Hukuk Ansiklopedisi
Güvenlik İşlerinde Karşılıklı Yardımlaşma Protokolü, Irak ile 29 Mart 1946 tarihinde, Ankara’da imzalanan Dostluk Antlaşması kapsamındaki bir Ek Protokol’dür. Türkiye ile Irak arasında imza edilen Dostluk ve iyi Komşuluk Antlaşması ile bu Antlaşmaya ek Protokol ve Sözleşmelerin onanması hakkında Kanun, 5 Eylül 1947’de kabul edilmiş ve 12 Eylül 1947 tarihinde resmi gazetede yayınlanmıştır.
Güvenlik İşlerinde Karşılıklı Yardımlaşma Protokolü
Madde — 1
Anlaşan Taraflardan her biri, kendi ülkesinden geçerek, öteki Tarafın ülkesine usulüne uygun ve geçerli pasaportu veya belgesi olmaksızın giren üçüncü bir Devlet uyruğu yabancıları, geri çevirdiklerinde kabul etmeyi taahhüt eder
Madde — 2
Anlaşan Taraflardan biri, her hangi bir yabancıyı kendi memleketine göndermek isterse öteki Taraf bu hususta kendisinden istenecek geçiş iznini verecektir. Bu şahıs geçişe izin veren Taraf memleketinden Çıkarılmazsa geçiş izni istemiş olan Taraf bu şahsı yeniden ülkesine alacaktır.
Madde — 3
Anlaşan Taraflardan herbirinin öteki tarafın vatandaşı olup bir mahkeme hükmünce yahut ahlâk, sağlık zabıtasınca, dilenciliğe dair mevzuat gereğince yahut Devletin iç veya dış güvenliğine dokunur sebeplerden ötürü veya yerli mevzuat hükümlerinden dolayı yurtta kalması yasaklanan şahısların ülkesinde yerleşmesine veya oturmasına engel olmaya yahut ülkesinden çıkarmaya hakkı vardır.
Ellerinde usulüne uygun ve geçerli pasaport veya çıkış ve giriş belgesi olmıyan şahıslar, yukarki fıkra hükmü çevresine girmeseler de, kendilerine ihtar edildikten sonraki bir ay içinde usulüne uygun ve geçerli pasaport veya belge edinip göstermezlerse vatandaşı oldukları tarafa geri çevrilebilecek veya ad ve kimlikleri her halde öteki tarafa bildirilecektir. Bu hüküm yerli mevzuat gereğince yapılacak işleme dokunmaz.
Bu gibi şahıslardan, geri alan Devletin vatandaşı olmadığı soruşturma sonucunda belirtilenler geri çeviren tarafa döndürülürlerse alınacaklardır.
Madde — 4
Anlaşan Taraflar, yukarki maddelerde yazılı geri çevirme işlerinin kendi memleketlerinde yapılan harcamalarını öderler.
Madde — 5
Anlaşan Taraflar, silâh ve uyuşturucu maddeler üzerinde kanun dışı ticaret yapılmasını ve hudutlarda mal ve insan kaçırılmasını ve kalp para basılmasını önlemek için karşılıklı yardımda bulunmağı taahhüt ederler.
Madde — 6
Anlaşan Taraflar, imkân halinde 5 inci maddede sayılan eylemleri işlemekten şüpheli bütün şahısların kimliklerin i bildirmeyi, resimlerini göndermeyi ve bunlar hakkındaki etraflı bilgileri vermeyi taahhüt ederler.
Madde — 7
Anlaşan Taraflardan biri, kendi memleketinin güvenliğini bozan suç veya suçlular veyahut şüpheli şahıslar hakkında öteki Taraftan bilgi verilmesini vefa. soruşturma yapılmasını isterse bu istek yerine getirilecektir.
Anlaşan Taraflardan birisinin öteki Taraf ülkesinde bulunan kendi uyruğundan bir şahıs hakkında bilgi ve soruşturma isteğinde bulunması halinde bu istek yerine getirilir .
Madde — 8
Anlaşan Taraflar, öteki Tarafın hudut bölgesinde suç işlemiş şüpheli şahıslar hakkında, hangi Devletin vatandaşları olurlarsa olsunlar, iki memleket emniyet teşkillerinin birbirlerine tamamlayıcı bilgiler vermeleri hususunda uyuşmuşlardır.
Madde — 9
Anlaşan Taraflar, Adli Yardım Sözleşmesinin 22 nci maddesinde gösterilmiş olan haller dışında kalan bilgiler i alıp vermeyi ve imkân varsa hükümlülerin parmak izlerini göndermeyi taahhüt ederler.
Madde — 10
Anlaşan Taraflar, öteki Tarafın güvenliğini bozan ve ayaklanma ruhunu uyandıran ve iki memleketin kanunlarına aykırı olan zararlı ve yıkıcı’ propaganda hakkında karşılıklı olarak bilgi alıp vermeyi taahhüt
ederler.
Madde —11
Bu Protokolde sayılan bütün yazışmalar Türkçe veya Arapça yapılacaktır.
Madde —- 12
Bu Protokol gereğince iki memleketin karşılıklı olarak yazışmaya yetkili bulunan emniyet memurları şunlardır.
Türkiye için: Emniyet Genel Müdürü.
Irak için: Emniyet İşleri Umum Müdürü
Madde 13
Acele ve müstesna hallerde ve yukardaki maddede adi geçen makamlara haber vermek imkânını buluncaya kadar Valili k ve Mutasarrıflık Emniyet Müdürleri bazı acele tedbirleri almak üzere 12 nci maddede bildirilen yazışmayı yapabilirler.
Madde — 14
Anlaşan Taraflar, hudut dışı ettikleri veya zararlı saydıkları şahıslardan Öteki Tarafı İlgilendirenlerin listesini usulen üç ayda bir ve acele hallerde hemen alıp vermeyi taahhüt ederler
Madde — 15
Anlaşan Taraflar, iki memleket zabıtasının çalışmalarının gelişmesine karşılıklı yardım etmek, bilhassa haber alma ve teknik zabıta alanlarında görevlendirilenlerin yetişmeleri ve çalışma usûlleri hususlarında zamanla birli k ve beraberlik sağlamak, iki memleket emniyet teşkilleri mensuplarının birbirlerini çalışma yerlerinde görerek tanımalarına imkân vermek amaciyle zabıta mevzuatının ve bunlarda yapılacak yenileştirme ve değişikliklerin alınıp verilmesini, öteki Taraf öğretim-kurumlarında okumak üzere öğrenciler veya memurlar gönderilmesini ve zabıta mensupları arasında karşılıklı ziyaretler tertip etmeyi taahhüt ederler.
Madde — 16
Bu Protokoldeki hükümlerden hiç bir i Suçluların Geri Verilmesi Sözleşmesiyle Adli Yardım Sözleşmesinde girişilen taahhütleri bozmaz.
Hasan Saka
Feridun Cemal Erkin
Nuri Essaid
Abdülilâh
