Hukuk ve Demokrasi Günleri
Tarih | Özel ve Önemli Günler |
10 Ocak | Çalışan Gazeteciler Günü |
14 Ocak | Dünya Mantık GünüDünya Mantık Günü(World Logic Day), Rio de Janeiro Üniversitesi öğretim üyesi Jean-Yves Béziau’nun önerisi ve girişimi ile 32 ülkenin katılımı sonucunda 14 Ocak 2019 tarihinden itibaren kutlanmaya başlanmıştır. Mantık Gününün belirlenmesinde, Alfred Tarski’nin doğum günü ve Kurt Gödel’in ölüm günü olması etkili olmuştur. Etkinlik UNESCO himayesindedir. 2020 Dünya Mantık Günü, 35 ülkede yaklaşık altmış etkinlikle kutlanmıştır. Dünya Mantık Günü’nün üçüncüsü, Türkiye’de 14 Ocak 2021 tarihinde, 21. yüzyılda mantığın Türkiye’de kurumsallaşmasının öncülerinden biri olan Prof. Dr. Şafak Ural‘ın Dünya Mantık Günü Bildirisi ile kutlanmış, bildiri üzerinden, mantığın günümüz koşullarındaki yeri ve imkânı tartışılmıştır. |
16 Ocak | Basın Onur GünüBasın Onur Günü, Mustafa Kemal Atatürk’ün Cumhuriyet’i kurma fikrini ilk kez dile getirdiği ve ilk basın toplantısını yaptığı güne ithafen 16 Ocak 1986’dan itibaren kutlanmakta olan, hukuk ve demokrasi günlerindendir. Batı Anadolu gezisi kapsamında 16 Ocak 1923 Salı günü Arifiye’de bir konuşma yapan Gazi Mustafa Kemal Atatürk, bu konuşmanın artından İzmit’e gelmiş, basın toplantısını İzmit’te yer alan Kasr-ı Hümayun Müzesinde gerçekleştirmiştir. Kocaeli’ye gelerek dönemin önde gelen gazetecileri ile bir araya gelmiş; 6 saat süren bu tarihi basın toplantısında Cumhuriyeti kurma fikrini basın yoluyla ilk kez kamuoyuna aktarmıştır. Cumhuriyet ile ilgili temel düşüncelerin paylaşıldığı ve kadınlara seçme seçilme haklarının verilmesinin gerektiğinin konuşulduğu bu toplantıdan 9 ay sonra Türkiye Cumhuriyeti ilan edilmiştir. |
24 Ocak | Tehlikedeki Avukatlar GünüTehlikedeki Avukatlar Günü, 24 ocak 1977 tarihinde İspanya’da katledilen avukatlar anısına her yıl düzenlenmektedir. Diktatör Franco yanlısı silahlı faşist teröristlerden oluşan bir grup İspanya’nın başkenti Madrid’de bir hukuk bürosunu basarak dördü avukat beş kişiyi sadece mesleklerini ifa ettikleri için katlettikleri olayın anmasını yapmak üzere her yıl düzenlenen anma ve duyarlılık günüdür. |
2 Şubat | Dünya Sulak Alanlar Günü (World Wetlands Day)Ramsar Sözleşmesinin önemini hatırlamak üzere 1997 yılından itibaren her yıl 2 Şubat tarihinde kutlanmaktadır. Dünya sulak alanlarının yaklaşık %90’ının 1700’lerden beri bozulduğu, 1970’ten bu yana dünyadaki sulak alanların %35’inin kaybolma tehlikesi altında olduğu raporlanmaktadır. |
6 Şubat | Uluslararası Kadın Sünnetine Karşı Sıfır Tolerans GünüUluslararası Kadın Sünnetine Karşı Sıfır Tolerans Günü, BM’nin kadın sünnetini ortadan kaldırma çabalarının bir parçası olarak 6 Şubat’ta düzenlenen, Birleşmiş Milletler sponsorluğundaki yıllık farkındalık günüdür. |
20 Şubat | Dünya Sosyal Adalet GünüDünya Sosyal Adalet Günü (World Day of Social Justice), 20 Şubat 2007 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından ilan edilmiştir. Sosyal Adalet Günü’nün amacı dünyada adaletsizliğe maruz kalan insanlara dikkat çekmektir. Kalkınma ve sosyal adalet, uluslar içinde ve uluslar arasında barış ve güvenliğin sağlanması ve sürdürülmesi için vazgeçilmezdir. Sosyal kalkınma ve sosyal adalet, barış ve güvenliğin olmadığı durumlarda sağlanamayacaktır. |
21 Şubat | Uluslararası Anadili GünüUluslararası Anadili Günü (International Mother Language Day), 2000 yılından beri her yıl 21 Şubat gününde ve tüm dünyada kutlanmaktadır. Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), 17 Kasım 1999’da 2000’de 21 Şubat tarihini Dünya Anadili Günü ilan etmiştir. UNESCO himayesindeki Anadili Günü dünyada kültürel çeşitliliği desteklemek, dilsel farkındalık yaratmak ve çok dilliliği teşvik etmek için düzenlenen hukuk ve demokrasi günlerindendir. Anadilde eğitimin temel bir hak olduğu tüm modern dünya tarafından kabul edilmektedir. |
22 Şubat | Dünya Düşünce Günü |
5 Mart | Hukuk Devleti Günü |
8 Mart | Dünya Emekçi Kadınlar Günü |
12 Mart | İstiklâl Marşı’nın Kabulü |
15 Mart | Dünya Tüketici Hakları Günü |
21 Mart | Uluslararası Irk Ayrımı ile Mücadele Günü |
21 Mart | Dünya Ormancılık Günü |
22 Mart | Dünya Su GünüBirleşmiş Milletler Genel Kurulu 1993 yılında, 22 Mart tarihini “Dünya Su Günü” olarak ilan etmiştir.1992 yılında düzenlenen Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansında önerilen Dünya Su Günü; dünya ülkelerinin dikkatlerini, büyüyen “temiz su” sorununa dikkat çekmek ve içilebilir su kaynaklarının korunması ve çoğaltılması konusunda somut adımlar atılmasını sağlamak amacıyla özel gün tayin edilmiştir. |
25 Mart | Atlantikaşırı Köle Ticareti ve Kurbanlarını Anma Uluslararası GünüAtlantikaşırı Köle Ticareti ve Kurbanlarını Anma Günü her yıl 25 Mart 2007’de düzenlenmeye başlamıştır. (International Day of Remembrance of the Victims of Slavery and the Transatlantic Slave Trade) Kölelik sistemi içerisinde acı çeken ve yaşamını yitirenleri anmak için ve ırkçılık ile önyargıların tehlikesi üzerine farkındalık yaratmak üzere her yıl 25 Mart’ta düzenlenmektedir. |
4 Nisan | Dünya Sokak Hayvanları Günütüm dünyada 4 Nisan tarihinde kutlanmaktadır. Dünya Sahipsiz Hayvanlar Günü (World Stray Animal Day) olarak da bilinmektedir. Sokak hayvanlarının durumuna dikkat çekmek ve farkındalık oluşturmak amacıyla 2003 yılından itibaren düzenlenmektedir. |
05 Nisan | Türkiye Avukatlar Günü |
05 Nisan | Öldürülen Gazeteciler GünüHasan Fehmi Bey’in öldürüldüğü 6 Nisan günü, Türkiye’de “Öldürülen Gazeteciler Günü” olarak kabul edilmektedir. |
22 Nisan | Dünya Günü22 Nisan Dünya Günü(Earth Day), iklim değişikliği ve çevre kirliliğine dikkat çekmek amacıyla 1970 yılından beri çeşitli etkinliklerin düzenlendiği küresel bir gündür.. Dünya Günü fikri, John McConnell tarafından San Francisco’da 1969 yılında düzenlenen Ulusal UNESCO Dünya Konferansında önerilmiştir. 200’e yakın ülkedeki kutlamaları Washington merkezli Earth Day Network organize etmektedir. |
23 Nisan | Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı |
28 Nisan | 28 Nisan Sağlıkçıya Şiddete Hayır Günü |
1 Mayıs | Dünya İşçi Bayramı – 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü |
3 Mayıs | Uluslararası Özgür Basın GünüDünya Basın Özgürlüğü Günü, Birleşmiş Milletler tarafından 20 Aralık 1993 tarihinde alınan bir karar doğrultusunda, 1994 yılından itibaren kutlanmaktadır. 3 Mayıs günü, Özgür Basın Günü, Dünya Basın Günü ya da Dünya Basın Özgürlüğü Günü olarak bilinmektedir. |
05 Mayıs | Türkiye Noterler Günü |
09 Mayıs | Avrupa Günü |
04-10 Mayıs | İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Haftası |
15 Mayıs | Yeryüzü İklim Günü |
16 Mayıs | Engellilerin Genel Sorunları Günü |
16 Mayıs | Uluslararası Barış İçinde Birlikte Yaşama Günü8 Aralık 2017’de BM Genel Kurulu, 16 Mayıs gününü “Uluslararası Barış İçinde Birlikte Yaşama Günü” olarak oybirliğiyle kabul etmiştir. |
10-16 Mayıs | Danıştay ve İdari Yargı Haftası |
19 Mayıs | Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı |
21 Mayıs | 21 Mayıs Diyalog ve Kalkınma için Dünya Kültürel Çeşitlilik Günü |
25 Mayıs | Etik Günü (Türkiye’de Etik Günü ve Haftası )Kamu Görevlileri Etik Kurulu, 5176 sayılı Kanun ile 25 Mayıs 2004’te kabul edilmiştir. Kurul, 2008 yılından itibaren her yıl 25 Mayıs gününün ülke genelinde “Etik Günü”, aynı günün yer aldığı haftanın da “Etik Haftası” olarak kutlanılmasını kararlaştırmıştır. (Dünya Etik Günü için Ekim ayına bakınız) |
5 Haziran | Dünya Çevre Koruma Günü |
8 Haziran | Dünya Okyanus Günü |
14 Haziran | Uluslararası Adil Yargılanma Hakkı GünüUluslararası Adil Yargılanma Hakkı Günü, uluslararası hukuk kurum ve kuruluşları tarafından ilk kez 2021 yılında ilan edilmiştir. 14 Haziran, Birleşmiş Milletlerin ilan ettiği özel günler, avukatlarla ilgili diğer özel günler ve dünya ülkelerindeki adli yılların açılış tarihleri gözetilerek seçilmiştir. |
20 Haziran | Dünya Mülteciler Günü20 Haziran Dünya Mülteciler Günü (Dünya Mülteci Günü), Birleşmiş Milletler tarafından her yılın 20 Haziran gününde dünyanın her bölgesindeki mültecilerin sorunlarını gündeme getirmek amacıyla düzenlenmektedir. 20 Haziran Dünya Mülteciler Günü (Dünya Mülteci Günü)1951 yılında düzenlenen Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Sözleşme‘nin 50. yılında, 20 Haziran 2001 tarihinde kutlanmaya başlanmıştır. #DünyaMültecilerGünü #WorldRefugeeDay |
26 Haziran | Uluslar Arası Uyuşturucu Kullanımı ve Kaçakçılığı ile Mücadele Günü |
26 Haziran | İşkence Görenlerle Dayanışma GünüBirleşmiş Milletler (BM) “İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı ya da Onur Kırıcı Muamele ya da Cezaya Karşı Sözleşme” 26 Haziran 1987 tarihinde yürürlüğe girmiştir. BM 1997 yılında bu günü “İşkence Görenlerle Dayanışma Günü” olarak ilan etmiştir. |
10 Temmuz | Dünya Hukuk Günü10 Temmuz 1967 günü Cenevre’de ‘Hukuk Yoluyla Dünya Barışı’ konulu konferansta alınan kararla, 10 Temmuz tarihinin, Dünya Hukuk Günü olarak ilan edilesine karar verilmiştir. Türkiye’de dünya ile birlikte hukuk gününün kutlanması “Dışişleri Bakanlığının 23/6/1967 tarih ve 751.231- EMKY/2-307 sayılı yazısı üzerine, Bakanlar Kurulunca 5/7/1967 tarihinde kararlaştırılmıştır.” |
24 Temmuz | Gazeteciler ve Basın Bayramı24 Temmuz 1908’de II. Meşrutiyetin ilanı ile birlikte sansürün kaldırılmasına ithafen kutlanmaktadır. II. Meşrutiyetin ilanı ile birlikte sansür de kaldırılmıştır. 24 Temmuz 1950 tarihinde ise Gazeteciler Cemiyeti 24 Temmuz’u Basın Bayramı ilan etmiştir. |
9 Ağustos | Dünya Yerli Halklar GünüDünya Yerli Halklar Günü, 1982 yılında Cenevre’de toplanan Birleşmiş Milletler Yerli Halklar Çalışma Grubu tarafından ilan edilmiştir. Yerel toplulukların ihtiyaçlarına yönelik farkındalığı artırmak amacını taşıyan çalışma, 9 Ağustos gününü ‘Uluslararası Dünya Yerli Halklar Günü’ ilan etmiştir. Uluslararası toplumda yerli halkların haklarını korumak için özel önlemler alınması yönünde adımlar atılmakta ve Birleşmiş Milletler bu çabaları desteklemektedir. 9 Ağustos, her yıl yeni bir tema ile kutlanmaktadır. Yerel diller en önemli temalardandır. |
17-25 Ağustos | İbn-i Sînâ Haftası |
19 Ağustos | Dünya İnsani Yardım GünüDünya İnsani Yardım Günü(World Humanitarian Day), insani yardım faaliyetlerinde görev yapanları ve bu görevler sırasında hayatını kaybedenleri anmak amacıyla, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun İsveç’in öncülüğünde kabul ettiği A/63/L.49 sayılı karar ile 19 Ağustos olarak ilan edilmiştir. Karar, karar, BM’nin insani yardım mekanizmalarının güçlendirilmesine ilişkin kapsamlı bir çerçeve sunmuş ve 19 Ağustos’un Dünya İnsani Yardım Günü olarak ilan edilmesini sağlamıştır. karar, 1991 tarihli 46/182 sayılı BM kararını ve insani yardım ilkeleri olan insaniyet, ayrım gözetmeme, tarafsızlık ve bağımsızlığı teyit etmiştir. |
30 Ağustos | Uluslararası Zorla Kaybedilenler GünüBirleşmiş Milletler, 21 Aralık 2010 tarihinde aldığı kararla 30 Ağustos’u “Dünya Zorla Kaybedilenler Günü” (International Day of the Victims of Enforced Disappearances) olarak ilan etmiştir. Böylece 2011 yılından itibaren her yıl 30 Ağustos, zorla kaybedilenlerin hatırasına saygı göstermek, hakikatin ortaya çıkarılması ve adaletin sağlanması için uluslararası bir farkındalık günü olarak anılmaya başlanmıştır. Bu günün kökeni, 1981 yılında Kosta Rika’da kurulan Latin Amerika Kayıp Aileleri Dernekleri Federasyonu’nun (FEDEFAM) girişimine dayanmaktadır. FEDEFAM, Latin Amerika’da yaşanan sistematik kayıplara dikkat çekmek için 30 Ağustos’u “Kayıplar Günü” ilan etmiştir. 2011’den bu yana Birleşmiş Milletler öncülüğünde her yıl aynı tarihte dünyanın birçok ülkesinde çeşitli etkinlikler düzenlenmekte, zorla kaybetmelerin önlenmesi, kayıpların akıbetinin ortaya çıkarılması ve sorumluların hesap vermesi çağrısı yinelenmektedir. |
30 Ağustos | Zafer Bayramı |
1 Eylül | Dünya Barış Günü |
8 Eylül | Dünya Okuma Günü |
21 Eylül | Dünya Barış Günü |
2 Ekim | Uluslararası Şiddetsizlik Günü – Dünya Şiddete Hayır GünüUluslararası Şiddetsizlik Günü, BM Genel Kurulu tarafından 5 Haziran 2007 tarihinde alınan kararla ilan edilmiştir. Karar, “şiddetsizlik” ilkesinin evrensel olarak hayata geçmesini hedeflemektedir. Barış, hoşgörü, anlayış ve şiddetsizlik kültürünün güvence altına alınması temel amaçtır. Uluslararası Şiddetsizlik Günü, şiddetin her türlüsüne karşı barışçıl ve şiddetsiz direnişi öne çıkarmaktadır. Şiddetsizlik küresel barış ve güvenlik için temel bir ilkedir. Tüm dünyada barışın sağlanmasına dikkat çekmek için belirlenmiş özel bir gündür. |
4 Ekim | Dünya Hayvanları Koruma GünüDünya Hayvanları Koruma Günü, hayvan haklarının gündeme taşındığı ve her yıl 4 Ekim’de kutlanan bir farkındalık günüdür. Bu günün amacı, dünya çapında çeşitli hayvan türlerinin karşılaştığı tehditlere dikkat çekmek ve toplumları daha duyarlı olmaya teşvik etmektir. Hayvanların yaşam ve sağlık haklarının devletler ve toplumlar tarafından garanti altına alınması, bu haklara herkesin saygı göstermesi hedeflenmektedir. |
5 Ekim | Dünya Öğretmenler GünüDünya Öğretmenler Günü (World Teachers’ Day), 1994 yılında, Birleşmiş Milletlerin Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından, 5 Ekim tarihi olarak ilan edilmiştir. 30 Temmuz 1993 tarihinde düzenlenen UNESCO 27. Genel Konferansı’nda alınan kararla 1994 yılından beri kutlanmaktadır. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından “Öğretmenlerin Hakları ve Statüsü” isimli tavsiye kararının 5 Ekim 1966 tarihinde imzalanmasının yıl dönümüdür. |
11 Ekim | Uluslararası Kız Çocukları Günü (Dünya Kız Çocukları Günü)“Dünya Kız Çocukları Günü-Uluslararası Kız Çocukları Günü” 2012 yılında kutlanmaya başlamıştır. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 19 Aralık 2011 tarihli toplantısında, “Kız çocuklarının çocuk haklarından eşit olarak yararlanmadığını, onlara verilecek her türlü desteğin kız çocuklarına karşı ayrımcılığı ve şiddeti önleyeceğini, onları güçlendireceğini ve bunun toplumsal açıdan yararını önemle vurgulayarak” 11 Ekim gününün “Dünya Kız Çocukları Günü” olarak kabul edilmesine oybirliğiyle karar vermiştir. 2012 yılından beri 11 Ekim tarihi, kız çocuklarının eğitim, sağlık, güvenlik, beslenme, gelişim gibi haklarını eşit olarak kullanması ve kız çocuklarına yönelik ayrımcılık ve şiddete son verilmesi çağrılarının yapıldığı bir gün olarak kutlanmaktadır. |
13 Ekim | Ankara’nın Başkent Oluşu |
16 Ekim | Dünya Etik GünüDünya Etik Günü (Global Ethics Day), her kim ayının üçüncü Çarşambasında gerçekleşmektedir. Carnegie Council for Ethics in International Affairs tarafından 2014 yılında kutlanmaya başlanmıştır. Etik bilincinin artırılması temel amaçtır. |
24 Ekim | Birleşmiş Milletler GünüDünya barışını, güvenliği ve uluslararası hukuku korumak üzere .Birleşmiş Milletler (BM) (United Nations), teşkilatı 24 Ekim 1945‘te kuruldu. 24 Eylül, kuruluş gününe atfen Birleşmiş Milletler Günü olarak kutlanmaktadır. |
26 Ekim | Hasta Hakları Günü |
29 Ekim | Cumhuriyet Bayramı |
1 Kasım | Türk Harflerinin Kabulü |
2 Kasım | Gazetecilere Karşı Suçlarda Cezasızlıkla Mücadele Uluslararası GünüGazetecilere Karşı İşlenen Suçlarda Cezasızlığa Son Verme Günü, BM tarafından 2 Kasım günü olarak ilan edilmiştir. International Day to End Impunity for Crimes Against Journalists, tüm dünya için bir dayanışma günüdür. |
10 Kasım | Atatürk’ü Anma Günü |
16 Kasım | UNESCO Günü |
16 Kasım | Uluslararası Hoşgörü Günü |
19 Kasım | Dünya Çocuk İstismarını Önleme GünüDünya Çocuk İstismarını Önleme Günü(World Day for the Prevention of Child Abuse), her yıl 19 Kasım tarihinde bir farkındalık günü olarak düzenlemektedir. Çocuklara yönelik istismarı önleme kültürü oluşturmayı hedeflemektedir. Bir sivil toplum kuruluşu olan Kadınlar Dünya Zirvesi Vakfı (WWSF-Women’s World Summit Foundation) 2000 yılında, 19 Kasım gününü ‘Dünya Çocuk İstismarı Önleme Günü’ olarak ilan etmiştir. |
20 Kasım | Dünya Çocuk Hakları Günü |
21 Kasım (2024) | Dünya Felsefe Günü (Her yıl, kasım ayının üçüncü perşembe günü kutlanmaktadır)Dünya Felsefe Günü, UNESCO tarafından 31 Mart 2005 tarihinde Paris’te alınan karar ile, her Kasım ayının 3. Perşembe günü kutlanması ilan edilen uluslararası bir gündür. UNESCO, bu Günü her yıl Kasım ayında, dünya çapında kutlamak üzere gerekli desteği sağlamakta, küresel çapta felsefi bir etkinlik olarak geniş bir platform oluşturmaktadır. Felsefenin, toplumları dönüştürücü gücüne vurgu yapma ve ondan ilham alma günüdür. |
20 Kasım | Nefret Suçu Mağduru Transları Anma Günü |
25 Kasım | Kadına Yönelik Şiddeti Kınama Günü– Kadına Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılması İçin Uluslararası Mücadele GünüKadına Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılması İçin Uluslararası Mücadele Günü, her yılın 25 Kasım tarihi olarak belirlenmiştir. Dünya genelinde, kadına yönelik şiddeti durdurmak ve duyarlılık yaratmak amacıyla çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir Bugün aslında insanlık ayıbının ve utancının günüdür. 25 Kasım; 1960’da Dominik Cumhuriyeti’nde faşist Trijillo Hükümeti’ne karşı ezilenlerin verdiği mücadelede sembol haline gelen Mirabel Kardeşler‘in tecavüz edilerek öldürüldüğü gündür. |
2 Aralık | Köleliğin Yasaklanması Günü |
3 Aralık | Dünya Engelliler Günü |
5 Aralık | Kadın Hakları Günü |
10 Aralık | Dünya İnsan Hakları Günü |
18 Aralık | 18 Aralık Uluslararası Göçmenler Günü (Dünya Göçmenler Günü) |
20 Aralık | 20 Aralık Uluslararası İnsani Dayanışma Günü |
21 Aralık | Dünya Kooperatifçilik Günü |