Sokrates’in Savunması, Sokrates’in ölümünden kısa bir süre sonra Platon tarafından kaleme alınmıştır. Sokrates’in Savunması, Sokrates felsefesinin misyonu ve temellendirilmesi hakkında önemli bilgiler vermekte, Antik Yunan’da mahkemelerin yapısı ve işleyişi hakkında önemli bilgiler içermektedir.
Eserin orijinal adı Apología Sokrátus’tur. Sokrates’in Savunması, dinsizlik suçu işlediği gerekçesiyle mahkemeye verilmesini ve Sokrates’in yaptığı savunmayı içermektedir. Sokrates’in hakkında verilen ölüm kararının infazına dek geçen zamanı ve Sokrates’i ölüme götüren olaylar dizisini anlatmaktadır. Tarihin en önemli savunmalarından birisi olan bu Savunma’yı konu edinen başka eserler olsa da Platon’un kaleme aldığı Savunma pek çok yönden tarihsel gerçeklere en uygun eser olarak kabul edilmektedir.
Suçlamalar ve Savunma
Felsefe yapan Sokrates; soruları ile ezberleri bozan bir anlayışa sahip olmuş, Atina’nın önde gelenlerine eleştiriler yöneltmiş ve sonuç olarak çok sayıda düşman kazanmıştır. Sokrates, dönemin Atinalıları tarafından tanrılara inanmaması ve gençlerin ahlakını bozması gerekçesiyle suçlanmış, Atina demokrasisi tarafından yargılanmış ve cezalandırılmıştır. Meletos adlı bir genç tarafından “gençlerin ahlakını bozmak ve dinsizlik” suçlamalarıyla açılan dava sonucunda, 500’ler Meclisi kararıyla 70 yaşında iken MÖ 399’da ölüme mahkum edilmiştir. Uzmanlara göre mahkeme sonucunda karar verici 500’ler meclisinin oy oranı 281’e 220’dir ve Sokrates 361 oya karşılık 140 oy oranı ile ölüm cezasına mahkum olmuştur.
Sokrates, kendisini suçlayanları, mahkemede suçlayanlar ve eskiler olarak ikiye ayırmaktadır. İlk bölümde kendi savunmasını yapmaktadır. Sokrates’e göre Atina’da adının çıkmasının sebebi bilgeliğidir. Bu bilgelik kendini beğenmişlik değildir ve bir olgudur. Hiçbir şey bilmediği halde kendini bilge sanan insanlardan tek farkını “hiçbir şey bilmediğini bilmesi” olarak açıklamaktadır. Sokrates; Atinalıların kendisine haksız şekilde saldırdığını ifade etmiş ve suçlayıcılara karşı felsefi temeli olan bir savunma vermiş, insanların hiçbir kötülüğü bilerek yapmadıklarını ifade etmiştir. Gençleri yoldan çıkarttığı iddialarına karşı, yoldan çıkarılanları ya da onların yakınlarını mahkemede göremediğini ileri sürerek savunma yapmış, kendisine yakışmayacak onursuz bir savunma yapmayacağını ve af talep etmediğini, felsefeden yoksun şekilde veya sürgünde bir yaşam geçirmektense ölmeyi tercih edeceğini bildirmiştir. Sokrates lehte ve aleyhte oy verenler hakkındaki konuşmaları ile savunmasını sonlandırmaktadır.
Mahkeme Kararı ve Sokrates’in İnfazı
Platon ve Sokrates’in Savunması
Sokrates’in Biyografisi (M.Ö. 470 – 399)
470: Bir Attike mıntıkası (demos) olan Alopeke’de heykeltıraş (belki de taş yontucusu veya mermer ustası) Sofroniskos ile ebe Fenarete’nin oğlu olarak dünyaya geldi. Sokrates başlangıçta babasının mesleğini icra etmiş görünmektedir.
441: Sokrates Perikles’in yakın çevresine dahil olur. Alkibiades, Kritias, Harmides gibi genç aristokratlarla yakınlık kurar.
432: Trakya’da Potidea kuşatmasına katılır. Platon’un Simposion (Şölen) adlı eserinde Alkibiades kuşatmayı anlatırken Sokrates’in olağanüstü fiziki dayanaklılığını nakleder.
424: Delion’da Thebai’liler tarafından bozguna uğratılan Atina ordularında yer alır. Geri çekilme sırasında büyük bir cesaret gösterir ve Alkibiades’i yaralı şekilde terk etmeyerek hayatını kurtarır.
422: Trakya’da Amfipolis seferine katılır. Şayet sefer bu tarihte gerçekleştiyse belirli söylencelerin iddia ettiği gibi Ksenofanes’in hayatının Sokrates tarafından kurtarılmış olması imkansızdır. Lakin sefer 414 yılında gerçekleşmiş de olabilir.