İbn Rüşd(Averroes)

İbn Rüşd(Averroes), Araplar tarafından Ebul-Velid Muḥammed ibn Aḥmed ibn Muḥammed ibn Rüşd olarak anılmaktadır. İbn Rüşd, batılılar tarafından latince adıyla Averroes olarak bilinen ve 14 Nisan 1126 tarihinde doğup 10 Aralık 1198 tarihinde ölen Endülüslü Arap felsefecidir. Turtuba’da doğmuş ve Marakeş, Fas’ta ölmüştür.

Türkiye’de Arapça isminin sonundaki İbn-i Rüşd olarak bilinir. Kendisi aynı zamanda tıpkı İbn-i Sina gibi hekim, matematikçi ve tıpçıdır.

İbn Rüşd’e göre tek filozof Aristo’dur ve onun yolunda gitmek gerekir.  Genel yaklaşımları bunu öngörmektedir.  

İbn-i Rüşd, Aristo’nun eserlerini Arapça’ ya tercüme etmiş, bu eserlere şerh yazmıştır. Bu sayede  Batı’da çok ünlenmiştir. Birçok yerde heykelleri dikilmiştir.

İbn Rüşd, siyaset, din, hukuk, tıp ve felsefenin pek çok alanında 150’den fazla eser kaleme almıştır.

İlmi ve Felsefi eserleri

Organon’a Giriş (İsagoci)

Organon’a Giriş Şerhi

İkinci Analitikler Şerhi

Diyalektika Şerhi

Sofistika Şerhi

Poetika Şerhi

Retorika Şerhi

Devlet Şerhi

Cevâmi, el-Hiss ve el-Mahsûs (Duyum ve Algı Üzerine)

Cevâmi, fî el-Felsefe (Felsefe Üzerine Değerlendirme)

Cevâmi Kitâb el-Nefs (Nefis Kitabı Üzerine Değerlendirme)

Cevâmi Kütûb Aristutâlîs fî el-Tabiîyyât ve el-İlahîyyât

Cevâmi Mâba’de’t-tabî’a (Metafizik Üzerine Değerlendirme)

Cevâmi Siyâseti Eflâtun (Platon‘un Devlet Kitabı Üzerine Değerlendirme)

Darûrî fî el-Mantık (Mantık Üzerine Zorunlu Bilgiler)

Darûrî fî el-Nahv (Nahiv Üzerine Zorunlu Bilgiler)

Kelâm ‘ala el-Kelimeti ve el-İsm el Muştak (Kelime ve Türetilmiş İsimler Üzerine)

Kitâb el-Hayevân (Hayvanlar Üzerine)

Kitâb fî el-Fahsi an Mesâil Vaka’at fî el-‘İlm el-İl’ahi fî Kitâb el-Şifâ lî İbn-Sina (İbn Sînâ’nın Şifâ’sının Metafizik Kısmındaki Problemlerin Açıklanması)

Makâle fî el-‘Akl (Akıl Üzerine)

Makâle fî el-Cimri’ el-Semâvî (Göksel Nesnelerin Doğası Üzerine)

Makâle fî el-Kıyâs (Kıyas Üzerine)

Makâle fî el-Kıyâs el-Şartî (Şartlı Kıyaslar Üzerine)

Makâle fî el-Mantık ve el-‘İlm el-Tabî-î (Mantık ve Doğa Felsefesi Üzerine)

Makâle fî Hareket el-Felek (Feleklerin Hareketi Üzerine)

Makâle fî İttisâl el-‘Akl el-Mufârık bî el-İnsân (Mufarık Aklın İnsanla İlişkisi Üzerine)

Mes’ele fî enne Allahe Tebâreke ve Te’ale ya’lemu el-Cüz’iyyât (Yüce Allah’ın Tekilleri Bilmesi Üzerine)

Mes’ele fî el-Zamân (Zaman Üzerine)

Mes’ele fî el-Hikme (Felsefe Problemleri)

Muhtasar el-Mecisti (Almagest’in Özeti)

Muhtasar Kitâb el-Mustasfâ lî el-Gazâlî (Gazâlî’nin Mustafâ Kitabı Üzerine)

Risâle el-Âsâr el-‘Adiyye (Olağan Yapıtlar Üzerine)

Risâle el-Âsâr el-Ulviyye (Yüce Yapıtlar Üzerine)

Risâle el-Kevn ve el-Fesâd (Oluş ve Bozuluş Üzerine)

Risâle el-Nefs (Nefis Üzerine)

Risâle el-Semâ el-Tabî’î (Gökyüzü Üzerine)

Risâle el-Semâ ve el-‘Âlem (Gökyüzü ve Evren Üzerine)

Risâle Mâba’de’t-Tabî’a (Metafizik Üzerine)

Şerh Akîde el-İmâm el-Mebdî (İmam Medbî’nin Kurallarının Yorumu)

Şerh el-Kebir lî Kitab el-Nefs lî Aristutâlis (Aristoteles’in Nefis Kitabı’nın Büyük Yorumu)

Şerh Kitâb Aristutâlis fî el-Semâ ve el-‘Âlem (Aristoteles’in Gökyüzü ve Evren Kitabının Yorumu)

Şerh Kitâb el-Burhân lî Aristutâlis (Aristoteles’in Burhan Kitabı’nın Yorumu)

Şerh Kitâb el-Kıyâs lî Aristutâlis (Aristoteles’in Kıyas Kitabı’nın Yorumu)

Şerh Kitâb el-Nefs lî Aristutâlis (Aristoteles’in Nefis Kitabı’nın Yorumu)

Şerh Kitâb Siyâset lî Eflatun (Platon‘un Devlet Kitabı’nın Yorumu)

Şerh Mâba’di’t-Tabî’a (Metafizik’in Yorumu)

Şerh Makâle el-İskender fî el-‘Akl (İskender’in Akıl Hakkındaki Makalesi’nin Yorumu)

Tefsîr Mâba’de’t-Tabî’a (İbn Sînâ’nın Tıp Özeti Kitabının Yorumu)

Tehâfüt el-Tehâfüt el-Felâsife (Filozofların Tutarsızlığı’nın Yorumu)

Telhîs İlâhiyyât lî Nikulâvus (Metafizik’in Özeti)

Telhîs Kitâb Aristoteles fî el-Cedel (Aristoteles’in Cedel Kitabının Özeti)

Telhîs Kitâb el-‘İbare lî Aristutâlis (İbare Kitabının Özeti)

Telhîs Kitâb el-Ahlâk lî Aristutâlis (Aristoteles’in Ahlak Kitabının Özeti)

Telhîs Kitâb el-Âsâr el-Ulviyye (Yüce Yapıtlar Kitabının Özeti)

Telhîs Kitâb el-Burhân lî Aristutâlis (Aristoteles’in Burhan Kitabı’nın Özeti)

Telhîs Kitâb el-Hâss ve el-Mahsûs (Duyum ve Algı Kitabının Özeti)

Telhîs Kitâb el-Hitabe lî Aristutâlis (Aritoteles’in Retorik Kitabı’nın Özeti)

Telhîs Kitâb el-Kevn ve el-Fesâd lî Aristutâlis (Aristoteles’in Oluş ve Bozuluş Kitabı’nın Özeti)

Telhîs Kitâb el-Kıyas lî Aristutâlis (Aristoteles’in Kıyas Kitabı’nın Özeti)

Telhîs Kitâb el-Ma’kûlât lî Aristutâlis (Aristoteles’İn Kategoriler Kitabı’nın Özeti)

Telhîs Kitâb el-Nefs lî Aristutâlis (Aristoteles’İn Nefis Kitabı’nın Özeti)

Telhîs Kitâb el-Safsata lî Aristutâlis (Aristoteles’in Safsata Kitabı’nın Özeti)

Telhîs Kitâb el-Semâ el-Tabiî (Gökyüzü Üzerine Kitabının Özeti)

Telhîs Kitâb el-Semâ ve el-‘Âlem lî Aristutâlis (Aristoteles’İn Gökyüzü ve Evren Kitabının Özeti)

Telhîs Kitâb el-Şi’r lî Aristutâlis (Aristoteles’in Şiir Kitabı’nın Özeti)

Telhîs Kitâb Mâba’de’t-Tabî’a (Metafizik Kitabının Özeti)

Telhîs Mantıki Aritutâlis (Aristoteles’in Mantık’ının Özeti)

Teolojik Eserleri

Bidâyet el-Müctehid ve Nihâyet el-Muktesid (İçtihâdın Başlangıcı ve Ilımlılığın Sonu)

Fasl el-Makâl fî mâ beyne el-Şerî’a ve el-Hikme min el-İttisâl (Felsefe ve Din İlişkisi Üzerine)

Keşf’an Menâhic el-Edille ve ‘Akâ’id el-Mille (Milletlerin Akaidleri Hakkındaki Kanıtların Yöntemlerinin Keşfi)

Kitâb el-‘Usûl el-Fıkh (Fıkıh Üzerine)

Makâle fî el-‘Ümyu el-İlâhî (el-Damîme) (İlahi Körlük Üzerine)

Tıp Eserleri

Cümletün min el-Edviye el-Müfred (Müfred İlaçlar Hakkında)

Kavl fî Âlât el-Teneffüs (Solunum Üzerine)

Kelâm fî İhtisâr el-İlel ve el-A’râd lî Câlînûs (Galenos’un Hastalıklar ve Belirtileri Kitabı Üzerine)

Kitâb el-Külliyât fî el-Tıb (Tıp Külliyatı)

Kitâb fî Hıfz el-Sıhha (Sağlığın Korunması Üzerine)

Makâle fi Asnâf el-Mizâc (Mizaç Türleri Üzerine)

Makale fî el-Mizâc (Mizaç Üzerine)

Makâle fi el-Tiryâk (Tiryak Üzerine)

Makâle fî Hummeyât el-‘Ufûn (Ateşli Hastalıklar Üzerine)

Mes’eletün fî Nevâib el-Hummâ (Humma Hastalığıyla İlgili Sorunlar)

Resâil İbn Rüşd el-Tıbbiyye (İbn Rüşd’ün Tıp Makaleleri)

Şerh Urcûze lî İbn Sinâ (İbn Sînâ’nın Tıp Özeti Kitabının Yorumu)

Telhîs el-Nisfu el-Sâni min Kitâb Hilet el-Beri lî Câlînûs (Galenos’un Hastalıklardan Korunma Kitabı’nın İkinci Bölümünün Özeti)

Telhîs Evvelu Kitâb el-Edviye el-Müfrede (Müfred İlaçlar’ın Birinci Kitabının Özeti)

Telhîs Kitâb el-Hummeyyât lî Câlînûs (Galenos’un Humma Kitabının Özeti)

Telhîs Kitâb el-İlel ve el-A’râz li Câlînûs (Galenos’un Hastalıklar ve Belirtileri Kitabının Özeti)

Telhîs Kitâb el-Kuvvâ el-Tabî’iyye lî Câlînûs (Galenos’un Doğal Kuvvetler Kitabının Özeti)

Telhîs Kitâb el-Mizâc lî Câlînûs (Galenos’un Mizaç Kitabı’nın Özeti)

Telhîs Kitâb Ustukussât li Câlînûs (Galenos’un İlkeler Kitabı’nın Özeti)