14 Ağustos – Hukuk Takvimi

1888

Hukukçu ve  Danimarkalı devlet adamı Carl Christian Hall, (Doğumu:  25 Şubat 1812, Christianshavn)  Okul ve kolejde seçkin bir kariyerinden sonra hukuku meslek olarak kabul etti. 1857-1859 ve 1860-1863 tarihleri aralığında başbakanlık yaptı. 1870’te Holstein-Holsteinborg kabinesinde bakan olarak seçildi ve bu görevdeyken pek çok yararlı eğitim reformunu hayata geçirdi, ancak yönetim çöktüğünde, 1873’te tamamen siyasetten çekildi. 1879 yazında, apopleksiyle mücadale etti ve hayatının geri kalan dokuz yılını neredeyse yatalak olarak geçirdi. 14 Ağustos 1888’de yaşamını yitirdi. 

1893

Dünyada ilk kez Fransa’da otomobillere plaka takıldı.

1894

Amerikalı kadın oy hakkı aktivisti Virginia Louisa Minor yaşamını yitirdi. (27 Mart 1824 – 14 Ağustos 1894) 1867’de Missouri Kadının Oy Hakkı Derneği’nin (Amerikan Kadına Oy Hakkı Derneği) kurucuları arasında yer aldı ve ilk başkanı oldu. Missouri Kadınlara Oy Hakkı Derneği, kadınlara oy hakkı tanımak amacıyla oluşturulan ilk organizasyon oldu. Ulusal Kadına Oy Hakkı Derneği’nin çalışmalarını destekledi. 2020’de Ulusal Kadın Tarihi İttifakı Onur Ödülüne layık görüldü.

1908

Türk Basın Birliği kuruldu.  Türkiye’de gazetecilik mesleğini kurumlaştırmak amacıyla kurulmuştur. Basın Birliği Kanunu’nda gazetecilerle en geç 3 ay içinde yazılı mukavele yapılması, ücretli izin ve işten çıkarılan gazeteciye tazminat ödenmesi gibi gazeteciler için en temel mesleki haklar da sıralanmıştır. Ancak bu hükümler, yaptırımları olmadığı için, gazete ve mecmua sahiplerince birer tavsiye gibi görülmüştür

1922

Celaleddin Arif Bey, meclisteki başkanlık görevinden istifa etti.

1923

Hint hukukçu, gazeteci, insan hakları aktivisti, siyasetçi ve yazar Kuldip Nayar, dünyaya geldi. (23 Ağustos 2018 – 14 Ağustos 1923) Forman Christian College Lahore’da hukuk lisansını tamamladı. Pakistan’daki Hintli mahkumları ve Hindistan’daki cezaları biten ama serbest bırakılmayan Pakistanlı mahkumları serbest bırakmak için çalıştı. Wagah’ta Bağımsızlık Günü’nü kutlamak ve ölen insanları anmak için mum nöbeti geleneği başlattı.

1941

ABD Başkanı Franklin Roosevelt ve Birleşik Krallık Başbakanı Winston Churchill, Atlantik Sözleşmesi’ni yayımladılar. II. Dünya Savaşı sırasında, savaşın yürütülmesini sağlamak ve zafere ulaşabilmek için alınacak önlemleri saptamak maksadıyla, yapılan toplantıların ilkidir. İki devlet topraklarını genişletmek istemediklerini, bütün uluslara sınırları içinde güvenle yaşama olanaklarını sağlayacak bir barışın yapılmasını arzuladıklarını bir bildiri ile açıkladılar. Atlantik Bildirisi olarak tanınan bu belge, liderlerce kabul edildi.  

1945

II. Dünya Savaşı sonunda Japonya, kayıtsız şartsız teslim oldu. İmparator Hirohito, ülkesinin teslim olduğunu açıkladı.

1947

İngiltere, Hindistan’ın bağımsızlığını tanıdı. Hindistan’daki Müslüman Birliği Lideri Muhammed Ali Cinnah ve Kongre Partisi Lideri Pandit Nehru’nun Hindistan’ın paylaşımına ilişkin İngiliz planını kabul etmesinin ardından ülke ikiye ayrıldı ve bağımsız Pakistan devleti kuruldu.14 Ağustos günü, Pakistan Bağımsızlık Günü olarak kutlanmaktadır. 

1949

Almanya Federal Cumhuriyeti’nde yapılan seçimleri Hıristiyan Demokratlar kazandı; hukukçu Konrad Adenauer şansölye oldu.

1951

• Ücretli İş Bulma Büroları Sözleşmesi, ILO 34 No’lu Ücretli İş Bulma Büroları Sözleşmesinin revize edilmesi yoluyla, Uluslararası Çalışma Örgütü(ILO) tarafından 8 Haziran 1949 tarihinde kabul edilmiş, Türkiye tarafından 8 Ağustos 1951 tarihli ve 5835 sayılı kanun ile kabul edilmiş, Resmi Gazetenin 14 Ağustos tarihli sayısında yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.  

• Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkı Sözleşmesi, 18 Haziran 1949 tarihinde  Uluslararası Çalışma Örgütü-ILO tarafından kabul edilmiş, 8 Ağustos 1951 tarihli ve 5834 yasa ile onaylanarak Resmi Gazetenin 14 Ağustos 1951 tarihli sayısı ile yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 98 No’lu Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkı Sözleşmesi, ILO’nun temel haklara ilişkin 8 sözleşmesinden biridir ve Türkiye’nin Onayladığı ILO Sözleşmeleri arasındadır.

1953

Millet gazetesi yazı işleri müdürü Hüsnü Söylemezoğlu tutuklandı.

1956

Şair Bertolt Brecht hayata veda etti.

1956

Alman hukukçu ve diplomat Konstantin von Neurath  öldü. (2 Şubat 1873 – 14 Ağustos 1956)

1967

15 gündür Kuzey Vietnam’da bulunan Uluslararası Russell Mahkemesi 5.İnceleme Heyeti’nin Başkanı ve TİP Genel Başkanı Aybar, Hanoi’den dönüşte basın toplantısı düzenledi. Mahkeme’nin Genel Sekreteri D.Berger: “ABD yasaklanmış bilyeli, fosforlu vb. bomba kullanıyor” dedi.

1971

İdam istemiyle yargılanan eski Milli Birlik Komitesi üyesi İrfan Solmazer tahliye edildi.

1972

Erzurum Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Asistanı Dr. İsmail Beşikçi D. Bakır/Siirt Sıkıyönetim Komutanlığı’nca 13 yıl hapse mahkum edildi. Aynı Üniversite’de Sosyoloji Doçenti olan Orhan Türkdoğan, Beşikçi’yi 1971’de Sıkıyönetim’e “marksist-bölgeci-ırkçı “olarak ihbar edip tutuklatmıştı.

1973

 Hukukçu Zülfikar Ali Butto, Pakistan Başbakanı olarak göreve başladı.

1975

Türkiye Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) sözleşmesi 14 Ağustos 1975 tarih ve 7/10540 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla uygun bulundu. WIPO’nun temel amacı: fikri mülkiyet haklarının bütün dünyada etkin biçimde korunmasına yönelik çalışmalar yapmak ve WIPO tarafından yönetilen anlaşmalar gereği kurulan fikri mülkiyet birlikleri arasındaki idari işbirliğini sağlamaktır. 

1975

23 Ocak’ta Vatan Mühendislik Yüksek Okulu öğrencisi Kerim Yaman’ın öldürülmesinden tutuklu 14 sağ görüşlü kişinin yargılanmasına başlandı.

1978

Türkiye’ye 3.5 yıldır uygulanan Amerikan silah ambargosu, Temsilciler Meclisi’nin öngördüğü “Türkiye’nin Kıbrıs’taki kuvvetlerinin geri çekmeye devam etmesi, göçmenler sorununun çözümlenmesi, görüşmelere başlanması vb. şartlarla Uzlaştırma Komisyonu’nca kaldırıldı.

1982

Ankara Üniversitesi Yönetim Kurulu, 1402 Sayılı Yasa ile üniversiteden uzaklaştırılan öğretim üyelerinin, sıkıyönetim kalksa da yasanın 2.maddesinin bağlayıcı hükmü gereği “bir daha kamu hizmetine dönemeyeceği” yorumunu yaptı.

1982

Yüksek Hakem Kurulu (YHK) 6 aya mahkum olan işçinin işten çıkarılabileceğini kararlaştırdı.

1983

Tercüman ve Milliyet Gazeteleri süresiz olarak kapatıldı.

1983

Danışma Meclisi’ne sunulan tasarıda, MİT ve milli güvenliği ilgilendiren yönetmeliklerin Resmi Gazete’de yayınlanmaması önerildi.

1985

Pişmanlık yasası ilk kez uygulandı. Marksist Leninist Silahlı Propaganda Birliği (MLSPB) Davası’nda itirafçı 5 mahkum için tahliye kararı verildi.

1985

Başbakan Turgut Özal Yüce Divan’da tanıklık yaptı. Özal, yargılanmakta olan eski Devlet Bakanı İsmail Özdağlar’ın rüşvet aldığını kendisine itiraf ettiğini söyledi.

1986

SHP eski Genel Sekreter Yardımcısı Edip Servet Devrimci, tatilini geçirmekte olduğu Yalova’daki yazlığında DGM Savcısı Ülkü Coşkun’un talimatıyla gözaltına alındı. Edip Servet Devrimci’nin, SHP İçel Milletvekili Edip Özgenç’in “SHP Genel Merkezi’nde Kürtçe ve Arapça konuşulduğu” yolunda bir gazetede bir süre önce yayınlanan sözlerinden dolayı Ankara DGM’nin açtığı soruşturma kapsamında sorgulanmak üzere gözaltına alındığı öğrenildi.

1986

17 Ocak 1984’de başlayan ve İstanbul 2 no’lu Askeri Mahkemesi’nde görülen “THKP-C 3.Yol” davasında 123 sanıktan 115’i beraat etti. 4’ü müstafi subay 8 kişi 4 yıl ile 6 yıl 8 ay arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.

1988

Özel araçlarda ad, soyadı ve ünvan yazılı plaka uygulaması başladı.

1991

SHP’li İstanbul Anakent Belediye Başkanı Nurettin Sözen, Gökkafes olarak bilinen Süzer Oteli’ni mühürleterek görevini kötüye kullandığı gerekçesiyle mahkemeye çıktı. Sözen, “Kentten doğan rantın belirli çıkar çevreleri yerine tekrar kentliye dönmesi amacıyla mühürledim” dedi.

2000

Uğur Mumcu ve Ahmet Taner Kışlalı suikastlarının da aralarında bulunduğu bazı siyasal cinayetlerin failleri olduğu belirtilen kişilerin yargılanmasına Ankara İki Numaralı DGM’de başlandı. Dokuz sanık hakkında idam istendi.

2001

Adalet ve Kalkınma Partisi kuruldu.  

2003

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Türk Telekom’un GSM şirketi Aycell ile Aria’nın birleşmesinin önünü açan “Özelleştirme Yasası” ile “Kamu İhale Yasası”nda değişiklik yapan yasayı kabul etti.

2004

Kırgızistan’da seçmenlerin yüzde 89’unun oyunu alarak devlet başkanı seçilen Kurmanbek Bakiyev yemin ederek göreve başladı.

2012

Eşi ve kızları, Kemal Türkler’in katil zanlısı Ünal Osmanağaoğlu’nun zamanaşımı gerekçesiyle tahliyesinde “ağır hizmet kusurları bulunduğu” gerekçesiyle TBMM Başkanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı’na ayrı ayrı manevi tazminat davası açtı.

2013

ABD, 54 yıl sonra Küba’nın başkenti Havana’daki büyükelçiliğini resmen açarak bayrağını yeniden göndere çekti.

2015

Halkoyu ile seçilen ilk Cumhurbaşkanı Erdoğan Rize’de konuştu: ”Artık sembolik değil, fiili gücü olan bir Cumhurbaşkanı var. İster kabul edilsin ister edilmesin, Türkiye’nin yönetim sistemi değiştirilmiştir. Şimdi yapılması gereken, bu fiili durumun hukuki çerçevesinin yeni anayasa ile kesinleştirilmesidir.”

Fransız yargıç, siyasetçi, devlet görevlisi ve yazar Jacques Fournier (5 Mayıs 1929, Épinal – 14 Ağustos 2021, Paris), yaşamını yitirdi. Ulusal İdare Okulu’ndan mezun olduktan sonra Danıştay üyeliği ve Plan Genel Komiserliği yaptı. 1971 Épinay Kongresi ile Sosyalist Parti’ye katıldı ve Hauts-de-Seine milletvekili adayı oldu ancak seçilemedi.1981’de François Mitterrand’ın cumhurbaşkanı seçilmesiyle Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreter Yardımcısı, 1982-1986 arasında ise Bakanlar Kurulu Genel Sekreteri oldu. Ardından 1986-1988’de Gaz de France Başkanı, 1988-1994’te Fransa Ulusal Devlet Demiryolları Yönetim Kurulu Başkanı, 1998-2002’de ise Yüksek Yargı Kurulu üyesi olarak görev yaptı.

2024

İngiltere’nin Southport kasabasında üç çocuğun öldürüldüğü bıçaklı saldırının ardından başlayan ırkçı eylemlerle bağlantılı olarak 13 yaşındaki bir kız çocuk şiddet eylemlerine karışmaktan suçlu bulundu. Basingstoke Sulh Ceza Mahkemesi’ndeki duruşmaya ailesiyle birlikte katılan çocuk kefaletle serbest bırakıldı. Eylemci, Southport’ta üç kız çocuğunun öldürülmesinin ardından İngiltere’nin bazı bölgelerine yayılan aşırı sağcı şiddet eylemlerindeki rolleri nedeniyle Salı günü mahkum edilen 14 kişiden biriydi. Sekiz kişi daha hapis cezası aldı.Ulusal Polis Şefleri Konseyi (NPCC), eylemlere katılan 975 kişinin gözaltına alındığını ve 546 kişiye suçlama yöneltildiğini açıkladı.

2024

• Üsküdar Belediyesi, eski başkan Hilmi Türkmen hakkında ‘birden çok kez görevi kötüye kullanmak’ ve ‘edimin ifasına fesat karıştırma’ suçlarından soruşturma açılmasını talep etti. İstanbul Anadolu Adliyesi Cumhuriyet Başsavcılığına yapılan başvuruda, eski Başkan Türkmen’in 2014 ile 2024 yılları arasında Üsküdar Belediye Başkanlığı görevini yürüttüğü döneme ilişkin iş ve işlemlerle ilgili suç duyurusunda soruşturma açılarak gereğinin yapılması talep edildi.

• Haziran 2022’den beri ABD’nin hassas askeri bilgilerini içeren belgeleri Çin’e sattığı belirtilen Çavuş Korbein Schultz, hazırlanan iddianame kapsamında gözaltına alınan Schultz, ülkesinin füze sistemleri de dahil olmak üzere askeri kabiliyetleri hakkında Çin’e belge sızdırmakla suçlandığı davada suçunu itiraf etti.

• Hakkari’de 10 Ağustos’ta gözaltına alınırken kalp krizi geçiren ve yüzde 95 engelli raporu bulunan 75 yaşındaki Süleyman Sabri Mavi, taburcu edilmesinin ardından tutuklandı. Avukatı “Adli Tıp Kurumuna sevki ile cezaevi koşullarına uygun olup olmadığı yönünde rapor aldırılmasının akabinde infazının ertelenmesini talep ediyoruz.”  dedi.

• Bursa’da bir imam hatip ortaokulu müdürünün öğrenci velileriyle yaptığı toplantıda baskıcı bir yaklaşımla “Herkesin başını kapatması gerek” dediği iddia edildi. Eğitim-İş Bursa Şubesi, yayımladıkları basın açıklamasında müdür hakkında “Ayrımcılık ve görevi kötüye kullanma” suçlarından suç duyurusunda bulunduklarını ifade etti.

• Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) koordinesinde; Jandarma Genel Komutanlığı (JGK) ve Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi’nin (USOM) düzenlediği operasyonla, dünya genelinde kişisel verileri ele geçirip terör örgütlerine satan siber casusluk ağı çökertildi, 11 şüpheli tutuklandı. Dosyada gizlilik kararı alındı.

2025

• İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca “rüşvet”, silahlı terör örgütü “FETÖ/PDY’ye yardım”, “siyasal ve askeri casusluk” suçlarından yürütülen iki ayrı soruşturma kapsamında 10 Ağustos Pazar günü gözaltına alınan avukat Rezan Epözdemir, sevk edildiği mahkemece rüşvete aracılık etme suçundan tutuklandı. Diğer suçlamalar için talep edilen adli kontrol talebi mahkemece reddedildi.

• Başkan Marcos, Filipinler yargısının mali özerkliğini sağlama çabalarının bir parçası olarak Yargı Güven Fonu’nu kuran ve sürdürülebilir bir bütçenin yayınlanmasını sağlayan Yargı Mali Özerklik Yasası’nı imzaladı.

• Guatemala’da 8 Mart 2017’de devlet yurdunda meydana gelen yangında 41 kız çocuğunun ölümüne yol açan ihmallerle ilgili bir davada, altı eski yetkili mahkûm oldu. Eski Sosyal Refah Bakanı Carlos Rodas 25 yıl hapis cezası aldı.

• Hak örgütlerinden oluşan bir komite, uyuşturucu kaçakçılığı için ölüm cezasını geri getirecek yasal değişiklikler konusunda Maldivler’i  uyararak ortak bir bildiri yayınladı. Bildiride, cezanın arkaik, insanlık dışı olduğu ve uluslararası insan hakları standartlarına aykırı olduğu yönündeki endişeler dile getirildi. 

• ABD, göçmen olmayan vizede yüz yüze mülakatı zorunlu hale getirdi. Buna göre, B1/B2 turist vizeleri hariç tüm göçmen olmayan vize türlerinde başvuru sahipleri artık konsoloslukta bizzat mülakata katılmak zorunda olacak.

• ÜniKuir çalışanı ve Avrupa Konseyi gençlik delegesi Enes Hocaoğulları, “yanıltıcı bilgi yayma” ve “halkı kin ve düşmanlığa tahrik etme” suçlamalarıyla tutuklanmıştı. Hakkında düzenlenen iddianame Ankara 86. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi ve ilk duruşmasının 8 Eylül 2025’te yapılmasına karar verildi.

• İBB soruşturmaları kapsamında tutuklanan Murat Kapki’nin, Tekirdağ Cumhuriyet Başsavcılığı’na verdiği şikayet dilekçesi ile kendisinden 2 milyon dolar talep edildiğini ileri sürmesi üzerine Avukat Mücahit Birinci hakkında soruşturma başlatıldı. 

• İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne yönelik yolsuzluk soruşturmasında “haksız menfaat elde ettikleri” iddiasıyla gözaltına alınan 13 kişiden yedisi hakkında tutuklama kararı verildi. Tutuklananlar arasında daha önce tutuklanan İBB Basın ve Halkla İlişkiler Daire Başkanı Taner Çetin’in oğlu Örsan Çetin ile Doğukan Arıcı, İlkay Onok, Ahmet Işık, Ümit Güngör, Ferhat Karatop, Ali Arslan  bulunuyor.

• Adli Tıp Kurumu, uzun süredir sağlık sorunları yaşayan tutuklu Beylikdüzü Belediye Başkanı Murat Çalık’ın cezaevi koşullarında kalmasına sağlık açısından engel bulunmadığını açıkladı.

• CHP Gaziantep Milletvekili Hasan Öztürkmen, 8 Nisan’da CHP’den istifa eden ve bugün AK Parti’ye katılan Şehitkamil Belediye Başkanı Umut Yılmaz hakkında, belediyenin asfalt ihalesinde usulsüzlük yapıldığı iddiasıyla suç duyurusunda bulundu.

• Kahramanmaraş’ta 6 Şubat depremlerinde 35 kişinin hayatını kaybettiği Ezgi Apartmanı’nın yıkılmasına ilişkin yürütülen soruşturmada firari sanıkları Sami Kervancıoğlu (59) ile Mustafa Pekel (49) Ankara’da yakalanarak tutuklandı.