Hukuk Ansiklopedisi
Orman İşletme Talimatnamesi, Ziraat ve Maliye Bakanlıkları tarafından müştereken hazırlanarak 7762 Kararname numarasıyla 8 Kasım 1937’de kabul edilmiş 1 Aralık 1937’de Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Talimatnamenin dayanağı, Orman Kanunu, Orman Koruma Teşkilât Kanunu ve Orman Umum Müdürlüğü Teşkilât Kanunu’dur.
Orman İşletme Talimatnamesi
Madde 1
Devlet orman işletmesi; amenejman plânlarına ve iktisadî icablara göre işletme mıntıkaları dahilinde kat’iyat. nakliyat, alım satıra yapmak, fidanlıklar tesis ve idame etmek, ağaçlandırma yapmak, ağaç hastalıklarıyla mücadelede bulunmak, her nevi ameliyat, tathirat, tesisat ve inşaat ile tamirat ve bu işlere müteallik ve bu işlerin teminine matuf bütün muamelat ve mesaiyi başarmaktır. Bu suretle Devlet tarafından işletilecek ormanlar ehemmiyet, vüs’at ve iktisadî ihtiyaçlar göz önünde tutularak Orman Umum Müdürlüğünün teklifi üzerine Ziraat Vekâletince tayin ve tesbit olunur.
Madde 2
Devlet orman işletmesi kereste imali ile iştigal etmeyip istihsalâtı ham olarak satışa çıkarır, vaziyetin icab ettirdiği ahvalde istihsalâtını yarı mamul bir hale getirir.
Madde 3
Devlet orman işletmesi; Orman Kanunu hükümleri dairesinde millî sermayeli Türk şirketleri veya millî bankalarla iştirak edebilir.
Sermayenin teşekkülü
Madde 4
Devlet orman işletmesi mütedavil sermayesi:
a – Orman Umu m Müdürlüğü bütçesine konulacak tahsisat,
b – Muhtelif kanunî mezuniyetlere müsteniden yapılacak istikraz ve açılacak hesabı cariler.
c – İşletme sonunda hasıl olacak kâr ile işletmenin vüs’atine göre tezyid olunur.
Madde 5
Devlet orman işletmesi mütedavil sermayesi Ziraat Bankasında açılacak hesabı carilerde bulundurulur.
Madde 6
Devlet orman işletmesinin mütedavil sermayesinden tatbik olunacak kadrolar ; ihtiyaca göre Orman Umum Müdürlüğünce tanzim ve Ziraat Vekâletince tasdik olunarak tatbik mevkiine konulur.
Orman Umum Müdürlüğü Teşkilât Kanununa bağlı kadro cetvelinden ve bu umum müdürlüğün büteçesine bağlı D cetvelinden ayrılarak orman işletmelerinde istihdam edilecek memurlara yapılacak tediyat bilançonun tanziminde hususî bir şekilde gösterilir.
Mütedavil sermayeden verilecek kadroda gösterilen vazifelerden:
a – İşletme revir amirliği merkezinde çalışacaklar doğrudan doğruya revir amirliği tarafından,
b – Bölge şefliklerinde çalışacaklar bölge şefliğinin inhası ve revir âmirinin tasdikile,
c – Bunlar haricindeki teknik memur ve mııhasibler de Orman Umum Müdürlüğünün, inhası ve Ziraat Vekilinin tasdikile tayin olunurlar.
Madde 7
Her orman işletme mıntakasında bir işletme revir âmiri ile mıntakanın vüs’at ve istihsalâtı nisbetinde lüzumu kadar or man mühendis, mühendis muavini vesair memur ve müstahdemler bulundurulur.
Madde 8
Devlet orman işletme işlerinde çalıştırılan teknik me murlar vazife icabı olarak işletme idaresinin nakil vasıtalarından istifade ederler.
Madde 9
Devlet orman işletmesi revir âmiri, mıntakası dahilinde çalışan bütün memurların ve müstahdemlerin en büyüğü ve malî muamelâtta da ita âmiridir.
Revir âmiri; orman işletmesine müteallik idarî, malî, teknik, bütün muamelâttan mesul olur. Bu hususlar için doğrudan doğruya Orman Umum Müdürlüğü ile muhabere eder ve oradan direktif alır. Devlet orman işletmesi işlerinde şehir ve kasabalar haricinde çalıştırılacak memurların oturacağı yerler Orman Umum Müdürlüğü tarafından tayin olunur. Orman işletme bölge şeflerinin ormanlar dahilinde oturacakları binaların demirbaş eşyası işletme idaresi tarafından temin edilir.
İşletme revir âmirlerinin vazifeleri
Madde 10
A- Amenajman plânını tatbik ettirmek, kat’iyat, nakliyat ve imalâtı muhitin ve iklimin icab ettirdiği şartlara göre tanzim ve takib etmek, nakliyat için münasib yollar yaptırmak, vesaiti nakliye temin ve tedarik etmek.
B – Mıntakanın iş vaziyetine göre senelik veya munzam bütçeyi hazırlamak ve umum müdürlüğün tasdikinden sonra usulü dairesinde sarfiyatta bulunmak.
C -Mamulât ve mahsulâtın satışlarını umum müdürlüğün vereceği direktifler dahilinde temin etmek.
Ç – Artırma ve eksiltme ve ihale işlerini bu talimatta yazılı mevzuata göre idare ve tatbik etmek.
D – Orman işletmesi için işçi tedarik etmek veya ettirmek, işçi takım kılavuzları, müteahhidlerle mukavele yapmak ve bu işler için dava ikame etmek.
E – Keşif bedelleri tutarı 500 liradan aşağı olan inşaat vesaire işleri yaptırmak ve fazlası için Orman Umum Müdürlüğünden müsaade almak suretile yaptırmak.
F – Mukavele şartlarının projelerini hazırlamak inşaat ve tesisata aid keşifnameler yaptırmak.
G Her ay başında ve ortasında görülen işlere aid raporları tediyat ve tahsilat, kat’iyat Ve nakliyatı gösteren vaziyet cetvelleri ile birlikte umum müdürlüğe göndermek.
H – İşletme mıntakasında azamî kâr temin edecek çalışma çarelerini aramak, revirindeki ormanların ümranını temin etmek, hasılattan azamî istifade yollarını bulmak, revirindeki bütün muamelâtı günü gününe takib ve murakabe ederek rasyonel bir çalışma temin etmek.
I – 14 üncü madde mucibince ımuhasible birlikte çekleri imza etmek.
İşletme Bölge Şeflerinin vazifeleri
Madde 11
A- Orman amenajman planlarının icablarına ve orman işletme revir âmirinin verdiği direktiflere ve fennî usul ve kaidelere göre ağaç seçmek, damgalamak, kestirmek, tumruklara taksim etmek işlerile yol inşaatı sair inşaat ve nakliyat işlerine nezaret ve bunları idare etmek
B – Bütün mesahaları vaktinde ve dikkatle yapmak ve yaptırmak.
C – İşletme işlerinde kullanılacak defterleri tutmak veya tutturmak vesikaları tanzim etmek nakliye tezkerelerini vermek.
Ç – Çok acele olan işler için işçi bularak istihdam etmek tabiî ahvalde bütün işlerde çalıştıracak işçi miktarını tesbit ve revir âmirine bildirerek revir âmirinin müsaadesile istihdam etmek.
D – Çalıştırılan işçinin, nakliyecinin, ustaların, istihkak raporlarını hazırlattırmak.
E – Nakliyat yollarının güzergâhlarını tesbit etmek inşaat ve tesir sata aid keşifler yapmak.
F – Fidanlıklar tesis ve idame ederek ağaçlandırma plânlarını yerine getirmek.
G – Her on beş günde bir görülen işler hakkında tanzim edeceği raporu kat’iyat, nakliyat, vaziyet-cetvelleri ile birlikte revir âmirine göndermek.
H – Ormanda azamî tasarrufla iş görme çarelerini araştırmak.
Muhasebe isleri
Madde 12
İşletme revirinde çalışan muhasibler, tediyat ve tahsilâtı ve bu işlere aid bilûmum evrak ve defatiri ihzar ve tanzim etmek ve işletme işlerine aid bilûmum malî muamelât ve hesabatı yapmakla mükellef olup bu işlerden dolayı mes’uldürler.
Madde 13
İşletme revirine aid bütün hesabat ticarî icablara göre ve usulü muzaafa ile tanzim olunur.
Madde 14
Memurların ve müstahdemlerin ücretlerine a, ameleye verilecek yevmiyelere, kesme ve taşıma vesair istihkak bedellerine b, tesisat ve demirbaş harcırah vesair masraflara da c, servisi adı verilir. a, Her ay sonunda b, her hafta nihayetinde ve, c, masrafı da vukuuna göre tediye olunur. İşletmenin c, masraf servisi için revir veznesinde 500 liraya kadar para bulundurulabilir, a, ve b, servislerinin tediyesi tahakkuk eden mebaliğ için tahakkuk mikdarında ve tediye zamanında bankadan vezneye para alınarak tediyat vezneden icra olunabilir. Vezneye alınacak mebaliğ çift imzalı bir veya müteaddid çekle tahsil olunur. Ve muhasib ikinci derecede imza eder.
Madde 15
İşletme revirinin kasa, yevmiye, muhabere kopya ve muvazene defterlerinin noterlikçe tasdik edilmiş olması şarttır.
Madde 16
Satış bedelleri vesair hasılat ya doğrudan doğruya veznece veya Ziraat Bankası vasıtasile tahsil edilir.
Madde 17
İşletme revirinde hesap ve muamelâta aid vaziyet cetvelleri her ay başında ve ortasında revir amirliğine verilir.
Madde 18
Vahidi fiyatla yapılacak işlerde vahidi kıyasii fiyat işletme revir âmiri ve bölge şefi tarafından müştereken verilen bir kararla tayin olunur. İşçilerin istihkakı alâkadar memurların vereceği istihkak raporuna müsteniden muhasib tarafından tanzim olunacak istihkak bordurolarile tesbit ve tediye olunur.
Madde 19
Pazarlık suretile yapılacak işlerde işletme revir âmiri ve bölge şefi birlikte karar verirler. Pazarlık, işi alanın da imzasını ihtiva eden bir zabıtname ile tevsik olunur.
Tutarı 500 liradan fazla olan işlerin pazarlığı yapıldıktan sonra Orman Umum Müdürlüğünün muvafakati alınmak şarttır.
Madde 20
İhtisasa taallûk eden veya müteahhidler vasıtasile yaptırılması faydalı veya zarurî görülen ve keşif bedeli 500 liradan yukarı olan işlerle 500 liradan fazla olan her nevi mubayaat Orman Umum Müdürlüğünün tasvib edeceği şerait dairesinde müteahhidlere ihale suretile yapılabilir. Bu işlerin muhammen fiyatları ve şartlan ve ihalenin yapılacağı gün saat ve mahal ihale gününden en az on gün evvelinden başlayarak ilân edilir, İlân keyfiyeti; tutarı 5000 liradan fazla olan işlerde mahalli vilâyet gazetesi veya kaza belediyesi vasıtasile ve Ankara ve İstanbul’da çıkan birer gazete ile en az dört defa, tutan 5000 liradan aşağı olan işlerde ise yalnız mahallî belediyesi veya vilâyetin gazetesi ile iki defa yapılır.
Bu gibi ihaleler işletme revir amirliğinde veya ormanın bağlı bulunduğu kaza orman idaresinde yapılın
Madde 21
İhale işi orman işletme revir âmirinin reisliğinde toplanacak alâkadar orman bölge şefi ve muhasibden mürekkeb bir komisyon huzurunda açık eksiltme ile yapılır. Eksiltmeye konulan işin en az pey sürene ihalesi komisyon reisi ve azalarile istekliler tarafından imzalanacak bir zabıtname ile tevsik edilmek suretile yapılır. Bu suretle yapılacak ihaleden evvel isteklilerden keşif ve tahmin bedelinin % 7,5 ğu muvakkat teminat olarak alınır. Alman muvakkat teminat ihaleyi müteakib on gün içinde kat’î teminat olarak % 15 e çıkarılır. Muvakkat ve kat’î teminat olarak kabul edilecek kıymetler ipotek muamelesinden gayri olan ve devletçe muvakkat ve kat’î teminat olarak kabul edilmiş olan kıymetlerdir.
Madde 22
Bin liraya kadar olan ihale işlerinde teklif edilen fiyat mikdarına bakılmaksızın ehliyet emniyet bakımından tercih hakkı revir âmirine aiddir. Bu miktardan afzlası için tercihte umum müdürlükten izin alınması şarttır.
İşletme revir âmirleri kendi salâhiyetleri dahilinde olan tercih işine aid sebebleri ‘bir kâğıt üzerine tes’bit ederek imzası altında dosyasında saklamağa ve umum müdürlükten tercih iznini alırken esbabı mucibesini de bildirmeğe mecburdurlar.
Tercih işinde en az teklif edilmiş fiyatla tercihi istenilen fiyat arasındaki farkın azamî % 15 nisbetinde olması lâzımdır. Bundan fazla ila n farklarda tercih yapılamaz.
Madde 23
Her kalem için tahmin edilen tutan 500 liradan aşağı olan malzeme, eşya vesairenin alımı işletme revir âmiri tarafından pazarlıkla yapılır. 500 liradan yukarı olan mubayaalar için işletme revir amirliği muhtelif firmalarla yaptığı muhabere ve aldığı teklif mektupları üzerine tercih ettiği cihetleri tasrih suretile umum müdürlüğün müsaadesini ister. Umum Müdürlük münasib göreceği müesseseden mubayaa edilmesini işletme revir amirliğine bildirir.
Madde 24
işletme revirlerinde elde edilen alelûmum hasılatın satışında açık arttırma asıldır. Bu husustaki ilânlar ve ihale muamelesi madde 20-21 deki şartlara tabidir. İşletme revir amirliği muhtelif eşhas veya ticarethanelerden hususî evsaf ve çapta mallar için alacağı ticarî teklif mekruhlarında teklif edilen fiat, bu mektub tarihinden evvel neticelenmiş ihale fiatından daha yüksek olduğu takdirde bunu Umum Müdürlüğün muvafakatile nazarı dikkate alarak konturatla satış yapabilir. İhale fiatından dun teklifler nazarı dikkate alınmaz red edilir. Ancak bu suretle ticarî mektublarla veya konturatla yapılan satışlarda işletme revir amirliği mutad olan ticarî teminatı almakla mükelleftirler.
