Türkiye – Irak Dostluk Antlaşması-1946

Türkiye – Irak Dostluk Antlaşması, Ek Protokolleri ve Ek Sözleşmeler, 29 Mart 1946 tarihinde, Ankara’da imzalanmıştır. Türkiye  ile Irak arasında imza edilen Dostluk ve iyi Komşuluk Antlaşması ile bu Antlaşmaya ek Protokol ve Sözleşmelerin onanması hakkında Kanun, 5 Eylül 1947’de kabul edilmiş ve 12 Eylül 1947 tarihinde resmi gazetede yayınlanmıştır.

Antlaşma, dostluğu ve iyi komşuluğu inşa etmek üzere yapılmış, antlaşmaya Ek 6 protokol ile “Suçluların Geri Verilmesi Sözleşmesi, Hukuk, Ceza ve Ticaret işlerine ilişikli Adli Yardım Sözleşmesi ve ekleri” imzalanarak iki ülke arasında birçok alana ilişkin kurumsal işbirliği oluşturulmuştur.

Antlaşma ekindeki protokoller ve Sözleşme

1 Numaralı Ek Protokol Dicle, Fırat ve Kolları Sularının Düzene Konması Protokolü
2 Numaralı Ek Protokol: Güvenlik işlerinde Karşılıklı Yardımlaşma Protokolü.
3 Numaralı Ek Protokol Eğitim, öğretim ve Kültür işbirliği Protokolü
4 Numaralı Ek Protokol Posta. Telgraf ve Telefon Protokolü
5 Numaralı Ek Protokol: Ekonomi işleri Protokolü.
6 Numaralı Ek Protokol : Hudut Protokolü.

Ek Sözleşme: Suçluların Geri Verilmesi Sözleşmesi, Hukuk, Ceza ve Ticaret işlerine ilişikli Adli Yardım Sözleşmesi

Türkiye  ile Irak arasında imza edilen Dostluk ve iyi Komşuluk Antlaşması ile bu Antlaşmaya ek Protokol ve Sözleşmelerin onanması hakkında Kanun

Kanun No: 5130

Kabul tarihi: 5/9/1947

Madde 1

Ankara’da 29 Mart 1946 tarihinde, Türkiye ve Irak Hükümetlerinin yetkili temsilcileri arasında imzalanmış bulunan Dostluk ve iyi Komşuluk Antlaşması ile bu Antlaşmaya ek 6 Protokol ve “Suçluların Geri Verilmesi Sözleşmesi, Hukuk, Ceza ve Ticaret işlerine ilişikli Adli Yardım Sözleşmesi” ile ekleri kabul edilmiş ve onanmıştır.

Antlaşma ekindeki protokoller:

1 Numaralı Ek Protokol Dicle, Fırat ve Kolları Sularının Düzene Konması Protokolü.
2 Numaralı Ek Protokol: Güvenlik işlerinde Karşılıklı Yardımlaşma Protokolü.
3 Numaralı Ek Protokol Eğitim, öğretim ve Kültür işbirliği Protokolü.
4 Numaralı Ek Protokol Posta. Telgraf ve Telefon Protokolü
5 Numaralı Ek Protokol: Ekonomi işleri Protokolü.
6 Numaralı Ek Protokol : Hudut Protokolü.

Madde 2

Birinci maddede sözü geçen Antlaşma ile ekleri Protokoller, bu Antlaşmaya ait onanma belgelerinin alınıp verilmesiyle;

Suçluların Geri Verilmesi Sözleşmesi ile Hukuk, Ceza ve Ticaret işlerine ilişikli Adli Yardım Sözleşmesi bunlara ait onama belgelerinin alınıp verilmesinden on beş gün sonra yürürlüğe girer .

Madde 3

Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Madde 4

Bu kanunu Adalet, İçişleri, Dışişleri, Millî Eğitim, Ticaret, Ekonomi, Ulaştırma, Gümrük ve Tekel Bakanları yürütür.

6/9/1947

Türkiye  ile Irak arasında imza edilen Dostluk ve iyi Komşuluk Antlaşması

Türkiye ile Irak arasında Dostluk ve îyi Komşuluk Antlaşması Türkiye Cumhurbaşkanı Ekselan s İsmet İnönü ve Irak Kırallığı Naibi Altes Prens Abdülilâh, Türkiye ve Irak arasında kurulu bulunan pek uğurlu dostluk ve iyi komşuluk münasebetlerini ve iki millet arasında yüzyıllardır süre gelen kaynaşmayı ve kardeşlik bağlarını daha çok kuvvetlendirmek amaciyle hareket ederek;

Her iki memleketin barış ve güvenlik ülkülerini bütün dünya ve hususiyle Orta Doğu milletlerini n barış ve güvenliğinde aramağı dış siyasetlerinin değişmez temeli sayarak, bu defa San Fransisko’da imzalanan ve milletlerarası dayanışmayı geliştirmek hedefini güden Birleşmiş Milletler Antlaşmasının hükümlerinin kendi amaçlarını sağlamlaştırdığım ve kendilerine bu yoldaki emeklerine devam için yeni bir hız almak imkânını kazandırdığını görmekle mutlu olarak,

Gerçek bir yakınlaşmanın ekonomi alanında gösterilecek karşılıklı anlayış ve yardımlaşma ile daha da kolaylaşmış olacağını göz önünde tutarak,

Birleşmiş Milletler Antlaşmasının yukarda anılan prensiplerini uygulamak yolunda ilk adımı atabilmek şerefini elde etmekten duyacakları haklı sevinci hesaba katarak ve Antlaşmadan doğan taahhütlerine sadık kalmak azmiyle hareket ederek,

Yukarda belirtilen düşüncelerin tümünü gerçekleştirebilecek bir antlaşma yapmak gerektiğine inanmışlar ve bu maksatla aşağıda adları yazılı temsilcileri tâyin etmişlerdir:

Türkiye Cumhurbaşkanı Ekselans İsmet İnönü:

Ekselans Hasan Saka, Trabzon Milletvekili, Dışişleri Bakanı,

Ekselans Feridun Cemal Erkin, Dışişleri Bakanlığı Umumi Kâtibi, Büyük Elçi,

Irak Kırallığı Naibi Altes Prens Abdülilâh:

Ekselans Al Farık Nuri Essaid, Âyân Meclis i Başkanı, Rafidain Nişanının 1 inci rütbesini hâmli,

Ekselans Abdülilâh Hafıdh Saylavlar Meclisi Üyesi

Bu temsilciler usulüne uygun yetki belgelerini gösterdikten sonra aşağıdaki hükümleri kararlaştırmışlardır:

Madde — 1

Antlaşan Taraflar birbirinin ülke bütünlüğüne ve 1926 tarihli Antlaşma ile belirtilmiş ve çizilmiş ola n aralarındaki hududa riayet etmeyi taahhüt ederler .

Madde — 2

Antlaşan Taraflar birbirinin içişlerine karışmaktan kaçınma politikası gütmeyi  kesin olarak taahhüt ederler.

Madde — 3

Antlaşan Taraflar, kendilerinin ilgili oldukları, genel mahiyette milletlerarası meselelerde ve hususiyle bölgelik mahiyetteki meselelerde bir ­birleriyle danışmayı ve b u hususlarda güttükleri politikada birbirlerine Birleşmiş Milletle r Antlaşması çerçevesi içinde ta m bir yardım ve İşbirliği sağlamayı taahhüt ederler .

Madde — 4

Antlaşan Taraflar, Taraflardan birinin ülke bütünlüğüne veyahut hudut dokunulmazlığına karşı her hangi bir saldırma tehlikesi görüldüğünde veya saldırma yapıldığında Birleşmiş Milletler Teşkilâtının yetkili organına hemen haber vermeyi taahhüt ederler.

Madde _ 5

Antlaşan Taraflar aralarında çıkacak bütün anlaşmazlıkları Birleşmiş Milletler Antlaşmasının 38 üncü maddesi hükümlerine uyan barış yollariyle çözmeyi ve bu yollarda çözemedikleri herhangi bir anlaşmazlığı, anılan Antlaşmanın 37 nci maddesi hükümlerine uyarak, Güvenlik Meclisine götürmeyi taahhüt ederler.

Aynı suretle, Antlaşan Taraflar gerek kendilerinden biri İle üçüncü komşu Devlet, gerekse iki komşu Devlet arasında çıkabilecek anlaşmazlıkların da aynı hükümlere göre çözülmesini sağlamak İçin bütün gayretleriyle çalışmayı taahhüt ederler.

Madde — 6

Antlaşan Taraflar, bu Antlaşmanın ruhuna uygun olarak aralarındaki işbirliğini, münasebetlerinin her alanında, gerçekleştirmek amacı ile bu Antlaşmanın ayrılmaz parçaları olmak üzere aşağıdaki Protokolleri kabul etmişlerdir:

1 Numaralı Ek Protokol Dicle, Fırat ve Kolları Sularının Düzene Konması Protokolü.
2 Numaralı Ek Protokol: Güvenlik işlerinde Karşılıklı Yardımlaşma Protokolü.
3 Numaralı Ek Protokol Eğitim, öğretim ve Kültür işbirliği Protokolü.
4 Numaralı Ek Protokol Posta. Telgraf ve Telefon Protokolü
5 Numaralı Ek Protokol: Ekonomi işleri Protokolü.
6 Numaralı Ek Protokol : Hudut Protokolü.

Antlaşan Tarafını aynı zamanda aşağıdaki Sözleşmeleri de imzalamışlardır:

Suçluların Geri Verilmesi Sözleşmesi

Hukuk, Ceza ve Ticaret işlerine İlişikli Adli Yardım Sözleşmesi.

Madde — 7

Bu Antlaşma sınırsız bir süre için yapılmış olup Antlaşan Taraflardan birinin isteğiyle her beş yıl sonunda gözden geçirilebilecektir.

Bu Antlaşma, Taraflarca onanacak ve onama belgeleri en kısa bir süre içinde Bağdat’ta alınıp verilecektir.

Ankara’da yirmi dokuz Mart bin dokuz yüz kırk altı tarihinde üç eş yazı olarak Arapça, Türkçe ve Fransızca yapılan bu Antlaşmanın anlaşmazlık halinde Fransızcasına başvurulacaktır.

Hasan Saka Nuri Essaid

Feridun Cemal Erkin Abdülilah