Hukuk Ansiklopedisi
Miletli Aspasia, Anadolu’nun batısında, Ege bölgesinde, Büyük Menderes Nehrinin hemen ağzına yakın deniz kıyısında bir antik kent olan Milet’te M.Ö 470–400 yıllarında yaşayan önemli bir düşünürdür. Babasının adının Axiochus olduğu dışında ailesi hakkında fazla bir bilgi yoktur. Sahip olduğu yüksek eğitim onun zengin bir aileden olduğunu düşündürmektedir. Bazı kaynaklar, Aspasia’nın bir savaş esiri olduğunu da belirtmektedir.
Antik düşünürler ve bazı modern bilim insanları Aspasia’nın Atina’da bir hetaera olduğunu ve genelev işlettiğini iddia etmişlerdir.
Miletoslu Aspasia, Felsefe’nin nerede doğduğu konusundaki sorulara Yunanistan, Antik Yunan ya da Atina olarak verilen cevapların yanlış olduğunun en büyük kanıtıdır. Felsefe, Aspasia’nın yurdu olan Milet’te, Aydın-Söke yakınlarındaki Balat köyünde doğmuştur.
Miletli Aspasia’nın yaşadığı dönemde toplumsal ve siyasal yapı aristokratlar üzerinden kurgulanmaktaydı. İnsanlar, yurttaşlar(polites), yabancılar (metoikos) ve köleler(menon) biçiminde üçlü bir kategorik ayrıma tabi tutuluyordu. Yurttaşlar kendi içinde soylular (eupatrid) ve halk (demos) olarak iki temel sınıfa ayrılmaktaydı. Kadınlar ise ikinci sınıf insan olarak görülmekte ve kategorik olarak dört sınıfa ayrılmaktaydılar.
Miletli Aspasia, özgür kadınlar sınıfı kabul edilen hetaeralar içinde, Atina toplumunda önde gelen bir figürdür. Hetaera olması Aspasia’yı evli kadınların bağlı bulunduğu kural ve yasal zorunluluklardan kurtarmış ve şehrin etkin toplum yaşamına katılmasını sağlamıştır. Aydın bir kadın olan Aspasia, 440’lı yılların başında Atina lideri Perikles ile aşk yaşamaya başlamış, Atinalı olmadığı için Perikles’le evlenememiş ve metres hayatı yaşamıştır. Çocuklarına özel bir yasayla Atina yurttaşlığı verilmesi çeşitli tartışmalar yaratmıştır..
Miletli Aspasia, toplum hayatında, fiziki güzelliği yanında güzel konuşma ustası olması, aklı ve zekası ile öne çıkmıştır. Plutarkhos’a göre Aspasia’nın Atina’daki evinde aralarında Sokrates’in de bulunduğu birçok düşünür misafir olmuş ve evi entelektüel bir merkez olmuştur. Aspasia’nın Sokrates‘e öğretmenlik yaptığı ve Sokrates’in ondan felsefe dersleri aldığı yönünde kuvvetli bilgiler bulunmaktadır.
Sokrates‘in öğrencisi olan Platon’un ve Aristophanes ve Xenophon’un eserlerinde Miletli Aspasia’dan söz edilmektedir.
Miletoslu Aspasia/Remzi Yayınları
Remzi yayınlarından çıkan “Miletoslu Aspasia” kitabının kapağında şöyle denilmektedir:
“Bundan 2500 yıl önce Ege Denizinin iki yakasında yasayan ve geceleri “erimiş gün ışığıyla aydınlanan insanların kuskusuz ayni zamanda hırsları, kaygıları, sevinçleri, umutları ve büyük aşkları da vardi. Her iki yakada o dönemde dünya tarihine damgasını vuracak olayların yani sıra özellikle Miletos’lu bilge Aspasia ile Atina´nın güçlü strategosu Perikles arasında büyük bir ask yasandı. Bu ask, karşıtlarının her fırsatta onları çekiştirmelerine neden oldu. Tüm engellemelere, iftiralara karsın ne Aspasia ne de Perikles ödün vermeden sevgilerine sonuna kadar sahip çıktılar.”
Kitap, Miletli Aspasia ile Atina’nın güçlü lideri Perikles arasında yaşanan bir aşk öyküsünü anlatmaktadır.
Kitabın yazarı Ahmet Semih Tulay bir arkeolog olup çeşitli müzelerde ve Milet Müzesi’nde de müdürlük görevinde bulunmuş, kazı çalışmalarına katılmıştır. Kitabın önsözünde şöyle denilmektedir: “Bu kitabın amacı, Aspasia’nın yaşam öyküsünü anlatmak yanında, üzerinde yaşadığımız toprakların kültürel zenginliğini de anlatabilmektir. Aspasia, yaşadığı yüzyıla damgasını vurmuş, dönemin ünlü bilge ve sanatçılarına ev sahipliliği, koruyuculuk yapmış; öldükten sonra da kendinden uzun yıllar söz ettirmiş, bilgisi ve yaşantısı ile tarih sayfalarında yer almış, felsefi bilgileri olan, aydın bir Anadolu kadınıdır.”
Öykünün bir bölümünde Aspasia Perikles’e hitaben şöyle söylemektedir:“Sevgili Perikles, kendine haksızlık yapma. Unutma ki, yazılanı hakkıyla okumak, yazmaktan çak daha zordur.”
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.