Hukuk Ansiklopedisi
Karşılaştırmalı 1982 Anayasası, Prof. Dr. Rona Aybay ve Dr. Ahmet Yağlı tarafından güncellenerek 2021 yılı başında DER Yayınları tarafından basılmıştır.
Kitap ilk olarak 1963 yılında yayınlanmış, “Karşılaştırmalı 1961 Anayasası” adıyla yayımlanmıştır. 1961 Anayasası ile ilgili olarak yazılan kitabın genişletilmiş ve güncellenmiş baskısı “Karşılaştırmalı 1982 Anayasası” adıyla yapılmıştır. Kitap hakkında Prof. Dr. Fazıl Sağlam, “Osmanlı-Türk anayasal gelişmelerinin genetik sürecini ilgilendiren ana metinleri toplu halde bir araya getiren bir başvuru kitabıdır.” demiştir.
Karşılaştırmalı 1982 Anayasası, 1876 tarihli “Kanuni Esasi”, 1921, 1924, 1961 ve 1982 anayasalarının maddelerini karşılaştırmalı olarak ele almakta; yürürlükte bulunan 1982 Anayasası’nın her maddesinin altına, 1876 Kanun-i Esasi’den başlayarak günümüze kadar geçmiş tüm anayasaların ilgili maddeleri tarih sırasıyla dercedilerek karşılaştırmalı bir inceleme yapılmaktadır.
Eser, hukukçular, devlet görevlileri ve toplum için temel bir başvuru kaynağı olarak tanımlanmaktadır.
Karşılaştırmalı 1982 Anayasası Tanıtım Bülteni
“Anayasa konusundaki tartışmalar, hemen her zaman Türkiye’nin gündeminde ön sıralarda yer almıştır. Günümüzde de yine yeni bir anayasa yapılması girişimi gündemdedir.
Prof. Dr. Rona AYBAY ve Dr. Ahmet Yağlı’nın, yoğun emekleriyle ortaya çıkan, 550 sayfayı aşan boyuttaki bu kitap, 1876 Kanun-ı Esasi’sinden başlayarak; İkinci Meşrutiyet ve TBMM dönemi anayasal metinlerini, 1924, 1961 ve 1982 Anayasalarını bütün değişiklikleriyle birlikte okura sunmaktadır.
Ancak, bu metinlerin sunuluşunda, bunları tarih sırasıyla ard arda vermek yerine; çok emek ve dikkat isteyen bir yöntem uygulanmıştır:
1982 Anayasasının her maddesinin altında, anayasanın, konuyla ilgili öteki maddelerinin numaraları gösterilmiş ve varsa maddede yapılmış değişiklerin metinleri işlenmiştir. Ardından,1876 Kanun-ı Esasisinden başlayarak, İkinci Meşrutiyet, TBMM dönemi anayasal belgeleri, 1921,1924,1961 Anayasalarının ilgili hükümleri tarih sırasıyla metin olarak verilmiş ve gerekli yerlere açıklayıcı notlar konulmuştur.
Böylelikle, okurun yürürlükteki anayasada düzenlenmiş bir konunun, önceki anayasal metinlerde nasıl düzenlenmiş olduğunu, kolaylıkla görebilmesi sağlanmaktadır. Bu, anayasa çalışmalarında “eski” ile “yeni” arasında karşılaştırmalar yapmak isteyenlerin çok işine yarayacak önemli bir olanaktır.
Anayasa Mahkemesi Emekli Yargıcı ve yurdumuzun önde gelen Anayasa Hukukçularından Prof. Dr. Fazıl Sağlam şöyle diyor:
Kitap, anayasa hukuku öğretisi ve uygulaması alanında çalışma yapacak olanlar için, -Bülent TANÖR’ün terimiyle- “Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri”nin genetik sürecini ilgilendiren ana metinleri toplu halde bir araya getiren bir başvuru kitabı. Öyle ki; sayısız kaynaklar içinde arama yapma zahmetine girmeden, bu bilgi ve belgelere bir kitap içinde ulaşma imkânı sağlıyor
Kitabın “Açıklamalar” başlıklı bölümü ile “Kullanılan Anayasal Metinler Listesi”ne bir göz atmak, ne denli dikkat ve özen isteyen zor bir çalışmanın göze alındığını göstermeye yetiyor, Ama bu zahmetler boşa gitmeyecek. Bu kitap, her yeni Anayasa arayışında eskimeyen bir başvuru kitabı işlevi yerine getirecek.”
