5 Aralık – Hukuk Takvimi / Hukuk Tarihinde Önemli Olaylar
1782 | Martin Van Buren (d. 5 Aralık 1782 – ö. 24 Temmuz 1862) Amerika Birleşik Devletleri’nin 8. başkanıdır. 4 Mart 1837’den 4 Mart 1841’e kadar başkanlık görevini yürütmüştür. Başkanlık görevinden önce ABD’nin 8. başkan yardımcısı ve 10. Dışişleri Bakanı olarak görev yapmıştır. Amerika Birleşik Devletleri’nin İngiliz asıllı olmayan ilk başkanıdır. Aslen Hollandalı olan Van Buren, aynı zamanda, Amerikan Devrimi’nin ardından Amerikan vatandaşı unvanıyla dünyaya gelen ilk devlet başkanıdır. Amerika Birleşik Devletleri tarihinde, Thomas Jefferson ile birlikte başkan, başkan yardımcısı ve dışişleri bakanı olarak hizmet vermiş iki başkandan birisidir. |
1894 | Güney Afrikalı hukukçu ve 1961 ile 1967 yılları arasında devlet başkanlığı yapan Charles Robberts Swart dünyaya geldi. (Doğumu: 5 Aralık 1894- Ölümü: 16 Temmuz 1982) |
1920 | TBMM’de Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Grubu kuruldu. Mustafa Kemal Grup Başkanlığına seçildi |
1921 | 23 Ocak 1912-23 Temmuz 1912 tarihlerinde Şura-yı Devlet Reisliği yapan Said Halim Paşa, yaşamını yitirdi. (19 Şubat 1864, Kahire-5 Aralık 1921, Roma) |
1921 | Britanya İmparatorluğu, İrlanda devrimci grubu Sinn Fein ile anlaşmaya vardı ve İrlanda bağımsız bir devlet oldu. |
1921 | 5 Aralık 1921 tarihinde çıkarılan Genel Af Kanunu ile Fransızların tahliye ettiği işgal bölgelerinde işlenmiş bütün suçların affedildiği TBMM tarafından kabul ve ilan edilmiştir. Kanun, 168 nolu Aff-ı Umumi Hakkında Kanun adını taşımaktadır. 20 Ekim 1921 tarihinde Fransızlarla imzalanan Ankara Anlaşmasının (İtilafnamesinin) beşinci maddesince öngörülen ve Fransızlar tarafından tahliye edilen bölgede genel af ilan edilmesi şartını yerine getirmek amacıyla çıkarılmıştır. Diplomatik ilişkiler sonucunda öngörülen bir siyasi aftır. |
1927 | Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Vaşington Büyükelçisi, Ahmet Muhtar Mollaoğlu güven mektubunu sundu. |
1927 | Cumhuriyet döneminin ilk kâğıt paraları tedavüle çıkarıldı. 1, 5, 10, 50, 100, 500 ve 1000 liralık olmak üzere 7 ayrı değerde çıkarılan banknotlar eski Türkçe ve Fransızca bastırıldı. |
1933 | ABD’de 14 yıldır devam eden içki yasağı kalktı. 1920 ile 1933 yılları arasında alkollü içeceklerin üretilmesi, satılması ve taşınması yasaklanmıştı. |
1934 | Kadın Hakları GünüTürkiye’de kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanıyan kanun kabul edildi. 5 Aralık 1934 yılında 1924 Anayasasında ve Seçim Kanununda yapılan yasa değişikliği ile kadınların ilk kez oy kullanmasının ve aday olabilmesinin önü açıldı, yürürlüğe giren son yasayla Teşkilat-ı Esasiye Kanununun 10 ve 11. maddeleri değiştirilerek kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanındı. Türkiye, Fransa’dan Fransa ve İtalya’dan 11, Romanya’dan 12, Bulgaristan’dan 13, Belçika’dan 14, İsviçre’den ise 36 yıl önce kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanıdı. Türkiye’de kadınların katıldığı ilk genel seçimler, 8 Şubat 1935 yılında yapılan TBMM 5. dönem seçimleridir. Bu seçimlerde 17 kadın milletvekili TBMM’ye girmiştir. |
1936 | 5 Aralık 1936’da, Türkiye ve Irak, 5 Haziran 1926 tarihli Türk-Irak Sınırı ve İyi Komşuluk İlişkileri Antlaşması süresiz olarak uzatıldı. |
1953 | Bektaşi Şeyhi Sırrı Baba, Bakanlar Kurulu kararıyla sınır dışı edildi. |
1951 |
|
1957 | Sukarno, tüm Hollandalıları Endonezya’dan sınır dışı etti |
1963 | Arjantinli savcı Natalio Alberto Nisman dünyaya geldi. (Doğumu: 5 Aralık 1963- Ölümü: 18 Ocak) Buenos Aires Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu ve Ulusal Mahkemeler Adliyesi’nde hukuk katibi olarak görev yaptı. Daha sonra Buenos Aires ilçe banliyösüne savcı olarak atandı. 2004’te AMIA bombalama soruşturmasından sorumlu Özel Savcı oldu. 2006’da Nisman, İran hükümetini AMIA bombalama eylemini yönetmek ve Hizbullah milislerini bunu gerçekleştirmekle resmen suçladı. 18 Ocak 2015’te yaşamını yitirdi. |
1972 | Milli Eğitim Bakanı Sabahattin Özbek: “12 Mart 1971 muhtırasından bu yana soruşturma açılan-ceza verilen 848 öğretmenin 767’si aşırı solcu, 81’i aşırı sağcıdır”. |
1978 | Sovyetler Birliği, Afganistan ile 20 yıllık dostluk anlaşması imzaladı. |
1986 | Pınar Kür’ün “Bitmeyen Aşk” adlı romanı “müstehcenlik” gerekçesiyle toplatıldı. |
1978 | İlerici Kadınlar Derneği (İKD), kamu kurumlarında kreş-çocuk yuvaları açılması için Meclis’e 60 bin imzalı dilekçe verdi. |
1987 | Türkiye İşçi Partisi (TİP) genel Sekreteri Nihat Sargın ve Türkiye Komünist Partisi (TKP) Genel Sekreteri Nabi Yağcı (Haydar Kutlu) tutuklandı. 1987- 16 Kasım’da TBKP’yi kurmak için Türkiye’ye dönüşte havaalanında gözaltına alınan TKP Genel Sekreteri Haydar Kutlu (Nabi Yağcı) ile TİP Genel Sekreteri Nihat Sargın DGM’ce tutuklandı. Kutlu ve Sargın cezaevine götürülürken “işkence gördük” diye seslendi. |
1989 | 6 yıldır görev yapan Cumhurbaşkanlığı Konseyi’nin görevi sonlandı. 12 Eylül 1980’darbesinin ardından 5 kuvvet komutanının yönetiminde faaliyet gösteren Milli Güvenlik Konseyi, 6 Aralık 1983’den itibaren Cumhurbaşkanlığı Konseyi ismiyle göreve devam etmişti. |
1995 | MHP Genel Başkanı Alparslan Türkeş, “Cumhuriyetimizin ilk dönemlerinde olduğu gibi ezan Türkçe okunsun” diyen eski Devlet Güvenlik Mahkemesi başsavcısı Nusret Demiral’ın istifasını istedi. |
1997 | 16 Mart 1978 Katliamı davasına bakan avukatlar “yargı yolunun tıkandığı” gerekçesiyle çekilme kararı aldı. Avukatlar, Emniyet’in katliamda sorumluluğu olan polisler hakkındaki evrakı yok etmesi, MİT’in bilgi vermemesi ve dava açması vb. engellemeleri gerekçe olarak sundu. |
1997 | Uluslararası Bağcılık ve Şarap Ofisinin Genel Kurulu 5 Aralık 1997 tarihinde Buenos Aires’de (Arjantin) gerçekleştirdiği oturumunda, COMEX 2/97 sayılı Karara bağlı olarak, Uluslararası Bağcılık ve Şarap Ofısi’nin yeni uluslararası ortama uyumunu sağlamaya karar vermiştir. https://hukukbook.com/uluslararasi-bag-ve-sarap-orgutunun-kurulus-anlasmasi/ |
1998 | Galatasaray Lisesi önünde 15 haftadır polisçe engellenen Cumartesi Anneleri 196.buluşmalarını İHD İst.Şubesi önünde gerçekleştirdi. |
2001 | Çocukların Korunması ve Ülkelerarası Evlat Edinme Konusunda İşbirliğine Dair Sözleşme, 29 Mayıs 1993 günü Lahey’de düzenlenmiştir. (The Convention of 29 May 1993 on Protection of Children and Co-operation in Respect of Intercountry Adoption) Türkiye, 5 Aralık 2001 tarihinde sözleşmeyi imzalamış, 5049 Sayılı Yasa ile 14 Ocak 2004 tarihinde sözleşme kabul edilmiş, onay işlemi 27 Mayıs 2004 tarihinde gerçekleşmiştir. |
2011 | Vicdani reddin temel bir insan hakkı olarak tanınması için, vicdani retçi Mehmet Tarhan’ın girişimiyle kampanya başlatıldı. |
2012 | “Tıp öğrencileri davası”nda 13’ü tutuklu 43 üniversite öğrencisinin “terör örgütü üyeliği”nden yargılanmasına başlandı. 6 aydır tutuklu olan 13 öğrenci tahliye edildi. |
2013 | Nelson Mandela Aramızdan AyrıldıGüney Afrika’nın efsanevi lideri Nelson Mandela, 95 yaşında hayata gözlerini yumdu. Irkçı beyaz rejim tarafından 1962’de ömür boyu hapse mahkûm edildi, yürütülen etkin kampanyalar sonucu 1990’da salıverildi. 1994’de ırk ayrımını sonlandıran seçimlerde ANC’nin başında devlet başkanı seçildi.Nelson Rolihlahla Mandela ya da kabile adıyla Madiba (18 Temmuz 1918 – 5 Aralık 2013), Güney Afrikalı Anti Apartheid (ayrımcılık karşıtı) aktivist ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nin ilk siyahî devlet başkanı. 1994’te ilk defa tüm halkın katıldığı seçimlerde devlet başkanı seçilmiştir. Yönetimi, Apartheid’ın mirasının dağılmasına, ırkçılığı engellemeye, fakirlik ve eşitsizliğe odaklanmıştır. Siyasi görüş olarak Demokratik Sosyalist olan Mandela, Afrika Ulusal Konseyi siyasi partisinde 1990’dan 1999’a kadar parti başkanlığı yapmıştır. |
2013 | “2013 Yılı Uluslararası Basın Özgürlüğü Ödülü”nü Toronto’da törenle teslim aldı. Ödül’ün Eritre’li üç gazeteciyle birlikte Ahmet Şık’a verilmesine karar verilmişti. |
2017 | Halk oyunları yarışması için Macaristan’a giden 16 kişilik ekipten 11’i iltica etti. Türkiye’ye 5 kişi döndü. |
2021 | Derya Tuna, Asena, Perihan Savaş ve Yıldız Tilbe gibi pek çok kadına sözlü ve fiziksel şiddet uygulayan Tatlıses’e, 47.Altın Kelebek Ödülleri töreninde, ‘Yaşam Boyu Onur Ödülü’ verilmesi kadın örgütleri tarafından protesto edildi. Ödülün, 5 Aralık Dünya Kadın Hakları Günü’ne denk gelmesi ayrıca eleştirildi. |
2021 | Türkiye Barolar Birliği (TBB) Başkanlığına, 348 delegeden 182’sinin oyunu alan Ankara Barosu Başkanı Ramiz Erinç Sağkan seçildi. |
2021 | Amerikalı siyasetçi ve avukat Bob Dole(Robert Joseph “Bob” Dole ) yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1923 Ölümü: 5 Aralık 2021) 1969’dan 1996’ya kadar ABD Senatosu’nda Kansas’ı temsil etti. Görev süresinin son 11 yılı boyunca Amerika Birleşik Devletleri Senatosunun Cumhuriyetçi Parti Lideri olarak çoğunluk grubunu temsil etti. Senatoda geçirdiği 27 yıldan önce, 1961’den 1969’a kadar ABD Temsilciler Meclisi’nde görev yaptı. Dole, aynı zamanda 1996 seçimlerinde Cumhuriyetçi başkan adayı ve 1976 seçimlerinde başkan yardımcısı adayıydı. |
2024 | 23. Asliye Hukuk Mahkemesi, Rasim Ozan Kütahyalı’nın, Ekrem İmamoğlu’na 60 bin lira tazminat ödemesine hükmetti. Rasim Ozan Kütahyalı, katıldığı canlı yayında 31 Mart’ta yapılan yerel seçimlere ilişkin değerlendirmelerde bulunurken İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ile ilgili söyledikleri, “Risk alarak söylüyorum her türlü şerefsizliği yapıyorsun. Adam satın alma, adam kayırma, ona buna paralar dağıtma” ifadelerini kullanmıştı. |
2024 | Nasuh Mahruki ve İsrail Protestocularına Tahliye
|
2024 | Gazeteci Ayşenur Arslan hakkında, 2 Ekim 2023’te Halk TV’deki programda, Meclis açılışı sırasında İçişleri Bakanlığına yapılan terör saldırısıyla ilgili haberi yorumlarken kullandığı ifadeler nedeni ile dava açıldı.Arslan’a ‘terör örgütü PKK propagandası yapmak’ suçlaması yöneltildi. Hakkında 1 yıldan 7,5 yıla kadar hapis cezası talep edilen Arslan, önümüzdeki günlerde İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesinde hakim karşısına çıkacak. |
