Hukuk Ansiklopedisi
Yargı Etiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir
Etik Kavramı, Yargı Etiği İlkeleri ve Bu İlkelerin Yaşama Geçirilmesi Üzerine Bir Çalışma
“Yargı Etiği konusunda Türkiye olarak bizim keşfedeceğimiz veya keşfedebileceğimiz herhangi bir şey yoktur. Yoktur, çünkü bu ilkelerin hemen hepsi vazedilmiştir ve bellidir. O halde, bu konuda bizim yapacağımız şey, sadece ve sadece bu ilkeleri hayata geçirmekten ibarettir.”
#YargıEtiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir -1
Etik Kavramı, Yargı Etiği İlkeleri ve Bu İlkelerin Yaşama Geçirilmesi Üzerine Bir Çalışma
İbralaşmayı Yoksayan Etik İlişki – Yozlaşan Gerekçe
“Etik bir ilişki olarak yargılamanın meşru sayılabilmesi için, yargının etik değerlerini hatırda tutması, bu değerlere sadık kalması ve bu değerler üzerinde ayaklanarak hukuk ya da adalete yürümesi gerekir.”
#YargıEtiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir -2
Yargı Etiği: Adı Var, Kendisi Yok (mu?)
“Kuvvetler ayrılığı ilkesi koşulsuz biçimde uygulanmalı; yargının bağımsı ve tarafsız olması sağlanmalıdır. Adalet Bakanının Hakimler ve Savcılar Kurulunun başkanı olması uygulamasına son verilmeli, bu uygulamadan vazgeçilemiyorsa oy hakkı kaldırılanıdır. HSK kararlarının tamamına karşı yargı yolunun açılması gerekir.”
#YargıEtiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir -3
Yargı etiği mi o da ne?
“Yargı Etiği İlkelerini Nasıl Yaşama Geçirebiliriz?” sorunu, daha doğrusu sorunsalı bana hayli zorlayıcı geldi. Nasıl olmasın ki, yaklaşık 45 yılını yargıya vermiş biri olarak, çalıştığım süre boyunca yargı etiğinin, bırakın gerektiği gibi uygulanmasını, asgari düzeyde bile bunun gerçekleştiğini hatırlamıyorum.
#YargıEtiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir -4
Yargı Etiği İlkeleri: Samimiyete ve Liyakate Davet
Yargı Etiği İlkeleri olarak ilan edilen değerlerin hayata geçmesi için öncelikle samimi ve liyakati önceleyen bir irade olması gerekir. Liyakati gözetmediği sürece etik kurallar sadece kağıt üzerinde kalmaya mahkumdur.
#YargıEtiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir -5
Avukatlıkta Meslek Etiği
“Henüz demokrasimizi kurumlaştıramadık, eksiklerimizi gideremedik. Erkler ayrımını yerleştirip, içselleştiremedik. Gerçek demokrasiye ulaşamayınca “hukuk devleti” de olamadık. Hukuk devletini oluşturamayınca yargımız bağımsız ve tarafsız olamadı ve böyle bir yargı organı içinde savunmamız da bağımsız değil.”
“Güçlü ve bağımsız savunma mesleği; hukukun üstünlüğünün, hukuksal uzlaşmanın, adil yargılanma duygusunun ve toplumsal barışın güvencesidir.“
#YargıEtiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir -6
Türk Yargısı ve Etik Değerler: Kaf Dağının Ardı
“Cumhuriyet tarihimiz olağanüstü yargı uygulamaları ile geçmiştir ve bu durum halen devam etmektedir.”
“Türk yargısı kahir ekseriyetiyle hukukun evrensel değerlerini bugün dahil hiçbir şekilde içselleştirememiştir.”
#YargıEtiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir -7
Bangalore Yargı Etiği İlkelerinde İlkelilik Değeri Üzerine Mülahazalar
Adalete yönelmiş yargı etiği ilkeleri çerçevesinde ortaya konulan bu “neredeyse kusursuz davranış biçimi” bir hedef olarak alınırsa, her bir hâkimin sorumluluğunun farkında olması, sorumluluğunu bildiği halde göz ardı etmemesi, sorumluluğu için çabalaması ve eyleme geçmesi hem toplumun hem de yargı sisteminin ihyası ve inkişafı için elzemdir. Sorumluluktan verilen her tavizin sadece yargı sistemini değil; aynı zamanda kaderdaşlığımıza işaret eden ve birbirimize kulak verme, birbirimizi önemseme irademizin ürünü olan toplumu da yozlaştırdığı unutulmamalıdır.
#YargıEtiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir -8
Bangalore Yargı Etiği İlkelerinde İlkelilik Değeri Üzerine Mülahazalar
Uzlaşı Hukuku ve Etik
“Yargıç, savcı, avukat ilişkilerini eşit ve saygın bir düzeye getirmeden tam anlamıyla yargı etiğinden; yargı etiği olmadan adaletten; adalet olmadan hukuktan, uzlaşıdan, barıştan söz edemeyiz.”
“Yargının sorunları çözülmeden diğer ekonomik, sosyal, siyasal sorunların da layıkıyla çözülemeyeceğini biliyoruz.”
“Sadece yargıç, savcı ve avukatın değil adalet hizmetinde olan tüm görevlilerin birbiriyle iletişim kurmaya ve birlikte fikir ve emek üretmeye ihtiyaçları var.”
Yargı Etiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir-9
Yargı Etiği Konusunda Türkiye’deki Güncel Gelişmeler Üzerine Bir Değerlendirme
Yargı Etiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir-10
Yargı Etiği Konusunda Türkiye’deki Güncel Gelişmeler Üzerine Bir Değerlendirme
Ülkemizde Yargı Etiği Sorunları ve Çözüm Yolları
“Temel hak ve özgürlüklerin güvence altına alınmadığı, hukukun evrensel kurallarına saygı gösterilmediği ve adaletli bir düzenin gerçekleşmediği ortamda hukuk devletinden söz edilemez.”
“Anayasalarında hukukun üstünlüğü ilkesi yer alan devletlerin karşılaşabileceği en problemli konu devlet yöneticilerinin kendilerini söz konusu kuralların üzerinde görmesi ve bu kuralların kendilerini sınırlayamayacağı düşüncesinde olmalarıdır”
“Köklü bir demokrasi ve hukuk kültürünü haiz olmayan yeni demokrasilerde, yargı bağımsızlığının korunması bakımından en iyi model, hakimlerin yasama ve yürütmemeden ayrışmış tam bağımsız bir kurul tarafından atanmaları ve özlük haklarının bu kurulca yerine getirilmesidir. Bu kurulun üyelerinin tamamı hakimlerden oluşmalıdır.”
“Yargı Bağımsızlığı ve Hakimlik Teminatı; hâkimin üstünlüğünü ve ayrıcalığını sağlamak için değildir. Bu ilkeler, egemen olan iktidar gücüne, devlete, sermayeye ve başkaca güçlere karşı hak arama özgürlüğünün sigortasıdır.”
“Mahkemeden adil bir karar çıkmasının ön koşulu hâkimin ekonomik, coğrafi ve mesleki güvencesinin varlığı hakimlik teminatı ile doğru orantılıdır.”
“Eğer liyakat ve yeterlik ilkeleri dışında başka etkilerle bir hâkim o göreve gelmişse burada bir bağımsızlıktan ve hukuk devletinden asla söz edilemez.”
Yargı Etiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir-11
YARGI ETİĞİ İLKELERİ, ÜLKEMİZDE YARGI ETİĞİ SORUNLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI
Yargı Etiği ya da Yargıda Etik: Yargı Nasıl Etik Olur?
“Yargı, etik olmadan yargı olamaz”
“Etik olmak yargının önkoşuludur”
“İnsan onurunu göz ardı eden ya da çiğneyen kararlardan ancak etik bir yargılama yaparak uzak durabiliriz.”
“Olması gereken adil yargılamanın kahramanlık gerektiren bir etkinlik değil, normal insanların, normal davranışla başarabilecekleri bir etkinlik olmasıdır.”
“Totaliter yönetimlerin kuvvetler ayrılığı veya yargı bağımsızlığı gibi bir sorunu yoktur.” “Demokrasilerin, anayasal veya siyasal demokrasilerin yargıya bakışı ise tümüyle farklıdır.”
“Amacına uygun işleyen, özerk ve bağımsız olan, adil olan bir yargı yürütmenin başarısının –işini amacına uygun yapabilmesinin- teminatıdır.”
“Yargının devletten ya da yurttaştan yana olması, ikisinden birini seçmesi değildir yapması gereken. Kimin haklı kimin haksız olduğunu bulmak, adil kararlar vererek ülkede adaletin tesisini sağlamasıdır. Yargının işini yapması devletin varlık amacına uygun bir kurum olarak işlemesini de sağlayacaktır.”
“Adil yargılama öncelikle adil olma isteğine sahip olmayı gerektirir. Yargıcın böyle bir iradesi, doğru karar verme ya da adil olma iradesi varsa ve bunun için gerekeni yapmaya hazırsa bu durumda aşılması gereken başka aşamalar vardır.”
“Genel olarak ilkeler bize değerlerin nasıl hayata geçirileceğini, değerlere uygun bir işleyişin nasıl olacağını söylerler.”
“Etik davranış ilkeleri geliştirilip meslek mensupları “normlara uygun davranmaya zorlanabilirler, ama etik eylemde bulunmaya zorlanamazlar. Bu, her kişinin ancak kendi hesabına öğrenebileceği bir şeydir”
“Normlar, Kuçuradi’nin dediği gibi, sadece negatif belirlemelerde bulunabilirler, yargıca ne yapmaması gerektiğini, nasıl karar vermemesi gerektiğini söylerler, nasıl doğru karar vereceğini bulmak yargıca kalmaktadır.”
Yargı Etiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir? – 12
Türkiye’de Hukuk ve Yargı’nın Demokratikleşmesinde Muhafazakâr Çoğunluğun Rolü: Mesele Etik mi? Siyasi mi?
“Ülkemizde demokrasi, ağırlıklı olarak toplumsal kesimlerden birinin sadece kendi egemenliği için talep ettiği, kendisine layık gördüğü demokrasiden ibarettir.”
“Türkiye’de dar bir azınlık dışında demokratik hukuk devletini samimi olarak isteme arzusu bulunmuyor.”
“Türkiye’de cumhuriyetçi siyasi rejimden yana olanların azımsanmayacak bir oranının bakış açısının sırtını özgürlüğe değil devlete dayaması önemli bir sorundur.”
“Karşı karşıya olduğumuz sorun saf siyasi bir sorundur.”
“Hep beraber nasıl bir toplum içinde yaşamak istiyoruz?” sorusu asgari değerleri tespit açısından daha birleştirici bir sorudur.”
“Sağ muhafazakâr kesimin dışında kalanları bir bütün olarak “sol” ya da demokrat olarak kabul etmek mümkün değil. Bu kesimlerin tüm farklılıklarına rağmen insan haklarına dayalı bir hukuk üzerinde anlaşması nispeten daha kolay. Yine de bu kesimin henüz laiklik konusunda bile ortak bir görüşü olmadığını ifade etmeliyim.”
“Yasalar hukuki değerlere dayanır, hukuki değerler ise toplumsal değerler üzerinde şekillenir.”
“Toplumumuzda tasavvur dünyasının kontrolünü elinde tutan muhafazakâr zihniyetin belirlediği hukuki değer hiyerarşisi; insan hak ve özgürlükleri alanında evrensel kazanımları kendi içine dâhil etme yerine, buna karşı ciddi direnç göstermekte hatta set örmektedir.”
“…hukukun ve yargının demokratikleşmesi; seküler dünya anlayışından beslenen iktidar bloğu kesimleri ile iktidar dışında kalan muhafazakarların iç muhasebe yapmalarını gerektirmektedir.”
“Türkiye’nin %70 sini temsil ettiği söylenen ve şu an bir kısmının ülkeyi yönettiği muhafazakâr kesimin önünde büyük bir siyasi-ahlaki-vicdani muhasebe durmaktadır.”
Yargı Etiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir? – 13
Ahlâksız Hukuk: Ahlâki Anomi, Amoral Bireycilik ve Siyâsi Otoriter Zihniyet Karşısında Yargı Etiği İlkeleri Hayata Geçebilir mi?
“Türk toplumu ahlâken çocuk toplumdur. Topluma hâkim olan otoriter zihniyet de bu özellikleri destekler. Toplumdaki otoriter eğilim ve ahlâki yapı, olduğu gibi Türkiye’nin siyasi rejimine, hukuk sistemine, meslek örgütlenmelerine yansımıştır.”
“Yürütmeye bağımlı hale getirilen yargının bağımsızlık ilkesinden bahsetmek hukuksal oksimorondur. Türk Yargısı, dün askeri otoritenin önünde esas duruşa geçerken, bugün yürütmenin başıyla çay toplama partisi yapmaktadır. Yargı Etiği İlkeleri, daha ilk maddesinde inandırıcılığını ve uygulanabilirliğini yitirmiş durumdadır.”
“Kuvvetler ayrılığı yoksa hürriyet de yoktur (…) Kuvvetler ayrılığı yoksa Anayasa da yoktur.” “Bunlar yoksa yargı etiği ilkeleri de yaşaması mümkün olmayan kâğıttan ilkelerdir.”
Yargı Etiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir? – 14
Yargıda Yapay Zekanın Kullanımı ve Etik Değerler
Yargının Geleceği: Yapay Zekâ, Adil Yargılanma ve Etik Değerler İlişkisi
Hukuk dünyası, yapay zekâ devriminin etkisi altında! Yargıda yapay zekanın kullanımı, daha hızlı, adil ve etkili kararlar alınmasına yardımcı olabilir mi? Yeni etik sorunlar doğar mı? Adaletin geleceği nasıl şekillenecek? İnsan ve yapay zekâ iş birliği ile neler başarılabilir?
“Yapay zekanın yargı sistemindeki kullanımı etik ve yasal sorunları beraberinde getirebilir ve bu nedenle dünya genelinde dikkatle incelenmektedir.”
“Yapay zekanın yargı alanındaki kullanımı, olumlu ve olumsuz yönleri, hukuk sistemlerinin dijitalleşme sürecinde ortaya çıkan zorluklar ve fırsatlar dikkatlice ele alınmalıdır.”
“Yapay zekâ, benzer olayların yaşandığı veya kararların verildiği davalara dayalı olarak mahkeme kararlarını da önceden tahmin edebilir. Yapay zekâ, bir suçlu için uygun cezanın hesaplanmasına yardımcı olabilir. Ceza hesaplamalarında tarafsızlığı ve adilliği artırabilir.”
“Hakimler de karar verirken bu tür yazılımlardan faydalanabilir veya yazılımlar robothakim olarak görev yapabilir. Zira geliştirilen algoritmalar, artık davaları hem yasal hem ahlaki boyutlarıyla inceleyebilir hale gelmiştir.”
“Yapay zekâ kullanılarak yargılama süreçlerinin adil, bağımsız ve güvenilir olmasını sağlamak için, yapay zekanın kötüye kullanımını ve olumsuz sonuçlarını önlemek, temel insan haklarına saygı göstermek, ayrımcılığı engellemek, veri işleme yöntemlerini şeffaf, tarafsız ve anlaşılır hale getirmek ve denetlenebilir kılmak gereklidir. Bu önlemler alındığında, yargı sistemi içinde güvenilir bir yapay zekâ geliştirilebilir.”
“Yapay zekâ, bir suçlu için uygun cezanın hesaplanmasına yardımcı olabilir. Ceza hesaplamalarında tarafsızlığı ve adilliği artırabilir.”
Yargı Etiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir – 15
Yargıcın Davranış İlkeleri / Dr. Enver Kumbasar, Yargıç
Yargı Etiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir? – 16
HER ŞEYİN BAŞI: ETİK / Av. Murat Fatih Ülkü
“Yakındığımız konuların hepsi geliyor, sonunda etiğe dayanıyor; zaten orada da bitiyor, kalıyor, tıkanıyor:”“Yargı etiği ilkelerini uygulayacak yargı ögelerinin, özellikle de yargıçların temel ve asgari bir erdemlilikle donatılmadıkça, yargı etiği ilkelerinin yaşama geçirilmesini beklemek boşuna olacaktır.”
“Kötü kanun iyi uygulayıcının elinde en iyi kanun, iyi kanun kötü uygulayıcının elinde en kötü kanun haline gelebilir”
“Yinelene yinelene sıradanlaşmış, yasak savmak için söylenir hale gelmiş, böyle olduğu her halinden belli olduğu için değerini oldukça yitirmiş bir klişe artık bu söz: Yargının üç sacayağı vardır, bunlardan biri de avukatlıktır.”
“Avukatlara verilmek istenen bir duygu var hep: Dışlanmışlık.”
“Belki de artık klişe “sacayağı” söyleminden uzaklaşıp, avukatlığı sacayağının bir parçası olmaktan çıkarıp ayrı bir yerde tanımlamamız daha doğru olacak.”
Yargı Etiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir? – 17
GRECO: Türk Yargı Etiği İlkelerine Uluslararası Bir Bakış ve HSK Açmazı / Av. Dr. Ersoy Zırhlıoğlu
“Adalette atalet baş gösterirse, yalnızca yukarıda saydıklarımızın hiçbiri gerçekleşmemekle kalmaz; aynı zamanda hukuk sistemine gölge düşer, yargıya dair ümitler ve umutlar tükenir. Adalet, adalet saraylarında aranmaktan çıkar ve ihkak-ı hak, hak olarak algılanmaya başlanılır. Toplumdaki adalet ahlakı ile adaletteki ahlaka dair inanış; dolayısıyla topyekûn ahlak sükût eder.”
“Hukuken, bir insan bir başkasının haklarını ihlal ettiğinde suçludur. Etik konusunda ise sadece bunu yapmayı düşünüyorsa dahi suçludur.”
“Etik bir yargılama sürecinde ne hâkimin ne de avukatın, bir üste yahut asta ihtiyacı olmamalıdır; yargılamanın bütün tarafları eşit güçler ile donatılmış olmalıdır.”
“İnsanı insan yapan yahut tam ve iyi, erdemli bir insan yapan, onun etik değerleri ve bu değerlere bağlılığıdır.”
“Etik kurallar, hâkimlerin bağımsızlığını, tarafsızlığını, dürüstlüğünü ve adaletin gerçekleşmesini sağlamak amacıyla oluşturulmuştur.”
“Sistemik bozukluklar giderilmeden, bireysel etik değerlere uyumun arttırılması ancak bir noktaya kadar etkili olacaktır. Düzgün sistem, bozuk elemanını ayıklamayı ve düzeltmeyi becerme kuvvetine haizdir.”
“Hâkimler ve Savcılar Kurulu (“HSK”), tıpkı hâkimler ve savcıların yargılamalarda yan yana oturmasında olduğu gibi, halen adalet sistemimizin yan yana bulunması hatalı olan yapılarından birisidir”
“HSK varlığını sürdürdüğü ve hâkimlik ile savcılık arasındaki ayrım netleşmediği sürece, yargı etiğinin ülkemizdeki esaslarından bahsetmek hayaldir.”
“Bütün adalet sistemimizin HSK ile vedalaşma vakti gelmiştir.”
Etiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir? – 18
Greco: Türk Yargı Etiği İlkelerine Uluslararası Bir Bakış ve HSK Açmazı
YAPAY ZEKA ve YARGI ETİĞİ İLİŞKİSİ / Av. Gizem Yılmaz
“Yapay zekânın insanlığa hizmet edebileceği en önemli alanlardan biri, adaletin sağlanması için gerçekleştirilen yargılama faaliyeti olarak kendini göstermektedir.”
“Hukuk dünyası açısından Yapay Zeka alanındaki en önemli gelişme, Avrupa Birliği tarafından 2018 yılında kabul edilen “Yapay Zekânın Yargı Sisteminde Kullanılmasına Dair Avrupa Etik Şartı”dır.”
“Yapay zekâ hizmetlerinin Türkiye’de yargı sistemlerinde güvenle kullanılabilmesi için, öncelikle “insan odaklı etik” anlayışıyla hareket edilmesi gerekmektedir.”
“Dijital mühendisler ve hukukçular birlikte çalışarak yargı sistemini ileri taşıyacak ve hatta dünyaya örnek oluşturacak atılımlar yapabilir.”
“Yapay zekâ teknolojilerinin etik kurallar çerçevesinde kontrol altında tutulması gerekmektedir.”
“Yapay zekâ yazılımlarının amacı, insanın yeteneklerini ve potansiyelini artırmak olmalıdır”
“Yapay zekânın etik kullanımı konusunda insanlar denetimi ve kontrolü elden bırakmayacak, insan haklarına ve değerlerine saygılı, şeffaf, güvenilir ve hesap verebilir bir sistem oluşturma hedefinde olunacaktır.”
“Teknoloji çağının sunduğu imkânlardan en üst seviyede faydalanabilmek için riskleri en aza indirmek gerektiği açıktır.”
“Adil ve bağımsız bir yargı için güvenilir yapay zekâ uygulamalarının kullanılmasına bir an önce başlanması gerekliliği de ortadadır.”
#YargıEtiği #HukukFelsefesi #Bangalore #YargıSistemi #Adalet #MeslekKuralları #BağımsızYargı #Tarafsızlık #Dürüstlük #Eşitlik #Ehliyet #Liyakat #Özen #HukukEğitimi #OnarıcıAdalet #SosyalAdalet #YapayZeka
Yargı Etiği İlkeleri Nasıl Yaşama Geçirilebilir? – 19
#YargıEtiği #HukukFelsefesi #Bangalore #YargıSistemi #Adalet #MeslekKuralları #BağımsızYargı #Tarafsızlık #Dürüstlük #Eşitlik #Ehliyet #Liyakat #Özen #HukukEğitimi #Avukat #Hakim #Savcılık #Uzlaştırma #Arabuluculuk #Bilirkişi #Hakem #Uzlaşma #OnarıcıAdalet #SosyalAdalet #YapayZeka
Bir yorum
Pingback: Yargı Etiği Belgeleri / Etik Beyannameler / Hukuk Ansiklopedisi