23 Aralık – Hukuk Takvimi
1876 | Kanunu Esasi, (I. Meşrutiyet), II. Abdülhamit’in tahta çıkışıyla birlikte ilan edildi. İlk parlamento dönemi 13 Şubat 1878’de sona erdi. Türkiye Anayasa tarihinin ilk yazılı belgesi olan Kanunu Esasi, mutlak monarşiden anayasal monarşiye geçişin yasal hükümlerini oluşturdu. Kanunu Esasi, gerçek bir meşrutiyet olmamasına karşın, ilk defa yasama meclisinin oluşturulması, ilk defa bir Anayasal metin ile bazı temel hak ve özgürlüklerin sağlanması ve yargı bağımsızlığına dönük bazı prensipler getirmesi bakımından önem taşımaktadır. |
| 1928 | Şair Nâzım Hikmet, 3 yıl hapse mahkûm oldu. Şair, 1927’de hala Sovyetler Birliği’nde iken yeni kurulan bir gizli komünist partiye üye olduğu gerekçesiyle Ağır Ceza Mahkemesinde yargılanarak gıyaben 3 ay hapis cezası aldı. 1928 yılında af çıkınca yararlanmak üzere Türkiye Büyükelçiliği’ne giderek vize ve pasaport istedi, vize alamayınca Laz İsmail (Bilen) ile birlikte gizlice Türkiye’ye girerek Hopa’da yakalandı. |
1930 | İzmir Menemen’de meydana gelen gerici ayaklanmada, yedek subay öğretmen Mustafa Fehmi Kubilay, Bekçi Hasan ve Bekçi Şevki, Cumhuriyet karşıtlarınca öldürüldü. |
1937 | Hukuk kökenli gazeteci ve yazar Doğan Hızlan doğdu. |
1948 | Japonya’nın savaş dönemi Başbakanı Hideki Tojo ve o dönemin liderlerinden 6 kişi Tokyo’da asıldı. Tokyo’da kurulan Uzak Doğu Uluslararası Askeri Ceza Mahkemesi(Tokyo Savaş Suçları Mahkemesi), başbakanlık da yapmış olan ve ikinci dünya savaşı sırasında Japonya Savaş Bakanlığını yürüten general Hideki Tojo’nun da bulunduğu bazı Japon askeri ve sivil yetkilileri İkinci Dünya Savaşı sırasındaki eylemlerinden ötürü ölüm cezasına çarptırdı. Tjo, 23 Aralık 1948 tarihinde asılarak idam edildi. |
1953 | Sovyetler Birliği’nin eski Gizli Polis Şefi Lavrenti Beria, idam mangası tarafından kurşuna dizilerek öldürüldü. Beria, ajanlıkla suçlanıyordu. |
1967 | Fransız düşünür Gracchus Babeuf’un Devrim Yazıları adlı eserinin toplatılmasını protesto etmekten yargılanan aydınlar Yaşar Kemal, Melih Cevdet Anday, Demir Özlü, Şükran Kurdakul, Edip Cansever, Arif Damar, Memet Fuat, Orhan Arsal, Hüsamettin Bozok ve Sabri Altınel yargılandıkları davada beraat etti. |
1968 | Nazım Hikmet’in şiirlerini “Bütün Eserleri” adlı bir kitapta topladığı için tutuklanan yazar Nezihe Meriç tahliye edildi. |
1969 | Cumhuriyet Savcılığı, Genel Öğretmen Boykotu’nu düzenleyen TÖS ve İLK-SEN için kapatma talep etti. İki kurumun yürütme ve yönetim kurulları için ise ceza davası açıldı. |
1969 | İTÜ Gümüşsuyu Yurdunda 800 polis ve 200 jandarma tarafından arama yapıldı. |
1972 | “Anarşik faaliyetlerde bulundukları” gerekçesiyle Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi eski dekanı Prof. Dr. Uğur Alacakaptan’a 6 yıl 3 ay, asistan Uğur Mumcu’ya 5 yıl 10 ay hapis cezası verildi. Alacakaptan ve Mumcu’ya ayrıca ömür boyu kamu hizmetlerinden yararlanamama ve 11 ay 10’ar gün sürgün cezası verildi. |
1974 | Milletvekili Seçimi Kanununda ve Siyasî Partiler Kanununda değişiklik yapan 1834 sayılı kanun Resmi Gazetede yayınlandı. |
1980 | Ankara’daki Mısır Büyükelçiliği’ni basan 4 Filistinli gerilla idama mahkûm edildi. |
1981 | Alparslan Türkeş, Askeri Savcı Albay Nurettin Soyer hakkında 23 Aralık 1981’de 1 milyon TL’lik manevi tazminat davası açtı. Dava, Askeri Savcı Nurettin Soyer’in hazırladığı MHP ve Ülkücü Kuruluşlar Davası İddianamesinde yer alan bazı cümle ve pasajların Türkeş’in kitaplarından tahrif edilerek alındığı, böylece iddianamedeki ağır suçlamalara mesnet yaratılmak istendiği iddiasıyla açıldı. |
1982 | Barış Derneği Davası’nda 9 ay 27 gündür tutuklu olan 19 sanık tahliye edildi. |
1985 | Tüketicinin Korunması Hakkında Direktif, Brüksel’de 23 Aralık 1985 tarihinde düzenlenerek Avrupa Birliği Konseyi Başkanı tarafından üye devletlere bildirilmiştir. 10 maddeden oluşan Konsey Direktifinden sonra Türkiye, Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’da değişiklikler yapmıştır Ayrıca, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından Kapıdan Satışlara İlişkin Uygulama ve Esasları Hakkında Yönetmelik çıkarılmış ve direktife uyum sağlanmıştır. |
1986 | 6 yıl süren Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) davası sona erdi. DİSK kapatıldı. 1477 sanıktan 264’ü için 15 yıla kadar varan hapis cezaları verildi. |
1990 | Yugoslavya’nın üç Cumhuriyetinden biri olan Slovenya’da yapılan referandumda halk bağımsızlık kararı aldı. |
1992 | İrlanda Anayasasında, çocuk haklarına ilişkin yeni düzenlemeler yapıldı. |
1994 | Gagauz Cumhuriyeti, 23 Aralık 1994 tarihinde referandum ile özerk bir bölge haline geldi. Moldova’ya bağlı olan Gagavuzya’da Cumhuriyetin ilanının ardından kara karar, Moskova tarafından iptal edilmişti. |
1995 | 10 Aralık günü polis tarafından gözaltına alınan 18 Özgür Gündem gazetesi çalışanından 16’sı serbest bırakıldı; Genel Yayın Yönetmeni G.Ersöz ile Müessese Müdürü A.R.Halis ise tutuklandı. |
1996 | Bergamalı köylüler yargı kararlarına rağmen siyanürlü altın üretimine devam edilmesini protesto ederek çıplak yürüyüş yaptı. |
1998 | İstanbul DGM Başsavcılığı, 10 Temmuz’da Mısır Çarşısı’na bomba koyarak 7 kişinin ölümü ve 127 kişinin yaralanmasına yol açtıkları iddiasıyla, aralarında Sosyolog Pınar Selek’in de bulunduğu 5 sanık hakkında ölüm, 10 sanık hakkında çeşitli hapis cezası istemiyle dava açtı. |
2000 | Pınar Selek’in de yargılandığı Mısır Çarşısı Davası’na ilişkin hazırlanan bilirkişi raporunda patlamayal LPG tüpünden sızan gazın neden olduğu tespiti yapıldı. |
2001 | Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 63 yıl önce mülklerine el konulan 10 Türk vatandaşının davasını haklı bularak Yunanistan’ı tazminat ödemeye mahkum etti. |
2003 | Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi ve Ek Protokolleri Türkiye bakımından 23 Aralık 2003 tarihinden itibaren hüküm doğurmaya başladı. Birleşmiş Milletler Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 16 Aralık 1966 tarihli ve 2200 A (XXI) sayılı kararıyla kabul edilmiş ve 19 Aralık 1966 tarihinde imzaya açılmıştı. |
2003 | Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) ilk defa bir ulusal kanala program durdurma cezası verdi. Star Televizyonu’nun ana haber bülteninin dört gün yayından kaldırılması kararlaştırıldı. |
2005 | Hollanda’da bir mahkeme, 1988’de Saddam Hüseyin rejiminin Kuzey Irak’taki Halepçe’ye zehirli gaz atmasının soykırım olduğuna hükmetti. Karar, Saddam’a kimyasal silahlar satan bir Hollandalının yargılandığı davada alındı. |
2006 | 15 üyeli BM Güvenlik Konseyi, İran’a nükleer programı dolayısıyla yaptırım kararı aldı. Askeri yaptırımı bulunmayan karara göre İran’a nükleer katkı yapacak malzeme satışı yasaklandı. |
2010 | Bütün Kişilerin Zorla Kaybedilmeden Korunmasına Dair Uluslararası Sözleşme, 23 Aralık 2010 tarihinde yürürlüğe girdi. Sözleşme, bütün zorla kaybedilmelerin önlenmesi ve bu suçun dokunulmazlık zırhına bürünmesine karşı mücadele amacıyla; 20 Aralık 2006 tarihinde BM Genel Kurulu tarafından kabul edilmiş ve 6 Şubat 2007’de Paris’te ve ardından New York’taki Birleşmiş Milletler Genel Merkezi’nde imzaya açılmıştı. Sözleşme, fiili savaş durumu, savaş tehdidi, ülke içinde siyasal istikrarsızlık veya başka herhangi bir kamusal acil durum dahil olmak üzere, bütün zorla kaybedilmelerin önlenmesi ve bu suçun dokunulmazlık zırhına bürünmesine karşı mücadele amacıyla BM üyesi ülkeler tarafından imzalanmıştı. |
2013 | 191 gündür komada olan Berkin Elvan’ın ailesi CHP Milletvekili Hüseyin Aygün ile Meclis’te yaptıkları basın toplantısında, yargı sürecinin tamamlanmasını beklemeden AİHM’ne başvurduklarını açıkladı. |
2016 | İsrail’in işgali altındaki Filistin topraklarında yasa dışı tüm yerleşim faaliyetlerini “derhal ve tamamen” durdurmasını talep eden Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı ABD’nin ilk kez çekimser oy kullanması sonucunda diğer 14 ülkenin oyu ile kabul edildi. |
İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, Osman Kavala’nın tutukluluk halini ‘inceleyen’ mahkeme heyeti oy çokluğuyla aldığı kararı açıkladı. tutukluluk halinin devamına karar verdi. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, AİHM’in Kavala kararını yerine getirmediği için Türkiye’ye karşı ihlal süreci başlatılmasını istedi. | |
2021 | LeMan Dergisi, cezaevlerinde yaşamını yitiren hasta mahpusları kapak yaptı. Türkiye cezaevlerinde 604’ü ağır olmak üzere 1605 hasta mahpus bulunuyor. İnsan Hakları Derneği (İHD, cezaevlerinde hayatını kaybeden hasta mahpuslar için 30 kentte, “Yaşamı savunuyoruz” nöbeti yapıyor. Geçtiğimiz bir hafta içinde üç hasta mahpus yaşamını yitirmiş ve hasta mahpus sayısı 1602’ye düşmüştü.
|
2024 |
|
