Hukuk Ansiklopedisi
Hukuk ve Sanat, isimli eser 2016 yılı şubat ayında Prof. Dr. Yener Ünver ve Prof. Dr. Özlem Yenerer Çakmut editörlüğünde Prof. Dr. Osman Korkut Kanadoğlu, Prof. Dr. Ercan Akyiğit ve Dr. Kadir Baş’n katkıları ile hazırlanmış ve okuyucuya sunulmuştur.
Eser, yeni baskıları ile genişlemiş, kitap editörlerinin istikrarlı çalışmaları ile her yeni baskıda genişletilmiştir. Hukuk ve Sanat’ın 5. baskısı önceki baskılarında olduğu gibi 2019 yılında da Seçkin Yayınları tarafından basılmış, ilk baskıda 171 sayfa olan kitap 5. baskıda 748 sayfa olarak okuyucunun karşısına çıkmıştır. Kitap, içerik olarak on yedi bölümden oluşmaktadır. Önceki dört baskıya yazılan önsözler de kitapta yer almaktadır.
Hukuk ve Sanat İsimli Eserin Konu Başlıkları ve İncelenen Konular
Karşılaştırmalı Hukuk bakımından Türk Hukuku |
| Kitabın ilk bölümünde; Prof. Dr. Dr. h.c. Yener ÜNVER, Ar. Gör. Göktürk ÖCAL, Ar. Gör. Şölen ÇAKIROĞLU, Didem COŞKUN, İpek ŞAHİNKAYA, Sinan UYSAL, Sinan UYSAL ve Mert TANRIVERDİ’nin yazı ve makaleleri yer almaktadır. |
Sanat Özgürlüğü |
| Kitabın önceki baskılarında olduğu gibi Prof. Dr. Korkut Kanadoğlu; Sanat Özgürlüğünün Koruma Alanı, Sanat Özgürlüğünün Sınırları, Devletin Tarafsızlığı İlkesi, Sanat Özgürlüğüne Müdahale Örnekleri ile sanat özgürlüğünün Yasama Organı, Yürütme Organı ve Yargı Organı ile ilişkilerini incelemiştir. |
| “Prof. Dr. Korkut Kanadoğlu lisans derecesini 1990 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden, yüksek lisans derecesini 1992 yılında İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Bölümünden aldıktan sonra, doktora derecesini İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Bölümünden 1998 yılında almıştır. Doktoradan sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde öğretim üyesi olarak görevine devam etmiş; 2005 yılında doçent, 2010 yılında ise profesör unvanını almıştır. Prof. Dr. Korkut Kanadoğlu, 2001-2003 yıllarında Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesinde, 2003-2009 yıllarında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde, 2009-2011 yılları arasında ise Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesinde anayasa hukuku alanında lisans, yüksek lisans ve doktora dersleri vermiştir. Kanadoğlu’nun anayasa hukuku alanındaki çalışmaları özellikle özgürlükler hukuku, anayasa yargısı ve siyasi partiler hukuku konularında yoğunlaşmaktadır. Prof. Dr. Korkut Kanadoğlu, Özyeğin Üniversitesi Hukuk Fakültesinde anayasa hukuku dersleri vermektedir.” |
Sanatçıların İş ve Sosyal Güvenlik Hukukundaki Konumu |
 Prof. Dr. Ercan Akyiğit; Sanat ve Sanatçı Kavramlarını İş Hukuku bakımından değerlendirmiştir. Sanat ve Sanatçı Kavramları, Genel Olarak Sanatçıların Çalışma İlişkileri, İş Hukuku Bakımından Sanatçıların Hukuki Durumu, Bireysel İş Hukuku Bakımından Sanatçıların Durumu, Bireysel İş İlişkisine Hangi İş Yasasının Uygulanacağı, İş Sözleşmesi ve Yapılması Bakımından Sanatçıların Hukuki Durumu, İş Bulma /Sanatçı Bulma Faaliyeti Bakımından Hukuki Durum, İş Sözleşmesinin Yapılması ve Türleri, Ehliyet ve Çalışma Yaşı, İş Sözleşmesinin Türleri, İş İlişkisinin Hükümleri ve Sona Ermesi ile Sonuçları Bakımından Sanatçıların Durumu, Sanatçının Çalışırken Yaptığı Sanat Buluşları, Toplu İş Hukuku, Sanatçıların Sosyal Güvenliği, Genel Olarak Sosyal Güvenlik İhtiyacı, Ülkemizde Resmi Sosyal Güvenlik Kurumu ve Sosyal Güvenlik, Sanatçıların Sosyal Güvenliği ve ilgili konuları geniş bir bölümde Prof. Akyiğit incelemiştir. |
Müzik Eserlerinde ve İcrasında Cayma Hakkı |
| Ticaret Hukuku alanında çalışmalar bulunan Prof. Dr. Mustafa Topaloğlu; Müzik Eserleri Üzerindeki Haklar ve İcracı Sanatçıların Hakları, Müzik Eserleri, İnternet ve Müzik Eserleri, Müzik Eserleri Üzerindeki Haklar ve Türleri, Manevi Haklar, Eseri Kamuya Sunma Hakkı, Eser Sahibinin Adını Belirtme Hakkı, Eserde Değişiklik Yapılmasını Yasaklama Hakkı, Mali Haklar, İşleme Hakkı, Çoğaltma Hakkı, Yayma Hakkı, Temsil Hakkı, Umuma İletim Hakkı, İcracı Sanatçıların Hakları, İcracı Sanatçılar, İcracı Sanatçının Hakları, İcracı Sanatçıların Manevi Hakları, İcracı Sanatçının Mali Hakları, Eser ve İcralar Üzerindeki Hakların Devri, Mali Haklar Üzerinde Yapılan Devir Sözleşmelerinin Niteliği, Devir Sözleşmelerinde Yazılı Şekil Şartları, Devir Süresin Dolması ve Eser/İcranın Hak Sahibine Geri Dönmesi, Cayma, Cayma Hakkının Amaç ve Kapsamı, Caymanın Hakkının Kullanılma Şartları, Mali Bir Hak veya Kullanma Hakkının Hiç ya da Gereği Gibi Kullanılmaması, Eser Sahibi ve İcracı Sanatçının Menfaatinin Esaslı İhlali, Mehil Verilmesi, Noterden İhbar Gönderilmesi ve Caymanın Tamamlanması, Caymaya İtiraz , Cayma Hakkını Kullanmanın Sonuçları, Cayma Hakkını Kullanabilecek Kişiler, Caymadan Vazgeçme ve Sınırlama konu başlıkları ile müzik, sanat ve hukuk arasındaki bağı incelemiştir. |
Sınai Mülkiyet Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Moda Tasarımlarının Marka Olarak Tescili |
| Dr. Öğr. Üyesi Işık Özer; Moda Tasarımı Kavramı ve Tasarım Hukuku, Genel Olarak Tasarım ve Moda Tasarımı Kavramları, Moda Tasarımlarının Tasarım Olarak Korunması, Moda Tasarımlarının Marka Olarak Tescili Sorunu, Moda Tasarımlarının Marka Olarak Tescil Edilmeye Uygunluğu, Moda Tasarımlarının Marka Korumasından Yararlanabilmesi (Kümülatif Koruma İlkesi), Moda Tasarımlarının Marka Olarak Tescili Şartları, Ayırt Etme Unsuru, Açık ve Kesin Olarak Sicilde Gösterilebilme Unsuru, Sınai Mülkiyet Kanunu Kapsamında Moda Tasarımları, Renk ve Renk Kombinasyonları, Renk ve Renk Kombinasyonlarının Marka Olarak Tescili, Marka Olarak Tescil Edilmiş Örnek Renk ve Renk Kombinasyonları, İki ve Üç Boyutlu Şekiller, İki ve Üç Boyutlu Şekillerin Marka Olarak Tescili, Marka Olarak Tescil Edilmiş Örnek İki ve Üç Boyutlu Şekiller, Mutlak ve Nispi Tescil Engelleri, Moda Tasarımları Açısından Mutlak Tescil Engelleri ve Moda Tasarımları Açısından Nispi Tescil Engelleri konuları çerçevesindeki bölümü yazmıştır. |
Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku Kapsamında Resim ve Heykeller Üzerinde Eser Sahipliği ve Bu Eserlerden Doğan Hakların Kapsamı |
| Dr. Öğr. Üyesi Kadir Baş; Resim ve Heykellerin Eser Niteliği, Fikri Bir Çabanın Ürünü Olma, Bir Forma Bürünme, Hususiyet, Resim ve Heykeller Üzerinde Hak Sahipliği, Eserden Doğan Haklar, Manevi Haklar, Kamuya Sunma ve Eser Üzerinde Adının Belirtilmesini İsteme Hakkı, Eserin Değiştirilmesini ve Yok Edilmesini Önleme Hakkı, Eserin Aslına Ulaşma ve Sergileme Hakkı, Mali Haklar, İşleme Hakkı, Çoğaltma Hakkı, Temsil Hakkı, Pay ve Takip (Yeniden Satış) Hakkı, Cayma Hakkı, Eser Sahibinin Haklarının Sınırları, Kamu Düzenine İlişkin Sınırlamalar, Eğitim ve Öğretim Amacıyla Sınırlamalar, Bilim Amaçlı Kullanım Serbestisi, Haber Amaçlı Kullanım Serbestisi, Şahsi Amaçlı Kullanım, Kopya ve Sergileme Serbestisi ve Sonuç bölümünden oluşan bölümü yazmıştır. |
Moda Tasarımlarının Sınai Mülkiyet Kanunu Tasarım Hükümlerine Göre Tescili |
| Dr. Öğr. Üyesi Sami Kocabıyık; Moda Tasarımlarının Sınai Mülkiyet Kanunu Tasarım Hükümlerine Göre Tescili başlığı altnda; Moda Tasarımları, Moda Tasarımlarının Unsurları, Değişim, Yenilik, Pazarlama, Moda Tasarımlarının Sınai Mülkiyet Kanunu’na Göre Tescil Şartları, Ayırtedicilik, Moda Tasarımlarının Tescil Aşamaları, Başvuru, İnceleme ve Tescil, Tescil Aşamasında Moda Tasarımlarının Yayımının Ertelenmesi, İtiraz ve İnceleme, Koruma Süresini kitabın kendisine ait bölümünde irdelemiştir. |
Patent Lisans Sözleşmeleri |
| Dr. Öğr. Üyesi Deniz Topçu, Patent Lisans Sözleşmeleri başlıklı bölümde; Patent Hakkı ve Sözleşme Dışı Lisans, Patent Lisans Sözleşmesinin Tanımı, Türleri ve Kurulması, Patent Lisans Sözleşmesinin Unsurları, Patent Lisans Sözleşmesinin Tarafları, Patent Lisans Sözleşmelerinin Geçerliliği, Patent Lisans Sözleşmesinin Hükümleri, Lisans Verenin Borçları, Yararlanmayı Sağlama, Yararlanmanın Sözleşme Süresince Devamını Sağlama, Lisans Verenin Ayıba Karşı Tekeffül ve Garanti Yükümlülüğü, Lisans Hakkı Üzerindeki Tasarruf Kısıtlamalarına Uyma, Lisans Alanın Borçları, Lisans Bedelini (Royalty) Ödeme, Lisans Konusunu Sözleşmeye Uygun Kullanma, Bedelin Nisbi Olarak Belirlendiği Lisans Sözleşmelerinde Hesap Verme, Tarafların Borca Aykırı Davranışlarının Sonuçları ve Patent Lisans Sözleşmesinin Sona Ermesi konularını incelemiştir. |
5846 Sayılı Kanun Kapsamında Fotoğrafik Ürünlerin Eser Vasfına İlişkin Bir Değerlendirme |
| Doç. Dr. Sinan Bayındır; Mukayeseli Hukukta Fotoğrafik Eser Kavramı; 5846 Sayılı Kanun’da Eser Kavramı, Eserin Tanımı, Hususiyet Şartı (Objektif Şart), Eser Kategorilerinden Birine Dahil Olma Şartı (Objektif Şart), Eser Sahipliği, Fotoğrafik Ürünlerin FSEK’te Düzenlenişi, Fotoğraf Ürününün Eser Niteliği ve Eser Sahipliği, Fotoğraf Kavramı, Benzer Kavramlarından Farkı, Fotoğraflar Açısından Eser Sahipliği, Eser Niteliğindeki Fotoğrafların Korunması, İlim ve Edebiyat Eseri Mahiyetindeki Fotoğraflar, Güzel Sanat Eseri Mahiyetindeki Fotoğraflar, İşlenme Eser Olarak Fotoğrafik Ürünler, Eser Niteliğine Bakılmaksızın Fotoğrafların Korunması, Kişilik Hakları Çerçevesinde Koruma ve Haksız Rekabet Hükümleri Çerçevesinde Koruma başlıkları altında kitabın ilgili bölümünü yazmıştır. |
FSEK Kapsamındaki Meslek Birliklerinin Hukuki Statüsü Üzerine Bir İnceleme |
| Arş. Gör. Muhammed Kiomers Ganbari; Meslek Birlikleri ve Mevzuattaki Düzenleme Şekli, Meslek Birlikleri ve İşlevi, Türkiye’deki Tarihi Gelişim, Mevzuattaki Düzenleme Şekli, Uyuşmazlık Mahkemesi Kararı, Meslek Birliklerinin Hukuki Statüsünün Değerlendirilmesi ve değerlendirmelerden oluşan bölümü yazmıştır. |
Sanat Eseri Olan Fotoğraflar Üzerindeki Haklar |
| Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Savcısı M. Sıddık Çinko; Fotoğraf ve Hukuk Düzeni, Hukuksal Açıdan Fotoğrafın Sanat Eseri Olması İçin Koşullar, Sanat Eseri Olan Fotoğraflar Üzerindeki Haklar, Manevi Haklar, Umuma Arz Etme Hakkı, Adın Belirtilmesi Hakkı, Fotoğraf Bütünlüğünün Korunmasını İsteme Hakkı, Fotoğraf ile İlişkisinin Kesilmemesi (Eserin Aslına Ulaşma) Hakkı, Fotoğraftan Zarar Görmeme (Fotoğrafçının Kişilik Haklarının Korunmasını İsteme) Hakkı, Mali Haklar, İşleme Hakkı, Çoğaltma Hakkı, Yayma Hakkı, Temsil Hakkı, Kitle İletişim Araçlarıyla Umuma İletim Hakkı ve Eserden Maddi Menfaat Sağlamaya Devam Etme (Bedellerinden Pay Verilmesi) Hakkı başlıkları ile Sanat Eseri Olan Fotoğraflar Üzerindeki Haklar konusunu incelemiştir. |
Sanat / 1960 – 70’li Yıllarda SSCB Sanatında Nonkomformist Hareketler |
| Doç. Dr. Terlan Mehdiyeva Azizzade; kitabın “1960–70’li Yıllarda SSCB Sanatında Nonkomformist Hareketler” başlığı ile yazdığı bölümünü; öncelikle “Yoğun Gelişim: 1950”, “Yumuşama Yılları”, “60’lar ve Non–Komformist Sanatçılar”, “Yeni Realizm”, “Manej 1962”, “Azerbaycan’da 1960 Kuşağı”, “Settar Behlülzade”, “Beni 20 Yıl Sonra Anlayacaklar”, “Abşeron Mektebi”, “Cavadov Kardeşler”, “Dünyada Bir Mircavad Vardı…”, “Cezanne Hayranlığından Gobuston Hayranlığına Geçiş”, “Cengiz Aytmatov’un Yardımseverliği”, “Gecikmiş İtiraf”, “Mircavadov’un Dünyası”, “Büyük Güce, Büyük Nefese Malik Ressam”, “Görkemli Fırça Ustasının Ölümünün Üzerinden 17 Yıl Geçti”, “Rüzgar Beni Götürüyor”, “Tofig Cavadov (1925–1963)”, “Abşeron Mektebi’nin Oluşumunda Tofig Cavadov’un Katkıları”, “Neorealizm”, “Rüzgâr Beni Götürüyor”, Cavadov’un Abşeron’u”, “İşçi Portreleri”, “Otoportreler”, “Natürmortlar” ve “Rüzgâra Karşı Duran Yiğide Son Ağıt” alt başlıkları ile kitaba tarihsel bağlamda çok yönlü bir katkı sunmuştur. |
Kültür Merkezleri Yasa, Yönetmelik ve Uygulamalar |
| Doç.Dr. Murat Şahin, kitaptaki bölümünde; Kültür Merkezi Kültürü, Kültür Merkezlerinin Yasal ve Kavramsal Çerçevesi ve İstanbul ve Kültür Merkezlerini incelemiştir. |
Hukuk ve Sinema |
| Öğr. Gör. Meriç Renkver; Hukukun Sanata Yansıması, Hukukun Edebiyata Yansıması, Hukuk ve Sinema İlişkisi, İlk Örnekler, Toplumsal Arka Plan, Tür Sineması Kavramı, Hukuk Filmi, Mahkeme Filmi, Örnekler, Sinema ve Sansür, Sinemamızda Hukuk ve Mahkeme, Hukuk–Sinema İlişkisinin Boyutları ve Hukuk Filmlerinin İşlevi konu başlıkları ile sinema ile hukuk arasındaki ilişkileri incelemiştir. |
Fikri Bir Hak Olarak Yaratıcı Üretimin Korunması Tekstil Tasarımı ve Telif Sorunu |
| Öğr. Gör. Aylin Akarvardar; Fikri Bir Hak Olarak Yaratıcı Üretimin Korunması Tekstil Tasarımı ve Telif Sorunu başlıklı makalesi ile kitaba katkıda bulunmuştur. |
Dijital Çağda Mimari Tasarıma İlişkin Fikri Hakların Korunması |
| Dr. Öğr. Üyesi Sevil Yazıcı; Mimari Tasarım Kavramı ve Süreci, Mimari Tasarımda Fikri Haklar: Mimari Proje ve Mimarlık Eseri ve Teknolojinin Mimari Tasarım Sürecine Etkileri konularını incelemiştir. |
Kitabın Tanıtım Bülteni ve Önsöz
“Hukuk ve Sanat birbirinde ayrı gibi görünse de aslında iç içe geçmiş iki bilimdir. İnsanı insan yapan, onurlu yaşamasını sağlayan haklar, ancak manevi varlığını geliştirmesine katkı sunan sanatla anlam kazanabilir. Dolayısıyla Sanat, Hukukun gerçekliğine, manevi dünyayı geliştirip anlamlandırarak katkı sunar. Bu durum hukuk ve sanatın; temel insan ihtiyaçlarından olduğunu ortaya koymaktadır.
Temel ihtiyacın karşılanabilmesi ve birey olarak insanın kendisini özgürce geliştirmesi ve güven içinde yaşaması içinse, siyasal gücün, hukuku ve sanatı teşvik etmesi, desteklemesi ve özgürlük alanını anlamını yitirtecek biçimde daraltmaması gerekmektedir.
Kurullar bütünü olarak hayatımızın her alanını düzenleyen Hukuk, sanat alanını da hak ve özgürlük bağlamında düzenlemektedir. Bunun nedeni, sanatın bireysel meslek olma niteliği dışında, çalışma biçim, araç ve yöntemlerinin evrensel olması, yaratılan eserin yaratıcısı dışında topluma mal olması ve bu anlamda evrensel anlam taşıyarak insanlığa hitap etmesidir. Hal böyle olunca yaratıcının özgür olması gerekmekle birlikte, geleceğe aktarılacak ve günümüzde gerçekleştirilen eserin ortaya çıkma aşamasında ve sonrasında fikri ve telif hakları yanında, mali hakların, çalışma koşullarının belirlenmesi, kurallar manzumesinin oluşturulması gereklidir. Bu durum hem eser sahibi ve hem de eser için önemlidir.
Bu kitap, bu bağlamda hem teorik konuların ve hem de uygulama içinde yer alan aktörlerin hukuksal sorun, mevzuat ve güvencelerine değinmekte, hukuki açıdan konuyu açıklamaktadır. Hukuk ve sanat ayrı görünen konuların birbiri ile nasıl iç içe olduklarını bilimsel olarak ele almaktadır. Gerek kanuni düzlemde Anayasa, FSEK, TMK, TBK, İK, SGK gibi ulusal mevzuatın yanında uluslararası düzenlemelere de değinilen bu Kitapta aynı zamanda konu ile ilgili yargı kararlarına da yer verilmiştir. Öte yandan konu sadece kanuni düzlemde değil disiplinler arası bir yaklaşımla ele alınarak farklı alanlarda uzman kişilerin yazılarına da yer verilerek bakış açıları ortaya konulmaya çalışılmıştır. “
