Hukuk Ansiklopedisi Herkes İçin Adalet
Özel Eğitim Hakkında Salamanca Bildirisi(The Salamanca Statement and Framework For Action on Special Needs Education), 7-10 Haziran 1994 tarihlerinde İspanya’nın Salamanca şehrinde, 92 devleti ve 25 uluslararası kuruluşu temsil eden 300 den fazla kişinin temsilci olarak bulunduğu uluslararası konferansta, özel eğitim prensipleri, politikaları, uygulamalar ve faaliyet çerçevesi hakkında ilkeleri belirlemek üzere kabul edilmiştir.
UNESCO liderliğinde ve İspanya hükümetinin desteğiyle düzenlenen konferans, eğitimciler, yöneticiler, politika belirleyiciler ve uzmanları bir araya getirmiş; uzmanlaşmış kurumlar, uluslararası kuruluşla, özel kuruluşlar ve maddi yardım sağlayan kurum temsilcileri bir araya gelerek; özel eğitim prensipleri, politikaları, uygulamalar ve faaliyet çerçevesi hakkında Salamanca Bildirisini ilan etmişlerdir.
Bildiri, özellikle özel eğitim gerektiren çocuklar olmak üzere, tüm eğitim kurumlarının “herkesi kapsayan eğitim yaklaşımını” benimsemesi hedefini gerçekleştirmek amacıyla ilan edilmiştir.
UNESCO’nun şemsiyesi altında ilan edilen Salamanca Bildirisi, sınıf öğretmenleri, özel eğitim uzmanları ve destek ekipleri ile danışman öğretmenler, eğitim psikologları, konuşma ve meslek terapistleri gibi eğitim personelinin sürece katılımını öngörmekte; çocuk eğitiminin ebeveynler ve uzmanların ortak çabaları ile gerçekleşebilecek bir başarı olduğunu ortaya koymaktadır.
Özel Eğitim Hakkında Salamanca Bildirisi
Bireysel ayrılıklara bakılmaksızın, herkesin eğitim hakkını garantiye almak üzere, “1990 Herkes için Eğitim Dünya Konferansında”, Dünya Toplumunun verdiği sözü yeniler ve 1948 Evrensel İnsan Hakları Bildirisinin içerdiği her bireyin eğitim görme hakkını tekrar teyit ederek;
Yetersizliği olan bireyler için imkanların eşitlenmesine dair, 1993 Birleşmiş Milletler Standart Kurallarında en üst noktaya ulaşan ve yetersizliği olan bireylerin eğitiminin, eğitim sisteminin ayrılmaz bir parçası olduğunu güvenceye almaları için devletleri teşvik eden çeşitli Birleşmiş Milletler bildirilerini hatırlatarak;
Büyük çoğunluğuna hala ulaşılamamış olan özel eğitim gerektiren bireylerin eğitim imkanlarının geliştirilmesi yollarının araştırılmasında hükümetlerin, taraftarların, toplum ve veli gruplarının ve bilhassa yetersizliği olan kişilerin kuruluşlarının artan ilgilerini memnuniyetle belirterek; bu dünya konferansında pek çok hükümetin temsilcilerinin, uzmanlaşmış kuruluşların ve hükümetler arası kuruluşların yüksek düzeyde faal katılımlarını, bu ilginin belgesi olduğunu memnuniyetle görerek,
1. 92 hükümeti ve 25 uluslararası kuruluşu temsil eden bizler, “Özel Gereksinim Eğitimi Dünya Konferansı”nm delegeleri olarak 7-10 Haziran 1994 tarihlerinde ispanya’nın Salamanca şehrinde toplandık; şimdi burada, normal eğitim sistemi içinde özel eğitim gerektiren çocuk, genç ve yetişkinlere eğitim sağlamanın lüzum ve ivediliğini tanıyarak “Herkes için Eğitim” sözümüzü tekrar doğrularız ve burada özel gereksinim eğitimiyle ilgili faaliyet çerçevesini onaylarız. Bu çerçevedeki koşullar ve tavsiyeler hükümet ve kuruluşlara yol gösterir.
2. Bizler inanıyor ve ilan ediyoruz ki:
Her çocuk, eğitim görme temel hakkına sahiptir; kabul edilebilir öğrenim seviyesini başarma ve devam ettirme fırsatı verilmelidir, * Her çocuk, kendine özgü özelliklere, ilgi, yetenek ve öğrenme ihtiyaçlarına sahiptir,
Bu Özellik ve ihtiyaç çeşitliliğini dikkate alarak eğitim sistemleri düzenlenmeli ve eğitim programları gerçekleştirilmelidir,
Özel eğitim gereksinimi olanlar, normal okullara devam edebilmeli ve bu okullar onların ihtiyaçlarını karşılayabilecek, “çocuğu merkez alan” eğitim sistemi içinde yetiştirmelidir.
Ayırıcı tutumla mücadelede, herkesi hoş karşılayan ve kabul eden bir toplumun oluşturulmasında ve herkes için eğitimin başarılmasında, normal okullar bu kapsayıcı durumlarıyla en etkili araçtır; bundan başka, bu okullar çocukların çoğuna etkili bir eğitim sağlar; yeterliliği ve sonunda tüm eğitim sisteminin maliyet etkinliğini geliştirir.
3. Bütün hükümetlere seslenir ve,
- Bireysel ayrılıklara ve güçlüklere bakılmaksızın tüm çocukları kapsayacak imkana kavuşturmak için eğitim sistemlerini geliştirmek amacıyla en üst politik ve bütçe önceliğini vermelerini,
- Zorlayıcı başka sebepler olmadıkça, butun çocukları normal okullara kayıt ederek, hukuki ve politik bir konu olarak kapsayıcı eğitim prensibini kabul etmelerini,
- Kapsayıcı okullarla deneyimi olan ülkelerle deneyim ve bilgi alış-verişinde bulunmalarını, demonstrasyon (gösteri) projeleri geliştirmelerini,
- Özel eğitim gereksinimi olan çocuk ve yetişkinler için eğitim imkanlarını, planlama, kontrol ve değerlendirme için yerelleşmiş ve katılımcı mekanizmalar kurmalarını,
- Özel eğitim ihtiyaçları için hazırlıklarla ilgili planlama ve karar verme süreçlerinde, anne- babaların, toplumun ve yetersizliği olan kişilerin kuruluşlarının katılımını sağlamalarını
- Kapsayıcı eğitimin mesleki yönünde olduğu kadar, erken tanı ve müdahale yollarında da daha çok gayret harcamalarını,
- Sistemli bir değişim kapsamında, hizmet öncesi ve hizmet içi öğretmen yetiştirme programlarının, kapsayıcı okullarda özel gereksinim eğitimine hazırlayıcı nitelikte olmasını sağlamalarını teşvik ederiz.
4. Uluslararası kuruluşları ve özellikle;
Uluslararası işbirliği programlarındaki hükümetleri ve uluslararası parasal destek sağlayan kurumları; başta “Herkes için Eğitim Dünya Konferansı”na parasal destek sağlayanları, Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Teşkilatını (UNESCO), Birleşmiş Milletler Çocuklar Fonunu (UNICEF), Birleşmiş Milletler Gelişim Programını, (UNDP) ve Dünya Bankasını,
Kapsayıcı eğitim yaklaşımını onaylamalarını ve tüm eğitim programlarının tamamlayıcı bir parçası olarak, özel gereksinim eğitiminin gelişmesini desteklemelerini;
Birleşmiş Milletler ve onun uzmanlaşmış birimlerini, özellikle Uluslararası Çalışma Teşkilatı (ILO), Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO), UNESCO ve UNICEF’i
Yaygınlaşmış ve bütünleşmiş özel gereksinim eğitim imkanlarının daha etkili desteği için işbirliklerini ve iletişim ağları m güçlendirmeleri kadar. teknik işbirliği için katkılarını artırmalarını,
Ülke programlarına ve hizmet sunmaya katılan gönüllü kuruluşları,
Özel eğitim gereksinimleri için kapsayıcı imkanların planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesinde genişleyen katılımlarını güçlendirmelerini ve ulusal resmi organlarla işbirliğini kuvvetlendirmelerini,
Birleşmiş Milletlerin eğitim birimi olarak UNESCO’yu:
Çeşitli toplantılarda, “Herkes için Eğitim” le ilgili her tartışmanın bir parçasını, özel gereksinim eğitiminin oluşturmasını güvence altına almasını, özel eğitim gereksinim imkanlarıyla ilgili olarak öğretmen eğitimini güçlendirici konularda, öğretmenlik meslek kuruluşlarının desteğini seferber etmesini; araştırma ve bilgi ağını güçlendirmek için akademik çevreleri teşvik etmesini;
Bölgesel bilgi ve dokümantasyon merkezleri kurmasını; bu tür faaliyetlerde bilgi alış-veriş yeri olarak, ve bu bildirinin uygulanıp yürütülmesinde ülkeler düzeyinde sağlanan belirli sonuç ve gelişmelerin duyurulmasına hizmet etmesini; yeni yaklaşımların yaygınlaştırılmasına örnek olacak pilot projelerin başlatılmasını, özel gereksinim eğitiminin imkanlarıyla ve ihtiyaçlarıyla ilgili göstergeleri geliştirmeyi mümkün kılmak üzere, kapsayıcı okul ve toplum destekleme programı için genişletilmiş bir programın gelecek orta vadeli (1996-2002) planı içinde ayrılacak fonlan harekete geçirmeye davet ederiz.
