Hukuk Ansiklopedisi
İcra Mahkemeleri, İcra ve iflas dairelerinin işlemlerine karşı şikayet ve itirazların incelenmesinde görevli mahkemelerdir. İcra Mahkemeleri, asliye hukuk mahkemesi yargı çevresinde kurulan tek hakimli özel mahkemelerdir ve ayrı bir icra mahkemesinin olmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri, İcra Mahkemesi olarak görev yapmaktadır. İcra Mahkemeleri, Anayasanın 152. maddesi kapsamında bir mahkeme olup İcra Hukuk Mahkemesi ve İcra Ceza Mahkemesi adıyla iki ayrı mahkeme bulunmamaktadır. Her icra mahkemesi, İcra Hukuk Mahkemesi ve İcra Ceza Mahkemesi sıfatıyla yasada öngörülen yargılamaları yapmaktadır.
İcra Mahkemeleri, icra ve iflas dairelerinin işlemlerine karşı yapılan şikayetleri incelemekte; takibin şekline göre, borçlunun takibe icra dairesinde itirazı üzerine alacaklının itirazın kaldırılması talepleri ile borçlunun icra mahkemesine yapacağı itirazları inceleyerek sonuca bağlamaktadır. Bu mahkemeler, şikayet yoluyla ihalenin feshini incelemekte, haciz ve iflasta istihkak davalarına bakmakta, bazı icra iflas suçlarına bakmakta, ilamlı icrada icranın geri bırakılması taleplerini incelemekte, takibin iptal veya talikine karar vermekte, İcra ve İflas Kanununda verilen diğer görevleri yapmaktadır.
İcra Mahkemelerinin kesin olmayan kararlarına karşı Bölge Adliye Mahkemelerinde itiraz ve Yargıtay’da temyiz hakkı bulunmaktadır. Hangi kararlara karşı istinaf ve temyiz yolunun açık olduğu yasa ile belirlenmiştir. Temyiz hakkının parasal sınırları her yıl güncellenmektedir.
İcra Mahkemelerinin Görevleri
İcra(iflas) dairelerinin işlemlerine karşı yapılan şikayetleri inceler. (m.16-18)
Takibin şekline göre ,borçlunun takibe icra dairesinde itirazı üzerine alacaklının itirazın kaldırılması talepleri ile borçlunun icra mahkemesine yapacağı itirazları inceleyerek sonuca bağlar.(m.68-68/a,147,150/a,169/a,170,269/b-c,275)
Şikayet yoluyla ihalenin feshini inceler (m.134)
Haciz ve iflasta istihkak davalarına bakar.(m.97- 99,228)
Bir kısım icra iflas suçlarına bakar(m.331 vd)
İlamlı icrada icranın geri bırakılması taleplerini inceler.(m.33)
Takibin iptal veya talikine karar verir. (m.71)
(m.26) Taşınmaz tahliye ve teslimi
(m. 89) Alacaklar ve üçüncü şahıs elinde haczedilen mallar hakkında haciz ihbarnamesi düzenlenmesi
(m.121) İştirak halinde mülkiyet hisselerinin satışının ne şekilde yapılacağının belirlenmesi
(m.153)
(m.251) Aciz vesikası alan müflisin hakkında takibe yeniden mal iktisap etmediği gerekçesiyle itirazından doğan ihtilaflar
(m.254) İflasın kapanma kararı
(m.256) İflasın tasfiye süresinin uzatılması
(m.285-286) Konkordato talebinin değerlendirilmesi
(m.297) Konkordato talebinin kabulünde nizalı veya taliki şarta bağlı veya muayyen olmayan bir vadeye tabi alacakların hesaba katılıp katılmamasına ve ne nispette katılacağına karar verilmesi
(m.318) Bakanlar Kurulu tarafından olağanüstü hal ilan edilmesi halinde borçluya süre verilmesi
6183 sayılı Kanun’un 99. maddesi gereğince taşınmaz ihalesinin feshini şikayet yoluyla inceler. (menkul ihalesinin feshi hariç )
Sulh hukuk mahkemesince verilen ortaklığın satış suretiyle giderilmesi kararı üzerine yapılan ihalelerde satışa hazırlık işlemleriyle ihalenin feshi şikayeti sulh hukuk mahkemesince incelenir.(m.4/son, HMK m.322/2)
İİK m.89/4’ e göre açılan ceza ve tazminat davasını hem ceza hem de hukuk mahkemesi sıfatıyla inceler.
İcra hukuk mahkemesi ve icra ceza mahkemesi adıyla iki ayrı mahkeme bulunmadığından m.89/4,338/1’e göre ceza ve tazminat istemiyle icra hukuk mahkemesine açılan dava icra ceza mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı veremez. İcra mahkemesi davayı ceza mahkemesi sıfatıyla inceleyip karara bağlar.
Sosyal Güvenlik Kurumunun 6183 sayılı Kanun’a göre yaptığı takiplerden doğan ihtilafların çözümlenmesinde, alacaklı sigorta müdürlüğünün bulunduğu yer iş mahkemesi görevlidir (5510 sayılı SGK Kanununun 17.04.2008 tarihli 5754 sayılı Kanunun 52. maddesiyle değişik 88/16 maddesi) İcra mahkemesi görev hususunu resen dikkate alır. Görevsiz olduğu işlerde, görevsizlik kararı vererek dosyayı görevli hukuk mahkemesine gönderir.
Ancak vergi mahkemesinin görevli olduğu davalarda görevsizlik kararı değil davanın yargı yolu nedeniyle reddine karar vermelidir. Örneğin vergi mahkemesi müdürlüğünün 6183 sayılı Kanun’a göre yaptığı takiplerde konulan haczin kaldırılması istemini vergi mahkemesi incelemekle görevlidir.
