -1926 tarih, ve 1/838 No. lu tezkere ile
Berayi neşir ve ilân kanunun Başvekâlete tebliğ edildiğini musir Cumhuriyet Riyasetinden mevrut tezkerenin tarih ve numarası
25 – III – 1926 ve 4/300
Müzakeratı ihtiva eden zabıt ceridelerinin Cilt ve Cilt Sayfası
Cilt Sayfa
22 41
23 235:236,303:324,327, 333,334:336,339,349,353,355
İşbu kanunun alâkadar olduğu diğer kanunların numaraları
832,1409
Maarif teşkilâtı hakkındaki 22 mart 1926 tarih ve 789 numaralı kanunun sekizinci maddesinin tadiline dair kanun
BİRİNCİ MADDE
Loading...
