8 Ağustos – Hukuk Takvimi

117

Asalet, erdem ve doğru yöneticiliğin sembolü olarak görülen Marcus Ulpius Nerva Traianus (Trajan) yaşamını yitirdi. (Doğum: 18 Eylül 53) Roma İmparatorluğu’nun beş iyi imparatorundan ikincisidir. Tahta çıktığı MS 98 yılından öldüğü 117 yılına kadar Roma İmparatorluğu’na altın çağını yaşatmıştır. Roma Senatosu tarafından kendisine “Optimus” mahlası verilmiştir. Adaletli yönetimin sembolü olarak öne çıkmıştır. Domitianus dönemindeki tiran yasalarını kaldırdığı ve yerine yeni yasaları getirmiştir. Aldığı kararlarda yargıya ve yasalara saygı göstermiştir. Roma Hukuku’na yaptığı en büyük katkı, küçük çocuklar ve terkedilmiş bebekler için çıkardığı kanundur.

1783

Osmanlı sularında Avusturya tüccar gemilerinin Garp Ocakları korsanlarından korunmaları ve bu korsanlardan Avusturya gemilerine gelecek zararın Osmanlı Devleti tarafından tazminini içeren bir senet verildi. Kırım’ın Rusya tarafından ilhakından sonra Osmanli Devleti’nin içinde bulunduğu zor durumdan istifade eden Avusturya önemli bir kazanım elde etti. Senet, Ziştovi Antlaşması ile de teyit edildi. (“Devlet-i Âliye ebed-peyvend Garb Ocakları korsânlarından vesâir Devlet-i Âliye reâyâsından Devlet-i İmparatoriye limânlarından hurûç iden Nemçe tüccâr sefinelerinin temini ve anlar tarafından dûçâr olabildikleri bi’l-cümle hasarları tazminini mutazammın ola”)

1827

Osmanlı sularında Avusturya tüccar gemilerinin Garp Ocakları korsanlarından korunmaları ve bu korsanlardan Avusturya gemilerine gelecek zararın Osmanlı Devleti tarafından tazminini içeren bir senet verildi.

George Canning yaşamını yitirdi. (11 Nisan 1770 – 8 Ağustos 1827) hayatının son 119 günü boyunca Birleşik Krallık Başbakanı olarak görev yaptı.

1876

Thomas Edison, “mimeograph” da denen teksir makinesinin patentini aldı.

1897

Hukukçu, İspanya Başbakanı ve tarihçi Antonio Cánovas del Castillo yaşamını yitirdi. (8 Şubat 1828 – 8 Ağustos 1897) Madrid Üniversitesi’nde hukuk okudu. Altı dönem başbakanlık yaptı. İzlediği iç politikayla kamu düzenini ve ulusal birliği sağladı. Anarşist hareketleri zor kullanarak bastırdı. Küba sorununa çözüm bulmaya çalıştığı bir dönemde İtalyan anarşist Michele Angiolillo tarafından öldürüldü. 1876 İspanya Anayasası‘nın hazırlayıcısıdır. İspanya tarihi üzerine kitapları bulunmaktadır.

1909

Türkiye’nin ilk Anayasası olan Kanûn-ı Esâsî’de değişiklikler yapıldı. Yapılan değişikliklerle padişahın tahta geçişinde “vatan ve millete sadakat” yemini etmesi zorunluğu getirildi, padişaha yargısız sürgün hakkı veren 113. madde değiştirilerek “Hiç kimse yasanın belirlediği sebep ve suretten başka bir bahane ile tutuklanamaz ve cezalandırılamaz” hükmü kondu, basından sansür kaldırıldı, sadrazamın yetkileri artırıldı, Meclis-İ Mebusan’a güvensizlik oyu ile hükûmeti düşürme yetkisi tanındı, padişah tarafından veto edilen kanunların mecliste üçte iki çoğunlukla yeniden kabulü ilkesi benimsendi, posta evrakının mahkeme kararı olmadan denetlenemeyeceği ilkesi kabul edildi.

1925

Amerika Birleşik Devletleri’nde siyah düşmanı Klu Klux Klan’ın ilk kongresi yapıldı.

1925

Avukat, aktivist, filozof, yazar ve Bosna Hersek’in ilk cumhurbaşkanı  Aliya İzzetbegoviç dünyaya geldi. (8 Ağustos 1925 – 19 Ekim 2003)  Saraybosna Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. 14 Şubat 2000 – 14 Ekim 2000 arasında Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığının 1. Başkanı olarak görev yaptı.

1931

Hoover Barajı‘nda işçiler greve başladı. Su için dört yönlendirme tüneli oluşturmak kanyon duvarlarının patlatılmasını gerektiriyordu. Sıkı zaman süreleri ile karşı karşıya olan işçiler, 140 derecelik tünellerde karbon monoksit ve tozla boğuldular, bu koşullar yüzünden altı günlük bir grev başlattılar. 

1943

Avukat ve siyasetçidir Dengir Mir Mehmet Fırat 8 Ağustos 1943’te Adıyaman Kâhta’da doğdu. (Ölümü: 12 Temmuz 2019 Ankara) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘ni bitirdi. Çiftçilik, serbest avukatlık, ihracatçılık yaptı.Akdeniz İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Üyeliğini yürüttü. Adalet ve Kalkınma Partisi Kurucu Üyeliği ve Genel Başkan Yardımcılığı görevini üstlendi. 21. Dönem Adıyaman, 22.ve 23. Dönem Mersin, 25. Dönem Adana Milletvekilliği yaptı. 12 Temmuz 2019’da Ankara‘da akciğer kanseri tedavisi gördüğü bir hastanede 76 yaşında öldü. 

1945

Nuremberg Uluslararası Askeri Mahkemesinin Şartı, Londra’da kabul edildi. Şart daha sonraki metinlerde savaş suçlarını tanımlayan bir belge olarak referans alındı. ( Agreement for the Prosecution and Punishment of the Major War Criminals of the European Axis, and Charter of the International Military Tribunal. London, 8 August 1945)

1949

• Avrupa Konseyi ilk toplantısını Strasbourg‘da yaptı. Türkiye, Avrupa Konseyi’ne kabul edildi. Avrupa Konseyi, Avrupa çapında insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü savunmak amacıyla kurulmuş hükûmetler arası bir kuruluştur. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Avrupa Konseyi’ne bağlıdır. Avrupa Konseyi’ne Belarus, Kazakistan ve Vatikan hariç tüm Avrupa ülkeleri üyedir. 

• Bhutan bağımsızlığını ilan etti.

1951

• ILO 96 No’lu Ücretli İş Bulma Büroları Sözleşmesi, ILO 34 No’lu Ücretli İş Bulma Büroları Sözleşmesinin revize edilmesi yoluyla, Uluslararası Çalışma Örgütü(ILO) tarafından 8 Haziran 1949 tarihinde kabul edilmiş, Türkiye tarafından 8 Ağustos 1951 tarihli ve 5835 sayılı kanun ile kabul edilmiş, Resmi Gazetenin 14 Ağustos tarihli sayısında yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

• 98 No’lu Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkı Sözleşmesi, 18 Haziran 1949 tarihinde  Uluslararası Çalışma Örgütü-ILO tarafından kabul edilmiş, 8 Ağustos 1951 tarihli ve 5834 yasa ile onaylanarak Resmi Gazetenin 14 Ağustos 1951 tarihli sayısı ile yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 98 No’lu Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkı Sözleşmesi, ILO’nun temel haklara ilişkin 8 sözleşmesinden biridir ve Türkiye’nin Onayladığı ILO Sözleşmeleri arasındadır.

1951

Halkevlerinin kapatılarak, mallarının Hazine’ye devredilmesine dair 5830 sayılı kanun TBMM‘de kabul edildi. Halkevleri veya Halkevleri Derneği, Türkiye genelinde barınma, sağlık, eğitim, çevre, kadın ve engelli haklarının savunulması ve genişletilmesi için faaliyet gösteren ve “Kamu Yararına Çalışan Dernek” statüsünde olan bir sivil toplum kuruluşudur. 27 Mayıs 1960’ta gerçekleşen askerî darbe sonrasında Halkevleri 21 Nisan 1963 tarihinde bir dernek statüsünde, bağımsız bir demokratik kitle örgütü olarak tekrar kurulmuştur. Ancak, 12 Eylül 1980 tarihinde gerçekleşen askerî darbe ile Halkevleri yeniden kapatılmış, bir kez daha tüm varlıklarına el konulmuştur.

1960

Gazeteci siyasetçi ve yazar Mustafa Balbay, 8 Ağustos 1960’ta Güney Yeşilova’da doğdu. 1981 yılında Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi’ni birincilikle bitirdi. Öğrenciliği sırasında 1980’de İzmir’in yerel yayın organı Gazete İzmir’de gazeteciliğe başladı. 1981’de Milliyet Gazetesi İzmir bürosunda ve daha sonra Cumhuriyet Gazetesi İzmir bürosunda muhabir olarak çalıştı. 1985’te Cumhuriyet Gazetesi İzmir Bürosu İstihbarat Şefi, 1989’da Cumhuriyet Gazetesi Ankara Bürosu Haber Müdürü, 1992’de Cumhuriyet Gazetesi İstanbul Haber Merkezi Müdürü oldu. 1993 yılında Cumhuriyet Gazetesi’nin Ankara Temsilcisi oldu. 1993’ten itibaren köşe yazarlığına başladı. Gazetenin baş sayfasında, daha önce Uğur Mumcu’nun Gözlem başlıklı köşe yazılarının yayımlandığı köşede “Gündem” başlıklı köşe yazılarını yayımlayan Balbay, köşe yazarlığı ve gazetenin Ankara Temsilciliği görevini birlikte yürüttü. 24. Dönem İzmir 2. Bölge milletvekili, Cumhuriyet Gazetesi Vakfı Yönetim Kurulu üyesi, Cumhuriyet Gazetesi Yayın Kurulu üyesi olarak görev yaptı. 6 Mart 2009 da hükûmeti düşürmeye teşebbüs suçlamasıyla tutuklanmış 5 Ağustos 2013’te İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından karara bağlanan Ergenekon davasında 34 yıl 8 ay hapis cezasına çarptırılmıştır. 9 Aralık 2013 tarihinde tahliye edilip, 10 Aralık 2013 tarihinde milletvekili yemini ederek göreve başlamıştır. 

1961

Hitit Kanunu, Hamurabi Kanunu, Asur Kanunları ve Üç Sami Kanun Koyucu gibi eserlerin sahibi Avram Galanti Bodrumlu yaşamını yitirdi. Dil, tarih ve hukuk alanındaki eserleri ile iz bıraktı. 1915 ile 1933 yılları arasında Darülfünun’da eğitimci ve profesör olarak çalıştı. 1944-46 yıllarında Niğde milletvekilliği yaptı. Cumhuriyetle birlikte kültürel devamlılığı savundu. Harf ve Dil Devrimlerine karşı çıktığı için üniversite kadrosunun dışında kaldı. Yabancı dilde eğitime karşı çıkanların öncüsü oldu. Galanti, bu konuda yazdıkları bağlamında yabancı dilde eğitimi ilk eleştiren ve karşı çıkan kişi olarak bilindi. Döneminde önemli fikir ayrılıklarından biri de Latin harflerine muhalif olmasıydı.

1963

Amerika Birleşik Devletleri, Sovyetler Birliği ve İngiltere nükleer denemeleri durdurma antlaşmasını Kremlin’de  imzaladılar.

1964

İtalyan hukukçu, akademisyen ve siyasetçi Prof. Dr. Giuseppe Conte 8 Ağustos 1964‘te Foggia’da doğdu. Roma La Sapienza Üniversitesi‘nden mezun oldu. Avukatlık yaptı ve aynı zamanda akademik kariyerini sürdürdü. Yale Üniversitesinde misafir araştırmacı olarak bulundu. Çok sayıda üniversitede özel hukuk alanında profesör olarak çalıştı. 18 Eylül 2013 tarihinde Temsilciler Meclisi İdari Yargı Başkanlık Kurulu üyesi olarak seçildi ve ardından bu kurulun başkan yardımcısı oldu. 2018 seçimleri sonrası İtalya başbakanı olarak görev yaptı. 2020 yılında İtalya’nın COVID-19 sürecindeki zayiatı nedeniyle savcıya tanık olarak 3 saat ifade verdi. 6 Ağustos 2021 tarihi itibarıyla Beş Yıldız Hareketi başkanlığını üstlendi. 

1969

1136 sayılı Avukatlık Yasası gereğince kurulan Türkiye Barolar Birliği’nin ilk genel kurulu 8-9 Ağustos 1969 tarihinde Ankara da yapıldı. Prof. Dr. Faruk Erem ilk başkan oldu.

1973

Amerikalı seri katil Dean Arnold Corll öldü. (24 Aralık 1939 – 8 Ağustos 1973) Amerikalı seri katil ve tecavüzcüdür. 28 cinayetin sorumlusu olduğu tahmin edilmektedir.

1974

ABD Başkanı Richard M. Nixon, Watergate skandalı nedeniyle istifa etti. Nixon, istifa eden ilk ABD Başkanı oldu.

1980

Maraş Katliamı Davası sonuçlandı: 22 ölüm, 14 müebbet, 332 5-15 yıl arası hapis cezası ve 414 beraat. Müdahil avukatların MHP hakkında suç duyurusunda bulunulması talebi kabul edilmedi.

1980

1934’den beri müze olan Ayasofya, ilk kez Kültür Bakanı tarafından resmen ibadete açıldı ve ahaliyle Cuma namazı kılındı. Cuma namazına Adalet Partisi azınlık hükümetinin Kültür Bakanı Tevfik Koraltan, diğer bakanlar ve bürokratlar da katıldı.

1980

2 Ağustos’ta Beşiktaş’ta Kemal Türkler’in öldürülmesiyle ilgili bildiri dağıtırken gözaltına alınan İGD (İlerici Gençler Derneği) üyesi İTÜ Metalürji Fakültesi öğrencisi Faruk Tuna’nın cesedi ailesi tarafından hastanede bulundu. 1988’de gözaltında işkenceyle ölümden dava açılan 1 polis 5 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırıldı ve 21 Aralık 1993’de ceza kesinleşti. Polisin ismini verdiği 5 polisten biri daha 4 yıl 5 ay hapse mahkum oldu, temyize gidildi ve 28 Mayıs 2003’de dava zamanaşımı gerekçesiyle düştü. Tuna’nın ailesinin 1994’de İçişleri Bakanlığı hakkında açtığı maddi ve manevi tazminat davası aile lehine sonuçlandı.

1983

“Yarın…Yarın” adlı romanında komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla 5-10 yıl arası hapis istemiyle dava açılan Pınar Kür beraat etti.

1985

Buca Cezaevi’ndeki baskılara karşı 12 Eylül 1981’de Milli Güvenlik Konseyi’ne hitaben avukatları ile toplu dilekçe veren 233 mahpustan 34’ü 6 ay-2 yıl arası hapse mahkum oldu. Askeri Mahkeme, 34 mahpusun verdiği dilekçelerde ”Konsey’e hakaret ettikleri” kanaatine vardı.

1986

Şair İsmail Uyaroğlu’nun Milliyet Sanat’taki “Kısas-ı Enbiya-i Şuara” başlıklı şiirinden dolayı savcılığa suç duyurusunda bulunuldu. Suç duyurusunda şiirde “Allah’a, peygamberlerine ve kitaplarına hakaret edildiği” iddia edildi; sorumlular için kamu davası da istendi.

1990

Devrimci Sol Ana Davası’nda yargılanmakta iken, Halepçe Katliamı’nın yıldönümünde açlık grevine başlayacaklarına dair cezaevi yönetimine dilekçe veren 10 sanığın “bölücülük”ten toplam 160 yıl hapis istemiyle yargılanmalarına DGM’de başlandı.

1997

Eski Karayolları Genel Müdürü Atalay Coşkunoğlu tutuklandı. Coşkunoğlu haksız kazanç sağlama suçundan 3 yıl hapis cezası almıştı.

2000

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, irticai ve bölücü faaliyetlere karıştığı öne sürülen devlet memurlarını tasfiye etmeye yönelik Kanun Hükmünde Kararnameyi “Hukuk devleti ilkesine aykırı” olduğu gerekçesiyle hükümete iade etti.

2000

Şili’de 1975’te seçilmiş sosyalist devlet başkanı Salvatore Allende’yi kanlı biçimde devirip ülkeyi 17 yıl yöneten eski diktatör Augusto Pinochet’in dokunulmazlığı Şili’de Yüksek Mahkeme kaldırıldı. Şili Yüksek Mahkemesi 6’ya karşı 14 oyla diktatörün yargılanması kararı aldı. Pinochet’in, 1973-1990 yılları arasında işlenen suçlardan dolayı aleyhinde açılan 157 davadan yargılanabilmesinin yolu açıldı.

2001

Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) BBC ve Deutsche Welle’nin (DW) Türkçe radyo yayınlarının durdurulmasını kararlaştırdı.

2005

Japonya Posta İdaresi’nin özelleştirilmesi parlamentoda 108’e karşı 125 oyla reddedildi. Başbakan Juniçiro Koizuni parlamentoyu feshetti. 11 Eylül’de seçime gitme kararı aldı.

2005

İran İsfahan’daki nükleer tesisinde uranyum zenginleştirme faaliyetlerine başladı. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Tahran’ı uyardı.

2012

Can Yücel’in Datça’daki “Can Evi”, mezarına saldıranlar ceza alana kadar ailesi tarafından ziyarete kapatıldı.

2015

Suruç Katliamı’nın ardından intihar bombacısının memleketi Adıyaman’a giden CHP heyetinin raporu açıklandı. 

2015

Anayasa Mahkemesi, 1999’da Ulucanlar Cezaevi katliamında operasyona katılan güvenlik güçlerinin 15 yıl 8 aydır sonuçlandırılmayan davası nedeniyle, olayda hayatını kaybeden 10 mahkumdan Abuzer Çat’ın yakınlarına toplam 190 bin TL tazminat ödenmesine karar verdi

2021

Bangladeşli akademisyen ve hukukçu Najma Chowdhury yaşamını yitirdi. (Doğumu: 26 Şubat 1942) . Chowdhury, 26 Şubat 1942’de Sylhet, Bengal Krallığı’nda doğdu. Dakka Üniversitesi ve Londra Üniversitesi Hukuk Okulu’nda öğrenim gördü. 1996 yılında Bangladeş’teki geçici Muhammad Habibur Rahman hükûmetinde danışman olarak çalıştı. 8 Ağustos 2021’de Dakka, Bangladeş’te COVID-19 ile enfekte olarak 79 yaşında öldü.

2024

New York Güney Bölge Mahkemesi, iflas eden kripto para borsası FTX’in, müşterilerine ve dolandırıcılık mağdurlarına 12,7 milyar dolar ödemesine karar verdi. Kripto para borsası FTX, Kasım 2022’de iflas etmiş, şirketin CEO’su Sam Bankman-Fried’in de istifa ettiği açıklanmıştı.

2024

Atina’daki Pantion Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde Doç. Dr. olarak görev yapan öğretim üyesi, yangın çıkarması ve olay yerinden uzaklaşmasını net bir şekilde gösteren görüntüler üzerine 5 Ağustos’ta gözaltına alındı, mahkemeye çıkarılan ve dört ayrı yangının çıkmasından suçlu bulunan akademisyen tutuklandı.

2024

Bulgaristan Parlamentosu, okullarda LGBT propagandasını yasaklayan yasal düzenlemeyi kabul etti.

2025

CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in “İBB Borsası” iddiası kapsamında Av. Mehmet Yıldırım, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan soruşturma sonucunda “nüfuz ticareti” suçlamasıyla Antalya’da  gözaltına alındı. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç Bolu’da yaptığı açıklamada İBB borsası hakkında, “Hiç kimse peşinen suçlu ilan edilemez. Kimin elinde belge varsa yargı makamına versin” ifadelerini kullandı. Savcılık Yıldırım ve onunla birlikte gözaltına alınan Mehmet Mithat Turan’ı adli kontrol talebiyle mahkemeye sevk etti. Mahkeme, “konutu terk etmeme” şeklinde adli kontrol kararı verdi.

 2025

23’üncü İstanbul Onur Yürüyüşü’nde gözaltına alınan ve 2’si tutuklanan toplam 53 kişi hakkında açılan davanın ilk duruşması bugün Çağlayan’daki İstanbul Adliyesi’nde yapıldı. 5 sanık ve avukatları dışındaki sanıklar, avukatları ile gazetecilerin salona alınmadığı duruşmada mahkeme, tutuklu bulunan Hivda Selen ve Sinem Çelebi’nin tahliyesine ve diğer sanıklar hakkındaki adli kontrol kararlarının kaldırılmasına karar verdi. Duruşmayı takip etmek üzere adliyeye gelen 1 kişi, üzerinde bulunan tişörtte yer alan yazıda “lezbiyen” kelimesi geçtiği gerekçesiyle adliyeye alınmadı. Bir süre adliyenin polis noktasında bekletilen kişi daha sonra tişörtünü değiştirerek adliyeye girebildi.

 2025

• Antalya’da 2 kişiyi bir evde 13 saat alıkoyup, silah tehdidiyle 6 milyon lira hesaplarına geçiren 2’si kadın 6 şüpheli, 6 şüpheli, ‘Nitelikli yağma’ ve ‘Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma’ suçlarından tutuklandı. tutuklandı.

• İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, İstanbul’da düzenlenen uyuşturucu operasyonlarında 9 şüphelinin yakalandığını ve 5’inin tutuklandığını duyurdu.

Bakan Ali Yerlikaya, İstanbul’da düzenlenen uyuşturucu operasyonlarında 9 şüphelinin yakalandığını ve 5’inin tutuklandığını duyurdu.

 2025

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin raporu açıklandı. Temmuz 2025’te en az 204 işçi iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi,9’u çocuktu! Yılın ilk yedi ayında ise bu sayı en az 1165’e ulaştı.

 2025

Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, evcil hayvan girişi yasak olduğu gerekçesiyle görme engelli bireyi rehber köpeğiyle kabul etmeyen Beykoz Sahil Sosyal Tesisinin bağlı olduğu İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne 150 bin TL idari para cezası uyguladı.

2025

• ABD, Venezuela Devlet Başkanı Maduro’nun tutuklanması için ödül miktarını 50 milyon dolara yükseltti. ABD hükümeti, Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nun tutuklanması veya mahkum edilmesine ilişkin bilgi sağlanması karşılığında daha önce 25 milyon dolar olan ödülü 50 milyon dolara yükselttiğini duyurdu.

• ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da düzenlenen zirvede, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile üçlü bir mutabakata imza atıldığını açıkladı.   ABD, Azerbaycan bağımsız olduktan 1 yıl sonra getirilen kısıtlamaları 33 yıl sonra kaldırdı.