Ana Sayfa » Hukuk Takvimi » 17 Nisan – Hukuk Takvimi
17 Nisan Hukuk Takvimi: Hukuk tarihinde bu güne ilişkin önemli olaylar. Kanun değişiklikleri, sözleşmeler, davalar, yargılamalar, idamlar, tutuklamalar, infazlar ve diğer hukuki gelişmeler. Ayrıca, diplomatik ilişkilerdeki dönüm noktaları. Ulusal ve uluslararası hukuk kuruluşlarına ait gelişmeler, bildirgeler ve hukukçuların doğum ve ölüm günlerine dair detaylı bilgiler.

17 Nisan – Hukuk Takvimi

17 Nisan – Hukuk Takvimi
485
Platon Akademisi ve matematik tarihi açısından önemli bir filozof  olan Proklos yaşamını yitirdi. (8 Şubat 412, Konstantinopolis – 17 Nisan 485, Atina)  Yunan filozof Proklos, 8 Şubat 412 yılında doğdu. Likya’nın güney kıyısındaki Ksanthos’ta büyüdü. Olympiodorus’un yanında felsefe öğrendi. Aristoteles’in eserlerini inceledi. İskenderiye’de felsefe, matematik ve hukuk eğitimi aldıktan sonra Atina’ya döndü. Platon Akademisi’ni yönetti. Diadochus unvanını kazandı. Ölümüne kadar Akademi’nin başında kaldı. Bizans mahkemelerinde kıdemli bir hukukçu ve muhakemesi güçlü bir diyalektik ustası idi. Hiç evlenmedi. Çağdaşları tarafından büyük saygı gördü. Aynı zamanda büyük bir şairdi. Yunan geometrisinin erken tarihi hakkında ana kaynak olan Öklid Üzerine Yorum (Commentary on Euclid) adlı eseri yazdı. 17 Nisan 485’te öldü. Onuruna Ay’daki bir kratere adı verildi.
  
1903
Türkiye’nin ilk kadın rektörü ve ilk kadın kimyacı Ayşe Safvet Rıza Alpar doğdu. (Ölümü: 1 Şubat 1981)
  
1916
Sri Lankalı politikacı ve Dünyanın ilk kadın başbakanı Sirimavo Ratwatte Dias Bandaranaike doğdu. (Ölümü: 10 Ekim 2000) 1960-65, 1970-77 ve 1994-2000 yılları arasında 3 kez başbakanlık yaptı.
1924
Hukukçu, Prof. Dr. İsmet Giritli dünyaya geldi. (Ölümü: 3 Şubat 2007)
1925
Tanin gazetesi sahibi ve başyazarı Hüseyin Cahit Yalçın tutuklandı.
  
1929
Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, Gerekçesi, Başbakanlık tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine “Umumî Ilıfzıssıhha kanunu esbabı mucibe lâyihası” adıyla 17 Nisan 1929 tarihinde sunuldu. 24 Nisan 1930 tarihinde 1593 kanun numarası ile mecliste kabul edildi, 6 Mayıs 1930 tarihli Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kanun aradan geçen zamanda kısmi değişikliklere uğradı.
1939
Hatay Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen ve Başbakanı Abdurrahman Melek, Türk mebusu sıfatıyla TBMM’de yemin etti.
1940
Köy Enstitüleri Kanunu, 17 Nisan 1940 tarihinde 3803 sayılı yasa olarak mecliste kabul edildi ve 22 Nisan 1940 tarihinde Resmî Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi. Yasa ile 1936 yılında başlanan eğitmen projesi, Köy Enstitüsü projesine dönüştürüldü.
  
1946
Suriye, Fransız Mandası’ndan bağımsızlığını ilan etti. Bağımsızlık günü, Eid-ul Jalaa adıyla ulusal resmi tatil günü ilan edildi.
1957
Atatürk Orman Çiftliğinden arazi satılabilmesine olanak tanıyan kanun kabul edildi.
1961
İşçiye “Şartlı grev hakkı” veren Anayasa’nın 46. maddesi Temsilciler Meclisi’nde kabul edildi. İşverenlere lokavt hakkı verilmesi hususunda anayasaya bir madde eklenmesini isteyen temsilcilerin önerisi ise reddedildi.
  
1967
Ord. Prof. Dr. Ali Fuat Başgil, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1893)
1972
ABD’de, Nixon yönetiminin 1972 seçimlerinde siyasal rakiplerini yasa dışı dinleme faaliyetleri açığa çıkarıldı. Watergate adıyla anılan skandala adı karışan üç danışman ve bir savcı istifa etti.
1972
Anayasa Mahkemesi’nin usul yönünden iptal ettiği Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın ölüm cezalarının infazına ilişkin kanunun yerine düzenlenen yeni tezkere, Meclis Adalet Komisyonu’nda 3 CHP milletvekilinin red oyuna karşılık 14 oyla yeniden kabul edildi.
1972
Yılmaz Güney, 23 Mayıs 1971’de karikatürist Turhan Selçuk’u gözaltında iken dövmekten sanık 3 polisin duruşmasında tanıklık yaptı.
1974
Sol Yayınlarından çıkan “Halk Savaşı, Halk Ordusu” adlı kitapta komünizm propagandası yapıldığı iddiasıyla yayınevi yönetmeni Muzaffer Erdost 7,5 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
1975
Sivil Havacılık Güvenliğine Karşı Kanun Dışı Eylemlerin Önlenmesine İlişkin Sözleşme, Türkiye tarafından imzalanarak 17 Nisan 1975 tarihli ve 1888 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulundu ve 29 Kasım 1975 tarihli resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi.
1975
Cenazelerin Nakli Antlaşması, Türkiye, tarafından 17 Nisan 1975 tarihinde 1887 sayılı Kanunla kabul edildi. “Cenazelerin Nakli Anlaşması”nın onaylanması; Dışişleri Bakanlığı’nın 20/5/1975 günlü ve ASGM (ASKD) – 702.478/543 sayılı yazısı üzerine, 31/5/1963 günlü ve 244 sayılı Kanunun 3. ve 5. maddelerine göre, Bakanlar Kurulu’nca 3/6/1975 tarihinde kararlaştırıldı.
1976
İstanbul Barosu’nun, “Kan Dökmeye Son” mitingine 1000 civarında avukat katıldı.
  
1978
Nükleer Araştırma Merkezi’nde bomba yaptıkları iddiasıyla Ülkü Ocakları eski başkanlarından Muharrem Şemsek gözaltına alındı.
1980
CHP Adana İl Başkanı Avukat Ahmet Albay, Adana’da uğradığı faşist saldırı sonrası yaralandı. Tedavi için götürüldüğü Ankara’daki hastanede 3 Mayıs 1980’de hayatını kaybetti.
1981
12 Eylül Darbesi’nden sonra 12 Nisan 1981 tarihinde İdealtepe’de bir eve düzenlenen baskınla gözaltına alınan ve bir daha kendisinden haber alınamayan Nurettin Yedigöl tutuklu bulunduğu cezaevinde kaybedildi. Son kez 17 Nisan 1981’de görüldüğü anlaşıldı. Ailesi, 15 Şubat 2013 tarihinde Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Ancak Mahkeme, 10 Aralık 2015 tarihinde, başvuruyu zaman bakımından yetkisizlik gerekçesiyle kabul edilemez buldu. (Başvuru No: 2013/1566) Yasal takibat 2 Şubat 2015’te İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından zamanaşımı gerekçesiyle sonlandırıldı.
1982
Kanada Anayasası, Birleşik Krallık Parlamentosu tarafından Kanada’nın isteği üzerine çıkarıldı. Yasayla Kanada’nın, anayasası üzerinde yapacağı değişiklikler için Birleşik Krallık’ın onayını alma zorunluluğu kaldırıldı.
  
1990
Amerikalı rahip, Güneyli Hristiyan Liderler Konferansı kurucusu ve Siyahi Hakları önderi Ralph David Abernathy yaşamını yitirdi. (Doğumu: 11 Mart 1926) Martin Luther King ile birlikte 1955’te ırk ayrımcılığı protestosu için Montgomery’de otobüs boykotunu düzenledi. 1957’de M. Luther King ile Güneyli Hristiyan Liderler Konferansı’nı kurdu. 1977 yılına kadar Güneyli Hristiyan Liderler Konferansı’nın başkanlığını yaptı. 1989 yılında kendi hayat öyküsünün yer aldığı And the Walls Came Tumbling Down (Ve Duvarlar Yıkılmaya Başlar) adlı kitabını yayımladı.  Fikirleri ve protestoları nedeniyle ırkçı beyaz gruplar tarafından çoğu kez saldırıya uğradı.
  
1993
Türkiye Cumhuriyeti’nin sekizinci Cumhurbaşkanı Turgut Özal geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.
1995
DGM’de Akın Birdal’ın duruşmasını izledikten sonra yakınlarının bulunması için Mahkeme Heyeti’ne bağırdıkları gerekçesiyle tutuklanan Hasan Ocak’ın annesi Emine Ocak ile Hasan Gülünay’ın eşi G.Birsen Gülünay’a 1 ay hapis cezası verildi ve Ankara/ Merkez Cezaevi’ne konuldu.
1995
Düşünceye Özgürlük kitabına ilişkin soruşturmada DGM; 1.080 kişinin ifadeleri almaya başladı.
1995
Yaşar Kemal “Düşünce Özgürlüğü ve Türkiye” kitabının toplatılmasına yapılan itirazın reddi üzerine Avrupa İnsan Hakları Komisyonu’na başvurdu.
1996
Aralarında 29 Şubat 1996’da Meclis’te pankart açıp tutuklandıktan sonra verilen ara kararla tahliye edilen öğrencilerden 3’ünün de bulunduğu Üniversite Öğrenci Koordinasyonu üyesi 50 civarında öğrenci, Ankara’da evleri polisçe basılarak gözaltına alındı.
1997
İrlanda doğumlu bir İsrailli avukat, politikacı, general ve yazar Chaim Herzog yaşamını yitirdi. (Doğumu: 17 Eylül 1918) University of London’da hukuk eğitimi aldı. Lincoln’s Inn’de avukatlık yaptı. Yahudi Öğrenciler Birliği’nin Başkanı olarak görev yaptı. 1972’de kurucu ortağı olduğu Herzog, Fox & Ne’eman İsrail’in en büyük hukuk firmalarından biri oldu. 1975 ve 1978 yılları arasında İsrail’in Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi olarak görev yaptı ve bu sıfatla BM Genel Kurulu’nun 3379 sayılı “Siyonizm Irkçılıktır” kararını reddetti.  1983 ile 1993 yılları arasında İsrail’in altıncı Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.
2002
Yayıncı, yazar, Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) parti meclisi üyesi Melih Pekdemir’in 3 yıl 9 ay hapis cezası Yargıtay tarafından onandı. Pekdemir “Öç Alan Devlet mi?” kitabında ‘PKK propagandası yapmaktan TCK’nın 169. Maddesi gereğince mahkûm edilmişti.
2003
“Büyük Adam Küçük Aşk” filminde “devleti küçük düşürmek ve emniyet güçlerine güveni zedelemek” suçlamasıyla hakkında 1 ile 3 yıl arası hapis cezası istemiyle dava açılan yönetmen Handan İpekçi’nin yargılanmasına başlandı.
2003
Avrupa Konseyi bünyesinde hazırlanan “Yolsuzluğa Karşı Özel Hukuk Sözleşmesi” 17 Nisan 2003 tarihli ve 4852 sayılı Kanun’la onaylandı.
2003
Atılım gazetesi yazarı, Yayıncı ve Tutuklu Gazetecilerle Dayanışma Platformu sözcüsü Necati Abay, 13 Nisan 2003’te İstanbul/Kadıköy’deki evinden İstanbul Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şubesi polislerince gözaltına alındıktan sonra 17 Nisan 2003’te İstanbul/Beşiktaş’taki Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM) savcılığına çıkarıldı, tutuklama talebiyle Sorgu Hâkimliğine sevk edildi. Sorgusunun ardından serbest bırakıldı. Aynı gün yapılan itiraz üzerine DGM tarafından tutuklanarak Tekirdağ F Tipi Cezaevine götürüldü.
2004
Makedon komünist kadın direnişçi Fana Koçovska yaşamını yitirdi. (Doğumu: 27 Temmuz 1927) Yugoslavya’nın ulusal kahramanları arasında yer alan en genç kişidir. Çocuk yaşta Nazilere karşı mücadelede gösterdiği kahramanlıklarıyla bilinir.
2004
Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu “Koruma imar planı yapılmamış doğal sit alanına hidro elektrik santral yapılamaz” yönündeki ilke kararıyla Fırtına Vadisi’ne baraj yapılmasına ilişkin kararı iptal etti. Mesut Yılmaz tarafından temeli atılan çevrecilerin büyük tepkilerine yol açan Dilek-Güroluk Hidroelektrik Santralı’nın inşaatı, Trabzon İdare Mahkemesi’nce daha önce iki kez durdurulmuş, ancak bu kararlar Bölge İdare Mahkemesi tarafından bozulmuştu. 
2005
KKTC’de (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti) Başbakan ve Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Genel Başkanı Mehmet Ali Talat ilk turda cumhurbaşkanı seçildi.
2006
25 yaşındaki Yasin Hayal Trabzon Ağır Ceza Mahkemesi’nce altı yıl sekiz ay hapis cezasına çarptırıldı. Hayal 2004’te Mc Donald’s’ın kapısında bomba patlatmış, olayda beşi çocuk altı kişi yaralanmıştı. Hayal bombayı ABD’nin Irak’ı işgalini protesto için patlattığını söylemişti.
2007
Avrupa’da kadınlara seçilme hakkını veren ilk ülke olan Finlandiya’nın Başbakanı Matti Vanhanen 20 bakanlıktan 12’sine kadın vekil atadı. Hükümette kadın oranı yüzde 60’a yükseldi.
2007
Türkiye Barolar Birliği’nin eski Başkanlarından Eralp Özgen yaşamını yitirdi. (d. 1936)
2008
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda değişiklik öngören tasarı TBMM’de kabul edildi. Emeklilik yaşı 65’e çıkarıldı. Emeklilikte SSK (SGK) kapsamında çalışanlarda aranan 7 bin günlük prim ödeme gün sayısı 7 bin 200’e yükseltildi.
2009
Ergenekon soruşturması kapsamında gözaltına alınan 39 kişiden 8’i tutuklandı. Başkent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Haberal, İnönü Üniversitesi eski Rektörü Prof. Dr. Fatih Hilmioğlu, Uludağ Üniversitesi eski Rektörü Prof. Dr. Mustafa Yurtkuran, 19 Mayıs Üniversitesi eski Rektörü Prof. Dr. Ferit Bernay, Cumhuriyet Gazetesi Yazarı Prof. Dr. Erol Manisalı, ÇYDD Yönetim Kurulu üyeleri Prof. Dr. Ayşe Yüksel, Gökhan Ecevit ve Ömer Sadun Akyaltırık tutuklandıktan sonra Metris cezaevine gönderildi. Zanlılar Terör örgütünü kurmak, yönetmek, Yasa dışı terör örgütü üyesi olmak ve Türkiye Cumhuriyeti hükûmetini ortadan kaldırmaya ve görevini yapmasını engellemeye teşebbüs ile suçlandı. Böylece dava kapsamında tutuklu bulunanların sayısı 111’e yükseldi.
  
2009
Hukukçu Şirin Yazıcıoğlu Cemgil yaşamını yitirdi. (Doğumu: 11 Mayıs 1945) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde eğitim gördü. 1968 öğrenci hareketi içinde aktif olarak yer aldı.  Bir süre avukatlık yaptı. Siyasi davalarda yargılanan ilerici-demokratların davalarını üstlendi. 12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra tutuklandı ve iki yıl hapis yattı. 1981 yılında serbest kalınca politik sürgün olarak ülkeyi terk etti.
2009
Ergenekon soruşturması kapsamında 13 Nisan 2009’da tarihinde Ankara’da gözaltına alınan ve 16 Nisan 2009 tarihinde soruşturmayı yürüten İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nda ifadesi alınarak mahkemeye sevk edilen Başkent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Haberal tutuklandı. Bireysel başvuru sonucunda Anayasa Mahkemesi tarafından 4 Aralık 2013 tarihli ihlal kararı verilmiştir.
2012
BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, ünlü aktris Angelina Jolie’yi örgütün özel temsilcisi olarak atadı.
2012
Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya’nın yargılandığı 12 Eylül Darbe Davasının görüldüğü Ankara 12.Ağır Ceza Mahkemesi, Abdi İpekçi, Doğan Öz ve Cavit Orhan Tütengil’in ailelerinin davaya müdahil olma taleplerini reddetti. Mahkemenin kararında Ahmet Türk ve Abdülgani Aşık ile gözaltında hayatı kaybeden Süleyman Cihan’ın kardeşi Ahmet Cihan’ın müdahillik başvurularının, “suçtan zarar görmüş olma ihtimalleri ve üsulüne uygun yaptıkları talep doğrultusunda” kabul verildiği bildirildi.
2013
6460 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun mecliste kabul edildi. Kanun, 30 Nisan 2013 tarihinde Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun ile HSYK tarafından idari mahkemelerde görev dağılımına ilişkin esaslar belirlenmiş, alternatif uyuşmazlık çözüm uygulamalarının artırılması öngörülmüş, birden fazla mahkeme kurulan hukuk mahkemelerinde ihtisaslaşma için yasal zemin oluşturulmuş ve ilk derece mahkemeleri ile üst mahkemeler arasında dosya transferinin sınırlanması yoluyla yargılamaların makul süreyi aşmaması için Yargıtay Hukuk Dairelerinin işleyişinde teknik değişiklikler getirilmiştir.
2014
Aziz Nesin’in Şimdiki Çocuklar Harika adlı kitabını öğrencilere tavsiye eden İstanbul Kumport Ortaokulu’ndaki 13 Türkçe öğretmeni hakkında soruşturma başlatıldı.
2017
İsrail hapishanelerinde tutuklu bulunan yaklaşık 2 bin Filistinli mahkum, tutukluluk şartlarının iyileştirilmesi için açlık grevi başlattı.
2018
İlahiyatçı yazar İhsan Eliaçık, “silahlı terör örgütünün propagandasını yapmak” suçundan İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılandığı davada 6 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırıldı.
2018
Eski Anayasa Mahkemesi Genel Sekreteri Mehmet Oğuz Kaya, “FETÖ üyeliği” iddiasıyla yargılandığı davada 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
2018
Avrupa Komisyonu 2018 Türkiye İlerleme Raporu yayımlandı.
2019
Hukukçu ve eski Peru devlet başkanı Alan García (Doğumu: 23 Mayıs 1949) Peru Papalık Katolik Üniversitesi ve San Marcos’ta Ulusal Üniversitesi’nde hukuk eğitimi gördü. 1978’de Peru Cumhuriyeti Kurucu yardımcısı olarak görev yaptı. 1990’da Peru Cumhuriyeti Senatörü oldu. 1992’de Peru Aprista Partisi’nin 9. ve 12. Genel Sekreteri oldu. 2006 yılında Peru Cumhuriyeti Anayasal Başkanı oldu. 2017 yılından ölümüne kadar Peru Aprista Partisi Başkanı olarak görev yaptı.
2019
ÖSYM eski Başkanı Prof. Dr. Ali Demir adli kontrol -konutu terk etmeme- şartıyla serbest bırakıldı.
2019
Yeni Zelandalı hukukçu Peter Cartwright yaşamını yitirdi. (1940)
2020
Nijeryalı iş insanı, avukat ve hükûmet yetkilisi Abba Kyari yaşamını yitirdi. (d. 1952)
2021
Mısırlı yargıç ve siyasetçi Hisham Bastawisy  yaşamını yitirdi. (d. 1951)
  
2024
Erzincan’ın İliç ilçesinde 13 Şubat 2024 günü yaşanan ve dokuz işçinin ölümüne sebep olan maden felaketinin ardından, Ergan ilçesinde bulunan kayak merkezinin yanına kalker taş ocağı yapılacağına ilişkin haberi gerekçe gösterilerek, gazeteci Duygu Kıt hakkında, Erzincan Valiliğinin şikâyeti üzerine “yanıltıcı bilgiyi yayma” (TCK 217/A) ve “iftira” (TCK 267) suçlamalarıyla soruşturma açıldı.
2025
Beşiktaş Belediye Başkanı Rıza Akpolat ve diğer yetkililer hakkında başlatılan soruşturma kapsamında başlatılan ek operasyonlar kapsamında gözaltına alınan 12 kişiden Beşiktaş Belediye Başkan Yardımcısı Ali Rıza Yılmaz ve dört belediye çalışanı tutuklandı. Yedi şüpheliyse yurt dışına çıkış yasağı ve imza atma şartıyla serbest bırakıldı. Soruşturma kapsamında Aziz İhsan Aktaş’ın da aralarında bulunduğu 23 kişi tutuklanmıştı.
2025
  • CHP’nin 38. Olağan Kurultayı’nın iptali için açılan davanın ilk duruşması Ankara 42. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde yapıldı. Dava 26 Mayıs tarihine ertelendi.
  • Çağdaş Hukukçular Derneği’nin (ÇHD) onursal genel başkanı Avukat Selçuk Kozağaçlı, tahliyesine yapılan itiraz sonrası yeniden cezaevine gönderildi. Kozağaçlı 8 yıldır tutulduğu Silivri’deki Marmara Cezaevi’nden şartlı tahliye kapsamında İdare Gözlem Kurulu kararı ile serbest bırakılmış, İstanbul Barosu’nda yüzlerce avukatın katıldığı bir karşılama programı  düzenlenmişti. Törene, Başkan Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu da katılmıştı.  

Bunu okudunuz mu?

Baltalimanı Antlaşması

Baltalimanı Antlaşması (Baltalimanı Muahedenamesi, İstanbul yakınındaki Balta Liman'da 16 Ağustos 1838'de imzalanmıştır. (Osmanlı-İngiliz Ticaret Antlaşması), Britanya ile Osmanlı devleti arasında imzalanmıştır. Ticaret ve gemi seferleri ile ilgili olarak bazı kayıt ve koşulları düzeltmiş ve değiştirmiştir.. Anlaşma, 8 Ekim 1838'de Kraliçe Viktorya, bir ay sonra da Sultan II. Mahmut tarafından onaylanmıştır.