Hukuk Ansiklopedisi
5 Şubat – Hukuk Takvimi
| 1723 |
Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi‘ni imzalayan tek din adamı ve tek kolej başkanı John Witherspoon doğdu. (Ölümü: 15 Kasım 1794) Ulusal özgürlük davasına destek verdi ve Kıta Kongresi’nin önde gelen bir üyesi oldu. Öğrencilerinin çoğu devlet hizmetine girdi, ABD başkanı, başkan yardımcısı, kabine üyesi, senatör, kongre üyesi, yüksek mahkeme yargıcı ve eyalet valisi oldu. |
| 1737 | Koreli Neo-Konfüçyüsçü filozof, merkantilist, diplomat, ekonomist ve romancı Yeonam Park Ji-won, yaşamını yitirdi. (Ölümü: 20 Ekim 1805) |
| 1788 | Hukukçu ve eski Birleşik Krallık Başbakanı Robert Peel doğdu. Lincoln’s Inn’de hukuk eğitimi aldı. (Ölümü: 2 Temmuz 1850) İki kez Birleşik Krallık Başbakanlığı yapmıştır. Başbakanlıktan önce İçişleri ve Maliye Bakanlığı yaptı. 10 Aralık 1834 – 8 Nisan 1835 ve 30 Ağustos 1841 – 29 Haziran 1846 arasında başbakanlık görevini üstlendi. |
| 1872 | İlk Türk kadın gazeteci ve İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin tek kadın üyesi Selma Rıza Feraceli doğdu. (Ölümü: 5 Ekim 1931) |
| 1877 | Türkiye tarihinin ilk anayasal metni olan ve 1876 yılında yürürlüğe giren Kanun-ı Esasi‘yi hazırlayan kurulun başkanı Mithat Paşa, sadrazamlık görevinden azledildi. 1881 yılında Abdülaziz’e suikast suçlamasıyla Yıldız Sarayı’nda kurulan Yıldız mahkemesi tarafından idama mahkûm edildi, cezası Abdülhamid tarafından, cezasını Taif’te çekmek üzere hapis cezasına çevrildi, üç yıl sonra muhafızları tarafından öldürüldü.
 |
| 1897 | Hollandalı hukukçu, siyasetçi ve diplomat Dirk Stikker doğdu. (Ölümü: 23 Aralık 1979) Groningen Üniversitesi‘nde hukuk okudu. Öğreniminin ardından bankacılık sektöründe kariyer yapmaya başladı. 1935’te ünlü bira şirketi Heineken International’ın müdürü oldu. 1945’te Stichting van de Arbeid’in organizatörleri arasında yer aldı ve böylece Hollanda’da savaş sonrası toplu pazarlığın temellerinin atılmasına yardımcı oldu. 1948’de Willem Drees liderliğindeki ilk hükümette dışişleri bakanı oldu. 1952 yılında Birleşik Krallık büyükelçisi oldu. 1961’de NATO’nun üçüncü Genel Sekreteri oldu. |
| 1905 | Mustafa Kemal, Şam’da bulunan 5. Orduya atandı. |
| 1917 | Amerika Birleşik Devletleri Kongresi, Başkan Woodrow Wilson’un vetosuna rağmen, Asyalıların ülkeye göçünü yasaklayan göçmen yasasını onayladı. |
| 1919 | Yunan hukukçu, iktisatçı ve eski başbakan Andreas Papandreu doğdu. (Ölümü: 23 Haziran 1996) Atina Üniversitesi‘nde hukuk öğrenimi gördü. 1943’te Harvard Üniversitesi’nde ekonomi dalında doktora derecesi aldı. 1955-1963 yılları arasında Harvard, Minnesota, California ve Berkeley üniversitelerinde ders verdi. 1960’ta Atina Ekonomik Araştırmalar Merkezi başkanlığı ve Yunan Merkez Bankası danışmanlığına atandı. 1981-1989 ve 1993-1996 yılları arasında başbakanlık yaptı. |
| 1924 | Nezihe Muhittin’in Başkanlığında Türk Kadınlar Birliği kuruldu. |
| 1933 | Atatürk, 1 Şubat’ta Bursa’da bir grubun, ezan ve kametin Türkçe okunmasını sebep gösterip, gösteri yapması üzerine Ege gezisini yarıda keserek Bursa’ya geldi. |
| 1937 | 1924 Anayasasında; 1928, 1931, 1934 ve 1937 yıllarında çeşitli değişiklikler yapıldı. Laiklik ilkesi 5 Şubat 1937 tarihinde kabul edildi. “Türkiye Devleti Cumhuriyetçi, Milliyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve İnkılapçıdır. Resmi dili Türkçedir. Makam Ankara şehridir.” hükmü getirilerek altı ilke Anayasaya girdi. Laiklik İlkesi, 1921 ve 1924 Anayasaları döneminde çıkarılan kanunlarla aşama aşama hayata geçirilmiştir. Laikliğin Türkiye’de devlet sistemine egemen olması için çeşitli düzenlemeler yapılmış, birçok yasal ve kurumsal değişiklik yapılmış ve 5 Şubat 1937 tarihinde Anayasal hüküm altına alınarak Laiklik devlet yönetiminde temel kural haline getirilmiştir. 1921 Anayasası olarak bilinen Teşkilatı Esasiye Kanunu’nda devletin diniyle ilgili bir madde bulunmamaktadır. TBMM tarafından Saltanat ve halifelik kaldırılmış, Tevhid-i Tedrisat Kanunu çıkarılarak eğitim ve öğretim birleştirilmiş, tekke, zaviye ve türbeler kapatılmış, Medeni Kanun yürürlüğe sokulmuş, Şer’iyye ve Evkaf Vekâleti kaldırılarak Diyanet işleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü kurulmuştur.  |
| 1958 | Hukukçu Cemal Abdünnasır, Birleşik Arap Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı olmak için aday gösterildi. |
| 1959 | Birleşik Krallık, Türkiye ve Yunanistan arasındaki “Kıbrıs” konulu görüşmeler Zürih’te başladı. |
| 1969 | Cumhuriyet gazetesinin Yunus Nadi Yarışmasına gönderdiği makalede, Şadi Alkılıç’a, komünizm propagandasından ceza verilmesine karşı Berlin’de Türkiye Başkonsolosluğu önünde protesto gösterisi yapıldı. |
| 1973 | Güney Afrika’da 20 bin siyah işçi greve başladı. |
| 1975 | ABD Kongresi’nin 11 Aralık 1974’te aldığı, Türkiye’ye silah ambargosu kararı uygulanmaya başlandı. Ambargonun gerekçesi, Türkiye’nin Temmuz-Ağustos 1974’te Kıbrıs’a askeri müdahalede bulunmasıydı. |
| 1976 | ABD’li Lockheed uçak firmasının 3 Avrupa ülkesi ve Japonya’nın yanı sıra Türkiye’de de rüşvet dağıttığına ilişkin Kongre Raporu açıklandı. |
| 1983 | 12 Eylül Darbesi’nin 37, 38 ve 39. idamları gerçekleşti. 1973’te kardeşleri Hasan Karaköse’nin Halil Çatal tarafından öldürülüşünden bir yıl sonra, 20 Mart 1974’te tarlaya gitmekte olan Halil Çatal’ın karısı Nafia Çatal ve oğlu Mevlut Çatal’ı öldüren Rıdvan Karaköse, Cavit Karaköse ve Süleyman Karaköse idam edildiler. |
| 1986 | İstanbul, Boğaziçi ve Marmara Üniversitelerinden 1983’de 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu ile çıkarılan 9 öğretim üyesi, sıkıyönetimin kalkmasının ardından üniversitelere dönme başvurularına ret kararı veren rektörlüklerin kararlarının iptali için İdare Mahkemesi’nde dava açtı. |
| 1986 | Cumhuriyet yazarı İlhan Selçuk ve Yazı İşleri Müdürü Okay Gönensin hakkında, “Kurtarıcı” başlıklı makalede “TSK’ni alenen tahkir ve tezyif, Cumhurbaşkanı’na ima yoluyla hakaretten dava açıldı. |
| 1986 | 374 sanıklı THKP/C-Devrimci Yol Davası’nda Askeri Savcı 325 sayfalık, esas hakkında görüşünü okumaya başladı. |
| 1986 | Polis memuru Sedat Caner’in işkenceli sorgu itiraflarının yayınlandığı Nokta dergisinin 2 sayısı toplatıldı. İçişleri Bakanı Yıldırım Akbulut’un ”işkence yok” sözüne karşı SHP İçel Milletvekili Fikri Sağlar, Adana Cezaevi’nde işkence gördüğü için iki kez rapor alan Necati Engelli’yi Meclis’te gazetecilere tanıttı ve Enver Şahan’ın 1983’de işkenceyle öldürüldüğüne ilişkin belgeleri dağıttı. Başbakan Özal “İşkence söylemleri maksatlı. Türkiye Cumhuriyeti her zaman işkencenin karşısında olmuştur.” dedi. |
| 1988 | Tek tip öğrenci derneğine karşı yapılan eylemlerden yargılanan 66 öğrenciden 25’ine 9’ar ay ceza verildi ve ceza ertelendi. |
| 1988 | Manuel Noriega’ya kaçakçılık ve para aklama suçlarından dava açıldı. |
| 1988 | Yunan uyrukluların Türkiye’de bulunan gayrimenkulleri üzerindeki haklarını donduran 1964 tarihli kararname kaldırıldı. |
| 1997 | Sincan belediye başkanı Bekir Yıldız gözaltına alındı. Bekir Yıldız ve görev alan belediye çalışanları hakkında hem Cumhuriyet Başsavcılığınca, hem de DGM Başsavcılığınca “Hizbullah Terör Örgütü üyeliği”, “Yardım ve yataklık” suçlarından iki ayrı adli soruşturma başlatıldı. Daha sonra DGM Başsavcılığınca Bekir Yıldız dahil 11 sanık hakkında “Hizbullah Terör örgütüne üye olmak ve propagandasını yapmak” suçlamasıyla dava açılmış, DGM‘de yapılan yargılama sonucu Bekir Yıldız’a verilen 4 yıl 7 ay mahkumiyet cezası verilmiş ve karar Yargıtay tarafından onanmıştır. Bekir Yıldız yurt dışına kaçmış, 3 yıl sonra çıkan “af” tan yararlanarak yurda dönmüştür. |
| 2000 | Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yönlerine İlişkin Lahey Sözleşmesi, 25 Ekim 1980 tarihinde imzalanan çok taraflı uluslararası sözleşmedir. Türkiye, 21 Ocak 1998 tarihine imzaladı ve 5 Şubat 2000 tarihli resmi gazetede yayınlayarak ilan edildi. |
| 2002 | İHD İstanbul Şubesi üyeleri, AB’ye Uyum Yasa Tasarısı’nı Beyoğlu Mis Sokak’ta “düşünceye özgürlük” yazılı balonları patlatarak protesto etti. Şube Başkanı Eren Keskin, DSP-MHP-ANAP hükümetinin getirdiği mini demokrasi paketinin düşünceyi ifade hakkını daha da kısıtladığını söyledi. |
| 2002 | Ölüm orucunu teşvik edenlere ağır cezalar verilmesini öngören tasarı TBMM’de kabul edilerek yasalaştı. Hükümlü ve tutukluların beslenmesini engelleyenlere 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası verilmesi öngörüldü. Ölüm orucunu teşvik etmek ve talimat vermek engelleme sayıldı. |
| 2006 | Trabzon’daki Santa Maria Kilisesi’nin Katolik rahibi Andrea Santoro, uğradığı silahlı saldırı sonucunda öldü. Santoro’nun katil zanlısı olarak 16 yaşındaki lise öğrencisi O.A. gözaltına alındı. |
| 2009 | Demokratik Toplum Partisi (DTP) Diyarbakır Milletvekili Aysel Tuğluk, Batman’da katıldığı bir toplantıda yaptığı konuşma nedeniyle 1 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı |
| 2009 | Kyoto Protokolü, küresel ısınma ve iklim değişikliği ile mücadele konusunda imzalanan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ne paralel Birleşmiş Milletler Sözleşmesidir. Kyoto Protokolü, 5 Şubat 2009 tarihli ve 5836 sayılı Kanunla onaylandı. 07.05.2009 tarih ve 2009/14979 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla onaylanarak, 13 Mayıs 2009 tarih ve 27227 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlandı. |
| 2009 | Pınar Sağ hakkında “yasa dışı TİKKO’nun kurucusu İbrahim Kaypakkaya’yı övdüğü” iddiasıyla 2 yıl hapis istemiyle dava açıldı. |
| 2009 | Türkiye’de 7 Temmuz 1997’de imzalanan ve askerlere toplumsal olaylara müdahale yetkisi veren EMASYA Protokolü yürürlükten kaldırıldı. |
| 2011 | Ergenekon soruşturmasında gözaltına alınan Nedim Şener, Ahmet Şık, Yalçın Küçük, Doğan Yurdakul, Coşkun Musluk, Sait Çakır ve Müyesser Yıldız tutuklandı. |
| 2013 | ÇHD üyeleri, Genel Başkan Selçuk Kozağaçlı ve İstanbul Şube Başkanı Taylan Tanay’ın da aralarında bulunduğu 9 avukatın 21 Ocak’ta tutuklanmasını protesto etti. |
| 2014 | Mehmet Ayvalıtaş’ın Kartal Adliyesi’ndeki duruşması yoklama yapılmadan ertelendi. |
| 2017 | ABD’de Temyiz Mahkemesi, Başkan Donald Trump’ın 7 İslam ülkesine uyguladığı vize ve ülkeye giriş yasağının tekrar yürürlüğe konulması talebini reddetti. |
| 2021 | 5 Şubat 2021 tarihli ve 3519 sayılı Cumhurbaşkanı kararıyla, Boğaziçi Üniversitesi Hukuk Fakültesi kurulmasına karar verildi. |
