Türkiye ile Suriye Arasında Toprak Sorunlarının Kesinlikle Çözümüne İlişkin Antlaşma

Türkiye ile Suriye Arasında Toprak Sorunlarının Kesinlikle Çözümüne İlişkin Antlaşma, Türkiye ile Fransa arasında düzenlenmiş, 23 Haziran 1030 tarihinde, Dışişleri Bakanı Şükrü Saracoğlu ve Fransa Büyükelçisi René Massigli tarafından Ankara’da  imzalamıştır. Antlaşma kapsamında, bir Protokol, bir Prose – Verbal, iki ek(layiha) ve iki mektup imzalanmıştır. Temelleri Atatürk döneminde atılmış olmasına karşın Türkiye Cumhuriyeti döneminde Atatürk sonrası imzalanan en önemli antlaşmadır.

Antlaşmanın onaylanmasına ilişkin kanun Türkiye Büyük Millet Meclisinde 30 Haziran 1930’da kabul edilmiş. 4 Temmuz 1939 tarihli Resmî Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Antlaşma ile 1920 ve 1930 yıllarında düzeltme yapılan Suriye sınırı yeniden düzenlenmiş ve Milletler Cemiyeti Sınır Komisyonunun 19 Mayıs 1939’da belirlediği Hatay Devleti sınırları Türkiye-Suriye sınırı olarak kabul edilmiştir.

Hatay Cumhuriyeti Anayasası

Hatay’ın bağımsız bir devlet olmasının ardından, Suriye üzerinde kontrolü devam etmekte olan Fransa ile ilişkiler olumlu şekilde ilerlemiş, dostluk çerçevesinde sürdürülen ilişkiler sayesinde antlaşma yapılabilmiştir. Fransa, Türkiye’nin istediği şekilde Hatay’ın Türkiye’ye bağlanması yoluyla sınır sorununun kesin bir şekilde çözüme kavuşturulmasını kabul etmiş, Hatay’daki Fransız kuvvetlerinin bir ay içinde bölgeden çıkarılmasını onaylamıştır. Hatay’da oturanlara vatandaşlık seçme hakkı verilmiş, Suriye yahut Lübnan’ı seçmeyenlerin otomatik olarak Türk vatandaşı olması esası kabul edilmiştir.

Türkiye ile Fransa arasında Ankara’da 23 haziran 1939 tarihinde imzalanan Türkiye ile Suriye arasında araz i mesailini n kat’ î surette hallini nıutazammın Anlaşma ve müzeyyelâtının tasdikina dair kanun

Kanun No: 3658

Kabul tarihi: 30/6/1939

Madde 1 — Türkiye Cümhuriyetile Fransa Cumhuriyeti arasında 23 haziran 1939 tarihinde Ankarada imza edilen Türkiye ile Suriye arasında arazi mesailinin kat’î surette hallini mutazammın Anlaşma ve bu
Anlaşmanın bir protokol, ik i lahika, bir Prose – Verbal ve iki mektuptan mürekkep müzeyyelâtı kabul ve tasdik edilmiştir.

Madde 2 — Bu kanun neşri tarihinden muteberdir.

Madde 3 — Bu kanunun icrasına İcra Vekilleri Heyeti memurdur. 3/7/1939

Türkiye ile Suriye arasında arazi mesailinin kat’ î surette hallini mutazammın anlaşma /Türkiye ile Suriye Arasında Toprak Sorunlarının Kesinlikle Çözümüne İlişkin Antlaşma

Türkiye Cumhur Reisi ve Fransa Cumhur Reisi.

20 teşrinievvel 1921 tarihli itilâfnamenin 7 nci maddesinde ve mezkûr itilâfnamenin 7 nci ve 8 inci maddelerini itmam eden mektupda münderiç ahkâmı nazarı dikkate alarak, Türkiye ile Suriye arasındaki hududu kat’î şekilde tesbit etmek suretile ilki tnırmleket mütekabil münasebetlerini her türlü şüphe ve tereddütten azade kılarak bu münasebetleri ıslah edecek olan bir arazi anlaşmasının arzettiği faideye kani bulunarak,

Türkiye Cumhur Reisi :

Hariciye Vekili, İzmir Mebusu Bay Şükrü Saracoğluyu,

Ve Fransa Cumhur Reisi :

Fransanm Türkiyede’ki Büyük Elçisi, Lejivon Donör nişanının komandör rütbesini haiz Ekselans Bay René Massigliyi murahhasları olarak tayin etmişlerdir.

Müşarüniîeyhima, usulüne muvafık buldukları salâhiyetnamelerini teati ettikten sonra atideki maddeleri kararlaştırmışlardır:

Madde 1

Fransa 30 mayıs 1926, 22 haziran 1929 ve 3 mayıs 1939 tarihli protokollerde tarif edilmiş olan hattın:

a) Karasunun şimdiki hududu ^atletiği noktadan 230 numaralı taşa kadar, arazi üzerinde tahdidi; 19 mayıs 1939 da Antakyada imza edilen protokol da tesbit edilmiş bulunan hat ile tetabuk edecek surette;
Şurası mukarrerdir ki , 17 ve 27 numaralı hudud taşları arasındaki Gömid Köyü tamamen Türkiye’ye bırakılacak ve hat 224 numaralı taştan Yenişehir – Antakya yolunu Türkiye arazisinde bırakarak doğruca 230 numaralı hudud taşına kavuşacaktır.

b) Ve 419 numarayı taşıyan hudud taşından Askoranenin takriben 1200 metre cenubu garbisinde bir noktaya kadar şimali şarkî istikametinde uzanır, buradan, Askorane ve Kocakayrakın şarkından geçerek
Kocakayrakın takriben bir kilometre şimali garbisinde bulunan bir noktaya kadar şimale doğru imtidad edecek;

Bu noktadan itibaren hat, şato ‘harabesinin takriben bir kilometre şimalinde bulunan bir noktaya kadar garba doğru imtidad edecek ve oradan cenubu şarkiye doğıu giderek (Şato harabesinin garbinde) 1010 rakımlı tepeye erişecektir; bundan sonra cenubu garbî istikametinde Başorta şimalinde, Kara duran Deresine ulaşan derenin yatağını ve nihayet Karaduran Deresini takiben denize vasıl olacak; Surette tashih edilmesine kendi hesabına muvafakat eyler.

Yukarıda zikri geçen üç bölgede. 19 mayıs 1939 da mesaisini ikmâl etmiş olan komisyon, yeni hattı arazi üzerinde tesbite memur edilecektir. Bu suretle tayin edilen hattın ötesinde bulunan arazi en geç 23 temmuz 1939 a kadar Fransız kuvvetleri tarafından tahliye edilecek ve aynı tarihte Fransız makamatının elinde kalan salâhiyetlerin devri de ikmâl edilmiş bulunacaktır.

Madde 2

Birinci ımaddenin son fıkrasında mevzuubahis arazide mütemekkin Hatay vatandaşları Türkiye tabiiyetini bihakkın iktisap edecektir.

Madde 3

İkinci madde mucibince Türkiye tabiiyetini iktisap eden 18 yaşını mütecaviz olan kimseler işbu Anlaşmanın mer’iycte girdiği tarihten itibaren 6 aylık bir müddet zarfımda Suriye veya Lübnan tabiiyetini ihtiyar etmek hakkını haiz olacaklardır.

Balâda mezkûr hakdan istifade etmek isteyen kimseler ikametgâhlarının merbut bulunduğu idarî makama bu hususta bir beyanname tevdi edeceklerdir. Kendilerine bir makbuz verilecektir. Hakkı hiyarı istimal edenlerin listeleri, mümkün mertebe kısa fasılalarla, Fransız Konsolosluğuna tevdi olunacaktır.

Madde 4

Üçüncü maddenin ahkâmına tevfikan hakkı hıyarlarını istimal eden kimseler, müteakib 18 ay zarfında ikametgâhlarını Türkiye’nin haricine nakletmeğe mecbur olacaklardır.

Bunlar, mutasarrıf oldukları emvali gayrimenkuleyi tasfiyeye mecbur olacaklar ve her türlü menkul mallarile hayvanlarını elden çıkarmak veya beraberlerinde götürmek hususunda serbest olacaklardır.

Balâda mevzuubahis tasfiyeden mütehassıl mebaliğ, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası iskenderun Şubesinde bir bloke hesaba yatırılacak ve bu mebaliğin tarzı nakl i Türk ve Fransız Hükümetleri arasında hususî bir anlaşma ile kararlaştırılacaktır.

Bu maddenin birinci fıkrasında mezkûr kimselerin elinde bulunan Türk parasından gayri mebaliğ işbu Anlaşmaya mülhak Prose-Verbalde tesbit olunan şekilde ihraç olunabilecektir.

Madde 5

2 nci, 3 üncü ve 4 üncü maddeler ahkâmının tatbikından mütevellid bütün hususatta evli kadınlar, kocalarına ve 18 yaşından aşağı çocuklar, ebeveynlerine tâbi olacaklardır.

Madde 6

Fransa Hükümeti, Fransız Devletine aid bir arsa üzerinde kâin bulunan ve olduğu gibi idame edilecek olan İskenderun Askerî Mezarlığının bakım ve muhafazası için bir bekçi tayinine hakkı olacaktır.

Madde 7

Türkiye, 30 mayıs 1926 tarihl i itilâf, 22 haziran 1929 tarihli Protokol ve 3 mayıs 1930 tarihli Protokol ile tarif ve işbu Anlaşma ile tashih edilmiş olan hattın, arazisinin kat’î hududunu teşkil ettiğini tasdik eder. Binaenaleyh, Türkiye, Suriyenin tamamiyeti mülkiyesine tecavüz, dahilî huzurunu ihlâl veya tehlikeye koyacak mahiyette olan veya bu gayeleri istihdaf eden her hangi bir hareketi takbih eder ve arazisi üzerinde bu mahiyetteki her hareketi men ve licabında tenkil etmeği taahhüd eder.

Madde 8

Evvelki muahedelerin ve Anlaşmaların hiç bir hükmü, 7 nci maddedeki taahhüdlere mugayir addedilerek tefsir edilemeyecektir.

Madde 9

Yüksek Âkid Taraflardan Türkiye kendi arazisinde ve Fransa Suriye arazisi üzerinde iki komşu memleketin emniyet veya rejimleri aleyhine müteveccih hareketlerin ihzar ve ikamı men için muktazi bütün tedbirleri ittihaz edeceklerdir.

Madde 10

Yeni bir anlaşmanın akdini mümkün kılmak maksadile, 30 mayıs 1926 tarihli dostluk ve iy i komşuluk itilâfı ile mütemmim anlaşmaların mer’iyeti, 15 mart 1940 tarihine kadar temdiâ olunmuştur.

Bu senedlerin ahkâmı, 30 mayıs 1926, 22 haziran 1929 ve 3 mayıs 1930 tarihli protokollerle, işbu anlaşmada derpiş olunan tashih mucibince tesbit edilen Türkiye – Suriye hududunun heyeti umumiyesi için muteber olacaktır.

Şu kadar ki , otlak ve yaylak haklarına aid ahkâm mülga addedilecektir.

Madde 11

İşbu anlaşma tasdik edilecek ve tasdiknameler mümkün olduğu kadar sür’atle ve en geç olarak 22 temmuz 1939 da Paris’te teati olunacaktır. Tasdiknamelerin teati günü mer’iyete girecektir.

Tasdikanlilmckal balâda isimleri musarrah murahhaslar işbu anlaşmayı imza etmişler ve mühürlerini vazeylemişlerdir.

Ankara’da iki nüsha olarak 23 haziran 1939 tarihinde tanzim olunmuştur.

PROTOKOL

Bu günkü tarihli anlaşmanın imzası esnasında zirde vaziülimza salâhiyettar murahhaslar berveçhi ati ahkâmı da kararlaştırmışlardır:

Madde 1

Türkiye, Suriye ve Lübnan Hükümetlerini, Türkiye ile Suriye arasında arazi meselelerinin kat’î hallini ihtiva eden anlaşmanın 2 nci maddesi mucibince Türk tabiiyetini iktisab edecek ve bu anlaşmanın 3 üncü maddesinde mevzuubahs hakkı hiyarı istimal etmeyecek Hatay vatandaşlarının askerî ve mülkî tekaüd aidatına müteallik bilcümle vecaibden ibra eder.

Yukarıki fıkrada mevzuubahs şeraiti haiz olmayan eşhasa aid mülkî ve askerî aidatı tekaüdiye için Türkiyeye hiç bir mükellefiyet düşmeyecektir.

Madde 2

1 – Fransız tabiiyetindeki eşhası hükmiyenin Hatayda bulunan emval, hukuk ve menafide ayni tabiiyetteki eşhası hakikiyenin emvali gayrimenkulesi otuz beş milyon Fransız frangı mukabilinde tamamile Türk Hükümetinin mülkiyetine geçecektir.

Bu meblâğdan:

a) Üç milyon Fransız frangı işbu protokolün (1) numaralı lahikasında mezkûr emvale mukabi l olarak bu günkü tarihli senedler mevkii mer’iyete vazedilir edilmez tediye edilecektir.

b) Yirmi beş milyon Fransız frangı, işbu protokolün mevkii mer’iyete vaz’ını takib eden otuz gün zarfında Fransız Hükümetinin emrine amade bulundurulacaktır.

c) Bakiyesi 23 ağustos 1939 da kliring hesabına geçirilecektir.

2 – İşbu maddede mezkûr eşhası hükmiye, ecnebi parası olarak malik oldukları nukuda bu günkü tarihli anlaşmanın 4 üncü maddesine merbut Prose – Verbal ahkâmına tevfiki hareket ederek tasarruf edebileceklerdir.

Türk parası mevcudları mezkûr 4 üncü maddenin 3 üncü fıkrasında mevzuubahs bloke hesaba nakledilecektir.

3 – Fıansız tabiiyetindeki eşhası hakikiye ecnebi parası mevcudlar±nın ve emvali menkulelerinin muhtemel tasfiyesinden hasıl olacak mebaliğin transferi için Anlaşmanın 1 üncü maddesile matufünlehi Prose – Verbal ahkâmından müstefid olacaklardır.

Madde 3

Bu Protokolde mevzuubahs ferağ ve intikal muamelâtı hiç bir vergiye tâbi olmayacak ve hiç bir masrafsız yapılacaktır.

Madde 4

Payas – İskenderun demiryolu hattı, işbu Protokolün mevkii mer’iyete vazından itibaren 30 günlük bir mühlet zarfında bu hattın imletmesini deruhde edecek olan Türk Devlet Demiryolları idaresine teslim edilecektir.

Devir ve teslim muamelesinin şekli alâkadar iki idare arasında tesbit olunacaktır.

Madde 5

İşbu Protokolde ve bu günkü tarihli Anlaşmada derpiş edilen sureti hal mahfuz kalmak şartile İki Yüksek Âkid Taraf ileride işbu Anlaşmadan mütevellid uyuşmalara aid bilûmum malî metalibattan mütekabilen sarfı nazar edeceklerini beyan ederler.

Madde 6

İşbu Protokol tasdik edilecek ve tasdiknameler bu günkü tarihli Anlaşmanın tasdiknanıelerile aynı şeraitte teati olunacaktır.

Ankarada, iki nüsha olarak, 23 haziran 1939 tarihinde tanzim olunmuştur.

Lahika: 1

İkinci maddeye:

Bu günkü tarihli anlaşmanın mer’iyete vaz’ı akabinde Pariste Hazinei Umumiye Merkez veznedarına üç mişyon Fransız frangının tediyesi mukabilinde, Fransa Hatay arazismde kâ’n askerî emlâk ve müştemilâtının mülkiyetini tamamen Türkiye’ye terkeder, şöyle ki:

a) İskenderunda kâ.n Derigoin kışlası tesmiye edilen ve elyevm Türk kıtaatının işgali allında bulma n bina,

h) Fransız Şark ordusunun telefon şebekesi. Kışlanın terki, Türk kıtaatı tarafından işgali esnasında bulundukları hal ve vaziyette, arsasına, duvarlar ve binalara şamildir.

Terkedilen şebeke, şehir ve şehirler arası, havaî ve tahtelârz hatları, gerek merkez postalarında ve gerekse abonelerin ikametgâhlarında mevcud tesisat ve telefon aletlerini ihtiva eder. Halen bu arazide bulunan Fransız kuvvetleri eczasına aid malzeme Fransız ordusunun mülkiyeti altında kalacaktır. Şebekenin teslim şekli, Antakya’da Yüksek Âkid Tarafların mümessilleri tarafından müştereken tesbit olunacaktır. Şu kadar ki, Fransız kuvvetleri kendilerine lüzumlu olan hatları 23 temmuz 1939 tarihinden evvel ellerinden çıkarmağa mecbur olmayacaklardır.

Ankarada. ik i nüsha olarak 23 haziran 1939 tarihinde tanzim edilmiştir.

Lahika: II

Suriye ve Lübnan bankasına aid İskenderun ve Antakya’da kâin iki binanın mülkiyeti Fransız Devletine ferağ edilmiş ve bedelleri (bir milyon Fransız frangı) protokolün 2 nci maddesinde kararlaştırılmış olduğu veçhile Türkiye Cumhuriyeti Hükümetince Fransız Hükümetine tediye, edilecek toptan paranın hesabında nazarı itibare alınmış olan meblâğlardan tenzil edilmiştir.

Ankara’da iki nüsha olarak 23 haziran 1939 tarihinde tanzim edilmiştir.

PROSE – VERBAL

Bu günkü tarihle imza olunan anlaşmanın 4 üncü maddesine atfen İki Yüksek Taraf, atideki hususları kararlaştırmışlardır:

Bu günkü tarihli Anlaşmanın 3 ve 5 inci maddeleri ahkâmına tevfikan hakkı hıyarlarını istimal etmiş bulunan eşhası hakikiye ve mezkûr anlaşmanın 1 inci maddesinin son fıkrasında’ mevzıuıbahs edilen arazi üzerinde müesses olup yukarıda anılan hakkı hiyar ile münasebettar olarak Hatayda tatili faaliyet etmek isteyen Hataylı eşhası hükmiye, işbu anlaşmanın imzası akabinde Hatayda neşredilecek olbabdaki ilân tarihinden itibaren 15 gün zarfında aşağıdaki ahkâmın derpiş ettiği tevdiatı ifa etmiş bulunmak şartile malik oldukları ecnebi paralarını beraberlerinde götürmek salâhiyetini haizdirler.

Şu kadar ki, bu tevdiatın icrası, hakkı hıyarın istimali veya tatili faaliyet kararı için, bir karine teşkil etmez.

1 – Mali k oldukları ecnebi paralarını harice çıkarmak arzusunda bulunan balâda mezkûr eşhası hükmiye, ‘bunları Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İskenderun Şubesine veya onun nam ve hesabına hareket
eden Ziraat Bankası Antakya Şubesine tevdi etmeğe mecburdurlar; bunlara aid döviz ihraç müsaadesi, Merkez Bankası veya onun nam ve hesabına hareket eden Ziraat Bankası tarafından muta tevdiat ilmühaberinin ibrazı ve işbu mebaliğin ecnebi dövizlerinin ihracına müteallik ahkâmın Hatayda mevkii meriyete vazından evvel iktisab edilmiş olduğunun isbatı üzerine kambiyo memurluğu tarafından verilir.

Ledelica’b bu mebaliğden. işbu eşhası hükmiyenin, marüzzi’kir Anlaşmanın 2 ve 3 üncü maddeleri mucibince Türkiye tabiiyetini iktisab ve muhafaza etmiş bulunan eşhasa tevdi tarihinde borçlu oldukları ecnebi parasile olan mebaliğ tenzil edilecektir.

İşbu eşhası hükmiyenin elinde bulunup marrüzzikir ecnebi dövizlerin ihracına müteallik ahkâmın mevkii mer’iyete vazını müteakib iktisab edilmiş bulunan ecnebi paraları Türk parasına tahvil edilmelidir.

Bu ecnebi paraları ancak Anlaşmanın -1 üncü maddesinin 3 üncü fıkrası ahkâmına tevfikan transfere edilebilirler.

2 – İhracat ticaretile meşgul eşhası hükmiye ve hakikiye tevdi ettikleri mebaliğin, ecnebi dövizlerin ihracına müteallik ahkâmın Hatayda mevkii mer’iyete vaz’ı tarihini müteakib ihraç edilmiş emtia bedelini teşki l etmediğini isbat etmelidirler.

Ecnebi dövizlerin ihracına müteallik marrüzzikir ahkâmın rejimi tahtında ihraç edilmiş emtia karşılığını teşkil eden ecnebi dövizler balâda derpiş edilen transfer usulüne dahil olamıyacağından, bu ihracatçılar tarafından ecnebi dövizi idhal i hususunda alınmış olan taahhüdler baki kalırlar.

3 – Balâdaki 2 nci fıkrada mezkûr zümreye dahil bulunmayan eşvası hakikiye tevdi edecekleri dövizlerin menşeini isbata mecbur değildirler. Tevdi ilmühaberlerinin ibrazı üzerine döviz transfer müsaadeli kendilerine derhâl verilir.

4 — Altın meskukât ihraç hususunda ecnebi dövizlerin tâbi olduğu ahkâma tâbi olacaktır.

Ankara’ da 23 haziran 1939 tarihinde iki nüsha olarak tanzim edilmiştir.

Ankara, 23 haziran 1939

Bay Büyük Elçi,

Bu günkü tarihli Türkiye ile Suriye arasında arazi mesailinin kat’î surette hallini mutazammın Anlaşmaya atfen zirdeki hususatı Zati Devletlerine arzetınekle şeref kesbeylerim.

Bu günkü tarihli Anlaşmaların ahkâmı hususiyesine halel gelmeksizin, Türkiye Hükümeti, alâkadarlar tarafından bu hususta taleb vaki olduğu takdirde, Anlatma tarihinde mezkûr Anlaşmanın birinci maddesinde istihdaf edilen arazide mütemekkin olup ecnebi parasile olan nukııdu mevcudelerini ve her nevi emvallerinin muhtemel tasfiyesinden mütevellid mebaliği bu arazi haricine çıkarmak arzusunda bulunan ecnebi tabiiyetindeki eşhası hakikiye ve hükmiyenin Anlaşmanın 4 üncü maddesi ve matufünlehi Prose – Verbal ahkâmından istifade ettirmek kararındadır.

İhtiramatı faikamın kabulünü rica ederim, Bay Büyük Elçi

Ekselans Bay Rene Massigli

Fransa Büyük Elçisi
Ankara

Ankara, 23 haziran 1939
Bay Vekil,

Zati Devletiniz, 23 haziran tarihli mektubile, bu günkü tarihli Türkiye ve Suriye arasında arazi mesailinin kat’î surette hallini mutazammın Anlaşmaya atfen bana aşağıdaki hususatı iş’ar buyurmak lûtfunda bulundunuz:

«Bu günkü tarihli Anlaşmaların ahkâmı hususiyesine halel gelmeksizin, Türkiye Hükümeti, alâkadarlar tarafından bu hususta taleb vaki olduğu takdirde, Anlaşma tarihinde mezkûr Anlaşmanın 1 inci maddesinde istihdaf edilen arazide mütemekkin olup ecnebi parasile olan nukudu mevcudelerini ve her nevi emvallerinin muhtemel tasfiyesinden mütevellid mebaliği bu arazi haricine çıkarmak arzusunda bulunan ecnebi tabiiyetindeki eşhası hakikiye ve hükmiyenin Anlaşmanın 4 üncü maddesi ve matufünlehi Prose – Verbal ahkâmından istifade ettirmek kararındadır.»

Sened ittihaz ettiğim bu iş’arınızı aldığımı arz ile kesbi şeref eylerim.

İhtiramatı faikamın kabulünü istirham ederim, Bay Vekil.

Ekselans Bay Şükrü Saraçoğlu

Hariciye Vekili

Ankara

Ankara, 23 haziran 1939
Bay Büyük Elçi,

Türkiye ile Suriye arasında arazi meselelerinin kat’î surette hal ve tesviyesine müteallik bu günkü tarihli Anlaşmaya atfen, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin Fransa Cumhuriyeti Âl i Komiserinin Sancak idaresi namına, yukarıda anılan Anlaşmanın 1 inci maddesinde mevzuubahs arazide icra edilecek asarı atika hafriyatı hakkında akdetmiş olduğu zirde mezkûr mukaveleleri muteber tanıdığını arz ile şeref kazanırım.

I – Princeton Üniversitesi ve Fransa Cumhuriyeti millî müzeleri ile olan mukavele: (Mukavelenin tarihi: 8 nisan 1937)  (Mukavelenin müddeti: 1 kânunusani 1937 tarihinden itibaren 6 sene)

II – Sir Leonard Wooley riyasetinde İngiliz Müzeler Heyeti ile olan mukavele: (Mukavelenin tarihi: 1 teşrinievvel 1936) (Mukavelenin müddeti: 5 sene)

III – Dr. Calvin Mac Ewan idaresinde Şikago Şark Enstitüsü Heyetilc olan mukavele: (Mukavelenin tarihi: 20 eylül 1935) (Mukavelenin müddeti: 6 sene) ihtiramatı faikamın kabulünü rica ederim, Bay  Büyük Elçi

Ekselans Bay René Massigli,
Fransa Büyük Elçisi
Ankara

Ankara, 23 haziran 1939
Bay Vekil,

Zatı Devletleri bu günkü tarihli mektuplarında, aşağıda tadad edilen ve bu günkü tarihli Anlaşmanın 1 inci maddesinde istihdaf edilen arazide icra edilecek asarı atika hafriyatına müteallik mukaveleleri Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin muteber tanıdığını iş’ar buyurmak lûtfunda bulundunuz.

(I – Princeton Üniversitesi ve Fransa Cumhuriyeti millî müzelerile olan mukavele : (Mukavelenin tarihi: 8 nisan 1937) (Mukavelenin müddeti: 1 kânunusani 1937 tarihinden itibaren 6 sene)

II – Sir Leonard Woolley riyasetinde İngiliz Müzeler Heyeti ile olan mukavele: (Mukavelenin tarihi: teşrinievvel 1936) (Mukavelenin müddeti: 5 sene)

III – Dr. Calvin Mac Ewan idaresinde Şikago Şark Enstitüsü Heyefile olan mukavele: (Mukavelenin tarihi: 20 eylül 1935) (Mukavelenin müddeti: 6 sene)

Sened ittihaz ettiğim işbu iş’arınıza teşekkürle kesbi şeref eylerim..

İhtiramatı faikamın kabulünü rica eylerim, Bay Vekil

Ekselans Bay Şükrü Saraçoğlu,

Hariciye Vekili