Hukuk Ansiklopedisi
Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, 24 Ağustos 1904 tarihinde İstanbul’da doğmuş ve 24 Şubat 1992 tarihinde yine İstanbul’da vefat etmiştir. Türk hukukunun gelişimine önemli katkıları bulunan bir bilim ve düşünce insanıdır.
Büyük hukukçu ve Cumhuriyet aydını Velidedeoğlu, ilk ve orta öğrenimini Çorum ve Yozgat şehirlerinde tamamlamış, lise eğitimine Ankara ve Konya’da devam etmiş, 1924 yılında Trabzon Lisesinden ve 1928 yılında Ankara Üniversitesi Adliye Hukuk Mektebi‘nden (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi) mezun olmuştur.
Ankara’da lise eğitimi aldığı sırada TBMM’de memur olarak çalışmaya başlamış ve bu görevi aralıklarla 1929 yılına kadar kadar sürdürmüş, ilk mecliste katip olarak görev yapmıştır.
Mezuniyetin artından Adalet Bakanlığı tarafından açılan sınavı kazanarak hukuk doktorası yapmak üzere devlet bursu ile İsviçre’ye gönderilmiş, İsviçre’de Nuechatel Hukuk Fakültesi’nde doktora sınavını vererek Hukuk Doktoru unvanını kazanmış ve oradan İtalya’ya geçerek Roma Hukuk Fakültesi’nde Ceza Hukuku konusunda yüksek ihtisas yaparak sertifika almıştır. Bu sayede Velidedeoğlu Avrupa’da bulunduğu süre boyunca Avrupa Hukukunu derinlemesine inceleme imkanına kavuşmuştur.
Velidedeoğlu, Türk Medeni Kanununun iktibas edildiği İsviçre’de doktora çalışmasını tamamlamış, 1934 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesine asistan olarak atanmış ve akademik hayatına İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde başlamış, fakültede doçent olarak hizmet vermeye devam etmiş, 1942 yılında ise profesör kadrosuna atanmıştır.
Velidedeoğlu, 1946-1948 ve 1952-1953 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde iki dönem dekan olarak görev yapmıştır.
Ülke tarihinde az sayıda bilim insanının sahip olduğu Ordinaryüs Profesör unvanını 1948 yılında kazanan Velidedeoğlu 1975 yılında üniversiteden emekli olmuş ancak bilimsel ve akademik çalışmalarına ölene kadar devam etmiştir.
1959 yılında “Kat Mülkiyeti Kanunu” ön tasarısını hazırlamış ve bu tasarı 1965 yılında kanunlaştırılmıştır.
1960 İhtilali sonrasında kurulan Kurucu Meclis’te Millî Birlik Komitesi Temsilciliği yapmış, aynı mecliste 1961 Anayasası‘nı hazırlayan komisyonun üyeliğini yürütmüş, 1961 Anayasası için tasarı hazırlayan İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyeleri İsmet Giritli, Tarık Zafer Tunaya, Hüseyin Nail Kubalı, Sıddık Sami Onar, Naci Şensoy ve Ragıp Sarıca ile bu görevi tamamladıktan ve 1961 Anayasasının referandum sonucunda halk tarafından kabul edilerek yeni meclisin bu anayasaya bağlı olarak seçilmesinin ardından kurucu meclisteki görevinden ayrılmış ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne dönmüştür.
Türkçeyi özenle kullanan Velidedeoğlu, 1970 yılında Türk Dil Kurumu tarafından yayınlanan iki ciltlik eserde Medeni Kanun ve Borçlar Kanunu hükümlerini günümüz Türkçesi ile sade ve anlaşılabilir hale getirmiştir.
1980 darbesi öncesindeki tüm siyasi partilerin isteği ile Cumhurbaşkanlığı’na aday olması istenmişse de bu öneriyi “Bilim adamlığı şahsiyetinde, siyasetin yeri yoktur.” diyerek kabul etmemiştir.
Atatürkçü Düşünce Derneği kurucularındandır ve dernek tarafından onursal başkan seçilmiştir. Yaşamı boyunca birçok eser üretmiş, binlerce yazı ve makale yayınlanmış, araştırma ve röportajları gazetelerde basılmıştır.
Çorum şehrinde adının verildiği parkın 2012 yılında Çorum Belediye Meclisi tarafından Yunus Emre Parkı olarak değiştirilmesi tepki ile karşılanmıştır.
Ord. Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu’nun Eserleri
Ord. Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu’nun, Türk Medeni Hukuku, Hayat, Hukuk ve Cemiyet, Bir Lise Öğrencisinin Millî Mücadele Anıları, 1961 Anayasası‘nın Dili, Türkiye’de Üç Devir, Sağsız Solsuz Demokrasi, Devirden Devire, Türk Yurttaşlar Yasası ve Borçlar Yasası Terim ve Sözlükler Kılavuzu, Ailenin Çilesi Boşanma, İnsancı Yolcular, Anıların İzinde, Mustafa Kemal Atatürk: Söylev, Millî Mücadele Anıları, Yol Kesen Irmak, Çağdaş Düşünce, 12 Mart Faşizminin Felsefesi ve 12 Eylül-Karşı Devrim adıyla yayınlanmış eserleri bulunmaktadır.
Velidedeoğlu, kuruluş yıllarında TBMM’de çalışmış olmanın verdiği deneyimle Millî Mücadele Anıları kitabını 1970 yılında yazmış, tanık olduğu önemli tarihsel olayları kitabında anlatmıştır. Birinci ve İkinci Dünya Savaşları ile Türk Kurtuluş Savaşını bu kitapta anlatmıştır. Anıların İzinde isimli eserinde yaşadığı dönemdeki Türk ve Batı toplumlarının yaşam ve yönetim biçimlerini ele almış, kişisel gözlem ve tecrübelerini aktarmıştır.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün yazmış olduğu Nutuk’u sadeleştirmiş ve dayanak belgeleri ile birlikte yayınlamıştır. Eser, Nutuk’taki olayların daha iyi anlaşılmasını sağlamıştır.
“Her donemde denenmiş, küçük hesaplara, kişisel çıkarlara kapılmamış”, saygın bir kişilik, radikal uçların ve irticanın karsısında iflah olmaz bir Atatürkçü olarak sanırız tüm kuşaklar boyu hatırlanacaktır.” Muammer Aksoy
