9 Ağustos – Hukuk Takvimi

 1523

Alman hümanist düşünür ve şair Ulrich von Hutten öldü. (Doğumu: 21 Nisan 1488) İmparatorluk Şövalyeleri’nin lideri oldu. Martin Luther Reformlarını destekledi. Skolastik düşüncelere karşı çıktı ve felsefe tarihinde önemli bir isim haline geldi.

1814

Fort Jackson Antlaşması (Treaty of Fort Jackson) imzalandı. Krikler Kuzey Amerika’nın bir kısmını uzunca bir süre kontrol eden Kızılderili halkıdır. Horseshoe Bend Muharebesinde Amerika Birleşik Devletleri güçlerine karşı yenilgiye uğramalarının ardından Wetumpka, Alabama civarındaki Fort Jackson’da antlaşma imzalanmış ve Krikler Alabama ve Georgia’daki 93,000 km² toprağı ABD güçlerine devretmiştir.

1842

Kanada ile ABD sınırını belirleyen Webster Ashburton Antlaşması imzalandı. ABD ile Kanada arasında uzun süredir devam eden sınır anlaşmazlıkları ve diğer sorunlar çözülerek barışçıl bir ortam sağlandı.

1871

Hukuk kökeni Rus yazar Leonid Andreyev, Orel’de doğdu.(Ölümü:1919)  1891’de Sankt-Peterburg Üniversitesi’ne girdi, bu sırada çok yoksulluk çektiği için üniversiteyi bırakmak zorunda kaldı, intihara kalkıştı. 1897’te Moskova Üniversitesi’nde hukuk öğrenimini bitirdi. 1898’de mesleğini bıraktı. Moskova’da yayınlanan Moskovskiy Vestnik gazetesinde adliye muhabiri olarak çalışmaya başladı. 1905 ve 1917 Devrimleri arasında etkin bir isim oldu. Yıldızlara Doğru, İnsanın Hayatı, Çar Açlık, Kara Maskeler, Kızıl Kahkaha, Yedi Asılmışların Hikayesi, Anatema, Düşünce, Professor Storitsin ve Tokadı Yiyen Soytarı isimli eserler bıraktı.

1881

Osmanlı Devleti’nin son dönem, Türkiye’nin ise ilk dönem hukukçularından olan. Ebül’ula Mardin doğdu. (Ölümü:1957) 1903 yılında mezun olduğu İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde hayatı boyunca öğretim üyeliği yaptı ve 1951 yılında Medeni Hukuk alanında ordinaryüs profesör oldu.

1892

Thomas Edison, iki yönlü telgrafın patentini aldı

1901

Avusturyalı avukat ve siyasetçi Felix Hurdes doğdu. (Ölümü:1974) 1953 yılından 1959’a kadar Avusturya Millî Meclis başkanı olarka görev yaptı.

1928

Harf Devrimi yolunda önemli bir adım atıldı. Atatürk, Latin harflerini Cumhuriyet Halk Partisi’nin Gülhane’deki galasına katılanlara tanıttı. Yeni alfabe daha sonra 01.11.1928 tarihinde yasalaştı.

 1929

Hukuk kökenli gazeteci Abdi İpekçi doğdu. Galatasaray Lisesi’ni ve İstanbul Hukuk Fakültesini bitirdi. Milliyet Gazetesi’nin yazı işleri müdürü ve genel yayın müdürü oldu. Türkiye Gazeteciler Sendikası, Türkiye Basın Enstitüsü Başkanlığı, İstanbul Gazeteciler Cemiyeti ve Uluslararası Basın Enstitüsünün ikinci başkanlığı, Basın Şeref Divanı genel sekreterliği görevlerinde bulundu. 1 Şubat 1979 tarihinde Mehmet Ali Ağca tarafından öldürüldü. Eski Dışişleri Bakanı İsmail Cem ile kuzendir. Mehmet Ali Ağca, İpekçi suikastından idamla yargılanmakta iken 1979 yılında Maltepe Askeri Cezaevi’nden kaçırılmıştır.

 1934

İstanbul’da halkın deniz hamamları ve plajlar dışında denize girmesi yasaklandı.

 1942

Mahatma Gandhi ve ve 50 Hintli lider İngilizler tarafından Bombay’da tutuklandı.

 1945

Amerika Birleşik Devletleri, Japonya’nın Nagazaki şehrine atom bombası attı, yaklaşık 70.000 kişi aynı gün öldü, binlerce insan sakat kaldı. Sonraki yıllarda çok sayıda insan kansere yakalandı.

1949

Türkiye, Avrupa Konseyi’ne resmen üye oldu Konseyin merkezi Strazburg’dadır ve 47 devlet üyedir.

 1951

“İşçilere hafta tatili ve genel tatil günlerinde ücret ödenmesi hakkında Kanun” mecliste kabul edildi ve 15 Ağustos’ta resmi gazetede yayınlandı. Kanun, iş Hukuku alanında önemli bir merhale oldu.

 1954

Milletvekili, hukukçu, savcı, yargıç, vakıflar uzmanı, İttihat ve Terakki Fırkasının kurucularından Mehmet Münir Çağıl (1873, İskilip – 9 Ağustos 1954) yaşamını yitirdi.

 1954

Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya arasında, 28 Şubat 1953 tarihinde imzalanan Balkan Paktı‘nın devamı niteliğinde, Bled şehrinde yeni bir ittifak antlaşması imzalandı. Bled Antlaşması ile Bağdat Paktı askeri bir ittifaka dönüştürüldü ve adı “Balkan İttifakı” oldu.

 1965

 Singapur, Malezya’dan ayrılarak bağımsızlığını ilan etti

1966

1966 Genel Af Kanunu resmi gazetede yayınlandı. Kanun, istisnaları hariç olmak üzere beş yıldan az olan hürriyeti bağlayıcı cezalar ve para cezaları ortadan kaldırdı. Af Kanunu tasarısının kapsamını yetersiz bulan Ankara Cezaevinde bulunan 1000 civarındaki tutuklu ve hükümlü isyan etmiş, isyanlarda 3 kişi ölmüş, 18 kişi yaralanmış, İstanbul Üsküdar Toptaşı Cezaevinde 260 tutuklu veya hükümlü af kanunu öncesinde açlık grevi yapmıştı.

1967

Havana’da Latin Amerika Dayanışma Toplantısı Sonuç Bildirisi ilan edildi: “Devrim yapmak Latin Amerika halklarının hem hakkı hem de görevidir.”

1969

1136 sayılı Avukatlık Yasası gereğince kurulan Türkiye Barolar Birliği’nin ilk genel kurulu 8-9 Ağustos 1969 tarihinde Ankara da yapıldı. Prof. Dr. Faruk Erem ilk başkan oldu.

1971

THKO Davası’a devam edildi. İrfan Uçar, gördüğü işkence adli tıpta tespit edilmezse sorulara cevap vermeyeceğini söyledi. 

1972

Modern Türk idare hukukunun kurucusu ve İstanbul Üniversitesi’nin seçimle göreve gelen ilk rektörü Ord. Prof. Dr. Sıddık Sami Onar yaşama veda etti.

 1973

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası yayınladığı genelgeyle, dolar alımını kısıtladı. İstanbul’da bankaların 200 dolardan fazla döviz işlemi yapması yasaklandı.

 1974

• ABD’nin hukukçu başkanlarından Gerald Ford göreve geldi. Watergate skandalı sonucu istifa eden Richard Nixon’ın yerine, başkan yardımcısı olan Ford, seçilmemiş ilk ABD Başkanı oldu. Ford, 14 Temmuz 1913 tarihinde Nebraska eyaletinin Omaha kentinde dünyaya geldi. Yale Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. II. Dünya Savaşı başladığında ABD’nin savaşa katılmasına karşı çıktı ancak Pearl Harbor saldırısından sonra fikrini değiştirerek ABD Deniz Kuvvetleri ile savaşa katıldı. Asya Pasifik Görev Madalyası’nı kazandı.

• 12 Mart Muhtırası sonrası yurtdışına TCK 141/1.maddeden hakkında alınan gıyabi tevkif kararı üzerine yurtdışına çıkan Mihri Belli çıkarılan Af’tan yararlanmak için eşi Sevim Belli ile İnfaz Savcılığı’na gelerek teslim oldu ve gıyabi tutuklama kararı kaldırıldı.

1975

Bülent Ecevit’in, partililerin ve dinlemeye gelenlerin saldırıya uğradığı “Gerede Olaylarına ilişkin davanın duruşması yapıldı. Duruşmayı MSP’li eski Adalet Bakanı Şevket Kazan da izledi.

1978

Japonya’da hapiste tutulan  3 Kızıl Ordu tutsağı, Kuala Lumpur’da ABD konsolosluğunda rehin tutulan görevliler karşılığında bırakıldı.

1982

• Ahmet Hamdi Boyacıoğlu 9 Ağustos 1982 tarihinde Anayasa Mahkemesi başkanı oldu. Görevi, 6 Nisan 1985’te sona erdi.

• Adalet Bakanı Cevdet Menteş, cezaevlerinde 77.295 tutuklu ve hükümlü olduğunu açıkladı.

• Ankara Sıkıyönetim Mahkemesi’nce hakkında gıyabi tutuklama kararı alınan Prof. Dr. Sadun Aren teslim oldu. Aren’in AİTİA’da okuttuğu “Makro İktisat” ders notlarında “komünizm propagandası yaptığı” iddia edilmişti.

• İstanbul’da yayımlanan Güneş gazetesi sıkıyönetimce kapatıldı.

• Dünya Yerli Halklar Günü, 1982 yılında Cenevre’de toplanan Birleşmiş Milletler Yerli Halklar Çalışma Grubu tarafından ilan edilmiştir. Yerel toplulukların ihtiyaçlarına yönelik farkındalığı artırmak amacını taşıyan çalışma, 9 Ağustos gününü ‘Uluslararası Dünya Yerli Halklar Günü’ ilan etmiştir. Uluslararası toplumda yerli halkların haklarını korumak için özel önlemler alınması yönünde adımlar atılmakta ve Birleşmiş Milletler bu çabaları desteklemektedir. 9 Ağustos, her yıl yeni bir tema ile kutlanmaktadır. Yerel diller en önemli temalardandır.

1983

2871 sayılı Kamu Görevlileri ile ilgili Mal Bildirimi Kanunu kabul edildi.

1987

1982 Anayasa referandumunda “halkı boykota çağırdığı” iddiasıyla soruşturulan H.Şahin’in Astsubay Okulu’ndaki oğlu okuldan atıldı. Askeri savcılık, 8 Aralık 1982’de tutuklanan H.Şahin’i “yeterli kanıt bulunamadığı” gerekçesiyle 37 gün sonra salıvermişti.

1988

Adalet Bakanı Mehmet Topaç, tek tip elbise ve birçok baskıcı uygulamayı geri getiren 1 Ağustos 1988 Genelgesi’ni yayınladı. Genelge üzerinde cezaevlerinde yeniden açlık grevleri ve ölüm oruçları başladı.

1989

Sorun Yayınları tarafından yayınlanan Fyodor Korolyov’un “Lenin ve Eğitim” adlı kitabının çevirmeni Prof. Dr. Tahsin Yılmaz ile yayınevi sahibi Sırrı Öztürk hakkında “komünist eğitim ilke ve yöntemlerinin propagandasını yapmak” suçlamasıyla soruşturma başlatıldı.

1992

Türk siyasetçi, hukukçu ve İstanbul Belediye Eski Başkanlarından Aytekin Kotil yaşamını yitirdi. (Doğumu:1934)

1992

Özgür Gündem gazetesinden Yahya Orhan ve Hüseyin Deniz Ceylanpınar’da öldürüldü 

1993

• Ruth Bader Ginsburg‘in Columbia Bölgesi Temyiz Mahkemesindeki görevi sona erdi. Ginsburg, Başkan Jimmy Carter tarafından, 1980 yılında bu göreve atanmıştı. Daha sonra, ABD Eski Başkanı Bill Clinton tarafından 1993 yılında ABD Yüksek Mahkemesine atandı.

• Fatih Cumhuriyet Savcılığı, eski İSKİ (İstanbul Su ve Kanalizasyon İşletmesi) Genel Müdürü Ergun Göknel hakkında soruşturma başlattı.

1994

Ankara 1 Nolu DGM’ye sunulan iddianamede olayların nedeni, “şenliklere katılanlar” olarak gösterildi, Aziz Nesin’in varlığı “eylemin hazırlayıcı sebepleri” arasında sayıldı. Ankara DGM Başsavcılığı, Sivas olaylarının tahrikçisi olduğu gerekçesiyle Aziz Nesin’in idamla yargılanması gerektiği iddia edildi.

2000

Nijerya’nın şeriata geçen yedi eyaletten biri olan Zamfara’da kadınlara motosiklete binme yasağı getirildi. Müslüman olmayan kadınlara motorsiklete binme yasağı getirilmedi.

2002

KKTC’de muhalif Avrupa gazetesi Yazıişleri Müdürü Şener Levent ve köşe yazarı Memduh Ener, Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş’a hakaretten altı ay hapis cezası aldı. Basın örgütleri ve gazeteciler kararı protesto etti.

2003

Yargıtay, yanında çalışan avukatı taciz eden avukata verilen sekiz aylık hapis cezasını onayladı. Gerekçede sanığın “iftiraya uğradım” savunmasına karşılık “kişinin, zarar vermek için iffetini ortaya koyarak kendini zarara uğratması insan doğasına aykırı” denildi.

2004

Fransız hukukçu, yargıç, adalet bakanı ve siyasetçi Robert Lecourt (19 Eylül 1908 – 9 Ağustos 2004) yaşamını yitirdi. 1962 yılında Avrupa Adalet Divanı hakimliğine atanmış ve bu mahkemenin 1967-1976 yıllarında başkanlığını yapmıştı.

 2007

Hukuk kökenli siyasetçilerden Köksal Toptan, 535 geçerli oyun 450’sini alarak TBMM başkanı seçildi. Toptan, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne 1962 yılında başladı, 1968’de avukat ruhsatını alarak Zonguldak’ta avukatlık mesleğine başladı.

2013

Yargıtay, yanında çalışan avukatı taciz eden avukata verilen sekiz aylık hapis cezasını onayladı. Kararın gerekçesinde sanığın “iftiraya uğradım” savunmasına karşılık “kişinin, zarar vermek için iffetini ortaya koyarak kendini zarara uğratması insan doğasına aykırı” denildi.

2024

Amerikalı hukukçu, akademisyen ve siyasetçi Ellen Marie Corbett (31 Aralık 1954 – 9 Ağustos 2024) yaşamını yitirdi. 2008’de Kaliforniya Eyaleti Şerifler Birliği tarafından Kaliforniya’nın En İyi 100 Avukatı arasında gösterilmişti. Kaliforniya İşçi Federasyonu, Kaliforniya Tüketici Federasyonu, Amerikan Kanser Derneği, Kaliforniya Yaşlılar Kongresi, Kaliforniya Sierra Kulübü, Çevre Çalışma Grubu, Kaliforniya Koruma Seçmenleri Birliği, Kaliforniya Temiz Su Eylemi ve Hindu Amerikan Vakfı’ndan onur ödülleri almıştı. 

2025

• Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, 22 Haziran’da “Cumhurbaşkanı’nı tehdit” suçlamasıyla tutuklanan gazeteci Fatih Altaylı’yı Silivri Cezaevi’nde ziyaret etti.

• Beşiktaş Belediye Başkanı Rıza Akpolat ve yakınlarının şoförlüğünü yapan 6 kişi, “suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama” suçlamasıyla tutuklandı.

• Gezi Parkı eylemleri gerekçe gösterilerek tutuklanan menajer Ayşe Barım hakkında tahliye kararı veren hakimin emekli olup avukatlığa başladığı öğrenildi.

• Halı sahada düşerek yaralanan kişi, gerekli tedbirleri almadığı için halı saha işletmecisine tazminat davası açtı. Yargıtay, yerel mahkemenin 1 milyon 61 bin 830 lira maddi, 15 bin lira da manevi tazminat ödenmesi kararını hukuka uygun buldu.

• İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nün ‘Huzur İstanbul’ uygulamasında, çeşitli suçlardan aranan 295 şüphelinin de aralarında bulunduğu 700 kişi gözaltına alındı.

• Leman Dergisi Yazı İşleri Müdürü Özdemir’in tutukluluğunun devamına karar verildi.

• Organize Suç örgütü kurmak, yönetmek, tasarlayarak adam öldürmek suçlarından hakkında 18 yıl 1 ay hapis cezasıyla 2017 yılından bu yana aranan Hasan Basri Çillioğlu Büyükçekmece’da yakalandı.

• Danıştay 8’inci Dairesi, Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) hukuk fakültelerine girişte başarı sıralaması barajını 100 bin olarak belirleyen kararının ‘2025 YKS’den itibaren geçerli olmak üzere’ ibaresine yönelik olarak yürütmeyi durdurma kararı verdi. ‘2025 YKS’den itibaren geçerli olmak üzere’ ibaresi dışında kalan hususlar yönünden yürütmenin durdurulması talebi reddedildi.

2025

İzBB davasında tahliye kararı veren hakimlere görev değişikliği kararı verilmesine Yargıçlar Sendikası tepki gösterdi: “Yetki düzenlemeleri yargının araçsallaştırılmasına hizmet ediyor’ Sendika, devam eden davada Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) hükümleri uyarınca yetkili ve görevli yargıçların verdikleri yargısal kararlar nedeniyle idari tasarruflarla görev yerlerinin değiştirilmesinin, yargı bağımsızlığı algısını zedelediğini vurguladı.