28 Ağustos – Hukuk Takvimi

430

Modern batı düşüncesinin öncülerinden filozof Aurelius Augustinus, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 13 Kasım 354 – Ölümü: 28 Ağustos 430) Aziz Augustinus ya da Hippo’lu Augustinus olarak da bilinmektedir.

1645

Uluslararası hukukta temel bir eser olarak kabul edilen ve savaşın hukuki statüsü üzerine yazdığı 1625 tarihli Savaş ve Barış Hukuku (De iure belli ac pacis) isimli yapıtı ile tarihe geçen Hugo Grotius yaşamını yitirdi. (10 Nisan 1583 – 28 Ağustos 1645)

1845

Amerikan bilim dergisi Scientific American, ilk sayısını yayınladı. Dergi, Amerika Birleşik Devletleri’nde yayınlanmakta olan en eski bilim dergisidir.

1871   

Cumhuriyet Devrimlerine öncülük eden birçok yasa teklifi vererek kadınların seçme ve seçilme hakkının, işçi ve köylü haklarının ve diğer sosyal hakların yasalaşması için çalışan eski kaymakam ve parlamenter Tunalı Hilmi Bey, Bulgaristan’da doğdu. II: Abdülhamit döneminde uzun süre sürgünde kaldı. İttihat ve Terakki Cemiyetinin Cenevre şubesini kurdu ve Osmanlı İhtilal Fırkasını kurdu. Yaşamı boyunca Öz Türkçe’yi savundu. (Ölümü: 26 Temmuz 1928)

1900

İngiliz filozof ve ekonomist Henry Sidgwick yaşamını yitirdi. Doğumu: 1838) 1883 yılından ölümüne kadar Cambridge Üniversitesi’ndeki Ahlak Felsefesi Profesörü olarak çalıştı. “The Methods of Ethics” adlı eseri ile tanındı. Psişik Araştırmalar Derneği’nin kurucu başkanı oldu. Metafizik Derneği üyesiydi ve kadınların yükseköğrenimini destekledi.

 1911

Hollandalı diplomat, Joseph Marie Antoine Hubert Luns, doğdu. (Ölümü: 17 Temmuz 2002) Amsterdam’da hukuk okudu. London School of Economics’ten mezun oldu. Dışişleri Bakanı ve NATO Genel Sekreteri oldu. 2 Eylül 1952’den 6 Temmuz 1971’e kadar Hollanda Dışişleri Bakanlığı görevini yürüttü ve bu görevde en çok kalan kişi oldu. 1971-1984 arasında NATO‘nun 5. Genel Sekreteri oldu ve 13 yıl boyunca sürdürdüğü bu görevi en uzun süre yürüten kişi oldu. 1986 yılında, dünya barışına katkıda bulunanlara tevcih edilmekte olan Atatürk Uluslararası Barış Ödülü‘ne layık görüldü.

 1916

Amerikalı sosyolog ve hümanist C. Wright Mills doğdu.  (Ölümü: 1962) Mills Texas ve Wisconsin Üniversitesinde eğitim gördü. Daha sonra Maryland ve Columbia Üniversitesinde ders verdi. The Power Elite (İktidar Seçkinleri), Listen, Yankee: The Revolution In Cuba (Dinle Yankee: Ve Castro’nun Tarihi Savunması), The Sociological Imagination (Toplumbilimsel Düşün) ve The Marxists (Marksistler) gibi eserler verdi.

 1916

Cumhuriyet döneminin ilk Baro Genel Kurulu, 28 Ağustos 1924 Perşembe günü toplanmış ve sert tartışmalardan sonra Lütfi Fikri Bey yeniden başkanlığa seçilerek Cumhuriyet döneminde İstanbul Barosu’nun  ilk Başkanı olmuştur.

 1938

Hukukçu ve Kanada eski başbakanı Paul Edgar Philippe Martin yaşamını yitirdi.(Ölümü:6 Şubat 2006) Windsor ve Ottawa’da büyüdü,  St. Michael Kolejini bitirdi, Toronto Üniversitesinde felsefe okudu. Toronto Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne girdi ve 1964’te mezun oldu. 1966’da Ontario barosuna kaydoldu ve avukatlık yaptı. 12 Aralık 2003’ten 6 Şubat 2006’ya kadar Kanada’nın 21. başbakanı ve Kanada Liberal Partisi’nin lideri olarak görev yaptı. Çok sayıda fahri doktora aldı. Anlarını, “Hell Or High Water: My Life In And Out of Politics” adıyla yayınladı.

1953  

Bedrettin KÖKER Yargıtay Başkanı oldu. 1953-1956 yıllarında görev yaptı.

1957   

Hırvat hukukçu ve siyasetçi Ivo Josipoviç, doğdu. Zagreb Üniversitesi Hukuk Fakültesinde okudu. doktorasını suç bilimleri  üzerine yaptı. Hırvatistan Komünistler Birliği’nin (SKH) Sosyal Demokrat Parti’ye (SDP) demokratik dönüşümünde kilit bir rol oynadı. “Nova pravednost”(Yeni Adalet) adlı kampanya ile derin sosyal adaletsizlik, yolsuzluk ve organize suçla mücadele için yeni bir yasal çerçeve çağrısında bulundu. Hırvatistan’ın ikinci dönem için yeniden seçilemeyen ilk Cumhurbaşkanı oldu.  

1959  

Yahudi asıllı Polonyalı avukat Raphael Lemkin, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 24 Haziran 1900, Belarus)  Białystok’ta dilbilim okudu. Dokuz dili akıcı konuşma seviyesinde 14 dili ise okuma seviyesinde bilen Lemkin,  Brzeżany Bölge Mahkemesinde ve Varşova’da savcı yardımcısı olarak görev yaptı. Ardından Varşova’da özel bir hukuk bürosunda çalıştı. 1929’dan 1934’e kadar Savcılık yaptı. Genocide(soykırım) terimini uluslararası literatüre kazandırması ve Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesini hazırlamasıyla bilinmektedir.

1961 

Amerikalı oyuncu, komedyen ve aktivist Jennifer Coolidge, doğdu. Hayırsever çalışmaları, AIDS konusundaki toplumsal duyarlılık çalışmaları ve hayvan haklarını destekleme kampanyalarına katkısı ile öne çıktı.

1963  

ABD’de Güney’den başlayan “Sivil Haklar Yürüyüşü” Washington‘da Lincoln Anıtı önünde son buldu. Martin Luther King, Jr., 200.000 kişiye hitaben ünlü “I Have a Dream – Benim Bir Hayalim Var“ konuşmasını yaptı. Konuşmayı, 250 bin kişi ayakta dinledi ve alkışladı, televizyonlardan da milyonlarca insan izledi. Washington DC’deki Lincoln Anıtı’nda yapılan konuşma, tarihin akışını değiştirdi ve gelecek nesillere umut verdi. Konuşma; özgürlük ve demokrasi temelinde kurulan ABD’de siyah-beyaz ayrımı olmaksızın gerçek özgürlüğe giden yolu açtı. King, Bağımsızlık Bildirgesi, Özgürlük Bildirgesi ve Amerika Birleşik Devletleri Anayasası’na özel vurgular yaptı ve 1863’te milyonlarca köleyi özgür ilan eden Abraham Linloln’ün çıkardığı yasanın önemini özellikle vurguladı. Dünya genelinde şiddet karşıtı ve ırksal eşitlik görüşleriyle tanındı ve 1964 yılında Nobel Barış Ödülü kazandı.  Ölümünden 9 yıl sonra, eski ABD başkanı Jimmy Carter tarafından Başkanlık Özgürlük Ödülü’ne layık görüldü ve onuruna Martin Luther King Günü kutlanmaya başlandı.

1991 

• Mikhail Gorbachev, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreterliği’nden istifa etti. (Doğumu: 2 Mart 1931) Gorbachev Moskova Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. Stavropol, Genç Komünistler Birliğinde görev aldı. 1970’te Stavropol teşkilatı birinci sekreteri oldu. 1971’de SBKP Merkez Komitesi üyeliğine seçildi. Gorbaçov’un perestroika (yeniden yapılanma) ve glasnost (açıklık) adını verdiği reform çalışmaları Soğuk savaş‘ı bitirdi ancak bu reformlar Sovyetler Birliği Komünist Partisi‘nin ülkede politik üstünlüğünü kaybetmesine ve sonrasında da Sovyetler Birliği‘nin dağılmasına neden oldu. 1990’da Nobel Barış Ödülünü kazandı. Hakkında en çok eser yazılan ilk 100 kişi listesinde yer almaktadır. 2021 yılı itibariyle hayatta olan tek Sovyetler Birliği Cumhurbaşkanıdır. 

• Ukrayna, SSCB’den bağımsızlığını ilan etti

1996 

Prens Charles ile Prenses Diana boşandı.

1998

1998 Devlet Güvenlik Mahkemesi, Recep Tayyip Erdoğan’ın, kapatılan Refah Partisi’nin İstanbul İl Başkanı olduğu dönemde (4 Aralık 1994) Ümraniye İlçe Örgütü’nün yeni binasının açılışında yaptığı konuşmaya ilişkin soruşturmada zamanaşımı kararı verdi. Takipsizlik kararı verilen konu hakkında, Şişli Cumhuriyet Savcılığı, 21 Ağustos 2001’de TCK’nin “Devlete hakaret”i düzenleyen 159.maddesi uyarınca yeniden soruşturma başlatmıştı.

1999  

Basın yoluyla işlenen bazı suçların ertelenmesine dair kanun, kabul edildi. Öğrenci affına ilişkin kanun yasalaştı. Cezaların infazı hakkındaki kanuna bir geçici madde eklenmesine dair kanun kabul edildi.

2001  

Üzeyir Garih cinayetinden aranan ve İstanbul Hasdal Mekanize Alay Komutanlığı’nda askerliğini yapan er Yener Yermez firar etti.

2003  

Turquality projesinin hukuki alt yapısını oluşturulmak üzere, Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu’nun 2003/3 sayılı “Türk Ürünlerinin Yurt Dışında Markalaşması ve Türk Malı İmajının Oluşturulmasına ilişkin Tebliğ”i yürürlüğe girdi. 

2007

Türkiye Cumhurbaşkanlığı seçimi yapıldı. Türkiye’nin 11. cumhurbaşkanının belirlenmesi için yapılan seçimde Abdullah Gül, cumhurbaşkanı oldu.

2012

Kanadalı feminist yazar, aktivist Shulamith Firestone, hayatını kaybetti. (Doğumu: 7 Ocak  1945, Ottawa) Erken dönem gelişen radikal feminizmin merkezi figürlerinden birisi ve New York’taki ilk radikal feminist örgütlerin kurucusuydu. New York Radical Women, Redstockings ve New York Radical Feministleri’nin kurucu üyesi oldu. 1970’te Cinselliğin Diyalektiği: Kadın Özgürlüğü Davası’nı yazdı.

2012

Alman düşünür ve toplumbilimci Alfred Schmidt, yaşamını yitirdi. Frankfurt Goethe Üniversitesi’nde filoloji, felsefe ve sosyoloji okudu. Doktorasını 1962 yılında, Marx’ta Doğa Kavramı/The Concept of Nature in Marx) ile aldı. Schmidt 1972 Frankfurt Üniversitesi’nde felsefe ve sosyoloji profesörü olarak görev yaptı. Uluslararası PEN üyesi ve Schopenhauer Derneği’nin onursal üyesiydi. Frankfurt okulunun kurucuları Max Horkheimer ve Theodor W. Adorno’nun öğrencisiydi. (Doğumu:19 Mayıs 1931 Berlin)

2015

Avukat Salih Şehabettin Bey’in oğlu olan ve bir süre de Hukuk Fakültesinde okuyan gazeteci, yazar ve edebiyatçı Oktay Akbal (20 Nisan 1923, İstanbul – 28 Ağustos 2015, Muğla) yaşamını yitirdi. Saint Benoit Fransız Lisesi’nde başladığı ortaöğrenimini, 1942 yılında İstiklal Lisesi’nde bitirdi. Bir süre İstanbul Üniversitesi Hukuk ve Edebiyat fakültelerinde eğitim gördü ancak yüksek öğrenimini yarıda bırakarak yazarlığa devam etti.

2024 

MHP Genel Başkan yardımcıları İzzet Ulvi Yönter, Feti Yıldız ve İsmail Faruk Aksu’nun Şubat 2022’de Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na verdiği dilekçe üzerine, farklı dönemlerde yaptığı çeşitli açıklamalar gerekçe gösterilerek ‘Suç ve suçluyu zincirleme şekilde övme’kle suçlanan Kılıçdaroğlu için 2,5 yıldan 3,5 yıla kadar hapis ve TCK 53 kapsamında ‘siyasi yasak’  istenen İddianame Ankara Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi.

2024

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç sosyal medya hesabından, Dünya Diş Hekimliği Kongresi’nde görev almak isteyen diş hekimliği öğrencisi Dilara Çiçek’in başvurusunun başörtülü olduğu gerekçesiyle reddedildiği iddiasına ilişkin açıklama yaparak, “Dilara Çiçek’in başvurusunun başörtülü olduğu gerekçesiyle reddedildiği iddiasıyla ilgili İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından TCK’nin ‘Nefret ve ayrımcılık’ suçunu düzenleyen 122. maddesi uyarınca soruşturma başlatılmıştır” ifadelerini kullandı.

 2024

• Fransa’da gözaltına alınan Telegram CEO’su Pavel Durov çıkarıldığı mahkeme tarafından serbest bırakıldı.

• Haftalık olağan toplantısını yapan RTÜK, TELE1’de yayınlanan “4 Soru 4 Yanıt” ile Flash Haber’deki “Cemil Kılıç ile Aydınlanma” programında kullanılan ifadeler nedeniyle iki kanala da yüzde 3 idari para cezası verdi.

• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, ‘sendikal örgütlenme çalışmalarına katıldıkları gerekçesiyle’ 145 işçiyi işten çıkaran Polonez’e ceza kesip hakkında Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulundu.

• Meta CEO’su Zuckerberg, pandemi döneminde Biden yönetiminin Facebook ve Instagram’daki içeriklerin sansürlemesi talebini kabul ettiğini açıkladı.

• Taliban yönetimine bağlı Erdemi Yayma ve Ahlaksızlığı Önleme Bakanlığı adlı kurumun denetleyeceği kurallar ile kadınların toplum içinde ‘duyulacak sesle konuşması’ yasaklandı. Yasa yürürlüğe girdiğinde, kadınların evlerinin dışında yüzlerini göstermesi de tamamen yasaklanacak.

 2025

• Başkan Donald Trump’ın, 14203 sayılı Yürütme Emri uyarınca, ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi’nin (OFAC) Uluslararası Ceza Mahkemesi yetkililerinin ABD yargı yetkisindeki tüm mal varlıklarını dondurma, finansal işlemleri engelleme ve adı geçen ICC yetkililerine seyahat kısıtlamaları getirmesi üzerine başlayan kriz devam ediyor. Yaptırımlar, Yargıç Kimberly Prost (Kanada), Yargıç Nicolas Guillou (Fransa), Başsavcı Yardımcısı Nazhat Shameem Khan (Fiji) ve Başsavcı Yardımcısı Mame Mandiaye Niang’ı (Senegal) hedef alıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi bu kararı “yargı bağımsızlığına açık bir saldırı” olarak nitelendirdi. İsrail hükümeti ise, siyasi amaçlı bir yargılama olarak gördüğü soruşturmaya karşı getirilen yaptırımları memnuniyetle karşıladı. Hem  ABD hem de İsrail, Roma Statüsü’ne olmadığı için hukuki belirsizlik devam ediyor.

• İnsan Hakları İzleme Örgütü, Afganistan’daki Taliban yetkililerinin medya ve ifade özgürlüğüne yönelik geniş kapsamlı kısıtlamalar getirdiğini açıklayan bir bildiri yayınladı. İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün de aralarında bulunduğu uluslararası örgütler daha önce bağımsız medyaya getirilen kısıtlamaların Afganların bilgi edinme hakkını baltaladığı ve uluslararası insan hakları hukuku kapsamındaki yükümlülükleri ihlal ettiği konusunda  uyarıda bulunmuştu. 

• İnsan Hakları İzleme Örgütü , ABD ordusunun savaş suçları işleyen İsrail güçlerine yardım ettiği gerekçesiyle yasal sorumlulukla karşı karşıya kalabileceğini ve ABD ordusu mensuplarının da savaş suçlarından bireysel olarak sorumlu tutulabileceğini açıkladı. 

• BM insan hakları uzmanları, Peru’da 1980-2000 yılları arasında uluslararası hukuku ciddi şekilde ihlal etmekle suçlanan güvenlik güçlerine af getiren ve henüz onaylanan yasa konusunda endişelerini dile getirerek bu yasayı Peru’nun hesap verebilirlik ve adalete olan bağlılığına bir darbe olarak nitelendirdi. Yeni yasa, insanlığa karşı suç işleyenleri cezasızlıkla ödüllendirilmesi yönüyle ağır eleştiriler alıyor.

• Aralık 2024’te Melbourne’ün Ripponlea semtindeki Adass İsrail Sinagogu’na yapılan kundaklama eylemi nedeniyle Avustralya, İran büyükelçisini sınır dışı etti. Buolay, Avustralya’nın II. Dünya Savaşı’ndan sonraki ilk büyükelçi sınır dışı etme kararıdır.

• ABD Başkanı Trump, ABD bayrağı yakmayı yargılayan bir kararname imzaladı. Karar,, ABD Yüksek Mahkemesi’nin (SCOTUS) 1989 tarihli kararı kapsamında korunan ifade özgürlüğüne karşı potansiyel bir gerginlik konusu olarak nitelendirildi. 

 2025

• Müzisyen Ogün S anlısoy, hakkında yapılan taciz iddialarına ilişkin olarak hukuki yollara başvuracağını açıkladı.

• Kahramanmaraş’ın Türkoğlu ilçesinde kaçak kazı yapan 3 şüpheli suçüstü yakalandı. Şüpheliler hakkında adli tahkikat başlatıldı.

• Çağdaş Gazeteciler Derneği, ve Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Tele1 hakkında verilen ekran karartma kararına tepki gösterdi ve cezanın haber alma hakkına bir saldırı niteliğinde olduğu açıkladı.

• İzmir’in Karabağlar ilçesinde, Boşanmaya çalıştığı eşini şikâyet için karakola giden ve ifade veren Büşra K.‘yi (32) evine bırakıp, cinsel saldırıda bulunduğu suçlamasıyla polis memuru Süleyman’a Ay‘a (50) yerel mahkemece verilen “Cinsel saldırı” ve “Konut dokunulmazlığını ihlal” suçlarından indirimsiz olarak verilen 10 yıl 6 ay hapis cezasına istinaf mahkemesinde yapılan itiraz reddedildi.

• Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nı tarafından “nitelikli cinsel istismar” suçlamasıyla tutuklama talep edilen ve 12 yaşındaki bir çocuğa cinsel istismarda bulunduklarını itiraf ettikleri belirtilen iki kişi, Ankara 4. Sulh Ceza Hakimliği’nce adli kontrolle serbest bırakıldı.  

• BirGün gazetesi, taciz ifşaları sonrası yazar ve komedyen Kaan Sezyum ile yollarını ayırdığını duyurdu. Gazete, ‘cinsiyetçi tahakküm ve erkek şiddetinin karşısında durmaya devam edeceklerini’ açıkladı.

• İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, İstanbul’un Zeytinburnu ve Sarıyer ilçelerinde düzenlenen operasyonlarda 847 bin 600 uyuşturucu hap ele geçirildiğini duyurdu.

• Uluslararası Sanat Eleştirmenleri Derneği’nin (AICA) Türkiye şubesi, cinsel taciz suçlamaları yöneltilen eleştirmenler Oğuz Karayemiş ve Ahmet Ergenç’in derneğin etik komisyonuna sevk edildiğini açıkladı.