6 Nisan – Hukuk Takvimi

6 Nisan – Hukuk Takvimi / Hukuk Tarihinde Önemli Olaylar

1326	Orhan Bey, Bursa’yı Bizanslılardan aldı. Bursa, bu tarihten 1361 yılına kadar Osmanlılara başkentlik yaptı.
1814	Napolyon Bonapart, Elba Adası’na sürgüne gönderildi.
1869	Selüloit’in patenti alındı.
1875	Alman-Fransız filozof, sosyalist ve Sosyalist Siyonizm’in kurucusu Moses Hess yaşamını yitirdi. (Doğumu: 21 Haziran 1812)
1885	Fransız avukat ve eski başbakan Pierre Waldeck-Rousseau  14 Kasım 1881–30 Ocak 1882 ve 21 Şubat 1883–6 Nisan 1885 tarihleri arasında  İçişleri Bakanı olarak görev yaptı. Başbakanlığı döneminde Dreyfus olayının çözüme kavuşmasını ve Fransa’da sendikaların yasallaşmasını sağladı.
1903	Fransız ordusundaki milliyetçilerin Alfred Dreyfuss’ün mahkum olmasını sağlamak üzere sahte belge düzenledikleri ortaya çıkarıldı.
1904	Avukat Kurt Georg Kiesinger doğdu. (Ölümü: 9 Mart 1988) Berlin’de hukuk eğitimi gördü. 1935’ten 1940’a kadar avukat olarak çalıştı. 1933 yılında Nazi Partisi’ne üye oldu. 1951’de CDU yönetim kurulu üyesi oldu. 1958’de Baden-Württemberg eyaleti Başbakanı olarak atandı. 1966 yılında  Şansölye seçildi. Kurduğu hükümette SPD lideri Willy Brandt ile yaklaşık üç yıl iktidarda kaldı.  Konstanz ve Ulm üniversitelerini kurdu.
1909	İttihat ve Terakki Cemiyeti karşıtı yazılar yazan gazeteci Hasan Fehmi Bey öldürüldü. Türkiye’de öldürülen ilk gazeteci Tevfik Nevzat olmasına karşın ölümü net olarak belirlenemediğinden, ilk öldürülen gazeteci olarak, Köprüsü’nde öldürülen Hasan Fehmi Bey kaydedilmektedir. Hasan Fehmi Bey’in öldürüldüğü 6 Nisan günü, Türkiye’de “Öldürülen Gazeteciler Günü” olarak kabul edilmektedir. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, 1996 yılında 6 Nisan’ı “Basın Şehitleri Günü” olarak kabul etmiş; 2005 yılından itibaren anma gününün adı “Öldürülen Gazeteciler Günü” olarak değiştirilmiştir. Anma günü vesilesiyle her 6 Nisan’da etkinlikler ve anmalar gerçekleştirilmektedir.
1914	Askerî Yargıtay’ın Kuruluş Kanunu (237 Sayılı Divan-ı Temyiz-i Askeri Teşkiline Dair Kanun), 6 Nisan 1914 tarihinde, Osmanlı döneminde kurulan Askerî Yargıtay‘ın yeniden şekillendirilmesini sağlayan kanundur. Ankara Hükümeti döneminde çıkarılan kanun ile Türkiye Cumhuriyeti’nin askeri yargı alanındaki temyiz mahkemesi 20 Mayıs 1922 tarihinde kuruldu.
1920	Anadolu Ajansı kuruldu. Türkiye Cumhuriyeti’nin resmî haber ajansıdır. Türk Kurtuluş Savaşı hakkındaki haberleri duyurmak amacıyla Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatıyla Halide Edip Adıvar ve Yunus Nadi tarafından 6 Nisan 1920’de Ankara’da kurulmuştur.
1939	İngiltere, Fransa ve Polonya saldırı durumunda yardımlaşma amacıyla Paris’te bir antlaşma imzaladı.
1942	Hukukçu ve bürokrat Erdoğan Gürbüz dünyaya geldi. (6 Nisan 1942, Darende, Malatya – 22 Şubat 2025 İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden 1966 yılında mezun oldu. 1968’de İstanbul’da maiyet memuru olarak iş hayatına başladı. Sırası ile Erdemli, Maden, Korgan, Kozan, Şarköy, Tirebolu, Orhangazi, Tuzla, Keçiören ve Karşıyaka kaymakamlıkları ile Burdur Vali yardımcılığı yaptı. 1974-1975 yıllarında Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü’nü bitirerek, Kamu Yönetimi Uzmanı unvanını aldı. 2003-2005 tarihleri arasında Hakkâri, 2005-2007 tarihleri arasında Tokat Valiliği yaptı. Fenerbahçe SK 6746 sicil numaralı Yüksek Divan Kurulu üyesi ve evli, iki çocuk babasıydı. 22 Şubat 2025’te 82 yaşında iken hayatını kaybetti.
1943	Fransız hukukçu ve siyasetçi Alexandre Millerand yaşamını yitirdi. (Doğumu: 10 Şubat 1859) Paris Hukuk Fakültesi’nde eğitim gördü. 1899’da René Waldeck-Rousseau’nun cumhuriyetçi savunma kabinesinde ticaret bakanı olarak görev yaptı. 1909’da Aristide Briand’ın ilk kabinesinde bayındırlık bakanı olarak görev aldı ve devlet demiryollarının yeniden düzenlenmesini sağladı. 1912’de savaş bakanlığına getirildi, yüksek komutanlığı yeniden düzenleyerek askeri havacılığa ilk kez belirli bir statü kazandırdı.  1918’de Manevi ve Siyasal Bilimler Akademisi üyeliğine seçildi. 1920’de başbakan ve dışişleri bakanı oldu. Aynı yıl Cumhurbaşkanlığına seçildi.
1949	Markopaşa dergisinde yayımlanan “Pamuk Prenses Elizabeth Doğurdu”, “Krallar İşi Azıttılar” ve “İki Kadın Aranıyor” başlıklı yazıları nedeniyle İngiltere, Mısır ve İran büyükelçilikleri yazar Aziz Nesin hakkında dava açtılar.
1955	Rus casusu olduğu iddiasıyla yargılanan Hayati Karaşahin’e verilen idam cezasının infazı Mecliste kabul edildi. Karaşahin 18 Nisan’da idam edildi.
1955	Devlet Bakanı Mükerrem Sarol’a hakaretten yargılanan Akis dergisi sahibi ve başyazarı Metin Toker 9 ay hapse mahküm oldu.
1960	Dört farklı ildeki Basın Mahkemeleri’nde toplam 18 basın davasına bakıldı. Ulus gazetesi bir ay kapatıldı, sorumlular birer yıl hapse mahkûm oldu.
1961	27 Mayıs darbesi sonrası oluşturulan Kurucu Meclis, subaylara oy hakkı verilmesini kabul etti.
1965	Savcı Mehmet Feyyat bir madeni eşya fabrikasındaki grevin duruşmasında, “grevi şekilden dolayı kanun-dışı sayan yasa maddesinin suç unsurları açıkça belirtilmediğinden Anayasa’ya aykırı olduğu” görüşüyle iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
1968	İstanbul’da minibüsünün arkasına “4 Nisan 1968, NATO’ya Hayır” levhası asan Yalkın Özerden, Minibüsçüler Derneği’nden ihraç edildi, çalışma karnesi elinden alındı.
1971	27 DİSK yöneticisinin 15-16 Haziran 1970’teki büyük işçi direnişinden dolayı yargılanmasına devam edildi.
1971	İstanbul Üniversitesi yaşanan olaylar nedeniyle süresiz olarak eğitime ara verdi.
1972	Anayasa Mahkemesi, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın idam kararlarını usulden iptal etti. TBMM’nin idamları yeniden görüşeceği açıklandı.
1973	Kontenjan senatörü emekli Amiral Fahri Korutürk, 15’inci turda 365 oyla Türkiye’nin 6. Cumhurbaşkanı seçildi.
1980	Görev süresi sona eren Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, Çankaya Köşkü’nden ayrıldı. Yerine Cumhuriyet Senatosu Başkanı İhsan Sabri Çağlayangil vekâlet etmeye başladı. TBMM’de yine cumhurbaşkanı seçimi yapılmadı. 12 Eylül 1980’e kadar aylarca cumhurbaşkanı seçilemedi.
1983	Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk kadın Milletvekillerinden eğitimci ve siyasetçi, Fakihe Öymen yaşamını yitirdi. (Doğumu: 1900) İstanbul Milletvekili olarak TBMM’ye girdi. Bütçe Komisyonu’nda yer aldı. VI. ve VII. dönemlerde İstanbul, VIII. dönemde Ankara Milletvekili olarak Meclis’e girdi. Üçüncü Türk Dil Kurultayı’nda Gramer-Sentaks Komisyonu’nda Başkan olarak çalıştı.
1984	Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, DYP’nin kapatılması için dava açtı.
1987	Dev-Sol davasında idam istemiyle yargılanan şair Nevzat Çelik, süresiz açlık grevine başlayacağını açıkladı.
1990	Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) duruşması sonrasında, tutuklu yargılanan Genel Başkanı Nihat Sargın ve Genel Sekreter Haydar Kutlu’nun ”Komünist Partisi üzerindeki yasaklar kalkıncaya ve/ veya tahliye edilinceye kadar” sürecek ölüm orucuna başladıkları açıklandı.
1991	Irak sınırına yığılan 250 bin Kürt sığınmacı Türkiye topraklarına geçti.
2000	Pakistan’da eski Başbakan Nevaz Şerif ömür boyu hapse mahkum edildi. Mahkeme Nevaz Şerif’i uçak kaçırma ve terörizmden suçlu buldu.
2000	Hukukçu, Tunus Devleti’nin kurucusu ve ilk Devlet Başkanı Habib Burgiba yaşamını yitirdi. (Doğumu: 3 Ağustos 1903) Tunus‘ta Arapça ve İslam dini konusunda eğitim gördü, ardından Sorbonne Üniversitesi‘nde hukuk ve siyaset bilimi eğitimi gördü. Ülkesine döndükten sonra avukatlık yapmaya başladı. 1934’te bağımsızlık mücadelesine önderlik edebileceğini düşündüğü bazı genç arkadaşlarıyla Yeni Düstur Partisi‘ni kurarak önce partinin genel sekreteri oldu. 1948’de bu partinin başkanı olarak görev yaptı. Siyasi faaliyetleri yüzünden kısa sürede Fransız sömürge yönetiminin dikkatini çekti ve 11 yılını hapiste geçirdi. Arap dünyasında ılımlılık ve aşamalı ilerlemenin önde gelen savunucularından oldu. Arap Birliği’nin kararlarına karşı bağımsız bir tutum takındı. 1975’te “ömür boyu” devlet başkanı ilan edildi. Laik devlet uygulamaları ve batıcı sosyal reformlarıyla öne çıktı. Arap dünyasında ılımlılık ve aşamalı ilerlemenin önde gelen savunucularından oldu.  1987’de başkanlıktan el çektirildi. Ölümüne kadar Munastır’da ev hapsinde tutuldu. 6 Nisan 2000 tarihinde, 97 yaşındayken yaşamını yitirdi. İdeolojisi Burgibaizm olarak adlandırılmaktadır.
2001	Hukukçu ve diplomat Haluk Afra, yaşamını yitirdi. (Doğumu: 17 Eylül 1925) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘ni bitirdi. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı‘nda hariciyeci olarak başladı. Kıbrıs, Hollanda, Lübnan, Arnavutluk, Amerika Birleşik Devletleri, Pakistan ve Almanya’da görev yaptı. Emekli olduktan sonra ‘Hariciyeciler Dedikodu’yu Sever’ adında kitapla hatıralarını yayınladı.
2001	TKP (ML) Davasından yargılanan Adil Kaplan (1964- Mazgirt), ölüm orucunun 170. gününde hayatını kaybetti.
2002	İsrail, 11 bin Filistinlinin yaşadığı Cenin Mülteci Kampı’na operasyon yaptı. Dünyanın dört bir yanında İsrail protesto edildi.
2003	Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Ali Babacan, IMF ile üzerinde anlaşılan yeni “Niyet Mektubu” ile birlikte iki Dünya Bankası kredisinin de imzalandığını açıkladı.
2005	Gazeteci Hasan Fehmi Bey’in bir suikasta kurban gittiği 6 Nisan günü, 2005’ten bu yana “Öldürülen Gazeteciler Günü” olarak düzenlenmektedir.
2005	Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AIHM) Kıbrıslı Rum Myra Ksenides-Arestis’in Türkiye’ye karşı açtığı mülkiyet davası başvurusunu ‘kabul edilebilir’ buldu.
2006	Cezaevi Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun TBMM’de tekrar kabul edildi. Yasa, kapatılan RP’nin genel başkanı ve eski başbakan Necmettin Erbakan’ın cezasını evinde çekmesine olanak sağlıyordu. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer yasayı “kişiye özel düzenleme” gerekçesiyle veto etmişti.
2009	Hukukçu ve ABD başkanı Barack Hussein Obama TBMM’de konuşma yaptı.
2011	Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu; 6 Nisan 2011 tarihli ve 6223 sayılı Kanun’un verdiği yetkiye dayanılarak, Bakanlar Kurulu tarafından 26 Eylül 2011 tarihinde kararlaştırıldı ve 2 Kasım 2011 tarih, 28103 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
2011	Hükümete, bazı konularda KHK çıkarma yetkisi veren tasarı yasalaştı.
2012	Sivas Katliamını Anma Komitesi’nin başkan dahil 7 üyesine, gösteri yürüyüşleri kanununa muhalefet nedeniyle 15’er ay hapis cezası verildi; cezalar ertelendi.
2013	Bangladeş’in başkenti Dakka’da yüzbinlerce kişi “islâma leke süren ateist blogcuların idamı” için yürüdü.
2014	CHP’den Ankara  Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Mansur Yavaş 6.240 tutanakta hatalı işlem ve usulsüzlük saptadıkları, çoğunun “mühürsüz tutanaklar ve geçersizlik sebeplerinin yazılmamasından kaynaklandığı” gerekçesiyle YSK’ya “seçimlerin yenilenmesi” başvurusu yaptı.
2014	Ağrı’da BDP’li Sırrı Sakık’ın 10 oy farkla kazandığı açıklanmasına karşına oylar 15 kez sayıldıktan sonra seçimlerin yenilenmesine karar verildi. Ağrı İl Seçim Kurulu, BDP’nin “oy sayımında usulsüzlük” gerekçesiyle yaptığı başvuruyu kabul ederek 1 Haziran’da seçim kararı aldı.
2015	Eski TÜBİTAK Başkan Yardımcısı Hasan Palaz, kuruma “sahte diplomalı personelin işe alındığı” iddialarına yönelik soruşturma kapsamında tutuklandı.
2016	Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kurulmasına ilişkin kanun tasarısı yasalaştı. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu, 6701 kanun numarası ile ve 6 Nisan 2016 tarihinde yasalaştı, Resmi Gazetenin 20.04.2016 tarihli sayısında yayınlanarak yürürlüğe girdi. Kanunun amacı, insan onurunu korumak, insan haklarının korunmasını ve geliştirilmesini sağlayarak kişilerin eşit muamele görme hakkını güvence altına almak, hukuken tanınmış hak ve hürriyetlerden yararlanmada ayrımcılığı önlemektir.
2017	Rusya Dışişleri Bakanlığı, Batı Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıdıklarını duyurdu.
2022	Yahudi asıllı Rus hukukçu ve politikacı, Türkolog, sosyolog LDPR’nin kurucusu ve lideri, Duma Meclisi eski Başkan yardımcısı ve Avrupa Parlamentosu üyesi Vladimir Jirinovski (Vladimir Volfoviç Jirinovskiy, (25 Nisan 1946 – 6 Nisan 2022) öldü. 1967’de Marksizm-Leninizm Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Fakültesini bitirdi. 1972-1977 yıllarında Moskova Devlet Üniversitesi Hukuk Fakültesinde okudu. Doktorasını, 24 Nisan 1998’de Moskova Devlet Üniversitesi’nde “Rus halkının geçmişi, bugünü ve geleceği” konulu tezini tamamladı. Jirinovski, 6 Nisan 2022’de COVID- 19 hastalığı ile uzun süren mücadelesinin ardından Moskova’da 75 yaşında iken öldü. Rus aşırı milliyetçileri arasında önemli bir figürdü. İngilizce, Fransızca, Almanca ve Türkçe biliyordu.
2022	Fransız hukukçu, avukat ve yargıç Nicole Maestracci (3 Şubat 1951- 6 Nisan 2022) yaşamını yitirdi.